1. το τελώνιο της κακολογίας
2. το τελώνιο της ύβρης
3. το τελώνιο του φθόνου
4. το τελώνιο του ψέματος
5. το τελώνιο του θυμού και της οργής
6. το τελώνιο της υπερηφάνειας
7. το τελώνιο της βλασφημίας
8. το τελώνιο της φλυαρίας και της ανοησίας
9. το τελώνιο του τόκου και του δόλου
10. το τελώνιο της τεμπελιάς και του ύπνου
11. το τελώνιο της φιλαργυρίας
12. το τελώνιο της μέθης
13. το τελώνιο της μνησικακίας
14. το τελώνιο της μαγείας και της μαντείας
15. το τελώνιο της λαιμαργίας
16. το τελώνιο της ειδωλολατρίας
17. το τελώνιο της ομοφυλοφιλίας
18. το τελώνιο της φιλαρέσκειας
19. το τελώνιο της μοιχείας
20. το τελώνιο του φόνου
21. το τελώνιο της κλεψιάς
22. το τελώνιο της πορνείας
23. το τελώνιο της ασπλαχνίας


Εδώ υπήρχε μια σύναξις μαύρων, και μας σταμάτησαν, και λυσσόντας σαν σκύλοι ζητούσαν να με αρπάξουν από τα χέρια των Αγγέλων. Και μάρτυς μου ο Κύριος τέκνον μου Γρηγόριε, μου φανέρωσαν όσους κατέκρινα στη ζωή μου και όχι μόνο τ’ αληθινά αλλά με συκοφαντούσαν και έλεγαν πολλά ψέματα εναντίων μου. Οι δε Άγγελοι καταφρονήσαντες αυτούς, και πετώντας τις πτέρυγες τους ανεβαίναμε στον ουρανό.
Και ανεβαίνοντας λίγο συναντήσαμε το τελώνιο της ύβρεως, και εδώ πολυαγωνιζόμενοι οι Άγγελοι, με τις ευχές του Πατρός μας Βασιλείου, αναχωρίσαμε και συνομιλούντες οι Άγγελοι έλεγαν· αληθινά μεγάλην ωφέλεια βρήκε αυτή η ψυχή από τον Άγιον Βασίλειον.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο του φθόνου, και μη έχοντας τίποτα οι δαίμονες εναντίων μου περάσαμε ανενόχλητοι αν και έτριζαν τα δόντια τους, οι αγριοπρόσωποι εκείνοι μαύροι να με αρπάξουν από τα χέρια των Αγγέλων· και έτσι περάσαμε το τελώνιο τούτο.
Και ανεβαίνοντας, σε πολύ ύψος φθάσαμε στο τελώνιο του ψεύδους όπου εκεί πολύ πλήθος δαιμόνων με άσχημα πρόσωπα έτρεχαν κατ’ απάνω μου, κραυγάζοντας και λυσσόντας έφεραν πολλές αποδείξεις, και είχαν γραμμένα πολλές ανόητες λέξεις που έλεγα στην παιδική μου ηλικία μέχρι και τα πρόσωπα που τα έλεγα και ζητούσαν απολογία από τους Αγγέλους. Και οι Άγγελοι πληρώσαντες από τα του Αγίου Βασιλείου αναχωρήσαμε.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο του θυμού και της οργής, όπου εκεί πλήθος μαύρων λυσσόντας σαν σκύλοι δάγκωναν ο ένας τον άλλον και κατατρώγονταν αναμεταξύ τους και σαν αγριόχοιροι ορμώντας εναντίων μου, έκαμναν τα σχήματα και τα καμώματα που έκανα όταν θυμονόμουν και όταν κρατούσα έχθρα και μνησικακούν με κανένα· και εδώ πληρώνοντας από τα του Αγίου Βασιλείου αναχωρήσαμε.
Και ανεβαίνοντας λίγον οι Άγγελοι φθάσαμε στο τελώνιο της υπερηφάνειας και ψάχνοντας πολλά οι δαίμονες δεν βρήκαν τίποτα να με κατηγορήσουν διότι ήμουν φτωχή και περνώντας ανενόχλητοι φθάσαμε στο τελώνιο της βλασφημίας.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο της βλασφημίας, και αμέσως όταν μας είδαν οι δαίμονες έτρεξαν κατ’ απάνω μας τρίζοντας τα δόντια και βλασφημούντες, εγώ έτρεμα από τον φόβο μου και μου έλεγαν ότι βλασφήμησα τρεις φορές στη νεότητα μου οι δε Άγγελοι έφεραν απόδειξη ότι εξομολογήθηκα και αναχωρήσαμε αφήνοντας τους δαίμονες άπρακτους.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιον της αστειολογίας και φλυαρίας και ζητούσαν οι δαίμονες να δώσω απολογία για τα αισχρόλογα, τις αστειολογίες και άσεμνα τραγούδια που έλεγα στη νεότητα μου και απορούσα πως τα θυμούνταν, ενώ εγώ από την πολυκαιρία τα ξέχασα· και πληρώνοντας οι Άγγελοι αναχωρήσαμε.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο του τόκου και του δόλου που εξετάζει τους τοκογλύφους και δόλιους, και χωρίς να βρουν τίποτα οι δαίμονες να αποδείξουν αναχωρήσαμε.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο της οκνηρίας όπου οι δαίμονες με εξέτασαν αν κοιμόμουν πολύ και βαριόμουν να σηκωθώ να προσευχηθώ ή να πάω στην εκκλησία ή αν μπορούσα να κάμω κανένα καλό και αμελούσα· και χωρίς να βρουν τίποτα αναχωρήσαμε ανενόχλητοι.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο της φιλαργυρίας στο οποίο υπήρχε πολύ σκοτάδι και ομίχλη· και εξετάζοντας οι δαίμονες και αφού δεν βρήκαν τίποτα επειδή ήμουν φτωχή, φύγαμε ανενόχλητοι.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο της μέθης, και ορμώντας οι δαίμονες σαν λύκοι αρπακτικοί κατ’ απάνω μας, εξέταζαν το κρασί που ήπια σ’ όλη μου τη ζωή και με κατηγορούσαν ότι στο τάδε σπίτι ήπιες τόσα ποτήρια, στον τάδε γάμο μέθυσες και όσα μου έλεγαν ήσαν αληθινά· και πληρώνοντας οι Άγγελοι αναχωρήσαμε και ανεβαίνοντας οι Άγγελοι έλεγαν αναμεταξύ τους: «Μεγάλον κίνδυνον έχει η ψυχή έως ότου περάσει τα ακάθαρτα τελώνια του αέρος», και εγώ τους λέγω: «Ναι κύριοι μου, και νομίζω πως κανείς από τους ζωντανούς ανθρώπους δεν θα γνωρίζει το τι συμβαίνει μετά τον χωρισμό της ψυχής από τους δαίμονες του αέρος, και αλλοίμονο στους αμελείς το τι τους περιμένει»., και οι Άγγελοι αποκρίθηκαν και είπαν: «Οι αγίες Γραφές αναλαμβάνουν όλα αυτά, αλλά οι ταλαίπωροι άνθρωποι σκοτισμένοι από την πολυτέλεια, τροφές και ηδονές του κόσμου, τυφλώνονται και δεν πιστεύουν ότι θα πεθάνουν και δεν φροντίζουν να κάμνουν καλά έργα για την ψυχή τους· και αλλοίμονο στους αμελείς διότι τους αρπάζουν οι δαίμονες και τους ρίπτουν στον σκοτεινό Άδη μέχρι της κρίσεως οπότε θα δικασθούν και θα απολάβει ο κάθε ένας ότι έπραξε».
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο της μνησικακίας που εξετάζει αυτούς που έχουν έχθρα, και δεν συγχωρούν τους αδελφούς τους. Και ορμώντας οι δαίμονες κατ’ απάνω μου, εξέταζαν τα κατάστιχα τους, να βρουν κανένα πταίσιμο να με αρπάξουν· και χωρίς να βρουν φώναξαν σαν λυσσασμένα σκυλιά ότι ξεχάσαμε να τα γράψουμε, και αναχωρήσαμε ανεβαίνοντας, και ρώτησα τους Αγγέλους πως γνωρίζουν οι δαίμονες τις αμαρτίες των ανθρώπων, και μου αποκρίθηκαν οι Άγγελοι: «Δεν γνωρίζεις, ότι μετά το βάπτισμα κάθε χριστιανός λαμβάνει έναν Άγγελο σαν φύλακα να τον φυλάει, και να τον οδηγεί στο καλό, και να γράφει τα καλά του έργα· ομοίως δε τον ακολουθεί και ένας διάβολος και γράφει τις κακές του πράξεις, και τις αναγγέλλει στο κάθε τελώνιο που ανήκει η αμαρτία και γι’ αυτό γνωρίζουν οι δαίμονες, και όταν η ψυχή χωρίσει από το σώμα και ανέρχεται στους ουρανούς την εξετάζουν δαίμονες σε κάθε τελώνιο και τούτο γίνεται στους ορθόδοξους χριστιανούς μόνο, στους δε απίστους και ασεβείς δεν υπάρχει καμιά εξέτασις».
Ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο της μαγείας και γοητείας. Εδώ οι δαίμονες ήσαν σαν άγρια ζώα άλλοι είχαν μορφή σκύλου, άλλοι σαν βόδια, άλλοι σαν φίδια, με άσχημη μορφή, αλλά με θεία χάρη όταν με εξέτασαν δεν βρήκαν τίποτα, και ανεβαίνοντας ρώτησα τους Αγγέλους με τι τρόπον μπορούν να σβήσουν από τα κατάστιχα των δαιμόνων τα αμαρτήματα των ανθρώπων, και οι Άγγελοι μου αποκρίθηκαν: «Συγχωρούνται τα αμαρτήματα όταν ο άνθρωπος μετανοήσει και εξομολογηθεί στον πνευματικόν και κάμει τον κανόνα που του έβαλε τότε εξαλείφονται τα αμαρτήματα από τα κατάστιχα των δαιμόνων· και λυσσώντας οι δαίμονες τους πολεμούν για να τους ρίψουν σε νέα αμαρτήματα. Γι’ αυτό η εξομολόγηση και η μετάνοια γίνονται αιτίες να συγχωρηθούν οι άνθρωποι και να περάσουν ελεύθερα τα εναέρια τελώνια. Αλλά πολλοί άνθρωποι λέγουν ότι τα εξομολογούνται στον Θεό· και άλλοι πάλι ζητούν να εύρουν πνευματικόν συγκαταβατικό για να αποφύγουν τον κανόνα. Αλλά αυτή δεν είναι μετάνοια αλλά πονηρία και ο Θεός ου μυκτηρίζεται. Και όπως στην ασθένεια του σώματος εκλέγουμε τον καλύτερον ιατρό, έτσι πολύ περισσότερον στην ασθένεια της αθάνατης ψυχής να εκλέγουμε τον θεοφοβούμενο και αυστηρό πνευματικό, και να τον έχει κανείς μέχρι τέλους της ζωής· αλλιώς πλανιούνται οι ανθρώπου και δεν μπορούν να περάσουν τα τελώνια του αέρος».
Αυτά καθώς μου έλεγαν φθάσαμε στο τελώνιο της γαστριμαργίας και πολυφαγίας, όπου οι δαίμονες ήσαν πολύ χονδροί σαν τους χοίρους, δυνατοί και άγριοι, και έτρεξαν κατ’ απάνω μου, γαυγίζοντας, και μου φανέρωσαν τις πολυφαγίες που έκαμνα από μικρή ηλικία μέχρι που γέρασα, και ότι δεν νήστευα Τετάρτη και Παρασκευή μέχρι και τις 40στάς χωρίς εγκράτεια· και οι Άγγελοι φέρνοντας τα καλά μου έργα για πληρωμή αναχωρήσαμε.
Και φθάσαμε στο τελώνιο της ειδωλολατρίας και διαφόρων αιρέσεων, και χωρίς να βρουν τίποτα οι δαίμονες αναχωρήσαμε.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο της αρσενοκοιτίας· και ο πρώτος αυτών καθόταν σαν φοβερός δράκωντας αλλάσωντας μορφές πότε σαν αγριόχοιρος, πότε σαν ποντικός, πότε σαν θηριόψαρο και τριγύρω αυτού βρώμα και ανυπόφορη δυσσωδία και επλάγιαζε ασχημονώντας. Και επειδή δεν βρήκε τίποτα εναντίων μου, αναχωρήσαμεν, και μου έλεγαν οι Άγγελοι ότι πολλοί φθάνουν μέχρι εδώ ανεμπόδιστα, και για την αισχρήν αυτήν πράξιν, καταγκρεμίζονται στον σκοτεινόν και άχαρον Άδην.
Και μιλώντας φθάσαμε στο τελώνιο το οποίον εξετάζει άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι καλλωπίζουν τα πρόσωπα τους με διάφορα χρώματα, και μυρωδικά και δεν ευχαριστούνται με το κάλλος που τους έδωσε ο Θεός. Εγώ είχα χρωματισθεί δυο φορές στη ζωή μου και οι δαίμονες εξέταζαν να με κρατήσουν οι Άγγελοι όμως πάλευαν με πολύν κόπο φέρνοντας τις καλές μου πράξεις, και κερδίζοντας αναχωρίσαμε.
Ανεβαίνοντας φθάσαμε στο τελώνιο της μοιχείας το οποίον εξετάζει τους μοίχους και μοιχαλίδας· δηλαδή τους παντρεμένους οι οποίοι πηγαίνουν σε ξένες γυναίκες και μολύνουν το στεφάνι τους. Επίσης εδώ στο τελώνιον αυτό εξετάζονται και οι παρά φύσιν πράξαντες με τις γυναίκες τους. Αλλά επειδή εγώ δεν είχα ευθύνη από αυτά αναχωρίσαμε χωρίς πρόβλημα.
Και ανεβαίνοντας φθάσαμε στους τελωνάρχες του φόνου οι οποίοι εξετάζουν τους φονιάδες, μέχρι και τις γυναίκες που αποβάλλουν από την κοιλία τους βρέφη και μέχρι και αυτούς που αποφεύγουν την τεκνογονία· και από εδώ με την χάρη του Θεού αναχωρήσαμε χωρίς πρόβλημα.
Και ανεβαίνοντας λίγο φθάσαμε στο τελώνιο της κλοπής που εξετάζει τους κλέφτες και εξετάζοντας με καλά οι δαίμονες δεν βρήκαν τίποτα και αναχωρίσαμε ανεμπόδιστα.
Και ανεβαίνοντας πολύ ψηλά φθάσαμε στην θύρα του Ουρανού, όπου βρίσκεται το τελώνιο το οποίον εξετάζει τους πόρνους. Ο αρχηγός τους καθόταν σε υψηλό θρόνο και φορούσεν φόρεμα ραντισμένο με αφρούς και αίματα κάθε ακαθαρσίας πλυμμηρισμένο, το οποίον έγινε αυτό από τις ακαθαρσίες της πορνείας. Και ορμώντας οι δαίμονες κατ’ απάνω μου με κατηγορούσαν και έλεγαν πολλά ψέματα, και τόλμησαν να με αρπάξουν από τα χέρια των Αγγέλων και να με ρίψουν στον άχαρο Άδη. Οι δε Άγγελοι αντίλεγαν σ’ αυτούς, ότι είχα εξομολογηθεί και παραίτησα από πολύν καιρόν αυτά. Και λέγοντας ψέματα οι δαίμονες έλεγαν ότι δεν τα εξομολογήθηκα ούτε κανόνα έλαβα από πνευματικόν, και οι Άγγελοι αναχώρησαν, τρίζοντας οι ακάθαρτοι δαίμονες τα δόντια τους. Και προχωρώντας μου λένε οι Άγγελοι ότι πολύ λίγοι περνούν από αυτό το τελώνιο. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έρχονται μέχρι εδώ πέφτουν στον σκοτεινό και άχαρο Άδη.
Και ανεβαίνοντας λίγο φθάσαμε στο τελώνιο της ασπλαχνίας, το οποίο εξετάζει τους σκληρόκαρδους και ανελεήμονες και εξετάζοντας με οι δαίμονες και χωρίς να με βρουν άσπλαχνη διότι ελεούσα τους φτωχούς, και καταντροπιασθέντες οι δαίμονες, αναχωρήσαμε απ’ αυτούς.
Και ανεβαίνοντας χαρούμενοι φθάσαμε στην πύλη του Ουρανού, η οποία ακτινοβολούσε και έλαμπε σαν καθαρό χρυσάφι και είχε υπερθαύμαστη ωραιότητα, που δεν μπορεί γλώσσα ανθρώπου να την διηγηθεί. Ο θυρωρός, ήταν ένας αστραπόμορφος νέος με χρυσά μαλλιά και μας δέχθηκε χαρούμενος δοξάζοντας τον Θεό διότι περάσαμε τα εναέρια τελώνια των δαιμόνων.
