Το πόσο οι περιγραφές του Μενένιου ταίριαζαν με σημερινά ιδιώματα των Ελλήνων έκανε μεγάλη εντύπωση. Ας δούμε ένα μικρό απόσπασμα :
και ήταν μέσα στις ανακαλύψεις των αρχαιολόγων Bernard Pyne Grenfell και Arthur Surridge Hunt
Οι φοβερές αυτές επιστολές έκαναν το γύρο του κόσμου, ενημερώθηκε η διεθνής επιστημονική κοινότητα, μπήκαν αντίτυπα σε όλες τις βιβλιοθήκες, έγιναν βιβλιογραφία σε πολλές σοβαρές και επίσημες δημοσιεύσεις και, ήταν τέτοιο το κύρος του Κ. Τσάτσου, που πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι που κάποιοι άρχισαν να αναρωτιούνται ποιός ήταν αυτός ο Μενένιος Αππιος, πότε ακριβώς έζησε και ποιές ήταν οι ιστορικές παραπομπές που τον ανέφεραν.
Η έρευνα αυτή δεν βρήκε καμία απάντηση και έτσι οι πιέσεις μεταφέρθηκαν στον ίδιο τον Τσάτσο .
Εδώ είναι διαφωτιστική η επιστολή του Στέλιου Παπαθεμελή
Παντελή Σαββίδη,
EΡΤ3
Ενταύθα
Στην εκπομπή σας της 29/10 αναμεταδώσατε αποσπάσματα από επιστολές κάποιου Μενένιου Aπιου, Ρωμαίου συγκλητικού που αναφέρονται στο πολιτικό ήθος και τον χαρακτήρα των Ελλήνων.
Διέλαθε της προσοχής σας, καθώς και εκείνης των πανεπιστημιακών συνομιλητών σας ότι τόσο ο Μενένιος Aπιος όσο και οι επιστολές του είναι πλάσμα της φαντασίας του αειμνήστου Κωνσταντίνου Τσάτσου.
Ο Τσάτσος είχε δημοσιεύσει τα κείμενα αυτά στο περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ του 1954. Τα αναδημοσίευσε επίσης στη Β? σειρά των Αφορισμών και Διαλογισμών του (Βιβλιοπωλείο της Εστίας β? έκδ. 1970 σελ.243 έπ.) με τον τίτλο «Οξυρρύγχειοι Πάπυροι».
Εκεί ο συγγραφέας περιγράφει ότι πέρασε τάχα από την Αθήνα ένας παλιός συμφοιτητής του τότε Καθηγητής Πανεπιστημίου σε χώρα του Βορρά που τον πληροφόρησε ότι κάπου στην Αίγυπτο στην αρχαία Οξύρρυγχο, το σημερινό Μπενεζέ, βρέθηκαν πάπυροι σε λατινική γλώσσα που περιείχαν απόψεις του εν λόγω Μενένιου για τους Έλληνες.
Το δημιούργημα της φαντασίας του Κ.Τ. υπήρξε εξαιρετικά πειστικό, έγινε δεκτό χωρίς επιφυλάξεις. Τριάντα χρόνια μετά, τον Μάϊο του 1983, προκλήθηκε μια έντονη αμφισβήτηση της γνησιότητας των Οξυρρύγχιων Παπύρων από τις στήλες της «Καθημερινής» και της «Εστίας» οπότε τότε παρενέβη ο Κ.Τσάτσος και ομολόγησε («Καθημερινή 27/5/1983) ότι οι «Οξυρρύγχειοι Πάπυροι» είναι «ολόκληρο κατασκεύασμα δικό του».
Προς παρηγορίαν σας, ακόμη και ο κορυφαίος ιστορικός του Νέου Ελληνισμού ο μακαρίτης Καθηγητής Απόστολος Βακαλόπουλος στο βιβλίο του «Ο Χαρακτήρας των Ελλήνων» είχε αποδεχθεί ως αληθινούς τους παπύρους και τον Μενένιο (πρβλ.την μαρτυρία του σε νεότερη έκδοση του «Χαρακτήρα των Ελλήνων» εκδόσεις ΗΡΟΔΟΤΟΣ χ.χ.σ.34 υποσ. 32).
Θεσσαλονίκη 30/10/08
Στέλιος Παπαθεμελής
Βεβαίως η ομολογία του Τσάτσου καθώς και η επιστολή Παπαθεμελή δεν έγιναν τόσο γνωστές όσο η ανακοίνωση περί Μενένιου Αππιου, ακόμα και σήμερα υπάρχει στο διαδίκτυο πληθώρα αναφορών που θεωρούν τις επιστολές αυθεντικό γεγονός, γράφονται άρθρα, γίνονται εργασίες κλπ κλπ.
Πώς όμως εμπνεύστηκε ο Τσάτσος το φανταστικό όνομα ;
Υπάρχει ένα κείμενο του William Shakespeare γραμμένο μεταξύ 1605 και 1608 με τίτλο Coriolanus, στηριγμένο στη ζωή του Ρωμαίου στρατηγού Gaius Marcius Coriolanus. Ενας από τους πρωταγωνιστές είναι ο συγκλητικός Agrippa Menenius Lanatus, ο οποίος, μεταξύ των άλλων, είχε σαν σύμβουλο τον κακότροπο Appius Claudius Sabinus.
Ενδεχομένως λοιπόν ο Τσάτσος διάλεξε μέσα από αυτή την ιστορία το αληθοφανές όνομα του φανταστικού του ήρωα και έφτιαξε μία από τις ευφυέστερες εξαπατήσεις όλων των εποχών.
http://dimitristsokakis.blogspot.gr