Σεζάρια Εβόρα, η τραγουδίστρια της εξωτικής θλίψης

Η Σεζάρια Έβορα (27 Αυγούστου 1941-17 Δεκεμβρίου 2011) (Cesária Évora) ήταν διεθνώς γνωστή τραγουδίστρια από το Πράσινο ακρωτήρι (Κάπο Βέρντε ), που μάγεψε ολόκληρο τον κόσμο με την μοναδική φωνή της.

Είχε το προσωνύμιο "ξυπόλητη ντίβα" εξαιτίας της προτίμησής της στο να τραγουδά χωρίς να φορά παπούτσια . Τραγουδούσε ένα είδος μουσικής που λέγεται μόρνα. Η θεματολογία της morna εστιάζεται κυρίως στην ελευθερία, την αγάπη, τους σκλάβους και τα όνειρα , τη δύσκολη ζωή , τη λύπη και την μελαγχολία . Στην Ελλάδα ήταν πολύ αγαπητή και είχε συνεργαστεί με αρκετούς καλλιτέχνες (Αρβανιτάκη, Γαλάνη κ.α.)

H Εβόρα τραγούδησε morna από τα 16 της. Η ίδια έχει παρομοιάσει το μουσικό αυτό ιδίωμα με την blues, καθώς το θεωρεί μουσικό μέσο έκφρασης του πόνου της ζωής. Ποτέ δεν εγκατέλειψε την πατρίδα της, αναγκάστηκε όμως να εγκαταλείψει το τραγούδι στα μέσα της δεκαετίας του '70, εξαιτίας της απουσίας κέρδους, που άγγιζε τα όρια της φτώχιας.
Επέστρεψε στη μουσική στα 45 της χρόνια, όταν ανακαλύφθηκε από την πορτογαλική κοινότητα, και ταξίδεψε στην Πορτογαλία προκειμένου να ηχογραφήσει δύο τραγούδια για μια ανθολογία τραγουδιστριών του Πράσινου Ακρωτηρίου. Ακολούθησαν ηχογραφήσεις στο Παρίσι και ήταν τότε που άρχισε να φαίνεται ότι η τραγουδιστική της διαδρομή έχει χιλιάδες μουσικά χιλιόμετρα να διανύσει. Αυτό οδήγησε σε επόμενες συναντήσεις ηχογραφήσεων στο Παρίσι, μέσα από τις οποίες άρχισε να γίνεται σαφές ότι η πορεία της Εβόρα θα είχε, αυτή τη φορά, διάρκεια. Σε συνεργασία με πολύ καλούς μουσικούς, καινοτόμησε εισάγοντας στο ρεπερτόριό της επιρροές από Βραζιλία, Πορτογαλία και Κούβα. Ήταν πλέον μαθηματικά βέβαιο ότι το όνομά της θα ξέφευγε από τα υδάτινα όρια του νότιου Ατλαντικού και θα εξαπλωνόταν σε όλο τον κόσμο.
Η διεθνής καριέρα της ξεκίνησε το 1988, με αφετηρία την ηχογράφηση στη Γαλλία του θρυλικού και ανάρπαστου «La Diva aux pieds nus», που ήταν και το πρώτο της άλμπουμ. Το 1990 κυκλοφόρησε το «Distino Di Belita» με υπέροχα κλασικά morna κομμάτια, ένα χρόνο αργότερα το διαχρονικά αγαπημένο «Mar Azul», και το 1992 το «Mis Perfumado» με την παγκόσμια επιτυχία «Sodade». Είναι η εποχή που η φήμη της ολοένα και μεγάλωνε και πολλές ήταν οι περιοδείες σε Ευρώπη, Αφρική, Βραζιλία και Καναδά, με στάσεις και στις ΗΠΑ, όπου τραγουδούσε για συμπατριώτες της.

Τέλος ας διαβάσουμε τι είχε πει σε μια συνέντευξη που έδωσε τον Μάιο του 2011 στην Κορίνα Λασκαρίδου

Επισκέπτεσθε την Ελλάδα εδώ και χρόνια και το κοινό σας σάς ακολουθεί σε κάθε σας βήμα, σε κάθε συναυλία που δίνετε. Υπάρχει κάποιος μυστικός δεσμός που σας δένει με το ελληνικό κοινό και την Ελλάδα;
Γνωρίζω ότι στους Έλληνες αρέσει η μουσική μου: όταν ήμουν στο Πράσινο Ακρωτήρι και τραγουδούσα στα μπαρ, υπήρχαν τριγύρω πολλοί ψαράδες, που άκουγαν τη μουσική μου και τους άρεσε πάρα πολύ, άρα είμαι σίγουρη ότι έχω ένα υπέροχο και ζεστό κοινό στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει μυστικό. Αγάπη είναι...

Το γεγονός ότι είστε πολίτης του κόσμου σας δίνει την δυνατότητα να συνδυάζετε πάντα στη μουσική σας και στοιχεία άλλων πολιτισμών, όπως στοιχεία από την Βραζιλιάνικη, την Κουβανική, την Ισπανική, την Πορτογαλική, την Αφρικάνικη, ακόμη και την Αραβική μουσική. Πιστεύετε ότι στην «μόρνα» σας μπορεί να «χωρέσει» και το μπουζούκι ή ελληνικού τύπου ενορχηστρώσεις κάποια στιγμή;Γιατί όχι! Στη μουσική γίνονται πολλών ειδών παντρέματα.

Τα τραγούδια σας είναι κατά κύριο λόγο μελαγχολικά – οι «μόρνες» - όμως κάποια από αυτά είναι πιο ρυθμικά – τα «κολαντέιρας». Ποια από τα δύο είδη είναι πιο κοντά στην προσωπικότητα και την καρδιά σας;Και τα δύο. Ωστόσο, εξαρτάται από τη διάθεσή μου. Οφείλω να πω πως τώρα, καθώς μεγαλώνω, νομίζω πως πιο κοντά μου είναι οι «μόρνες».

Ξέρετε να χορεύετε; Ποιο είδος μουσικής μπορεί να σας παρασύρει στο χορό;
Ναι, ξέρω να χορεύω. Μ’ αρέσει η μουσική με ρυθμό. Τώρα είμαι σχετικά ήσυχη αλλά όταν ήμουν νέα…

Ποια είναι η γνώμη σας για την επόμενη γενιά της «μόρνα»; Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες τους οποίους πιστεύετε περισσότερο και ποιοι είναι πιο αντιπροσωπευτικοί του είδους;
Οι νέοι σήμερα προτιμούν την μοντέρνα μουσική και πολλοί νέοι τραγουδιστές ακολουθούν αυτόν τον δρόμο, αλλά υπάρχουν ακόμη κάποιοι που τραγουδούν «μόρνα», έτσι πιστεύω ότι η παραδοσιακή μας μουσική θα συνεχίσει να υπάρχει.

Τι είδους μουσική ακούτε κατά τον ελεύθερο χρόνο σας; Ποιοι είναι οι μουσικοί που θαυμάζετε;Απ’ όταν ήμουν νέα είχα τους αγαπημένους μου καλλιτέχνες όπως η Αμαλία Ροντρίγκες, η Εντίθ Πιάφ, ο Νατ Κινγκ Κόουλ, ο Σαρλς Ασναβούρ, ο Φρανκ Σινάτρα, ο Χούλιο Ιγκλέσιας και άλλους. Τι υπέροχες φωνές!

Επίσης, συμμετέχετε σε διάφορες αγαθοεργίες όπως το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης των Ηνωμένων Εθνών και σε έναν άλλον οργανισμό ο οποίος βοηθά τα παιδιά στο Πράσινο Ακρωτήρι, να λαμβάνουν μουσική εκπαίδευση. Είναι αυτός ένας τρόπος για να επιστρέψετε ένα μέρος από την καλοσύνη που έχετε δει και δεχθεί στη ζωή σας;Ναι, είναι. Πάντα μου άρεσε να βοηθάω ανθρώπους ακόμη κι αν δεν είχα χρήματα, απ’ όταν ήμουν μικρή. Τώρα ο Θεός με βοηθάει έτσι ώστε να μοιράζομαι περισσότερα με τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη.

Καθώς είστε η πιο γνωστή μουσικός και τραγουδίστρια από το Πράσινο Ακρωτήρι, ποιο θα ήταν το μήνυμα που θα θέλατε να διαμηνύσετε στον κόσμο εκ μέρους της χώρας σας;Θα ήθελα να επικοινωνήσω τον πολιτισμό μου μέσω της μουσικής μου.

Σήμερα, στα 69 σας χρόνια, τι σημαίνει για εσάς ευτυχία;
Ευτυχία είναι να είμαι υγιής και να χαίρομαι τη ζωή με την οικογένειά μου.

Μετά από τέσσερις δεκαετίες γεμάτες συναυλίες και περιοδείες, μετά από 11 άλμπουμ και 3 Βραβεία Grammy, ποια είναι η πιο σπουδαία εμπειρία που έχετε αποκομίσει κατά τη διάρκεια της μουσικής σας καριέρας;Είναι το Grammy. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι είχα κερδίσει ένα τέτοιο βραβείο.

Είχατε μία περιπετειώδη χρονιά, όσον αφορά στην υγεία σας αλλά επιστρέψατε πολύ σύντομα στην ενεργό δράση. Τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίσατε σας έκαναν να αλλάξετε την οπτική σας για την ζωή ή τις προτεραιότητές σας;
Όχι. Είμαι ευτυχής που γύρισα πίσω τόσο σύντομα. Νιώθω υγιής και έτσι μπορώ να συνεχίσω να κάνω τους ανθρώπους χαρούμενους με τη μουσική μου.

Η ζωή σας είναι ένα υπέροχο ταξίδι, και παρότι ξεκίνησε δύσκολα, σήμερα είστε μία σταρ της μουσικής σε εθνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Τι άλλο περιμένετε από τη ζωή και τι εύχεστε να σας επιφυλάσσει το μέλλον;
Έχω αρκετά για να είμαι ευτυχισμένη. Εύχομαι να συνεχίσω να είμαι υγιής, με πολλή πολλή ενέργεια στην σκηνή για πολύ καιρό ακόμη.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το καλοκαίρι και για την επόμενη χρονιά; Ίσως ετοιμάζετε κάποιο δίσκο;
Το καλοκαίρι θα είμαι σε περιοδεία. Ετοιμάζω ένα νέο άλμπουμ αλλά δε γνωρίζω ακόμη πότε θα είναι έτοιμο.

Η Ελλάδα περνά μία δύσκολη περίοδο με πολλά οικονομικά προβλήματα και πολλοί Έλληνες μεταναστεύουν σε άλλες χώρες. Καθώς έχετε αντιμετωπίσει κι εσείς παρόμοια προβλήματα μπορείτε να μας δώσετε μία ευχή για το μέλλον;
Θα έρθουν καλύτερες μέρες. Να είστε χαρούμενοι!