1. Εάν λυνόταν ένα πρόβλημα σου, ποια νέα προβλήματα θα προέκυπταν από αυτό;
2. Πόσο έτοιμος είσαι να αναλάβεις τις ευθύνες που θα προκύψουν μετά;
3. Πόσο εύκολα ή δύσκολα μπορείς να διαχειριστείς αυτά τα νέα προβλήματα που θα προκύψουν;
Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι η μητέρα σου παρεμβαίνει τόσο πολύ στη ζωή σου, που σε εκνευρίζει αφάνταστα. Γιατί άραγε δεν μπορείς να λύσεις το θέμα αυτό;
Για να το κατανοήσουμε καλύτερα, σε προσκαλώ να κατανοήσεις ποιο είναι το δικό σου όφελος από αυτό το «πρόβλημα».
Ας δούμε μερικές εξηγήσεις: Μένεις στο σπίτι της, σου κρατάει τα παιδιά, σε χαρτζιλικώνει, όλο και κάτι σου μαγειρεύει και σου φέρνει σε ταπεράκι (για να μην πούμε ότι είναι η μόνιμη κουζίνα σου), είναι πάντα διαθέσιμη για να πιει ένα καφεδάκι μαζί σου. Σημαντικά πράγματα, δεν νομίζεις;
Οπότε, πώς να την περιορίσεις και πώς να θέσεις «όρια» σε τέτοια δοτικότητα; Και ας πούμε ότι καταφέρνεις και την βάζεις στη θέση της, στο τέλος. Ποια οφέλη θα χάσεις από τη σχέση σας, τότε; Πώς θα αντιμετωπίσεις τις παράπλευρες απώλειες; Έχεις τη δυνατότητα να τακτοποιήσεις το θέμα αυτό; Μήπως τελικά είναι καλύτερα να το δεις με άλλη οπτική και να αφήσεις το θέμα ως έχει;
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι πολλές φορές, όταν ένα πρόβλημα επιμένει να υπάρχει στη ζωή μας, δεν το λύνουμε, γιατί δεν είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τις ευθύνες του. Την επίλυσή του σε βάθος.
Με άλλα λόγια, η ύπαρξη ενός προβλήματος εμφανίζεται σαν η λύση σε κάποιο άλλο πρόβλημα, που μας βασανίζει συνειδητά ή ασυνείδητα, το οποίο είναι δυσκολότερο να επιλυθεί.
Σου φαίνεται παράλογο τώρα αυτό; Και όμως δεν είναι.
Με βάση τη Συστημική σκέψη, ένα πρόβλημα ή καλύτερα ένα θέμα προς αντιμετώπιση (όπως ορίζεται από τη συστημική σκέψη), μπορεί να έχει δημιουργηθεί και να παραμένει εκεί, για να εξισορροπήσει κάτι άλλο στο Σύστημα στο οποίο βρίσκεσαι.
Σκέψου κάποιες σχέσεις σου δυσλειτουργικές ή δύσκολες. Μήπως το να υπάρχουν, έστω κι εάν γκρινιάζεις για αυτές, είναι προτιμότερο από το να οριοθετηθείς ή να αναλάβεις μόνος σου κάποιες υποχρεώσεις;
Π.χ. Πώς θα ήταν η ζωή σου εάν δεν είχες να κυνηγήσεις τον Γιωργάκη για να διαβάσει; Τι ρόλο θα είχες στη ζωή του; Ποιος θα έπαιζε αυτό τον ρόλο, ειδικά εάν ο μπαμπάς λείπει και του κάνει όλα τα χατίρια; Μήπως η ένταση με τους «δύσκολους» συναδέλφους στο γραφείο, βρίσκεται εκεί ακριβώς, για να ξεσπά το προσωπικό σου άγχος της εβδομάδας;
Είναι μια άλλη οπτική των προβλημάτων σου. Σου προσφέρει μία άλλη πιθανή εξήγηση, στο λόγο που δεν λύνεις τα προβλήματα σου.
«Άρα τότε είμαστε χαμένοι από χέρι!», σκέφτεσαι. Όχι ακριβώς. Με λίγη εσωτερική δουλειά, συνειδητοποίηση και επίγνωση, αυτό μπορεί να πάψει να συμβαίνει. Τουλάχιστον σε κάποιους τομείς.
Ας ονομάσουμε το ένα «φαινομενικό» πρόβλημα και το άλλο «αρχικό» πρόβλημα. Με ποιον τρόπο αποκαλύπτεις το «αρχικό» πρόβλημα; Παρακάτω σου δίνω μερικά βήματα σκέψης:
1ο βήμα: Συνειδητοποιείς καταρχήν την ενοχλητική συμπεριφορά, δηλαδή το «φαινομενικό» πρόβλημα. Π.χ. η παραβίαση της προσωπικής σου ζωής από την μανούλα.
2ο βήμα: Σκέφτεσαι ποιο ή ποια άλλα θέματα μπορεί να καλύπτει αυτό που σε ενοχλεί, δηλαδή το «αρχικό» πρόβλημα. Για να το εντοπίσεις, χρειάζεται να αναζητήσεις μια ειλικρινή απάντηση στο ερώτημα: τι σου προσφέρει αυτό το πρόβλημα. Για παράδειγμα, προσφορά τροφής, στέγης, ανάγκη συντροφιάς, δουλειές σπιτιού, κλπ.
3ο βήμα: Εάν λυνόταν το «φαινομενικό» πρόβλημα, τι νέα θέματα μπορεί να προέκυπταν; Για παράδειγμα, ποιος άλλος θα σε υποστηρίζει προσφέροντάς σου τις παροχές αυτές;
4ο βήμα: Μπορείς να σκεφτείς και στη συνέχεια να δημιουργήσεις κάποιες θετικές λύσεις για το «αρχικό» πρόβλημα. Για παράδειγμα, μαθαίνω να μαγειρεύω μόνος μου, βρίσκω σπίτι για να μείνω μόνος μου, κλπ.
5ο βήμα: Αφού αποφασίσεις τι θέλεις να κάνεις, να στηρίξεις τον εαυτό σου σε αυτή την απόφαση και να βρεις υποστηρικτικό δίκτυο σε αυτό (π.χ. τον φίλο/η σου).
Εάν, παρόλα αυτά, πιστεύεις ότι δεν μπορείς να κάνεις κάτι για να αλλάξεις το θέμα αυτό (π.χ. είναι μόνη της η κακομοίρα και δεν έχει κανέναν άλλο στον κόσμο) εστίασε στα θετικά σημεία, στο τι σου προσφέρει το«φαινομενικό» αυτό πρόβλημα.Έτσι, θα σου είναι πιο εύκολο να το διαχειριστείς, ούτως ώστε να δεις ότι μπορείς να κάνεις κάτι για να το αλλάξεις.
Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα. Σε μία κακή σχέση γάμου, κάποιος σύντροφος μπορεί να μένει, ενώ δεν θέλει, γιατί «αγαπάει» τον σύντροφό του, αλλά παρεμπιπτόντως δεν έχει λυμένο το οικονομικό του θέμα. Ένας άλλος τρόπος να δει το θέμα είναι να αποδεχτεί ότι δεν έχει λύσει το οικονομικό του θέμα, οπότε τότε ο σύζυγος γίνεται η λύση στο θέμα του άλλου συντρόφου. Να συνειδητοποιήσει δηλαδή, ότι το πρόβλημα δεν είναι ο γάμος του, αλλά το ότι αυτός/ή δεν έχει λύσει το οικονομικό του θέμα.
Με τη συνειδητοποίηση αυτή, αρχίζει να δουλεύει στην επίλυση του άλλου θέματος. Και όταν λύσει το σωστό πρόβλημα, τότε αυτόματα λύνεται (τακτοποιείται) και το άλλο πρόβλημα. Έτσι, μέσα από ένα πρόβλημα, όταν το αντιμετωπίσουμε σωστά και στην ρίζα του, καταφέρνουμε να εξελιχτούμε και να γίνουμε καλύτεροι μέσα από αυτό. Εξ ου και η λαϊκή ρήση: «κάθε εμπόδιο για καλό».
Μέχρις ότου μάθουμε να βλέπουμε έτσι τα προβλήματα στη ζωή μας, ένα είναι σίγουρο. Θα υπάρχει ένα νέο πρόβλημα για κάθε λύση! Μερικοί άλλωστε πιστεύουν ότι επιλέγουμε τα προβλήματά μας, τουλάχιστον σε ασυνείδητο επίπεδο.
Αλήθεια, ποιο πρόβλημά σου θα επέλεγες να λύσεις, εάν ήξερες ότι επιλέγεις τα προβλήματα σου;
