Τα 6 στάδια της αλλαγής
- Άλλαξε τον τρόπο που σκέφτεσαι και θα αλλάξουν οι πεποιθήσεις σου.
- Όταν αλλάξουν οι πεποιθήσεις σου, θα αλλάξουν οι προσδοκίες σου.
- Όταν αλλάξουν οι προσδοκίες, θα αλλάξει η διάθεσή σου
- Όταν αλλάξει η διάθεσή σου, θα αλλάξει η συμπεριφορά σου.
- Όταν αλλάξει η συμπεριφορά σου, θα αλλάξει η απόδοσή σου.
- Όταν αλλάξει η απόδοσή σου, θα αλλάξει η ζωή σου.
Αυτά είναι τα 6 στάδια που επιφέρουν αλλαγή «πλεύσης», σε όσους θέλουν ουσιαστικά να αλλάξουν την ίδια τους ζωή, παρατηρεί ο Dr. John C. Maxwell, σε μια πρόσφατη μελέτη του.
Στάδιο 1ο
Άλλαξε τον τρόπο που σκέφτεσαι και θα αλλάξουν οι πεποιθήσεις σου.
Επειδή όλα ξεκινούν από το μυαλό, η σκέψη είναι η πρωτογενής και κινητήριος δύναμη για το ξεκίνημα της οποιασδήποτε αλλαγής. Με άλλα λόγια αυτό που σκεφτόμαστε, αυτό και γινόμαστε. Κάνουμε περίπου 60.000 σκέψεις καθημερινά, το 95% των οποίων είναι ίδιες με τις σκέψεις που κάναμε την προηγούμενη ημέρα. Αυτό σημαίνει ότι οι σκέψεις που επαναλαμβάνονται συνέχεια δημιουργούν στον εγκέφαλο «νευρολογικά μονοπάτια» που χτίζονται μέσα μας με τη μορφή των πεποιθήσεων. Αρχίζουμε να πιστεύουμε αυτά που σκεφτόμαστε. Οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις μετατρέπονται σε «πιστεύω». Αυτά τα «πιστεύω» ονομάζονται πεποιθήσεις. Δεν είναι παρά μια συλλογή συσσωρευμένων σκέψεων που προκαθορίζουν την πραγματικότητά μας και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και όσα μας συμβαίνουν.
Στάδιο 2ο
Όταν αλλάξουν οι πεποιθήσεις σου, θα αλλάξουν οι προσδοκίες σου.
Oι πεποιθήσεις είναι η πίστη που έχουμε σχετικά με κάτι. Είναι η εσωτερική διαβεβαίωση ότι αυτό που βλέπουμε, κάνουμε, αισθανόμαστε, ή αντιμετωπίζουμε είναι αληθινό, υπαρκτό και ουσιώδες. Είναι μια βαθιά αίσθηση ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι, ή ότι είμαστε ανίκανοι να το πραγματοποιήσουμε. Με άλλα λόγια, ένας βαθύτερος μηχανισμός ενεργοποιείται μέσα μας. Αυτός είναι ο μηχανισμός της πίστης. Αυτός ο μηχανισμός μπορεί να ελέγχει και να προκαθορίζει οτιδήποτε κάνουμε.
Είναι αυτό που είπε ο Henry Ford ότι «Είτε νομίζεις ότι μπορείς, είτε νομίζεις ότι δεν μπορείς, έχεις δίκιο!». Η ιστορία έχει αποδείξει πόση δύναμη εξασκούν οι πεποιθήσεις επάνω στην παραγωγικότητα ενός ατόμου. Εκεί που δεν φτάνει η σκληρή δουλειά, οι πεποιθήσεις παίρνουν τη σκυτάλη. Πολλές φορές τα αποτελέσματα των πράξεων κάποιου δεν προκαθορίζονται από το πόσο σκληρά έχει εργαστεί, αλλά από το είδος των πεποιθήσεων και «πιστεύω» που έχει και που διαμορφώνουν το χαρακτήρα και τις ενέργειές του. Έτσι, ο εξωτερικός μας κόσμος διαμορφώνεται ανάλογα με αυτό που βαθιά μέσα μας πιστεύουμε. Αυτό σημαίνει πως οτιδήποτε πιστεύουμε βαθιά μας να συμβεί, το βλέπουμε να υλοποιείται στη ζωή μας.
Ο συγγραφέας Brian Cavanaugh περιγράφει παραστατικά τη δύναμη των πεποιθήσεων και πως διαμορφώνουν τις προσδοκίες μας για κάτι, στην παρακάτω ιστορία :
Ένα κοριτσάκι είδε το φως της ζωής σαν το 20ο από τα 22 παιδιά μιας οικογένειας πολύ φτωχής σ’ ένα χαμόσπιτο στο Μπάκγουντς του Τέννεσυ. Ήταν πρόωρο και καχεκτικό, κι η επιβίωσή του ήταν αμφίβολη. Στα τέσσερά του χρόνια έπαθε περιπνευμονία και σκαρλατίνα, πράγμα που αποτελούσε θανάσιμο συνδυασμό, και την άφησε μ’ ένα παράλυτο κι άχρηστο αριστερό πόδι. Έτσι, αναγκάστηκε να φοράει σιδερένια περικνημίδα. Όμως, είχε μια μάνα που της έδινε πολύ κουράγιο.
Η μητέρα της είδε ότι το κοριτσάκι ήταν πολύ έξυπνο, και της είπε ότι παρά τα σιδερικά στο πόδι της, εκείνη θα μπορούσε να κάνει ότι θα ήθελε στη ζωή της, αρκεί μόνο να έχει πίστη, επιμονή, θάρρος και αδάμαστο πνεύμα.
Στα εννιά της χρόνια λοιπόν η μικρή πέταξε την περικνημίδα κι άρχισε να βηματίζει με τρόπο που, κατά πως έλεγαν οι γιατροί, ποτέ της δε θα μπορούσε κανονικά να καταφέρει. Στα επόμενα τέσσερα χρόνια ανέπτυξε ένα ρυθμικό βηματισμό που θεωρήθηκε θαύμα από την ιατρική άποψη. Και τότε η κοπέλα εκείνη έβαλε στο νού της την απίστευτη ιδέα να γίνει η ταχύτερη γυναίκα στον κόσμο, μια δρομέας με ένα τέτοιο πόδι,-- αν ήταν ποτέ δυνατόν ;
Στα 13 της άρχισε να τρέχει σε αγώνες δρόμου, κι έφτανε τελευταία – και μάλιστα σε μεγάλη απόσταση..... αλλά πάντως έφτανε. Έπαιρνε μέρος σε κάθε αγώνα δρόμου στο γυμνάσιο, και πάντοτε έφτανε τελευταία. Όλοι την παρακαλούσαν να τα παρατήσει. Όμως μια φορά έφτασε προτελευταία. Και μετά έφτασε η μεγάλη μέρα που κέρδισε μια κούρσα. Και από τότε η Βίλμα Ρούντολφ κέρδιζε σ’ οποιονδήποτε αγώνα δρόμου έπαιρνε μέρος.
Αργότερα γράφτηκε στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιου του Τέννεσυ, όπου και συνάντησε ένα προπονητή με το όνομα Εντ Τέμπλ. Αυτός έπιασε το αδάμαστο πνεύμα της κοπέλας, το ότι είχε την πίστη της στο Θεό, καθώς και το ότι ήταν προικισμένη μ’ ένα μεγάλο ταλέντο απ’ τη φύση της. Κι έτσι την προπόνησε για να πάρει μέρος τους Ολυμπιακούς. Στους Ολυμπιακούς βρέθηκε να αντιμετωπίζει την ταχύτερη δρομέα της εποχής εκείνης, μια νεαρή Γερμανίδα με το όνομα Γιούτα Χάϊνε, που δεν την είχε μέχρι τότε νικήσει καμιά άλλη γυναίκα. Όμως η Βίλμα την νίκησε στα 100 μέτρα, και κατόπιν και στα 200, κι έτσι πήρε και δύο χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια.
Και μετά ήρθε η σκυταλοδρομία 4 x 100, όπου και πάλι ήταν αντιμέτωπες η Βίλμα με την Γιούτα. Οι πρώτες δύο κοπέλες της ομάδας της Βίλμα πήγαν πολύ καλά στην αλλαγή της σκυτάλης, όταν όμως η τρίτη έφτασε να δώσει τη σκυτάλη στη Βίλμα, ήταν τόση η ταραχή της ώστε της έπεσε κάτω, κι η Βίλμα είδε τη Γιούτα να αποκτά σοβαρό προβάδισμα. Ήταν φανερά αδύνατο οποιαδήποτε άλλη να προλάβει αυτή την ταχύτατη κι ευέλικτη γυναίκα. Όμως εκείνη το πέτυχε ! Κι έτσι η Βίλμα Ρούντολφ κέρδισε τρία χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια.
Στάδιο 3ο
Όταν αλλάξουν οι προσδοκίες, θα αλλάξει η διάθεσή σου
Κάποτε κάποιοι φοιτητές έκαναν ένα πείραμα. Έβαλαν μερικές σκνίπες μέσα σε μια γυάλα, και την έκλεισαν από πάνω. Στην αρχή οι σκνίπες προσπάθησαν να πηδήσουν ψηλά και να φύγουν, αλλά κάθε φορά χτυπούσαν στο καπάκι. Μετά από μια περίπου ώρα εγκατέλειψαν την προσπάθεια. Αυτό που παρατήρησαν οι φοιτητές ήταν ότι ακόμα και όταν άνοιξαν το καπάκι οι σκνίπες έμεινα στη θέση τους και τελικά ψόφησαν από την πείνα. Γιατί; Γιατί απλά, δεν περίμεναν να καταφέρουν να πηδήξουν τόσο ψηλά ώστε να απελευθερωθούν! Οι προσδοκίες τους σχετικά με το αν θα μπορούσαν να απεγκλωβιστούν επηρέασαν τον τρόπο που αντιμετώπισαν το πρόβλημα.
Ένα άλλο αληθινό περιστατικό αποδεικνύει τη δύναμη που έχουν οι προσδοκίες στη ζωή μας.
Στην αρχή μιας σχολικής χρονιάς ο διευθυντής και κάποιοι ερευνητές ψυχολόγοι κάλεσαν σε συνάντηση τρεις καθηγητές. Τους είπαν ότι είχαν επιλεγεί επειδή ήσαν οι πιο καλύτεροι και πιο κατάλληλοι καθηγητές του σχολείου για να διδάξουν μερικούς εξαιρετικά προικισμένους μαθητές, που βρέθηκαν η αφρόκρεμα μετά από ένα IQ τεστ. Για να μην δημιουργηθούν όμως παράπονα από τους γονείς των άλλων, δεν θα έπρεπε να πουν ούτε λέξη για το γεγονός ότι είχαν τους καλύτερους μαθητές, και προπαντός ούτε καν στους ίδιους τους ενδιαφερόμενους.
Στο τέλος της χρονιάς οι «χαρισματικοί» αυτοί μαθητές είχαν πάρει όλοι άριστα και είχαν διακριθεί στα περισσότερα μαθήματα. Τότε οι καθηγητές είχαν άλλη μια συνάντηση με το διευθυντή και τους ψυχολόγους, όπου και ρωτήθηκαν σχετικά με τις δικές τους προσπάθειες. Οι καθηγητές είπαν ότι οι μαθητές ήσαν πάρα πολύ ευφυείς, αφοσιωμένοι στα μαθήματα, και το ευκολότερο πράγμα ήταν το να τους διδάσκουν.
Και τότε οι ψυχολόγοι τους ενημέρωσαν ότι επρόκειτο για ένα τεστ, και ότι οι μαθητές που τους ανατέθηκαν είχαν επιλεγεί τυχαία, και δεν ήσαν κάτι ιδιαίτερο από τους άλλους συμμαθητές τους στα προηγούμενα χρόνια. Στην είδηση αυτή οι καθηγητές απάντησαν, «Ίσως να είναι έτσι, αλλά τα κατάφεραν τόσο καλά επειδή εμείς είμαστε οι καλύτεροι καθηγητές». Η απάντηση στην παρατήρηση αυτή ήταν, «όχι, και η δική σας επιλογή έγινε επίσης με κλήρωση. Στην πραγματικότητα σας επιλέξαμε επειδή είσαστε καθηγητές μέσου επιπέδου στο σχολείο μας.»
Η ιστορία αυτή βασίζεται σε πραγματική ερευνητική μελέτη σχετικά με τα αποτελέσματα της προσδοκίας στη μάθηση. Έτσι λοιπόν, παρατηρούμε ξεκάθαρα το μέτρο και το βαθμό που οι προσδοκίες που έχουμε για κάτι προκαθορίζουν τον τρόπο που θα το αντιμετωπίσουμε και την απόδοσή μας.
Στάδιο 4ο
Όταν αλλάξει η διάθεσή σου, θα αλλάξει η συμπεριφορά σου.
Η διάθεσή μας προκαθορίζει τον τρόπο που λειτουργούμε και αντιδρούμε σε καθημερινή βάση. Η διάθεσή μας επηρεάζεται συνέχεια από το βαθμό της αυτο-εκτίμησης που έχουμε. Με άλλα λόγια, η εργασιακή μας αποτελεσματικότητα είναι «ακριβές φωτοαντίγραφο» του πόσο λίγο ή πολύ, εκτιμούμε ότι μπορεί να πετύχουμε αυτό με το οποίο καταπιανόμαστε. Η διάθεση είναι ο μοχλός που διαμορφώνει τη δημιουργικότητα, την ψυχραιμία, την ικανότητα πνευματικής διαύγειας και πολλές άλλες δράσεις, αντιδράσεις και ικανότητές μας.
Όταν η διάθεσή μας αλλάζει προς το καλύτερο, η συμπεριφορά μας ακολουθεί. Συμμετέχουμε περισσότερο σε οτιδήποτε κάνουμε. Το βιώνουμε εντονότερα. Το περιεργαζόμαστε σφαιρικότερα. Είμαστε ανοιχτοί σε νέα προοπτική. Η φαντασία μας απελευθερώνει το απόλυτο δυναμικό της. Η δημιουργικότητα πιάνει δουλειά. Τα αποτελέσματα γίνονται ορατά, εμφανή.
Κάτι άλλο που έχω παρατηρήσει είναι ότι κάθε φορά που αλλάζει η δική μας συμπεριφορά, αλλάζει και η συμπεριφορά των άλλων απέναντί μας. Είναι αυτό που ονομάζω ο «Νόμος της Συμπεριφοράς». Η συμπεριφορά γεννά συμπεριφορά. Η συμπεριφορά των άλλων προς το πρόσωπό μας δεν είναι παρά ο καθρέφτης της δικής μας συμπεριφοράς προς τους άλλους. Άρα, αν θέλουμε αυτή να αλλάξει θα πρέπει εμείς πρώτοι να κάνουμε μια αλλαγή στη δική μας διάθεση.
Βήμα 5ο
Όταν αλλάξει η συμπεριφορά σου, θα αλλάξει η απόδοσή σου.
«Η δυστυχία είναι ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων προτιμά να ζει με τα ίδια παλιά προβλήματα, αντί να ζει με νέες λύσεις», γράφει ο Maxwell. Προτιμούμε να νοιώθουμε άνετα, παρά να είμαστε καλά. Είναι αυτό που ονομάζω «η ζώνη της άνεσης». Η περιοχή εκείνη μέσα στην οποία προτιμούμε να είμαστε. Μια περιοχή που γνωρίζουμε και που η συνήθεια μας ναρκώνει. Δεν είμαστε υποχρεωτικά ευτυχισμένοι, δεν περνάμε καλά, αλλά μας τρομάζει το ...ξεβόλεμα. Η αλλαγή σκηνικού, η διαδικασία του να μπούμε σε περιοχές άγνωστες και ξένες για μας.
Το «κόλλημα» με το γνώριμο, το οικείο, με το «διάβολο» που ξέρουμε. Ακόμα κι΄ όταν ξέρουμε ότι οι αλλαγές που πρέπει να κάνουμε είναι για το καλό μας, δυσκολευόμαστε να τις κάνουμε. Μόνο και μόνο επειδή δεν θέλουμε να ξεβολευτούμε.
Όπως το ανέκδοτο με τους στρατιώτες και τον ελεύθερο σκοπευτή που τους αποδεκάτιζε ταμπουρωμένος στην κορυφή του λόφου. Όταν ήρθε ο λοχαγός και τους είδε αποδεκατισμένους, τους ρωτά γιατί δεν τον σκοτώνουν. Ξέρετε τι του απάντησαν; «Αν τον σκοτώσουμε και έρθει κάποιος άλλος καλύτερος από αυτόν, τί θα κάνουμε;»
Μέχρι να μάθουμε να ζούμε με κάτι καλύτερο, αλλά αρχικά άβολο, ποτέ δεν πρόκειται να βελτιώσουμε τη ζωή και τη δουλειά μας.
Στάδιο 6ο
Όταν αλλάξει η απόδοσή σου, θα αλλάξει η ζωή σου.
Γιατί μόνον τότε θα δεις ότι ο «πόνος» της αλλαγής θα ξεχαστεί. Τότε είναι που τα οφέλη αυτού που άλλαξε έχουν γίνει εμφανή. Κι εσύ είσαι εκεί! Τα χαίρεσαι. Τα απολαμβάνεις. ‘Έχεις δημιουργήσει τη νέα ζώνη της πραγματικής ψυχολογικής και ουσιαστικής άνεσης. Τώρα είναι που είσαι ελεύθερος!
Κλείνοντας θέλω να μοιραστώ μαζί σας το παρακάτω υπέροχο κείμενο, αγνώστου συγγραφέα που περιγράφει αποστομωτικά τα έξι στάδια της αλλαγής για μια καλύτερη προσωπική και επαγγελματική ζωή.
Μη στέκεσαι εμπόδιο στο δρόμο σου
Πρόσεχε τι ζητάς, γιατί μπορεί να πραγματοποιηθεί:
Τα λόγια σου, τα όνειρά σου και οι σκέψεις σου έχουν τη δύναμη να δημιουργήσουν καινούριες συνθήκες στη ζωή σου.
Αυτά που λες μπορείς και να τα προκαλέσεις. Αν λες διαρκώς ότι δεν αντέχεις τη δουλειά σου, μπορεί να τη χάσεις.
Αν λες διαρκώς ότι δεν αντέχεις το σώμα σου, το σώμα σου θα αρρωστήσει.
Αν λες διαρκώς ότι δεν αντέχεις το αυτοκίνητό σου, θα στο κλέψουν ή θα χαλάσει.
Αν λες διαρκώς ότι είσαι ταπί, μάντεψε! Θα είσαι πάντα ταπί.
Αν λες διαρκώς ότι δεν μπορείς να εμπιστευτείς έναν άντρα ή μία γυναίκα, πάντα θα βρίσκεις κάποιον στη ζωή σου να σε πληγώνει και να σε προδίδει.
Αν λες διαρκώς ότι δεν μπορείς να βρεις δουλειά, θα παραμείνεις άνεργος.
Αν λες διαρκώς ότι δεν μπορείς να βρεις κάποιον να σ’ αγαπήσει ή να πιστέψει σε σένα, οι ίδιες σου οι σκέψεις θα προσελκύσουν περισσότερες εμπειρίες για να επιβεβαιώσουν τις πεποιθήσεις σου.
Κάνε στροφή στις σκέψεις και τις κουβέντες σου ώστε να είναι θετικότερες φορτισμένες με πίστη, ελπίδα, αγάπη και δράση.
Μη φοβάσαι να πιστέψεις ότι μπορείς να έχεις ό,τι θες και αξίζεις.
Πρόσεχε τις «σκέψεις» σου, γίνονται λόγια.
Πρόσεχε τα «λόγια» σου, γίνονται έργα.
Πρόσεχε τα «έργα» σου, γίνονται συνήθειες.
Πρόσεχε τις «συνήθειές» σου, γίνονται ο χαρακτήρας σου.
Πρόσεχε το «χαρακτήρα» σου, γιατί γίνεται η «Μοίρα» σου.
Ή στάσου εμπόδιο στο δρόμο σου!
