Ανάμεσα στα ανθρώπινα χαρακτηριστικά ετούτο εδώ είναι αρκετά συνηθισμένο: να μας αρέσουν περισσότερο τα ξένα πράγματα παρά τα δικά μας και να αγαπάμε την κίνηση και την αλλαγή.
«Ακόμη και το ίδιο το φως της ημέρας δεν μας αρέσει
παρά μόνο γιατί οι Ώρες αλλάζουν άλογα στην κούρσα τους» (Πετρόνιος)
Έχω και εγώ το μερίδιο μου. Αυτοί που πηγαίνουν στο άλλο άκρο, να είναι ικανοποιημένοι με τον εαυτό τους, να θεωρούν ότι αυτά που έχουν είναι ανώτερα όλων και να μην αναγνωρίζουν τίποτε πιο όμορφο από αυτό που οι ίδιοι βλέπουν, αν δεν είναι πιο σοφοί από εμάς, είναι τουλάχιστον πιο ευτυχισμένοι.
Δεν ζηλεύω καθόλου τη σοφία τους, αλλά σίγουρα ζηλεύω την ευτυχία τους.
Αυτή η ακόρεστη διάθεση για καινούργια και άγνωστα πράγματα βοηθά να συντηρείται μέσα μου η επιθυμία του ταξιδιού, αλλά συμβάλλουν και πολλές άλλες συγκυρίες.
Έχω την ευκαιρία να απομακρύνομαι από την διαχείριση του οίκου μου. Το να διοικείς δίνει κάποια ευχαρίστηση, ακόμη κι αν πρόκειται για αχυρώνα, το ίδιο και το να σε υπακούν οι δικοί σου· αλλά είναι μια ευχαρίστηση πολύ μονότονη και βαρετή.
Κι έπειτα συνδυάζεται αναγκαστικά με πολλές ενοχλητικές σκέψεις, άλλοτε σε στεναχωρεί η φτώχεια και η καταπίεση του λαού σου, άλλοτε μια διαμάχη μεταξύ των γειτόνων σου, άλλοτε η κατάχρηση που κάνουν εις βάρος σου·
«Είναι τα αμπέλια που χτυπήθηκαν από το χαλάζι,
που η γη διαψεύδει τις προσδοκίες σου,
ή τα δέντρα που παραπονιούνται για το πολύ νερό,
ή για την ξηρασία που καίει τον κάμπο
ή για την βαρυχειμωνιά».
(Οράτιος)
και ακόμη σε απασχολεί το γεγονός ότι σε διάστημα έξι μηνών μόλις μια φορά ο Θεός θα στείλει μια εποχή που θα ικανοποιήσει απόλυτα τον φοροεισπράκτορά σας, και επίσης μήπως, αν αυτή βοηθάει τα αμπέλια, κάνει κακό στα λιβάδια;
«Ο υπερβολικά καυτός ήλιος καίει τις σοδειές,
και οι ξαφνικές βροχές και παγωνιές τις καταστρέφουν,
αλλά και βίαιοι ανεμοστρόβιλοι τις ρημάζουν».
(Λουκρήτιος)
Επιπλέον αυτό θυμίζει εκείνον τον άντρα από το παρελθόν με το καινούργιο και κομψό παπούτσι, που όμως τον χτυπούσε στο πόδι και το ότι ο ξένος δεν ξέρει πόσο σου κοστίζει και πόσες θυσίες κάνεις για να κρατήσεις την εξωτερική εικόνα της τάξης που βλέπει ο κόσμος στην οικογένειά σου και που ενδεχομένως την πληρώνεις ακριβά.
Άργησα να πάρω τη διαχείριση στα χέρια μου. Εκείνοι που η φύση τους έκανε να γεννηθούν πριν από μένα με είχαν απαλλάξει για πολύ καιρό. Είχα ήδη αποκτήσει μια διαφορετική συνήθεια, πιο ταιριαστή στο χαρακτήρα μου.
Παρ’ όλα αυτά, απ’ όσα είδα, πρόκειται για μια ενοχλητική μάλλον παρά δύσκολη ενασχόληση, όποιος είναι ικανός για οτιδήποτε άλλο δεν θα δυσκολευτεί ούτε με αυτή.
Αν μ’ ένοιαζε να πλουτίσω, τούτος ο δρόμος θα μου φαινόταν πολύ μακρύς· θα είχα μπει στην υπηρεσία των βασιλιάδων, συναλλαγή αποδοτικότερη κάθε άλλης. Αφού το μόνο που επιδιώκω να αποκτήσω είναι η φήμη ότι δεν έχω αποκτήσει τίποτε, όπως και ότι δεν έχω κατασπαταλήσει τίποτε, ανάλογα με το υπόλοιπο της ζωής που μου απομένει, ακατάλληλο για οτιδήποτε καλό ή κακό, και αφού το μόνο που αποζητώ είναι να περάσω το χρόνο μου, αυτό μπορώ να το κάνω, δόξα τω Θεό, χωρίς πολύ κόπο.
Στη χειρότερη περίπτωση, προλάβετε τη φτώχεια, περιορίζοντας τα έξοδα. Αυτό προσπαθώ να κάνω και να αλλάξω προτού η φτώχεια με αναγκάσει. Κατά τα άλλα έχω δημιουργήσει αρκετά επίπεδα στην ψυχή μου, μέσω των οποίων μπορώ να επιβιώσω με λιγότερα από αυτά που έχω· και εννοώ να περάσω ευχάριστα.
«Όχι από τον υπολογισμό των κερδών, αλλά από τον τρόπο ζωής και τις ανάγκες μετριέται η περιουσία».
(Κικέρων)
Οι πραγματικές μου ανάγκες δεν εξαντλούν απόλυτα όλα όσα έχω, έτσι ώστε η μοίρα, αν δεν κάνει καίριο χτύπημα, να μην μπορεί να μου κάνει κακό.
Η τύχη με βοήθησε σε τούτο, ότι αφού η βασική μου ενασχόληση στη ζωή αυτή ήταν να τη ζήσω άνετα και μάλλον ξεκούραστα παρά με σκοτούρες, με απάλλαξε από την ανάγκη να πολλαπλασιάσω τα πλούτη μου για να αποκαταστήσω μια πληθώρα κληρονόμων.
Για τον έναν που έχω, αν δεν του αρκούν αυτά που ήταν υπεραρκετά για μένα, τόσο το χειρότερο γι’ αυτόν· η ανοησία του δεν αξίζει να επιθυμώ περισσότερα για χάρη του.
Και ο καθένας, σύμφωνα με το παράδειγμα του Φωκίωνα*, εφοδιάζει επαρκώς τα παιδιά του, αν τα εφοδιάσει με τρόπο που να του μοιάζουν.
--------------------------
* Αναφέρεται από τον Κορνήλιο Νέποτα, Βίος Φωκίωνος.
Ο Φωκίων αρνούμενος τις προσφορές του Φιλίππου στον ίδιο και στα παιδιά του απάντησε:
“Αν μου μοιάζουν τα λίγα που έχω στην εξοχή θα τους είναι αρκετά, όπως ήταν αρκετά σε μένα· διαφορετικά, δεν θέλω εις βάρος μου να τρέφεται και να αυξάνει η καταστροφή τους”.
Michel de Montaigne
Περί δόξας και
Περί ματαιότητας
