Σύμφωνα με την ψυχολογία κάποια εν μέρη στοιχεία της προσωπικότητας μπορεί να είναι αυτά που εντείνουν μια ψυχική νόσο, άλλοτε πάλι μπορεί να είναι απλά ενοχλητικά και να αποτελούν απλές ενδείξεις δίχως να πληρούν τα κριτήρια προκειμένου να αποτελούν παράγοντα κινδύνου για ορισμένες νόσους.
Στην ψυχολογία αυτές οι ενδείξεις μπορεί να είναι η χρήση ουσιών, η έλλειψη κοινωνικότητας, φίλων και στενών σχέσεων, η υπερβολική λήψη τροφής, έως και η επιθετική συμπεριφορά.
Όλα αυτά στην ψυχολογία αποτελούν συχνά εμπόδιο και για το ίδιο το άτομο που τα βιώνει να αναπτυχθεί ομαλά και να είναι ικανοποιημένο, αλλά και για τους ανθρώπους γύρω του.
Κάθε μία από αυτές τις προσωπικότητες μπορεί να νοσήσει γι’ αυτό και αναφέρουμε και τους σχετικούς όρους ώστε να μπορεί κανείς να είναι ενήμερος για το μέχρι πού μπορεί να φτάσει ένα είδος προσωπικότητας όταν δεν βγάλουμε από μέσα μας αυτά που μας κάνουν δυστυχισμένους.
Περιμένει συνεχώς από τους άλλους ή από ένα συγκεκριμένο πρόσωπο που αγαπάει και εμπιστεύεται απόλυτα, ατελείωτη φροντίδα και συμβουλές. Όταν εμφανίζεται ότι νοιάζεται για τους άλλους περιμένει σχεδόν πάντα ανταπόδοση και γίνεται κακός/κακιά αν δεν την πάρει.
Στηρίζεται στους άλλους για σιγουριά και προστασία. Αν οι ανάγκες του δεν ικανοποιηθούν θυμώνει εύκολα ή πέφτει σε μελαγχολία. Είναι το άτομο που μπορεί να τρώει πολύ, να πίνει πολύ, να καπνίζει πολύ, να παίρνει πολλά φάρμακα και εύκολα εθίζεται σε ουσίες ή σε σχέσεις, καθώς όλα αυτά τα νιώθει ως ισοδύναμο της αγάπης που αναζητά.
Η διαμόρφωση της προσωπικότητας αυτή (κατά την ψυχοδυναμική θεωρία) οφείλεται σε διαταραχή κατά την περίοδο 1,5 έως και 3 χρόνων, οπότε και το παιδί αναπτύσσεται διανοητικά και εγκαθίσταται ο έλεγχος των απεκκριτικών λειτουργιών του.
Ο υπέρμετρος έλεγχος και η χρησιμοποίηση της λογικής είναι οι αμυντικοί του μηχανισμοί στην προσπάθειά του να ελέγξει τις επιθετικές του παρορμήσεις ως παιδί.
Το άτομο νιώθει να απειλείται με απώλεια του ελέγχου των παρορμήσεων. Προσπαθεί να ελέγξει την επιθετικότητά του με το να είναι υπεύθυνο και τακτικό και έτσι να ελέγχει τα συναισθήματά του.
Η προσωπικότητα αυτή έχει ανάγκη να νιώθει πως όλα τα άτομα γύρω του είναι προσεχτικοί, αποτελεσματικοί, καταρτισμένοι, καθαροί και ακριβείς, έχουν τις κατάλληλες γνώσεις και ικανότητες για να συνεργαστούν ή για να μείνουν μαζί του.
Ο άνδρας της προσωπικότητας αυτής μπορεί να επιχειρήσει να αποδείξει τον ανδρισμό και το θάρρος του επιδεικτικά και η γυναίκα παρουσιάζει την αδυναμία της με ελκυστικό – σαγηνευτικό τρόπο, ντύνεται προκλητικά και φλερτάρει συνεχώς. Η προσωπικότητα αυτή αναπτύσσει πολύ εύκολα άγχος.
Ψάχνοντας καλύτερα θα διαπιστώσουμε πως τα άτομα αυτά συνήθως προκαλούν μόνοι τους τα προβλήματα αυτά, είτε πέφτοντας συνεχώς σε δύσκολες καταστάσεις, είτε αντιδρώντας υπερβολικά έντονα σε δυσάρεστες καταστάσεις λόγω υπέρμετρης ευαισθησίας.
Οι άνθρωποι αυτοί αδιαφορούν για τη δική τους άνεση και υπηρετούν τους άλλους ανθρώπους. Συχνά όμως παρουσιάζουν τα βάσανά τους με τρόπο ιδιαίτερα επιδεικτικό. Συνήθως προκαλούν συμπάθεια και επιδοκιμασία, μπορεί όμως να προκαλέσουν και αμηχανία ή εκνευρισμό στους άλλους.
Ο πόνος συνδέεται στενά με την ευχαρίστηση, τόσο ψυχολογία όσο και σωματικά, καθώς όταν πονάμε συνήθως οι άλλοι μας προσέχουν και μας φροντίζουν, ή τουλάχιστον αυτό έχουμε μάθει από μικρά. Πολλά άτομα έχουν επίσης μια ασυνείδητη ανάγκη για τιμωρία προκειμένου να ανακουφίσουν ασυνείδητα αισθήματα ενοχής, οπότε ο πόνος και οι αναποδιές έρχονται ως εξιλέωση.
Επίσης, ενοχοποιούνται το ξύλο που μπορεί σε ορισμένα παιδιά να προκαλέσει διέγερση χρωματισμένη με ευχαρίστηση ή η ύπαρξη ενός γονιού που τιμωρεί και μετά για να εξιλεωθεί προσφέρει ευχαρίστηση. Προσκόλληση σε ένα επιθετικό ή σαδιστικό γονιό μπορεί να οδηγήσει σε αναζήτηση σχέσεων με παρόμοιους ανθρώπους.
Η βασική ανάγκη των ατόμων αυτών είναι να κερδίσουν αγάπη, φροντίδα και αποδοχή, αλλά αισθάνονται ένοχοι να τα δεχτούν χωρίς αυτοθυσία. Έτσι τα άτομα αυτά όταν έχουν προβλήματα τονίζουν συνέχεια το πόσο υποφέρουν γιατί μόνο έτσι πιστεύουν ασυνείδητα ότι δικαιούνται τη φροντίδα και την αγάπη.
Όσο κι αν προσπαθεί το περιβάλλον τους να τους πείσει πως όλα θα πάνε καλά, εκείνοι παραπονιούνται περισσότερο, με αποτέλεσμα να προκαλούν εκνευρισμό στους άλλους. Τα άτομα αυτά νιώθουν ένοχα να δεχθούν τη βελτίωση στη ζωή τους γιατί έχουν μάθει μόνο να υποφέρουν.