Η αξιοπρέπεια ορίζεται ως η αίσθηση που έχει ο άνθρωπος, ότι οι άλλοι τον σέβονται κι ο ίδιος νιώθει ότι έχει αξία.
Ο αυτοσεβασμός και η ανωτερότητα, όχι ο καθωσπρεπισμός, ούτε ο εγωισμός.
Αυτές οι δύο έννοιες πολλές φορές συγχέονται με την αξιοπρέπεια και της προσδίδουν έναν αρνητικό χαρακτήρα.
Το να είναι κάποιος αξιοπρεπής, δε σημαίνει ούτε ότι είναι εγωιστής, ούτε «καθώσπρέπει» για τα μάτια του κόσμου. Ο αξιοπρεπής άνθρωπος διαλέγει τη στάση ζωής του πρώτα για τον εαυτό του και για τη συνείδηση του και μετά για οποιοδήποτε άλλο λόγο.
Λένε πως η αξιοπρέπεια σπανίζει στις μέρες μας.
Μπορεί και να ισχύει, αλλά δε θέλω να το πιστέψω. Ίσως μπορώ να δεχτώ ότι υπάρχει κάπου καλά κρυμμένη και απλά τώρα λόγω δύσκολων συνθηκών εκλείπει.
Όπως λέει και ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι «Η αξιοπρέπεια είναι μια πολυτέλεια που τη χαίρεται κανείς όταν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έχει ξεπεράσει την ανάγκη». Όταν ο άνθρωπος έχει αυξημένες πρώτες ανάγκες, δε λογαριάζει την αξιοπρέπεια του. Πρωτίστως πρέπει να καλύψει την επιβίωση του και μετά όλα τα υπόλοιπα.
Τι θέλω να πω;
Όταν μια μάνα δεν έχει φαγητό για τα παιδιά της, θα κάνει τα πάντα για να βρει κι ας ταπεινωθεί. Όταν ένας άνθρωπος έχει κάποιον δικό του άρρωστο και δεν έχει χρήματα για νοσήλια, φάρμακα και γιατρούς θα προσπαθήσει να τα βρει με κάθε δυνατό τρόπο κι ας αναγκαστεί να «ζητιανέψει».
Το τι θεωρεί ο καθένας αξιοπρεπές διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ο καθένας έχει τους κανόνες και τα όρια του. Για παράδειγμα, αν μιλάμε για τον ερωτικό τομέα, για ‘μένα αξιοπρέπεια είναι ένας χωρισμός, όσο κι αν πονάει, όσο κακός κι αν είναι και προκαλεί βαθύ πόνο, όσο κι αν στιγματίζει, να μην ξεφτιλίζει και υποβιβάζει την προσωπικότητα κανενός απ’ τους δύο.
Ναι, μπορεί να παρασυρθώ και να πάρω ένα λάθος τηλέφωνο και να δώσω μια δεύτερη ευκαιρία, ενώ ξέρω το αποτέλεσμα, αλλά θα σταματήσω εκεί. Μέχρι εκεί είναι τα όρια της δικής μου αξιοπρέπειας. Μετά τη χάνω.
Για κάποιον άλλον, ίσως και η όγδοη ευκαιρία να θεωρείται αξιοπρεπής στάση.
Δικαίωμα του, δε θα κρίνω, δεν είμαι αρμόδια γι’ αυτό, άλλωστε.
Φυσικά, δεν είναι μόνο το ερωτικό κομμάτι. Η αξιοπρέπεια υπάρχει σε όλους τους τομείς της ζωής. Αξιοπρέπεια όπως την ορίζει η κοινωνία, η θρησκεία, ο πολιτισμός. Υπάρχουν, όπως ανέφερα και παραπάνω, οι προσωπικοί άγραφοι κανόνες του καθένα, υπάρχει, όμως, και νομοθεσία περί αξιοπρέπειας και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Ποικίλλει, βέβαια από χώρα σε χώρα.
Μια άλλη άποψη, που εκφράστηκε από τη Σκάρλετ Ο Χάρα, είναι πως είμαστεαξιοπρεπείς από δειλία. Η αδυναμία μας να φτάσουμε τις καταστάσεις στο τέρμα και να αποδεχθούμε τις συνέπειές τους, μας κάνει δειλούς και ταυτόχρονα αξιοπρεπείς. Ο φόβος μην εκτεθούμε ανεπανόρθωτα λοιπόν, είναι υπεύθυνος γι’αυτή.
Ενδιαφέρουσα άποψη.
Η έννοια της αξιοπρέπειας έχει άπειρες προεκτάσεις και για να μη μακρηγορώ, θα προσπαθήσω να την ορίσω, όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ.
Αν με ρωτήσει, λοιπόν κανείς, τι είναι για ‘μένα η αξιοπρέπεια, θα του πω ότι αρχικά είναι η αγάπη που έχουμε για τον εαυτό μας.
Ο σεβασμός που του δείχνουμε όταν είμαστε μόνοι μαζί του. Όλα αυτά που κάνουμε χωρίς να περιμένουμε ανταπόδοση και μπράβο. Είμαστε αξιοπρεπείς γιατί ό,τι κάνουμε, το κάνουμε για την ψυχή μας.
Είναι η περηφάνια μας, με όλη τη θετική της σημασία, όχι με έπαρση και δήθεν συμπεριφορές.
Το να περπατάς στο δρόμο με το κεφάλι ψηλά και να ξέρεις ότι έκανες το καλύτερο.
Να σε θυμούνται όλοι με χαμόγελο, από πρώην ερωτικές σχέσεις μέχρι κάποιον που συνάντησες δυο φορές.
Να νιώθεις ότι δεν ξόδεψες τον εαυτό σου για κάτι που δεν έπρεπε. Δεν τον ξεφτίλισες.
Αξιοπρέπεια είναι η καθαρή συνείδηση.
Κι όπως, πολύ εύστοχα έγραψε ο Κ.Π. Καβάφης:
«Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.»
Αν τύχει να τη χάσουμε και καμιά φορά. Κάπου θα βρίσκεται και θα μας περιμένει.
Στη ζωή υπάρχουν φίλε πράγματα τρελά
Αν δεν τα 'χεις ζήσει μάλλον δεν θα ζεις αληθινά
Φίλοι υπάρχουνε, αλλά υπάρχουν και εχθροί
Το θέμα είναι να μην δίνεις ποτέ την αφορμή
Την αφορμή η φλόγα να ανάψει μεταξύ
Αντιμέτωπος με την καρδιά σου τώρα εσύ
Πρέπει να πιάσεις τη ζωή απ' τα μαλλιά
Και να πεις στον εαυτό σου θέλω να ζήσω με χαρά
Να ζήσω αυτό το κάτι, να ζήσω τη στιγμή
Να ζήσω την αγάπη του Ιούδα το φιλί
Μπορεί να 'σαι φυλακή, μπορεί να 'σαι ελευθερία
Ότι και αν είσαι δεν σε λέω ουτοπία
Να μην λυγίζεις και να μην στραβοπατάς
Να υποστηρίζεις πάντα αυτό που αγαπάς
Τα χέρια να σηκώνεις σε ότι σε εκφράζει
Και ποτέ να μην φοβάσαι αυτό που σε τρομάζει
Αφήστε με να ζω όπως γουστάρω και ποθώ
Τα ιδανικά σας εγώ δεν επιθυμώ
Αυτό που θέλω είναι μια ελεύθερη ζωή
Με αξιοπρέπεια και αγάπη αληθινή
Πιστεύω πως όλοι μας νιώσαμε αγάπη
Και στο τέλος καταλάβαμε πως ήταν μια απάτη
Εκτιμάς αυτά που είχες τώρα που 'σαι μόνος
Περιμένεις να γυρίσουνε καθώς περνάει ο χρόνος
Σε ένα κόσμο ψεύτικο γι αυτό που είσαι λυπάσαι
Νομίζεις είσαι άτρωτος μα μέσα σου φοβάσαι
Εγώ όμως είμαι δυνατός, με φίλους μου στη πλάτη
Με για πυξίδα τη καρδιά, τη ζωή μου για χάρτη
Δεν με νοιάζει τι θα πούνε ή αν με φοβηθούνε
Θα κάνω αυτό που θέλω και να παν' να γαμηθούνε
Εσύ όμως έτσι είσαι ή μήπως προσποιείσαι;
Να είσαι αυτό που θες και όχι κάτι που μιμείσαι
Μη διστάζεις να 'σαι αντίθετος με κάθε τι ανώτερο
Ψάξε βαθιά μέσα σου τι θες περισσότερο
Δες τη ζωή σαν όνειρο γαμάτο
Που ή θα πας ψηλά ή θα φτάσεις στο πάτο
Αφήστε με να ζω όπως γουστάρω και ποθώ
Τα ιδανικά σας εγώ δεν επιθυμώ
Αυτό που θέλω είναι μια ελεύθερη ζωή
Με αξιοπρέπεια και αγάπη αληθινή
Αν δεν τα 'χεις ζήσει μάλλον δεν θα ζεις αληθινά
Φίλοι υπάρχουνε, αλλά υπάρχουν και εχθροί
Το θέμα είναι να μην δίνεις ποτέ την αφορμή
Την αφορμή η φλόγα να ανάψει μεταξύ
Αντιμέτωπος με την καρδιά σου τώρα εσύ
Πρέπει να πιάσεις τη ζωή απ' τα μαλλιά
Και να πεις στον εαυτό σου θέλω να ζήσω με χαρά
Να ζήσω αυτό το κάτι, να ζήσω τη στιγμή
Να ζήσω την αγάπη του Ιούδα το φιλί
Μπορεί να 'σαι φυλακή, μπορεί να 'σαι ελευθερία
Ότι και αν είσαι δεν σε λέω ουτοπία
Να μην λυγίζεις και να μην στραβοπατάς
Να υποστηρίζεις πάντα αυτό που αγαπάς
Τα χέρια να σηκώνεις σε ότι σε εκφράζει
Και ποτέ να μην φοβάσαι αυτό που σε τρομάζει
Αφήστε με να ζω όπως γουστάρω και ποθώ
Τα ιδανικά σας εγώ δεν επιθυμώ
Αυτό που θέλω είναι μια ελεύθερη ζωή
Με αξιοπρέπεια και αγάπη αληθινή
Πιστεύω πως όλοι μας νιώσαμε αγάπη
Και στο τέλος καταλάβαμε πως ήταν μια απάτη
Εκτιμάς αυτά που είχες τώρα που 'σαι μόνος
Περιμένεις να γυρίσουνε καθώς περνάει ο χρόνος
Σε ένα κόσμο ψεύτικο γι αυτό που είσαι λυπάσαι
Νομίζεις είσαι άτρωτος μα μέσα σου φοβάσαι
Εγώ όμως είμαι δυνατός, με φίλους μου στη πλάτη
Με για πυξίδα τη καρδιά, τη ζωή μου για χάρτη
Δεν με νοιάζει τι θα πούνε ή αν με φοβηθούνε
Θα κάνω αυτό που θέλω και να παν' να γαμηθούνε
Εσύ όμως έτσι είσαι ή μήπως προσποιείσαι;
Να είσαι αυτό που θες και όχι κάτι που μιμείσαι
Μη διστάζεις να 'σαι αντίθετος με κάθε τι ανώτερο
Ψάξε βαθιά μέσα σου τι θες περισσότερο
Δες τη ζωή σαν όνειρο γαμάτο
Που ή θα πας ψηλά ή θα φτάσεις στο πάτο
Αφήστε με να ζω όπως γουστάρω και ποθώ
Τα ιδανικά σας εγώ δεν επιθυμώ
Αυτό που θέλω είναι μια ελεύθερη ζωή
Με αξιοπρέπεια και αγάπη αληθινή
