Η αναλογία: “όπως είναι πάνω έτσι είναι και κάτω και όπως είναι κάτω έτσι είναι και πάνω”, καλύπτει όλες τις εκφράσεις του σύμπαντος σε οποιοδήποτε επίπεδο ενέργειάς του. Χάρη στην Αρχή της Αναλογίας η σύγχρονη επιστήμη κατορθώνει να κατανοήσει τον γαλαξιακό μακρόκοσμο και τον σωματιδιακό μικρόκοσμο. Με μια μόνο μαθηματική εξίσωση, με την εξίσωση των παλλόμενων χορδών του Λαγκράνζ (Lagrange) για παράδειγμα, μπορεί ο σύγχρονος φυσικός να λύσει ετερογενή προβλήματα οπτικής, μηχανικής θερμοδυναμικής, χημείας, θερμολογίας κ.λπ. Η διαίρεση λοιπόν της επιστημονικής δραστηριότητας σε επί μέρους ειδικότητες, είναι ουσιαστικά αντίθετη με την ιδέα περί επιστήμης.
Η αληθινή επιστήμη, η οποία θεμελιώνεται στην Αρχή της Αναλογίας, πρέπει να τείνει σε μια ενιαία αντίληψη όλων των δραστηριοτήτων με τρόπο, ώστε ο ίδιος φορμαλισμός να μπορεί να χρησιμοποιείται χωρίς μεγάλες παραλλαγές σε όλα τα πεδία της γνώσης. Η σφαιρική, πανοραμική αντίληψη πρέπει να είναι ο κύριος στόχος της επιστημονικής ιδέας. Και ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί η πανοραμικότητα είναι η εφαρμογή του Νόμου της Αναλογίας σε όλα τα πεδία της γνώσης που διαθέτει το ανθρώπινο πνεύμα, για να μπορέσει να φτάσει στην αλήθεια. Η Πυθαγορική φιλοσοφία είναι ένας από τους κυριότερους και αντιπροσωπευτικότερους εκπροσώπους αυτής της αντίληψης, που επιδιώκει την ενοποίηση των επιστημών και των τεχνών κάτω από τη φιλοσοφική θεώρηση. Σημαντική είναι μια φράση του μεγάλου σύγχρονου μαθηματικού και φιλόσοφου Μπέρντραντ Ράσσελ: “Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της σύγχρονης προηγμένης επιστήμης είναι η τάση επιστροφής της προς τον Πυθαγορισμό”.
Έτσι η Αρχή της Αναλογίας χρησιμοποιεί, στην προσπάθεια της απόκτησης μιας πανοραμικής όψης του Παντός -τόσο στον μακρόκοσμο όσο και στον μικρόκοσμο-, τα λεγόμενα επτά Κλειδιά ερμηνείας.
Η εφαρμογή τους μας επιτρέπει να αποκτήσουμε ενιαία αντίληψη για τη φαινομενική πολλαπλότητα του σύμπαντος. Η Αρχή της Αναλογίας και τα κλειδιά της είναι η σκάλα που οδηγεί προς το Ένα, προς το Τάο, προς το μεταφυσικό Άπειρο-Μηδέν, το Απόλυτο. Τα επτά κλειδιά αντιστοιχούν με τα επτά κοσμικά επίπεδα που αποτελούν τους ανθρώπινους φορείς συνείδησης, αλλά ταυτόχρονα είναι ανεξάρτητα και χρησιμοποιούνται σε όλα τα επίπεδα. Το κάθε κλειδί διαιρείται με τη σειρά του σε άλλα επτά υποκλειδιά και το καθένα από αυτά σε άλλα επτά ακόμα, σύμφωνα με την ίδια ιεραρχική κλίμακα. Στο σύνολό τους είναι λοιπόν 343. Κάθε τι μπορεί να ερμηνευθεί και να συνδεθεί με το Όλο, σύμφωνα με αυτά τα κλειδιά.
Τα επτά μεγάλα κλειδιά είναι τα εξής:
1.- Μεταφυσικό (Χαρακτήρες του όντος)
2.- Αριθμητικό (Εξέλιξη των μορφών)
3.- Γεωμετρικό (Οργάνωση των μορφών)
4.- Αστρολογικό (Αλληλεπιδράσεις μακρόκοσμου – μικρόκοσμου)
5.- Αλχημικό (Σχέσεις της επιθυμίας για ένωση των Στοιχείων)
6.- Βιολογικό (Κλιμακώσεις της ζωής)
7.- Φιλολογικό (Σημειωτικές και συμβολικές μορφές των ιδεών κ.λπ.)
Αυτά είναι τα “μαγικά κλειδιά”, που με τα υποκλειδιά τους ανοίγουν τις πόρτες των μυστηρίων. Είναι οι επτά όψεις της σοφίας. Κάθε μία από τις όψεις είναι μία οδός γνώσης για την προσέγγιση των μυστηρίων της φύσης. Αλλά μόνο η σωστή χρήση και των επτά οδηγεί στην τέλεια σοφία, στην παντογνωσία. Λέγεται στον εσωτερισμό ότι πολύ λίγοι μυητικοί πολιτισμοί κατείχαν και τα επτά κλειδιά μαζί. Αποτελούν τα διαμαντένια εργαλεία του ανώτερου μύστη και κατά την παράδοση δόθηκαν και διδάχτηκαν στους πρώτους σοφούς ανθρώπους από τους θεούς την εποχή της Άτλαντης φυλής. Αλλά με την πάροδο των εκατομμυρίων χρόνων μερικά χάθηκαν ή λησμονήθηκαν, ακόμα και από τους μύστες-ιερείς, οι οποίοι έχαναν όλο και περισσότερο την επαφή με τη θεότητα. Μόνον σε λίγες μυστικές αδελφότητες, που αποτελούσαν την καρδιά των Μεγάλων Μυστηρίων, κρατήθηκαν ακέραια όλα τα κλειδιά. Όπως π.χ., στην προδυναστική Αίγυπτο, στους αρχαίους Ολμέκα του Μεξικού, στους προκατακλυσμιαίους Χαλδαίους ή στα προελληνικά Καβείρια Μυστήρια.
Τα κλειδιά ερμηνείας εφαρμόζονται σε καθετί που είναι δυνατόν να φθάσει κανείς με τη γνώση. Όλα στο σύμπαν αποτελούν σημεία, σύμβολα, που η βαθύτερη ουσία τους ξεφεύγει από τον ορθό λόγο, όπως πολύ καλά απέδειξε ο γερμανός φιλόσοφος Καντ. Με τη χρήση, την εφαρμογή και τη δυναμική εναρμόνιση των επτά κλειδιών, ο άνθρωπος μπορεί να ξεπεράσει τον ορθό λόγο και να αποκτήσει μια πληρέστερη και πανοραμική εικόνα του πραγματικού όντος που κρύβεται πίσω από τα σύμβολα της φύσης.
Η εφαρμογή της Αρχής της Αναλογίας επιτρέπει την είσοδο της συνείδησης στο κοσμικό επίπεδο Βούδι, τον αρχετυπικό κόσμο, ρίζα των όσων υπάρχουν, νοητών και αισθητών και πηγή του φωτός και της θείας σοφίας. Τι είναι, για παράδειγμα, ένα λουλούδι; Είναι πραγματικά αυτό που μας δείχνουν οι πέντε αισθήσεις μας; Αν υποθέσουμε ότι μας έλειπε κάποια αίσθηση, θα είχαμε την ίδια αντίληψη γι’ αυτό; Όχι. Αν λοιπόν υποθέσουμε, όπως εξάλλου επιβεβαιώνει ο εσωτερισμός, ότι υπάρχουν πολλές άλλες “αισθήσεις”, τις οποίες ακόμα δεν έχει αναπτύξει η σημερινή ανθρωπότητα ή κι άλλες που έχουν ατροφήσει, όπως το λεγόμενο “Τρίτο Μάτι”, τότε θα καταλάβουμε ότι η γνώση που μας δίνουν οι πέντε αισθήσεις μας είναι πολύ περιορισμένη. Αλλιώς θα αντιλαμβανόμαστε το λουλούδι αν είχαμε περισσότερες “αισθήσεις”. Και η έννοια “αίσθηση” δεν χρησιμοποιείται εδώ μόνο με την αιθεροφυσική της σημασία. Υπάρχουν αισθήσεις και στο νοητικό σώμα όπως και στα άλλα.
Η σωστή εφαρμογή των επτά κλειδιών ερμηνείας είναι ένα μέρος της εσωτερικής μεθόδου πνευματικής ανάπτυξης των ανωτέρων αισθήσεων του ανθρώπου, που διδάσκεται στη Ράτζα Γιόγκα, στο βαθμό της τέταρτης μύησης ή Αρχάτ.
Η Αρχή της Αναλογίας θα μας έλεγε ότι το λουλούδι είναι ένα σημείο ή ένα σύμβολο, που είναι συγχρόνως ένα αστέρι της γης, ένα τσάκρα του φυτού, ένας μετασχηματιστής ενέργειας, ένα κέντρο δημιουργίας σπόρων και καρπών που διοχετεύει το κάρμα, ή η φυσική έκφραση του αιτιατού φορέα του φυτού, ένας γενετικός κώδικας βοτανολογικής ιστορίας, ένας ναός θαυμάσιας αρχιτεκτονικής για τις δυνάμεις της φύσης, μια ενσάρκωση γεωμετρικών και μαθηματικών αρμονιών, μια καλλιτεχνική σύνθεση χρωμάτων και μορφών και τόσα άλλα ακόμη, όσα θα μπορούσε να σκεφθεί κανείς. Δηλαδή το λουλούδι είναι όλα αυτά που μπορούν να ειπωθούν και πολλά άλλα…
Η εφαρμογή των κλειδιών θα μας δώσει μια σφαιρική, πανοραμική εικόνα του όντος του λουλουδιού από όλες τις όψεις, αλλά αυτό δεν θα πάψει να είναι μια απλή προσέγγιση. Για να μάθει κανείς τι πραγματικά είναι το λουλούδι, θα πρέπει να γίνει ο ίδιος λουλούδι. Δηλαδή να ενοποιήσει τα επτά σε ένα και μόνο κλειδί, που να υπερβαίνει το πολλαπλό, για να φτάσει στο πραγματικό Ένα. Αυτό είναι η ρίζα της πρώτης αρχής, της Αρχής της Νόησης.