Πώς να γίνουμε υποψιασμένοι καταναλωτές στην επίσκεψή μας
Η θεωρία του Μάσλοου πάνω στην ιεράρχηση των ανθρώπινων αναγκών εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο του Motivation and Personality (1954), στο 4ο κεφάλαιο με τίτλο: Η Θεωρία των ανθρώπινων κινήτρων.
Καταρχάς, η πρώτη κατηγορίααποτελείται από τις φυσιολογικές ή βιολογικές ανάγκες, όπως είναι η ανάγκη μας για φαγητό, νερό, αέρα και ύπνο. Η δεύτερη είναι η ανάγκη μας για ασφάλεια, να έχουμε μια στέγη πάνω από το κεφάλι μας, ρούχα, θέρμανση, κλπ. Ητρίτη κατηγορία περιλαμβάνει την ανάγκη μας να ανήκουμε κάπου, να μας αγαπούν (ερωτική σχέση) και η τέταρτη έχει να κάνει με την υπόληψη, δηλαδή έχουμε ανάγκη από κύρος το οποίο θα μας δώσει τον πολυπόθητο σεβασμό των άλλων. Πέρα από αυτές τις κατηγορίες, ο Μάσλοου μίλησε και για μια πέμπτη, αυτή της αυτοπραγμάτωσης, την ανάγκη μας να ξέρουμε και να κατανοούμε, να δημιουργούμε, να λύνουμε προβλήματα για τη χαρά του να λύνουμε πρόβλημα.
Όταν ένας άνθρωπος πεινάει πολύ, δεν μπορεί να σκεφτεί τίποτε άλλο, η ιδέα που έχει για τον παράδεισο είναι ένα μέρος γεμάτο τροφή. Κάπου εδώ έρχονται οι ψυχολόγοι και οι ειδικοί του marketing που προσπαθούν να χειραγωγήσουν το μυαλό μας, ώστε να καταναλώσουμε όσα περισσότερα μπορούμε μέσα σε ένα super market.
Ας εστιάσουμε στον κάθε χώρο ξεχωριστά κι ας προσπαθήσουμε να δώσουμε μια εξήγηση σε όσα συμβαίνουν γύρω μας και στα μηνύματα που προσπαθούν να μας περάσουν ασυνείδητα:
Σε κάθε μεγάλη αλυσίδα σουπερμάρκετ υπάρχει ο «ειδικός χωροταξικής διάταξης» ο οποίος συμβουλεύει τις αλυσίδες καταστημάτων σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να στήσουν το εμπόρευμά τους.
- Τα είδη πρώτης ανάγκης και καθημερινής χρήσης (γάλα, γιαούρτι, βούτυρο, τυρί, κρέας, κτλ) βρίσκονται πάντα στο τέλος των διαδρόμων. Επομένως, ο καταναλωτής πρέπει να περάσει από όλους τους διαδρόμους για να τα προσεγγίσει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αγοράζουμε ένα σωρό προϊόντα εκτός προϋπολογισμού, απλά επειδή τα βλέπουμε μπροστά μας.
- Σε περίοπτη θέση βρίσκονται τα φρούτα και τα λαχανικά κάθε λογής, που σκοπό έχουν να σας ανοίξουν την όρεξη για αγορές και να σας δηλώσουν πως στο super market μπορείτε να βρείτε ότι επιθυμείτε.
- Φυσικά τους πάγκους με τα φρούτα και τα λαχανικά συνοδεύουν σταντ με συνταγές, που σας δελεάζουν να ψωνίσετε τα υλικά που περιγράφουν. Κι ενώ εσείς ήρθατε να ψωνίσετε ντομάτες και αγγούρια, ψωνίζετε αβοκάντο για εξωτικές σαλάτες.
- Όλες οι αγορές γίνονται με τη συνοδεία της μουσικής, η οποία δυναμώνει την επιθυμία σας για ψώνια και φροντίζει ανά διαστήματα να σας υπενθυμίζει το σλόγκαν του super market.
- Τα ψυγεία δεν έχουν σχεδιαστεί τυχαία έτσι για να μας ταλαιπωρούν, νομίζοντας πως θα πέσουμε μέσα για να πιάσουμε τα κατεψυγμένα τυροπιτάκια, απλώς, μαζί με τα τυροπιτάκια θα πάρουμε κι άλλα προϊόντα που δε χρειαζόμαστε.
- Ας μιλήσουμε για τα καλάθια με τις προσφορές, μπορείτε να βρείτε από τηλεόραση με 150 ευρώ, που αν σας φανεί ακριβή θα ξεγελάσετε τον πόνο σας με το σετ από ξύλινες κουτάλες που κοστίζει μόνο 9,99 ευρώ.
- Κάτι ακόμη που ίσως να μην έχετε παρατηρήσει είναι πως τα ακριβά και επώνυμα προϊόντα βρίσκονται στο ύψος του ματιού σας, ενώ τα φθηνά είτε ψηλά είτε χαμηλά στα ράφια.
- Γιατί ποτέ δεν υπάρχει ένα υπάλληλος να με εξυπηρετήσει, κι αυτοί που βρίσκονται στους διαδρόμους είναι πάντοτε απασχολημένοι; Ο λόγος είναι ότι πρέπει μόνοι μας χωρίς περισπασμούς να βρούμε αυτό που θέλουμε ή αυτό που νομίζουμε ότι θέλουμε.
- Φτάνουμε στο ταμείο, τότε ερχόμαστε αντιμέτωποι με χιλιάδες πειρασμούς, σοκολάτες, τσίχλες, καραμέλες που αν έχουμε παιδιά μαζί σίγουρα θα ρίξουν στο καλάθι όσα προλαβαίνουν.
- Αφού έχουμε ψωνίσει τόσα και τόσα άχρηστα πράγματα, ήρθε η ώρα να πληρώσουμε και να πάμε σπίτι μας. Όλα τώρα γίνονται βιαστικά, η ταμίας σε κοιτάει με ανυπομονησία, εσύ πρέπει να βάλεις γρήγορα τα πράγματα στις σακούλες να πληρώσεις και να μην προλάβεις να σκεφτείς «για τυρί του τοστ είχα έρθει εγώ».
Οδηγίες προς υποψιασμένους καταναλωτές:
- Ποτέ μην πηγαίνετε για ψώνια πεινασμένοι
- Να έχετε λίστα με τα πράγματα που χρειάζεστε
- Ξανακοιτάξτε αυτά που αγοράσατε πριν πάτε στο ταμείο και μη διστάσετε να επιστρέψετε κάτι που δεν θέλετε.
- Κάντε έλεγχο ακριβώς μόλις σας δώσουν την απόδειξη.
- Ενισχύστε τα μικρά παντοπωλεία της γειτονιάς σας.
