Ο Κάρλος Καστανέντα (Carlos Cesar Salvador Arana Castaneda) (25 Δεκεμβρίου 1925 – 27 Απριλίου 1998) γεννήθηκε στο Περού και ήταν Αμερικανός ανθρωπολόγος και συγγραφέας.Ξεκινώντας το 1968 με τη δημοσίευση του Οι Διδασκαλίες του Δον Χουάν, ο Καστανέντα έγραψε μια σειρά βιβλίων που περιγράφει τη μαθητεία του στον παραδοσιακό Μεσο-αμερικανικό σαμανισμό.Τα 12 βιβλία του έχουν πουλήσει περισσότερα από 8 εκατομμύριααντίτυπα σε 17 χώρες.
Τα βιβλία και ο Καστανέντα ο οποίος σπάνια μιλούσε σε κοινό για τη δουλειά του, υπήρξαν αμφιλεγόμενοι για πολλά χρόνια. Οι υποστηρικτές πιστεύουν ότι τα βιβλία είναι είτε αληθή, είτε πολύτιμες εργασίες στη φιλοσοφία και περιγραφές πρακτικών οι οποίες επιτρέπουν μια αυξημένη επίγνωση. Για πολλά χρόνια, οι ανθρωπολόγοι θεωρούσαν τη δουλειά του σημαντική και αυθεντική, ωστόσο μια σειρά αποκαλύψεων τα επόμενα χρόνια έθεσαν υπό αμφισβήτηση την ειλικρίνεια του Καστανέντα. Οι ακαδημαϊκοί κριτικοί τώρα υποστηρίζουν ότι τα βιβλία του είναι έργα μυθιστορηματικά, υποδεικνύοντας τις πολλές εσωτερικές αντιθέσεις και ασυμφωνίες ανάμεσα στα βιβλία και στα ανθρωπολογικά δεδομένα, στις εναλλακτικές πηγές που θα μπορούσε να αντλήσει ο Καστανέντα λεπτομερείς πληροφορίες για τις σαμανιστικές πρακτικές καθώς και στην έλλειψη υποστηρικτικών αποδείξεων.
Ο Καστανέντα συχνά αναφέρεται σε αυτή την άγνωστη περιοχή ως μη συνηθισμένη πραγματικότητα, κάτι το οποίο δείχνει ότι αυτή η περιοχή αποτελεί μια πραγματικότητα, αλλά είναι θεμελιωδώς διαφορετική από τη συνηθισμένη φύση της πραγματικότητας της οποίας την εμπειρία έχουμε ως ανθρώπινα όντα τα οποία είναι απορροφημένα στις καθημερινές τους ασχολίες μέσω της κοινωνικής διαμόρφωσης και εκπαίδευσής τους. Η συνηθισμένη πραγματικότητα όπως έχουν την εμπειρία της οι άνθρωποι είναι απλώς μια "περιγραφή" η οποία έχει τοποθετηθεί μέσω της "εξημέρωσης" στη συνείδησή τους από τη στιγμή που ήταν βρέφη.
Ο Καστανέντα αποσύρθηκε από τη δημόσια θέα το 1973, ζώντας σε ένα σπίτι με τις τρεις "μάγισσες", γυναίκες που είχαν κόψει τις σχέσεις με τις οικογένειές τους και είχαν αλλάξει τα ονόματά τους. Ίδρυσε την Cleargreen, έναν οργανισμό που προωθούσε την Προένταση (Tensegrity), μια σειρά ασκήσεων Τολτέκικης προέλευσης που ήταν ιδιαίτερα δυνατές πνευματικά. Μετά το θάνατο του Καστανέντα το 1998, οι τρεις μάγισσες και άλλοι άνθρωποι που ήταν συνδεδεμένοι με τον Καστανέντα εξαφανίστηκαν από την κοινή θέα.
Βιογραφικά ΣτοιχείαΤα αρχεία των μεταναστών δείχνουν ότι ο Κάρλος Θέσαρ Αράνα Καστανέντα γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου του 1925 στην Καχαμάρκα του Περού.[2] Τα αρχεία δείχνουν ότι το επίθετό του το πήρε από τη μητέρα του τη Σουζάνα Καστανέντα Ναβόα (Susana Castañeda Navoa). Ο πατέρας του ήταν ο Θέσαρ Αράνα Μπουρουνγκαράι (Cesar Arana Burungaray). Το επίθετό του εμφανίζεται με τον χαρακτήρα ñ σε πολλά ισπανόφωνα λεξικά, αν και τα πιο διάσημα έργα του είναι δημοσιευμένα με την αγγλική εκδοχή του ονόματος. Μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες στις αρχές της δεκαετίας του 1950 και έγινε ένας "ουδετεροποιημένος πολίτης" το 1957.
Το 1960 παντρεύτηκε την Μάργκαρετ Ρούνιαν (Margaret Runyan) στην Τιχουάνα του Μεξικού. Έζησαν μαζί μόνο για έξη μήνες, αλλά το διαζύγιό τους βγήκε το 1973. Εκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (University of California, Los Angeles - UCLA) από όπου πήρε το πτυχίο του το 1962 και το διδακτορικό του το 1973.
Τα πρώτα τρία βιβλία του Καστανέντα, Οι Διδασκαλίες του Δον Χουάν, Μια Ξεχωριστή Πραγματικότητα και Ταξίδι στο Ιξτλάν, γράφτηκαν καθώς ο Καστανέντα ήταν φοιτητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο UCLA (Καλιφόρνια). Έγραψε αυτά τα βιβλία ως την καταγραφή της έρευνάς του που περιέγραφε τη μαθητεία του με τον "Άνθρωπο της Γνώσης" ο οποίος αποκαλείται στα βιβλία ως Δον Χουάν Μάτους, ένας Ινδιάνος Γιάκι από το βόρειο Μεξικό. Το Μάρτιο του 1973 ο Καστανέντα ήταν στο εξώφυλλο του περιοδικού Time (5 Μαρτίου 1973 - Vol. 101 No. 10). Το άρθρο τον περιέγραφε ως "ένα αίνιγμα το οποίο είναι τυλιγμένο σε μυστήριο". Από τη συνέντευξη αυτή και μετά ο Καστανέντα εξαφανίστηκε από τη δημόσια θέα μέχρι τη δεκαετία του 1990.
Το 1974, το τέταρτο του βιβλίο, Ιστορίες Δύναμης, δημοσιεύτηκε. Αυτό το βιβλίο τελειώνει με τον Καστανέντα να πηδάει από ένα βράχο στην άβυσσο και σηματοδότησε το τέλος της μαθητείας του στον Δον Χουάν. Ο Καστανέντα συνέχισε να είναι διάσημος στο αναγνωστικό κοινό και στα επόμενα βιβλία του. Συνολικά 12 βιβλία του Καστανέντα εκδόθηκαν, τα δύο από τα οποία εκδόθηκαν μετά το θάνατό του.Στη δεκαετία του 1990 ο Καστανέντα συνέχισε να εμφανίζεται στο κοινό για να προωθήσει την Προένταση (Tensegrity), μια σειρά κινήσεων που υποστήριζε ότι είχε κληροδοτηθεί από 25 γενιές Τολτέκων Σαμάνων.
Ο Καστανέντα πέθανε στις 27 Απριλίου 1998 στο Λος Άντζελες λόγω επιπλοκών καρκίνου στο ήπαρ. Δεν έγινε δημόσια τελετή και η σωρός του Καστανέντα κάηκε ενώ οι στάχτες του στάλθηκαν στο Μεξικό. Σχεδόν δύο μήνες αργότερα, στις 19 Ιουνίου του 1998, εμφανίστηκε μια ανακοίνωση στον τύπο με τίτλο Ένας Αποσιωπημένος Θάνατος για τον Μυστικιστή Συγγραφέα Κάρλος Καστανέντα (A Hushed Death for Mystic Author Carlos Castaneda) από το δημοσιογράφο J.R. Moehringer στους Los Angeles Times. Τέσσερις μήνες μετά το θάνατο του Καστανέντα ο C. J. Castaneda, που είναι γνωστός και ως Adrian Vashon, του οποίου το πιστοποιητικό γεννήσεως δείχνει ότι ο Κάρλος Καστανέντα είναι πατέρας του, αμφισβήτησε τη διαθήκη του Καστανέντα δικαστικά. Για πολλά χρόνια ο Καστανέντα ανέφερε τον Vashon ως γιο του. Η διαθήκη είχε υπογραφεί τέσσερις μέρες πριν το θάνατο του Καστανέντα και ο Vashon αμφισβήτησε την αυθεντικότητά της. Τελικώς ο Vashon δεν δικαιώθηκε. 
Το έργο τουΕίναι σαφές ότι η συνεισφορά του υπήρξαν τα βιβλία του και η διάδοση των Μαγικών Περασμάτων. O Κάρλος Καστανέντα είχε την ευκαιρία να επιδείξει την πιθανή εξέλιξη του ανθρώπου. Το 1993 ο Καστανέντα ανακοίνωσε τα Μαγικά Περάσματα, την κορύφωση της τέχνης των τολτέκων Πολεμιστών, τα οποία μεταφέρθηκαν προφορικά στον Καστανέντα από γενιά σε γενιά.
Τις κινήσεις αυτές τις ονόμασε επίσης Tensegrity (στο βιβλίο "Μαγικά Περάσματα" της ελληνικής μετάφρασης μεταφράζεται ως Προένταση από το μεταφραστή), η οποία λέξη είναι δανεισμένη από την Αρχιτεκτονική και συνδυάζει τις έννοιες της "έντασης" (tension) και της "ακεραιότητας" (integrity). Παράλληλα, ίδρυσε την οργάνωση Cleargreen για τη διάδοση τους και έκανε πολλές εμφανίσεις για την περαιτέρω διάδοσή τους. Αυτή ήταν μια διαφοροποίηση σε σχέση με την προηγούμενη φάση της απομόνωσης, και εξέπληξε πολλούς δεδομένου ότι δεν ανέφερε τα μαγικά περάσματα σε προηγούμενα βιβλία του.
Τα έργα του Καστανέντα, είναι όλα γραμμένα στα αγγλικά αν και ο ίδιος μιλούσε τέλεια καστιλιάνικα (στην πραγματικότητα, διόρθωσε ο ίδιος τις ισπανικές μεταφράσεις των βιβλίων του) και αποτελούν τη μεταφορά της κοσμοθεώρησης που τον εισήγαγε ο Δον Χουάν. Πολύ γρήγορα τα έργα του έγιναν κλασικά στην πνευματική λογοτεχνία και στη λογοτεχνία της Νέας Εποχής.Κατά τα δύο πρώτα βιβλία ο Καστανέντα επικεντρώνεται στην χρήση του πεγιότ το οποίο το ονομάζει μεσκαλίτο στο βιβλίο, και το θεωρεί ως μια δύναμη-προστάτη κατά ανάλογο τρόπο όπως και τα φυτά-συμμάχους που ανήκουν στο είδος Datura και τη χρήση των μανιταριών του είδους psilocybe (ψυχοτροπικά μανιτάρια), τα οποία χρησιμοποίησε ο Δον Χουάν ως μέσο για να δημιουργήσει στον Κάρλος Καστανέντα αυτό που ονόμαζε "κατάσταση αυξημένης συνείδησης".
Από το τρίτο βιβλίο, "Ταξίδι στο Ιξτλάν", το κείμενο των βιβλίων του επικεντρώνεται στην επίτευξη "άλλων πραγματικοτήτων" χωρίς τη χρήση οποιουδήποτε παραισθησιογόνου. Στο τέταρτο βιβλίο, "Ιστορίες Δύναμης", διηγείται την "εγκατάλειψη του κόσμου" από την πλευρά του Δον Χουάν, αφήνοντας πίσω του τον Καστανέντα ως κληρονόμο του και ως τον επόμενο "Ναγουάλ", ελεύθερο να βρει και να αποκτήσει τους δικούς του μαθητές.
- Οι Διδασκαλίες του Δον Χουάν (The Teachings of Don Juan: A Yaqui Way of Knowledge, 1968). ISBN 978-0-671-60041-9
- Μια ξεχωριστή πραγματικότητα (A Separate Reality, 1971). ISBN 978-0-671-73249-3
- Ταξίδι στο Ιξτλάν (Journey to Ixtlan, 1973). ISBN 978-0-671-73246-2
- Ιστορίες Δύναμης (Tales Of Power, 1975). ISBN 978-0-671-73252-3
- O Δεύτερος Κρίκος της Δύναμης (The Second Ring Of Power, 1977). ISBN 978-0-671-732
- Οι Διδασκαλίες του Δον Χουάν (The Teachings of Don Juan: A Yaqui Way of Knowledge, 1968)47-9
- Το Δώρο του Αετού (The Eagle's Gift, 1981). ISBN 978-0-671-73251-6
- Η Εσωτερική Φλόγα (The Fire From Within, 1984). ISBN 978-0-671-73250-9
- Η Δύναμη της Σιωπής (The Power Of Silence, 1987). ISBN 978-0-671-73248-6
- Η Τέχνη των Ονείρων (The Art Of Dreaming, 1993). ISBN 978-1-85538-427-9
- Η Σιωπηλή Γνώση (Silent Knowlegde, 1996): Γνωστό και ως "Το μωβ βιβλίο (The Purple Book)», το οποίο πουλήθηκε μόνο στα εργαστήρια Tensegrity. ISBN 9781888294118
- Η Ενεργός Πλευρά του Απείρου (The Active Side of Infinity, 1998). ISBN 978-0-06-092960-2
- Μαγικά Περάσματα (Magical Passes, 1999). ISBN 978-0-671-73247-9
- Ο Τροχός του Χρόνου (The Wheel of Time, 2000). ISBN 978-0-7434-1280-3
Η επιτυχία των βιβλίων του Καστανέντα είχε ως αποτέλεσμα να εμφανιστούν και πολλοί ακόμα μάγοι ή πολεμιστές από την παράδοση των ινδιάνων ιθαγενών, κάποιοι από τους οποίους έρχονταν σε αντιπαράθεση μαζί του.
Στοιχεία από τη κοσμοθεώρησή τουΉδη ξεκινώντας από το βιβλίο του "Διδασκαλίες του Δον Χουάν", προσδιόρισε το τι σημαίνει να βαδίζει κανείς στην ατραπό του πολεμιστή ή το μονοπάτι της αψογοσύνης. Οι αρετές και οι αρχές του πολεμιστή του επιτρέπουν να οδηγηθεί στο να αντιληφθεί τον κόσμο και την ύπαρξή του με έναν νέο τρόπο.
Το "ονείρεμα" και η "ανασκόπηση" μαζί, κάνουν ικανό να δημιουργήσουν το ενεργειακό "διπλό" - μια οντότητα η οποία δεν μπορεί να καταστραφεί και ικανή να δράσει μόνη της. Το ονείρεμα ξεκινάει με τον μαθητευόμενο να κινείται με συνείδηση στο περιβάλλον των ονείρων του με τέτοιο τρόπο όπως και στην καθημερινή του ζωή. Αυτή η τεχνική συμπληρώνεται από την "τέχνη της παραφύλαξης", η οποία έχει την ανασκόπηση ως βασικό συστατικό της το οποίο περιλαμβάνει το να ξαναζήσει ο μαθητευόμενος τις εμπειρίες της ζωής του, ώστε να καταλάβει πράγματα για τον ίδιο και να ανακτήσει τη χαμένη του ενέργεια από τα γεγονότα.
Μια από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις των Τολτέκων αφορούν το γεγονός ότι τα ανθρώπινα όντα έχουν ένα φωτεινό κουκούλι ή ενεργειακό πεδίο γύρω από το φυσικό τους σώμα. Επίσης είδαν ότι υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι με έναν ειδικό σχηματισμό που αποτελείται από δύο μέρη. Αυτοί είναι οι "ναγουάλ" ή οι "διπλοί άνθρωποι" σύμφωνα με τον Καστανέντα. Λόγω της ειδικής ενεργειακής κατανομής, το ναγουάλ έχει μεγαλύτερα ποσά ενέργειας στη διάθεσή του.
Οι Μάγισσες
Αφού ο Καστανέντα απομακρύνθηκε από τη δημόσια θέα το 1973, αγόρασε ένα μεγάλο σπίτι στο Λος Άντζελες το οποίο μοιραζόταν με τις τρεις γυναίκες ακολούθους του, οι οποίες έγιναν ευρύτερα γνωστές ως οι Μάγισσες. Οι Μάγισσες είχαν ως προϋπόθεση ένταξης στην ομάδα του Καστανέντα το σπάσιμο των σχέσεων και δεσμών με φίλους και την οικογένειά τους. Επίσης, αρνούνταν να φωτογραφηθούν και πήραν καινούρια ονόματα η Ρεγγίνα Ταλ (Regina Thal) έγινε η Φλορίντα Ντόνερ (Florinda Donner-Grau), η Μαίρηαν Σίμκο έγινε η Ταΐσα Άμπελαρ {Taisha Abelar} και η Κάθλιν Πολμαν έγινε η Κάρολ Τιγγς (Carol Tiggs).
Σχετιζόμενοι συγγραφείς
Δύο άλλοι συγγραφείς, η Ταΐσα Άμπελαρ και η Φλορίντα Ντόνερ-Γκράου, έγραψαν βιβλία στα οποία υποστηρίζουν ότι είναι από την ομάδα Τολτέκων πολεμιστών του Δον Χουάν Μάτους. Και οι δύο είχαν εγκριθεί και επιδοκιμαστεί από τον Καστανέντα ως γνήσιοι μαθητές του Δον Χουάν Μάτους, ενώ απέρριψε όλους τους άλλους συγγραφείς ως μη αληθινούς. Οι δύο γυναίκες ήταν μέλη του εσωτερικού κύκλου της ομάδας του Καστανέντα, τις οποίες αποκαλούσε "The Brujas" (Μάγισσες στα Ισπανικά).
Ο Φήλιξ Γουλφ, ένας από τους μαθητευόμενους και μεταφραστές του Κάρλος Καστανέντα, έγραψε το βιβλίο The Art of Navigation: Travels with Carlos Castaneda and Beyond (Η Τέχνη της Πλοήγησης: Ταξίδια με τον Κάρλος Καστανέντα και Πέρα Από Αυτόν). Στο βιβλίο του ο Γουλφ περιγράφει το πως άλλαξε η ζωή του από την γνωριμία του με τον Καστανέντα. Αν και αγγίζει όλες τις πλευρές της διδασκαλίας, ο Γουλφ τονίζει αυτό που θεωρεί ο ίδιος ως το κυρίαρχο και πιο ουσιαστικό κομμάτι της εργασίας του Καστανέντα: την Τέχνη της Πλοήγησης.
Ο Ντόναλντ Μπαρτελμέ διακωμωδεί τα βιβλία του Καστανέντα στο βιβλίο του Οι Διδασκαλίες του Δον Μπ.: Ο Δρόμος της Γνώσης ενός Γιάνκι (The Teachings of Don B.: A Yankee Way of Knowledge), στο οποίο αντικαθιστά τη λέξη "brujo" (μάγος) με τη λέξη "brillo".
Ο ανθρωπολόγος Βίκτωρ Σάντσεζ (Victor Sanchez) υποστηρίζει ότι έχει λάβει όμοιες διδασκαλίες από τη φυλή των Γουιραρίκα στο Μεξικό.[9] Αν και αναφέρει ότι έχει συναντήσει τον Καστανέντα και ότι τα βιβλία του Καστανέντα υπήρξαν για αυτόν μια πηγή έμπνευσης, επισημαίνει ότι ο Καστανέντα δεν ασπάστηκε τη δουλειά του.
Ο Μάρτιν Γκούντμαν (Martin J. Goodman) υποστηρίζει ότι πέρασε δύο ημέρες με έναν "επανασυναρμολογημένο" Κάρλος ή το διπλό του Κάρλος, μετά το θάνατο του Κάρλος στο βιβλίο του "Ήμουν ο Κάρλος Καστανέντα (I Was Carlos Castaneda)".
Ο Μιγκέλ Άνχελ Ρουίθ (Miguel Ángel Ruiz) είναι γνωστός για το πετυχημένο βιβλίο του Οι Τέσσερις Συμφωνίες (The Four Agreements).O Αρμάντο Τόρες (Armando Torres) έγραψε το Συναντήσεις με το Ναγουάλ: Συζητήσεις με τον Κάρλος Καστανέντα (Encounters with the Nagual: Conversations with Carlos Castaneda) πέντε χρόνια μετά το θάνατο του Καστανέντα και υποστηρίζει ότι του είπε να το κάνει ο ίδιος ο Καστανέντα. Σε αυτό περιγράφει το Νόμο του Ναγουάλ με τα Τρία Μέρη. Ωστόσο, ο Καστανέντα είχε πει από το 1995 ότι δεν έχει άλλους μαθητευόμενους εκτός από τις Τσάκμουλς (τις Μάγισσες).
Άλλα έργα
"Winds of Nagual" - Ένα μουσικό κομμάτι από το συνθέτη Michael Colgrass
Sorcerer (Ο Μάγος) - Ένα άλμπουμ άμπιεντ μουσικής του Michael Stearns και Ron Sunsinger το οποίο είναι εμπνευσμένο από τον Καστανέντα
Η Δύναμη της Πρόθεσης (The Power of Intention), Γουέιν Ντάιερ (Wayne Dyer), Μια σύγχρονη δουλειά του Ντάιερ η οποία αναφέρει και χρησιμοποιεί ως σημείο
Ρητά και διδασκαλίες απο τα βιβλία του Carlos Castaneda
