- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(11...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(10...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(9/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(8/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(7/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(6/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(5/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(4/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(3/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(2/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(1/...
140
Η αγάπη είναι ο κανόνας στην ανατροφή των παιδιών
Οι κανόνες, όταν εφαρμόζονται χωρίς διάκριση, γίνονται κανόνια.
Η στοργή και η αγάπη των γονέων είναι απαραίτητα στοιχεία για την ψυχική
ισορροπία των παιδιών. Σήμερα υπάρχει έλλειψη στοργής και ενδιαφέροντος εκ
μέρους των γονέων για τα παιδιά. Τους δίνουν χρήματα, και τους κάνουν κακό.
Τους παίρνουν μοτοσικλέτες και πάνε και σκοτώνονται τα παιδιά. Δεν είναι η
στοργή, που έχουν ανάγκη τα παιδιά.
‘Όταν η νοικοκυρά λέει την ευχή, κάνοντας τις δουλειές του σπιτιού, όλα
αγιάζονται. Και, το φαγητό της, κι’ αυτοί που τρώνε το φαγητό της.
Λίγο αν ποτισθούν τα παιδιά με ευλάβεια, με φόβο Θεού, δεν έχουν ανάγκη μετά.
«Αγαπητέ μου αδελφέ, σχετικά με το παιδί σας πού μου γράφετε, έχω τη γνώμη
ότι μια αυστηρή στάση θα το κάνει πολύ χειρότερα. Να του λέτε το καλό με καλό
τρόπο και να μην το πιέζετε μετά αλλά να δείχνετε ότι στενοχωρείστε για τον
δρόμο πού τραβάει (πράγμα πού θα φαίνεται μόνο του, γιατί ούτε ή χαρά κρύβεται
ούτε και ή στενοχώρια) . θα κάνετε εσείς το καθήκον σας με τις συμβουλές και
μετά να το εμπιστευθείτε στον Θεό. Νομίζω ότι περισσότερα αποτελέσματα θα
φέρει, όταν ό πόνος αξιοποιηθεί στην προσευχή, παρά να πονάτε για τις αταξίες
του παιδιού επιμένοντας, γιατί το παιδί τώρα είναι αναστατωμένο από την σάρκα
και υπό την επίδραση του πονηρού, γιατί του έδωσε δικαιώματα.
Μπόρα είναι και θα περάσει. Μην στενοχωρείστε, θα συνέλθει αργότερα. Ούτε και
να το πάρετε κατάκαρδα, πού θα χάση την αγνότητα του και τι θα γίνει μετά, γιατί
οι άνθρωποι της εποχής μας έχουν άλλο τυπικό, την αμαρτία την έκαναν μόδα Ό
Θεός να μας ελεήσει. Κοιτάξετε όσο μπορείτε να μην το αποπαίρνετε, όπως
ανάφερα, για να μην κόψη το σχοινί και φυγή από την οικογένεια, γιατί θα
συνέλθει μετά και δεν θα θέλει να πλησίαση από εγωισμό, οπότε θα χαθεί
τελείως. Ως αναφορά για τον γιατρό πού μου γράφετε. Στην κατάσταση πού
βρίσκεται και να παρουσίαζε και κάτι, νομίζω θα πάθη ζημιά, γιατί από το ένα
μέρος ό μεγάλος εγωισμός του, από το άλλο μέρος ό λογισμός ότι κάτι έπαθε, μαζί
με τις σαρκικές επιθυμίες πού δεν θα εκπληρώνονται, θα πάθη ένα τρακ, και θα
γίνει χειρότερα, ενώ το παιδί δεν έχει τίποτα, παρά μόνο τη σαρκική παιδική τρέλα
της ηλικίας, ή οποία έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό, γιατί άναψε μόνη της την
πυρκαγιά με την απρόσεκτη ζωή της.
Εάν νομίζετε ότι κάτι έχει, και ο γιατρός σας λέγει να της δίνετε φάρμακα, δεν
φέρω καμιά αντίρρηση, αλλά να κάνετε ένα μικρό διάστημα υπομονή, να
παραβλέπετε τις αταξίες της, να σας πλησίαση λίγο περισσότερο, και με την
πρώτη ευκαιρία πού θα σας δώσει ή ίδια (ότι νιώθει λίγο αδιάθετη) η έστω να
βρείτε καμιά αφορμή με τρόπο, τότε να την πάτε στο γιατρό. Πάντως μη
στενοχωρείστε, δεν θα αφήσει ο Θεός, ούτε και τις αμαρτίες των παιδιών της
εποχής μας θα τις κρίνει με τις αμαρτίες των παιδιών της δικής μας εποχής.
Εύχεστε, και εγώ θα εύχομαι, και ο καλός Θεός να βοηθήσει και το παιδί σας και
όλα τα παιδιά σας και όλα τα παιδιά του κόσμου.»
141
Έργα και όχι λόγια
Αξιοποιείτε τα χαρίσματα που σας έδωσε ο Θεός
Όποίος έχει χάρη Θεού θα του δοθεί κι’ άλλη, κι όποιος έχει λίγη και την
περιφρονεί, θα του αφαιρεθεί κι’ αυτή. Η χάρη του θεού δεν υπάρχει στους
σημερινούς ανθρώπους, γιατί πετάνε και την λίγη που είχανε. Κι’ όταν φύγει η
χάρη, ορμούν όλοι οι δαίμονες μέσα στον άνθρωπο.
Στην εποχή μας πλήθυναν δυστυχώς τα λόγια και τα βιβλία, και λιγόστεψαν τα
βιώματα, διότι επηρεάστηκαν οι άνθρωποι πάλι από το κοσμικό πνεύμα, που
επιδιώκει όλο τις ευκολίες και αποφεύγει τον σωματικό κόπο. Αναπαύονται
δηλαδή οι περισσότεροι από εμάς στο πολύ διάβασμα και στην λίγη ή καθόλου
εφαρμογή. Θαυμάζουμε μόνον τους Αγίους Αθλητές της Εκκλησίας μας, χωρίς να
καταλαβαίνουμε το πόσο κοπίασαν, διότι δεν κοπιάσαμε, για να μπορέσουμε να
καταλάβουμε τον κόπο τους, για να τους αγαπήσουμε και να αγωνισθούμε από
φιλότιμο να τους μιμηθούμε.
‘Όταν διορθώσω εγώ τον εαυτό μου, διορθώνεται ένα κομμάτι της Εκκλησίας,
οπότε μπορούμε να συνεννοηθούμε. ‘Ένα είναι το ‘Άγιο Πνεύμα. Τώρα οι
άνθρωποι κάνουν πολλά πνεύματα. Δεν μπορώ να καταλάβω.
Μοιάζουμε με τις τσουκνίδες. Από μακριά φαίνονται πράσινες, δροσερές, σαν
πεδιάδα, σαν κήπος, μα όταν πλησιάσεις και τις αγγίξεις, τότε βλέπεις την
ασχήμια τους και νοιώθεις το κεντρί τους.
Σήμερα κοιτάζουμε να αγιάσουμε με λίγο κόπο. Ξεφύγαμε από την παράδοση.
Δεν βλέπουμε τον πρώτο μέσα στον στίβο, αλλά τους τελευταίους.
Πρέπει κι εμείς να αγωνιζόμαστε. Τους βλέπετε τους ποδηλάτες που αγωνίζονται
με την καρδιά τους και δεν γυρίζουν ποτέ πίσω; Ο τελευταίος βλέπει τον πρώτο. Κι
όλος αυτός ο κόπος για να πάρουν ένα άδειο κύπελλο.
Όταν ένας άνθρωπος ή ένα σύνολο ανθρώπων έχει αγωνιστικό πνεύμα, αυτό
πολύ βοηθάει. Γιατί. Όταν ένας προχωράει πνευματικά, δεν ωφελεί μόνον τον
εαυτό του, αλλά βοηθάει και τον άλλον που τον βλέπει.
Ο Χριστιανός σώζεται μόνον με την πρακτική εφαρμογή των εντολών του Θεού
και όχι με τη θεωρητική ενασχόληση περί τα θεία.
Με μια ματιά στον Ουρανό θα άλλαζαν τα πράγματα.
Τώρα πλήθυναν τα λόγια και τα βιβλία και λιγόστεψαν τα βιώματα.
Ο φύλακας Άγγελος που έχουμε, μας προστατεύει
Όταν ο άνθρωπος πεθάνει εν μετανοία και οδεύει προς τον Παράδεισο, τότε είναι
σαν να βρίσκεται μέσα σ’ ένα λεωφορείο και απ’ έξω τα σκυλιά (=τελώνια) τρέχουν
και γαβγίζουν, χωρίς να τον ενοχλούν στο ταξίδι του, αλλά ούτε και να τον
καθυστερούν.
Γνωρίζω ότι ο φύλακας Άγγελος που έχουμε, μας προστατεύει και μας οδηγεί.
Όταν προσευχόμαστε για κάποιον, ο Άγγελος μας αστραπιαία μπορεί να
βοηθήσει, να πληροφορήσει, να φυλάξει αυτόν για τον οποίο προσευχόμαστε.
142
Σήμερα μέσα στους τόσους κινδύνους που ζει ο άνθρωπος, ο Θεός τον φυλάει
όπως η μάνα το μικρό παιδί, όταν αρχίζει να περπατάει. Τώρα μας βοηθούν πιο
πολύ ο Χριστός, η Παναγία, οι Άγιοι, αλλά δεν το καταλαβαίνουμε. Πού θα ήταν ο
κόσμος, αν δεν βοηθούσαν!..
Και το κακό που πάει να κάνει το ταγκαλάκι, ο Θεός το αξιοποιεί και βγάζει
μεγάλο καλό.
Η κοσμική ζωή και η πολυτέλεια απομακρύνουν τη χαρά
Όσο απομακρύνονται οι άνθρωποι από την φυσική ζωή, την απλή, και υποχωρούν
στην πολυτέλεια, αυξάνουν και το ανθρώπινο άγχος. Και όσο προχωρεί η κοσμική
ευγένεια, τόσο χάνεται και η απλότητα, η χαρά και το φυσικό ανθρώπινο
χαμόγελο.
Ο νους είναι όπως το μικρό παιδί. Το παιδί όταν πάει κάπου να παίξει και του
αρέσει, τότε επιμένει να πηγαίνει συνέχεια στο ίδιο μέρος. Έτσι κι εμείς, όταν
καταπιανόμαστε με πολλά άλλα θέματα και με μέριμνες βιοτικές, είναι φυσικό ότι
ο νους εκεί συνεχώς αρέσκεται να τρέχει.
Όσους περισσότερους πειρασμούς έχουμε, τόσο μεγαλύτερο αγώνα κάνουμε, τόσο
περισσότερο μισθό έχουμε.
Να πούμε «Δεν είναι αυτοί που αμαρτάνουν, αλλά είμαι εγώ». Τέτοιους
Χριστιανούς, έλεγε ο Γέρων Παΐσιος, θέλει ο Θεός, που φεύγουν από τον κακό
λογισμό, όπως αποφεύγει η μέλισσα την ακαθαρσία.
Στην πνευματική ζωή δεν θα βάλλει κανείς για πρότυπο τους κοσμικούς αλλά
τους Αγίους. Καλά είναι να παίρνει κάθε αρετή και να βρίσκει τον Άγιο που την
είχε, να μελετά το βίο του, και τότε θα βλέπει ότι δεν έχει κάνει τίποτε και θα
προχωρεί με ταπείνωση. .. Όταν προσπαθώ να μιμηθώ τους προχωρημένους, η
συνείδηση λεπτύνεται. Όταν όμως βλέπω τους πίσω, δικαιολογώ τον εαυτό μου
και λέω ότι δεν είναι σπουδαία τα σφάλματά μου εν συγκρίσει με τα δικά τους.
Αν λάβει υπ’ όψιν του κανείς τι πνευματική ακαθαρσία έχει μέσα του, δεν θα
καθίσει τόσο σχολαστικά να βγάλει και τον παραμικρό λεκέ από τα ρούχα του,
γιατί αυτά είναι χίλιες φορές καθαρότερα από την ψυχή του… Αυτό που
χρειάζεται, είναι να στρέψη όλη τη φροντίδα του στην πνευματική καθαρότητα,
στην εσωτερική ομορφιά και όχι στην εξωτερική.
Μακάριοι είναι αυτοί που κατόρθωσαν να απλοποιήσουν τη ζωή τους και
ελευθερώθηκαν από την θηλιά της κοσμικής αυτής εξελίξεως των πολλών
ευκολιών, ίσον των πολλών δυσκολιών, και απαλλάχθηκαν από το φοβερό άγχος
της σημερινής εποχής μας.
Όσο μπορεί κανείς, να κάνει ένα-δύο πράγματα μόνο, να τα τελειώνει σωστά και
να έχει το μυαλό του καθαρό και ξεκούραστο και μετά να αρχίζει κάτι άλλο. Γιατί,
άμα ο νους του σκορπίσει, τι πνευματικά θα κάνη μετά; Πώς να θυμηθεί τον
Χριστό;
Η εργασία που γίνεται γρήγορα, με νευρικότητα δεν είναι αγιασμένη
Βάλε και την ευχή στη δουλειά και θα αγιαστείς και εσύ και η δουλειά.
143
Αν δεις ότι ο νους σου συνέχεια φεύγει και πάει σε δουλειές κ.λ.π.,
πρέπει να καταλάβεις ότι δεν πας καλά και να ανησυχήσεις, γιατί έχεις
απομακρυνθεί από τον Θεό.
Απλοποιήστε την ζωή σας, για να φύγει το άγχος Και τα περισσότερα
διαζύγια από κει ξεκινούν. Αν απλοποιούσαν όμως την ζωή τους, θα ήταν
και ξεκούραστοι και χαρούμενοι.
Το έθνος μας είναι αμαρτωλό αλλά το Τουρκικό είναι ασεβές
Το έθνος το δικό μας, είναι σήμερα πολύ αμαρτωλό, γιατί ξεφεύγει από τον δρόμο
τον ίσο του ευαγγελίου και γίνεται κοσμικό και αμαρτωλό. Ο Θεός όμως ξέρει
τρόπους, και εκ των δεξιών και εκ των αριστερών, να μας φέρει στο λογαριασμό.
Η αδιαφορία για τον Θεό φέρνει την αδιαφορία και για όλα τα άλλα, φέρνει την
αποσύνθεση. Η πίστη στον Θεό είναι μεγάλη υπόθεση. Λατρεύει ο άνθρωπος τον
Θεό και ύστερα αγαπάει τους γονείς του, το σπίτι του, τους συγγενείς του, την
δουλειά του, το χωριό του, τον νόμο του, το κράτος του, την πατρίδα του.
Όμως το Τουρκικό Έθνος είναι ασεβές, καθ’ ότι έχει μεν λογική και πολύ κρίση,
όμως αντιπαθεί τον Χριστιανισμό, που είναι έκφραση της ανθρωπιάς και της
αρετής. Αντιθέτως διαλέγει βολικές θεωρίες, βασισμένες στο ψεύδος και την
αμαρτία. Έτσι έχει προορισμό να καταστραφεί, αν δεν μετανοήσει, αν δεν
παρατήσει το ψεύδος και πιστέψει στο Ευαγγέλιο.
Άγνοια δεν δικαιολογείται σήμερα στον κόσμο. Λείπει η καλή διάθεση, το
φιλότιμο. Εκείνος που έχει καλή διάθεση για να γνωρίσει τον Χριστό, θα
Τον γνωρίσει. Θα πάρει στροφή. Και αν δεν βρεθεί ούτε θεολόγος, ούτε ένας
καλόγερος, και δεν ακούσει τον λόγο του Θεού, άμα έχει καλή διάθεση, θα πάρει
στροφή ή από ένα φίδι ή από ένα θηρίο ή από μια αστραπή, από έναν κατακλυσμό,
ή από κάποιο άλλο γεγονός. Θα τον οικονομήσει ο Θεός.
Αυτές οι βάσεις (βάσεις πνευματικές, όπως είναι οι Μονές και οι
ζωντανές ενορίες) θα διώξουν τις Βάσεις από την Κύπρο. Το πρόβλημα της Κύπρου
δεν είναι πολιτικό, στο βάθος είναι πνευματικό.
Ήγγικε η βασιλεία των ουρανών
Ήγγικε η βασιλεία των ουρανών και οι πιστοί πρέπει να είναι πάντοτε έτοιμοι,
ωσάν ο Αντίχριστος να έρχεται σήμερα-αύριο. Δεν γνωρίζουμε τις βουλές του
Κυρίου, ούτε μπορούμε να πούμε με ακρίβεια ότι θα έλθει σήμερα, ή ότι έχει ακόμη
χρόνια πολλά. Ο καλός και σωστός Χριστιανός είναι πάντοτε έτοιμος.
Εξ άλλου η κατρακύλα που δεν σταματά με τίποτε, είναι σημάδι ότι του
ετοιμάζεται ο δρόμος για να συγχυσθεί η διάνοια των ανθρώπων, να μην
ξεχωρίζουν το καλό από το κακό. Ένα κλίμα που ταιριάζει για να γεννηθεί ο
άνθρωπος αυτός της απώλειας. Μ’ αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να φεύγουμε
μακριά από την Εκκλησία, ούτε να μας παρασύρει ο κόσμος της αμαρτίας, ούτως
ώστε αν ο Αντίχριστος έλθει στην εποχή μας, να βγούμε κερδισμένοι, γιατί όποιοι
τον αντιληφθούν και δεν θα έχουν πλανηθεί όπως οι πολλοί, αυτοί θα’ ναι οι
μεγαλύτεροι άγιοι που έγιναν ποτέ. Ο Θεός να μας αξιώσει, να ακούμε και να
144
ακολουθούμε τις συμβουλές της επίσημης Εκκλησίας, γιατί αυτή είναι ο στύλος
και το εδραίωμα της αληθείας, καθώς γράφει ο Απόστολος Παύλος».
Ο Καλός Θεός μας δίνει πλούσιες τις ευλογίες Του. Να μη δείχνουμε αχαριστία και
Τον παροργίζουμε, γιατί έρχεται «η οργή του Θεού επί τους υιούς της απειθείας»
(Εφ. 5,6). – μη γένοιτο. Στην εποχή μας δεν πέρασαν οι άνθρωποι ούτε πολέμους
ούτε πείνα και λένε ότι δεν έχουν ανάγκη και από τον Θεό. Τα έχουν όλα και γι’
αυτό δεν εκτιμούν τίποτε. ‘Αν όμως έλθει δύσκολος καιρός, πείνα κ.λ.π., και δεν
έχουν τι να φάνε, τότε θα εκτιμήσουν και το ψωμί και την μαρμελάδα και όσα θα
στερηθούν. Άμα δεν δοξάζουμε τον -θεό, επιτρέπει ο Θεός να έρθει μια δοκιμασία,
για να εκτιμήσουμε τα πράγματα. Ενώ, όταν τα εκτιμούμε, δεν επιτρέπει ο Θεός
να συμβεί τίποτε το κακό.
Τα χρόνια που περνάμε είναι πολύ δύσκολα και πολύ επικίνδυνα, αλλά τελικά θα
νικήσει ο Χριστός.
Ο Θεός επιτρέπει να γίνει τώρα ένα τράνταγμα γερό. Έρχονται δύσκολα χρόνια.
Θα έχουμε δοκιμασίες μεγάλες… Να το πάρουμε στα σοβαρά, να ζήσουμε
πνευματικά. Οι περιστάσεις μας αναγκάζουν και θα μας αναγκάσουν να
δουλέψουμε πνευματικά. Καλό όμως είναι να το κάνουμε χαρούμενα και
προαιρετικά και όχι από θλίψεις, αναγκαστικά.
Δεν σκέφτονται την αιωνιότητα οι σημερινοί άνθρωποι. Η φιλαυτία τους κάνει να
ξεχνούν ότι θα χαθούν τα πάντα. Δεν έχουν συλλάβει το βαθύτερο νόημα της
ζωής. Δεν νιώσανε άλλες, ουράνιες χαρές. (διότι δεν ξέρουν…).
Ό άνθρωπος πού δεν πιστεύει στο Θεό και στη μέλλουσα αιώνια ζωή, καταδικάζει
αιώνια τη ψυχή του, και μένει απαρηγόρητος και σ’ αυτή τη ζωή. Νομίζω ότι όλη ή
προσπάθεια πρέπει να γίνει σ’ αυτή την κατεύθυνση, διότι βλέπουμε σχεδόν όλη
την Ευρώπη πού διέθεσε όλη την επιστήμη (την ανθρώπινη γνώση) για να
διορθώσει την εικόνα του Θεού, αλλά για να μην είναι οι ίδιοι (σχεδόν όλοι)
στραμμένοι προς τον Θεό, και να ζητάνε και την θεία Του επέμβαση,
ταλαιπωρούνται συνέχεια, και ταλαιπωρούν συνέχεια μικρούς και μεγάλους, και
από τη φύση την οποία σιγά – σιγά παραμορφώνουν, άρχισαν να παραμορφώνουν
και τους ανθρώπους, και να τους περιποιούνται στα ψυχιατρεία με ηλεκτροσόκ. Ό
Θεός να μας ελεήσει.
Ο Θεός ζητάει την καρδιά του ανθρώπου
Όταν επιθυμώ ένα πράγμα χρήσιμο, ένα βιβλίο λ.χ., και μου παίρνει ένα κομμάτι
της καρδιάς, τότε αυτό είναι κακό… Κάθε επιθυμία, όσο καλή και να φαίνεται, δεν
είναι καλύτερη από το να επιθυμεί κανείς τον Χριστό ή την Παναγία. Όταν δώσω
την καρδιά μου στον Θεό, είναι δυνατόν ο Θεός να μη μου δώσει όλο τον Εαυτό
Του; Ο Θεός ζητάει την καρδιά του ανθρώπου.
Η πραγματική, η γνήσια χαρά βρίσκεται κοντά στον Χριστό. ‘Αν συνδεθείς μαζί
Του με την προσευχή, θα δεις πληρωμένη την ψυχή σου. Οι κοσμικοί την χαρά την
ζητούν στις απολαύσεις. Μερικοί πάλι πνευματικοί άνθρωποι την ζητούν σε
θεολογικές συζητήσεις, ομιλίες κ.λ.π. Και όταν τελειώνουν αυτά, μένουν με ένα
κενό και αναρωτιούνται τι θα κάνουν στην συνέχεια.
145
Να μην κάνεις δουλειά, χωρίς να εμπιστεύεται στον Θεό, γιατί μετά αγωνιά και
κουράζει το μυαλό και νοιώθει άσχημα ψυχικά. Όλη η καρδιά σου μαζεύτηκε στο
μυαλό και δουλεύει τώρα μόνο το μυαλό. Αλλά υπάρχουν ακόμη περιθώρια,
μπορεί να πάει η καρδιά στη θέση της. Κάθε μέρα να διαβάζεις έναν κανόνα από
το Θεοτοκάριο. Αυτό είναι το καλύτερο φάρμακο, για να δουλέψει η καρδιά.
Γιατί επιτρέπει ο Θεός τις συμφορές
Γέροντα, γιατί επιτρέπει ο Θεός να συμβεί μια συμφορά;
Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις. Άλλοτε επιτρέπει ο Θεός κάτι, για να
βγει κάτι το καλύτερο, και άλλοτε επιτρέπει κάτι για παιδαγωγία.
Άλλοι ανταμείβονται και άλλοι εξοφλούν. Δεν πάει τίποτε χαμένο.
Όταν ο κόσμος δεν μετανοεί, τι βροχή να ρίξει ο Θεός; Όλα είναι απλά
για τον Θεό Αν ταπεινά ζητούμε το έλεος του Θεού, ο Θεός θα βοηθήσει.
Η μέλλουσα οργή του Θεού δεν μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί διαφορετικά παρά μόνο
με μετάνοια και τήρηση των εντολών Του.
Αν μια είναι εκ γενετής μωρή, είναι ευλογία από τον Θεό γι αυτήν. Πάει
δίχως εξετάσεις στην άλλη ζωή. Μια όμως που έχει μυαλό και ζει μωρά, αυτή θα
είναι αναπολόγητη την ημέρα της Κρίσεως.
Όπου και να γυρίσεις, θα δεις την σοφία του Θεού. Παλιά που ήταν όλα
φυσικά, πόσο όμορφα ήταν!
Μεγάλη υπόθεση να έχει ο άνθρωπος την ευλογία του Θεού! Πλούτος είναι!
Ότι έχει ευλογία, στέκει, δεν γκρεμίζεται. Ότι δεν έχει ευλογία, δεν
στέκει. Η αδικία είναι μεγάλη αμαρτία. Όλες οι αμαρτίες έχουν
ελαφρυντικά, η αδικία δεν έχει. μα ζεύει οργή Θεού. Τα περισσότερα κακά
που συμβαίνουν είναι από αδικίες. Σπάνια, σε πολύ λίγους συμβαίνει να
είναι οι αρρώστιες, οι χρεοκοπίες κ.λ.π. μια δοκιμασία του Θεού. Αυτοί
θα έχουν καθαρό μισθό.
Αυτοί που παιδεύονται και δεν φταίνε αποταμιεύουν. Αυτοί που φταίνε,
εξοφλούν.
Η αναίδεια στο Θεό είναι το πρώτο στάδιο της βλασφημίας
Και δίκαιο να έχει κανείς, όταν πάει να δικαιώσει τον εαυτό του, πάλι
ανάπαυση δεν έχει, πόσο μάλλον να μην έχει δίκαιο και να δικαιολογεί την πτώση
του με αναιδέστατο τρόπο. Γι αυτό, όσο μπορούμε, να προσέχουμε την αναίδεια
και την περιφρόνηση όχι μόνον προς τα θεία αλλά και προς τον πλησίον μας, διότι
είναι εικόνα Θεού. Οι αναιδείς άνθρωποι βρίσκονται στο πρώτο στάδιο της
βλασφημίας κατά του Αγίου Πνεύματος. Εκείνοι που περιφρονούν τα θεία
βρίσκονται στο δεύτερο, και στο τρίτο βρίσκεται ο διάβολος.
Αν δεν μετανοήσουν οι άνθρωποι, αν δεν επιστρέψουν στον Θεό, χάνουν την
αιώνια ζωή. Πρέπει να βοηθηθεί ο άνθρωπος να νιώσει το βαθύτερο νόημα της
ζωής, να συνέλθει, για να νιώσει την θεία παρηγοριά. Σκοπός είναι να ανέβει
πνευματικά ο άνθρωπος, όχι απλώς να μην αμαρτάνει.
Και μόνον ο πόνος που νοιώθει κανείς για κάποιον είναι σαν ευχή.
146
Η πνευματική εργασία στον εαυτό μας είναι αθόρυβη εργασία στον πλησίον, γιατί
μιλάει το παράδειγμα, και τότε μιμούνται οι άνθρωποι το καλό που βλέπουν και
διορθώνονται.
Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κάποιον εγωισμό και ο Θεός τους δίνει ένα
σκαμπίλι να πάνε παρακάτω. Άλλοι έχουν λίγο παραπάνω εγωισμό και ο Θεός
τους δίνει ένα σκαμπίλι και πάνε ακόμα παρακάτω. Αυτούς όμως που έχουν
εωσφορική υπερηφάνεια, ο Θεός τους αφήνει. Μπορεί να φαίνεται ότι κάνουν
προκοπή αλλά τι προκοπή είναι αυτή; Μαύρη προκοπή. Και μετά δεν πέφτουν
απλώς κάτω, αλλά πέφτουν κατ’ ευθείαν στο βάραθρο. Ο Θεός να φυλάει!
Οποίος δικαιολογεί την πτώση του, δικαιολογεί τον διάβολο. Αυτός δεν
έχει ανάπαυση ποτέ. Εδώ και δίκαιο να έχει κανείς, όταν πάει να δικαιώσει τον
εαυτό του πάλι ανάπαυση δεν έχει, πόσο μάλλον να μην έχει δίκαιο και να
δικαιολογεί την πτώση του με αναιδέστατο τρόπο.
Αν θέλω να μη στενοχωρηθώ, για να είμαι χαρούμενος, τότε είμαι
αδιάφορος
Αν θέλω να μη στενοχωρηθώ, για να είμαι χαρούμενος, να μη χαλάσω την ησυχία
μου, για να είμαι πράος, τότε είμαι αδιάφορος.. Ο πνευματικός
άνθρωπος είναι όλος ένας πόνος Πονάει δηλαδή για καταστάσεις, για
ανθρώπους, αλλά ανταμείβεται γι αυτόν τον πόνο με θεία παρηγοριά.
Νοιώθει πόνο, αλλά νοιώθει μέσα του τη θεία παρηγοριά, γιατί κάνει
ρίψεις με ευλογίες ο Θεός από τον Παράδεισο στην ψυχή και αγάλλεται ο
άνθρωπος από την θεϊκή αγάπη. Αυτή είναι η χαρά, η πνευματική χαρά, που δεν
εκφράζεται και πλημμυρίζει την καρδιά.
Από την ανάπαυση του άλλου γεννιέται η ανάπαυση η δική μου.
Δεν συγκρίνεται η χαρά που νοιώθει κανείς, όταν δίνει , με την χαρά που
νιώθει, όταν παίρνει. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι χαίρονται με το να
παίρνουν και στερούνται την θεϊκή χαρά, γι αυτό είναι βασανισμένοι.
Όταν κινείται κανείς εγωιστικά, δεν δέχεται την Χάρη του Θεού και
επόμενο είναι σε μια δυσκολία να αρνηθεί το Χριστό.
Στον εαυτό Του ο Χριστός δεν χρησιμοποίησε καθόλου την θεϊκή Του δύναμη και
υπέφερε τον πολύ πόνο στο ευαίσθητο Σώμα Του από την πολλή αγάπη προς το
πλάσμα Του. Αυτήν την αγάπη του Χριστού προς τον άνθρωπο εάν αισθανθεί
κανείς, τότε μόνο θα είναι και εσωτερικά πραγματικά άνθρωπος.
Η ανώτερη χαρά βγαίνει από τη θυσία. Μόνον όταν θυσιάζεται κανείς,
συγγενεύει με τον Χριστό, γιατί ο Χριστός είναι θυσία.
Τα πατερικά βιβλία διαβάζονται με ταπείνωση και προσευχή
Εκείνος που έχει πνευματική ανησυχία, βρίσκει τι του λείπει, το ζητάει
και ωφελείται. Εγώ, ως αρχάριος, όταν διάβαζα κάτι, το αντέγραφα, για να μην το
ξεχάσω, και προσπαθούσα να το εφαρμόσω. Δεν διάβαζα, για να περνάω
ευχάριστα την ώρα μου. Υπήρχε μέσα μου η καλή ανησυχία και, όταν δεν
καταλάβαινα κάτι, ρωτούσα να μάθω πως είναι. Λίγο διάβαζα, πολύ ήλεγχα τον
147
εαυτό μου με αυτά που διάβαζα. «Που βρίσκομαι; Τι κάνω;» Κάθιζα τον εαυτό μου
στο σκαμνί. Δεν τα περνούσα αυτά που διάβαζα έτσι αφορολόγητα.
Τα πατερικά βιβλία για να βοηθήσουν, πρέπει να διαβάζονται με ταπείνωση και
προσευχή.
Η πίστη στο Θεό
Να παρακαλούμε το Χριστό να μας προσθέσει πίστη και να μας την αυξήσει.
Γέροντα, γιατί, ενώ ζητώ κάτι με πίστη, δεν το δίνει ο Θεός;
Πιστεύεις, ζητάς, αλλά, αν δεν έχεις ταπείνωση ή έχεις προδιάθεση
υπερηφάνειας, δεν δίνει ο Θεός. Μπορεί να έχει κανείς πίστη όχι μόνο σαν
ένα «κόκκον σινάπεως» αλλά σαν ένα κιλό σινάπι. Εάν όμως δεν έχει και
ανάλογη ταπείνωση, δεν ενεργεί ο Θεό, γιατί δεν θα τον ωφελήσει. Όταν
υπάρχει υπερηφάνεια, δεν ενεργεί η πίστη.
Γιατί Γέροντα ενώ πολλές φορές έχουμε νιώσει την παντοδυναμία του
Θεού, δεν βλέπουμε την πρόνοιά Του για μας;
Είναι παγίδα του διαβόλου. Ο διάβολος ρίχνει στάχτη στα μάτια του
ανθρώπου, για να μη δη την πρόνοια του Θεού. Γιατί, όταν δη ο
άνθρωπος την πρόνοια του θεού, θα μαλακώσει η γρανιτένια καρδιά
του, θα γίνει ευαίσθητη και θα ξεσπάσει σε δοξολογία, και αυτό δεν
συμφέρει στον διάβολο.
Θα πεθάνουμε που θα πεθάνουμε, τουλάχιστον να πεθάνουμε σωστά
Αυτή η ζωή δεν είναι για βόλεμα. Θα πεθάνουμε που θα πεθάνουμε,
τουλάχιστον να πεθάνουμε σωστά!
Σήμερα, για να μπορέσει ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που
συναντά, πρέπει να έχει μέσα του τον Χριστό, από τον οποίο θα παίρνει θεία
παρηγοριά, για να έχει κάποια αυταπάρνηση. Οποίος αποφασίσει το θάνατο δεν
φοβάται τίποτε.
148
ΜΕΡΟΣ 8
ΜΕ ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ
ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Ο γλυκός κατήφορος είναι εύκολος
– Γιατί, Γέροντα, ενώ κάνουμε τόσο δύσκολα το καλό, πέφτουμε τόσο εύκολα
στο κακό;
Γιατί για το καλό πρέπει πρώτα ο ίδιος ο άνθρωπος να βοηθήσει, να αγωνισθεί,
ενώ στο κακό βοηθάει ο διάβολος.
Ύστερα, οι άνθρωποι δεν μιμούνται το καλό ούτε έχουν καλούς λογισμούς. Πολλές
φορές φέρνω το εξής παράδειγμα στους λαϊκούς:
“Ας πούμε ότι έχω ένα αυτοκίνητο και λέω με τον λογισμό μου: «Τι να το κάνω;
Εγώ μπορώ να εξυπηρετηθώ και με κάποιον γνωστό μου και με κανένα ταξί στην
ανάγκη. Ας το δώσω σ΄ εκείνον τον οικογενειάρχη πού έχει πολλά παιδιά, να τα
βγάζει λίγο έξω, να τα πάει σε κανένα Μοναστήρι, να ξεσκάνε και να βοηθιούνται
τα καημένα».
Αν το δώσω, κανένας δεν θα με μιμηθεί σ΄ αυτό. Αν όμως έχω ένα αυτοκίνητο ίδια
μάρκα με το δικό σας και ύστερα αλλάξω και πάρω άλλη καλύτερη μάρκα, να
δείτε, δεν θα κοιμηθείτε όλη νύχτα, για να βρείτε έναν τρόπο να αλλάξετε
αυτοκίνητο και να πάρετε καλύτερο, ίδιο με το δικό μου, και ας είναι καλά και τα
δικά σας αυτοκίνητα.
Σ΄ αυτήν την περίπτωση θα πείτε: «Θα πουλήσω, θα δανεισθώ, για να το αλλάξω».
Ενώ στην προηγούμενη περίπτωση κανέναν δεν θα με μιμηθεί, να πει: «Τι να το
κάνω και εγώ το αυτοκίνητο; ας το δώσω»,
αλλά μπορεί να πουν ότι είμαι και χαμένος”.
Οι άνθρωποι εύκολα επηρεάζονται στο κακό. Ενώ στο βάθος αναγνωρίζουν και
παραδέχονται το καλό, όμως πιο εύκολα επηρεάζονται και παρασύρονται από το
κακό, γιατί εκεί κανοναρχεί* το ταγκαλάκι**. Τον γλυκό κατήφορο εύκολα τον
βρίσκει κανείς, γιατί ο πειρασμός δεν έχει άλλο τυπικό, παρά να σπρώχνει στον
γλυκό κατήφορο τα πλάσματα του Θεού.
Ο Χριστός έχει αρχοντιά. Σου λέει: “Αυτό είναι το καλό”, “εί τις θέλει οπίσω μου
ελθείν..”.
Δεν λέει: “Με το ζόρι έλα κοντά μου!” Ο διάβολος έχει γυφτιά.
Από δω-από ΄κει τον τυλίγει τον άνθρωπο, για να τον πάει εκεί που θέλει. Ο Θεός
σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου, γιατί δεν έκανε δούλους αλλά υιούς. Και
παρ΄ όλο που ήξερε ότι θα επακολουθήσει η πτώση, δεν τους έκανε δούλους.
149
Προτίμησε να έρθει, να σαρκωθεί, να σταυρωθεί και να κερδίσει έτσι τον άνθρωπο.
Με την ελευθερία όμως αυτή που έδωσε ο Θεός – παρ΄ όλο πού ο διάβολος μπορεί
να κάνη πολύ κακό – δίνεται μια ευκαιρία για κοσκίνισμα. Φαίνεται τι κάνει κανείς
με την καρδιά του, φαίνεται καθαρά το πολύ φιλότιμο.
Ο Θεός δεν μας εγκαταλείπει
Στην κατάσταση πού είναι σήμερα οι άνθρωποι, ό,τι τους λέει ο λογισμός κάνουν.
Άλλοι είναι με χάπια, άλλοι παίρνουν ναρκωτικά… Κάθε τόσο τρεις – τέσσερις
ξεκινούν να κάνουν μια καινούρια θρησκεία. Ανάλογα, λίγα γίνονται, εγκλήματα,
δυστυχήματα κ.λ.π. Βοηθάει ο Θεός. Ήρθε ένας στο Καλύβι και μου λέει: “Έχεις
καμιά κιθάρα;” Πίνει χασίς, έχει όρεξη να μιλάει – δεν σε ρωτάει αν έχεις εσύ
όρεξη – θέλει και μια κιθάρα!! Άλλοι βαρέθηκαν την ζωή τους και θέλουν να
αυτοκτονήσουν ή να κάνουν κανένα κακό, για να γίνει σαματάς. Δεν είναι ότι τους
περνάει αυτό σαν βλάσφημος λογισμός και τον διώχνουν. Βαρέθηκαν την ζωή
τους και δεν ξέρουν τι να κάνουν. Μου είπε ένας: “Θέλω να με γράψουν οι
εφημερίδες ότι είμαι ήρωας”. Οι άλλοι χρησιμοποιούν μερικούς τέτοιους και
κάνουν την δουλειά τους. Πάλι καλά, ανάλογα, λίγα γίνονται.
Το καλό είναι πού δεν μας εγκαταλείπει ο Θεός. Ο Καλός Θεός τον σημερινό κόσμο
τον φυλάει με τα δυο Του χέρια, παλιότερα μόνο με το ένα. Σήμερα, μέσα στους
τόσους κινδύνους πού ζει ο άνθρωπος, ο Θεός τον φυλάει όπως η μάνα το μικρό
παιδί, όταν αρχίζει να περπατάει. Τώρα μας βοηθούν πιο πολύ ο Χριστός, η
Παναγία, οι Άγιοι, αλλά δεν το καταλαβαίνουμε.
Πού θα ήταν ο κόσμος, αν δεν βοηθούσαν!… Το μεγαλύτερο ποσοστό των
ανθρώπων παίρνει χάπια και είναι σε μια κατάσταση… Άλλος μεθυσμένος, άλλος
απογοητευμένος, άλλος ζαλισμένος, άλλος από τους πόνους ξενυχτισμένος. Όλοι
αυτοί βλέπεις να οδηγούν αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, να κάνουν επικίνδυνες
δουλειές, να χειρίζονται επικίνδυνα μηχανήματα. Είναι όλοι αυτοί σε κατάσταση
να οδηγούν; Μπορούσε να είχε σακατευτεί ο κόσμος. Πώς μας φυλάει ο Θεός και
δεν το καταλαβαίνουμε!
Παλιά, θυμάμαι, πήγαιναν οι γονείς στα χωράφια και πολλές φορές μας άφηναν
στην γειτόνισσα να μας προσέχει μαζί με τα παιδιά τα δικά της. Αλλά τότε ήταν
ισορροπημένα τα παιδιά. Μια ματιά έριχνε η γειτόνισσα και έκανε τις δουλειές της
και εμείς παίζαμε ήσυχα. Έτσι και ο Χριστός, η Παναγία, οι Άγιοι παλιά με μια
ματιά παρακολουθούσαν τον κόσμο. Σήμερα και ο Χριστός και η Παναγία και οι
Άγιοι τον έναν πιάνουν από ΄δω, τον άλλον από ΄κει, γιατί οι άνθρωποι δεν είναι
ισορροπημένοι. Τώρα είναι μια κατάσταση… Θεός φυλάξοι! Σαν μια μητέρα να
έχει δυο-τρία προβληματικά παιδιά, το ένα λίγο χαζούλικο, το άλλο λίγο
αλλήθωρο, το άλλο λίγο ανάποδο, να έχει και κανά-δυό της γειτόνισσας να τα
προσέχει, και το ένα να ανεβαίνει ψηλά και να κινδυνεύει να πέσει κάτω, το άλλο
να παίρνει το μαχαίρι να κόψη τον λαιμό του, το άλλο να πάει να κάνη κακό στο
άλλο, και αυτή συνέχεια να βρίσκεται σε εγρήγορση, να τα παρακολουθεί, και
εκείνα να μην καταλαβαίνουν την αγωνία της. Έτσι και ο κόσμος δεν
καταλαβαίνει την βοήθεια του Θεού. Με τόσα επικίνδυνα μέσα πού υπάρχουν
σήμερα θα είχε σακατευτεί, αν δεν βοηθούσε ο Θεός. Αλλά έχουμε και Πατέρα τον
150
Θεό και Μάνα την Παναγία και αδέλφια τους Αγίους και τους Αγγέλους, πού μας
προστατεύουν.
Πόσο μισεί ο διάβολος το ανθρώπινο γένος και θέλει να το εξαφανίσει! Και εμείς
ξεχνούμε με ποιόν παλεύουμε. Να ξέρατε πόσες φορές ο διάβολος τύλιξε την γη
με την ουρά του, για να την καταστρέψει! Δεν τον αφήνει όμως ο Θεός, του χαλάει
τα σχέδια. Και το κακό που πάει να κάνη το ταγκαλάκι, ο Θεός το αξιοποιεί και
βγάζει μεγάλο καλό. Ο διάβολος τώρα οργώνει, ο Χριστός όμως θα σπείρει τελικά.
151
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Η αμαρτία έγινε μόδα
Η απομάκρυνση από τον Θεό είναι κόλαση
Δεν θυμάμαι μέρα να μην έχει παρηγοριά θεϊκή. Διακοπές γίνονται μερικές φορές
και τότε νιώθω άσχημα, και έτσι μπορώ να καταλάβω πόσο άσχημα ζουν οι
περισσότεροι άνθρωποι που είναι απαρηγόρητοι, γιατί είναι απομακρυσμένοι από
τον Θεό.
Όσο απομακρύνεται κανείς από τον Θεό, τόσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα.
Μπορεί να μην έχει κανείς τίποτα, άμα έχει τον Θεό, δεν θέλει τίποτε! Αυτό είναι!
Ενώ, αν τα έχει όλα, άμα δεν έχει τον Θεό, είναι μέσα του βασανισμένος. Γι΄ αυτό,
όσο μπορεί κανείς, να πλησιάσει τον Θεό. Μόνο κοντά στον Θεό βρίσκει κανείς την
πραγματική και αιώνια χαρά. Φαρμάκι γευόμαστε, όταν ζούμε μακριά από τον
γλυκύ Ιησού.
Όταν ο άνθρωπος από παλιάνθρωπος γίνει άνθρωπος, βασιλόπουλο, τρέφεται με
την θεία ηδονή, με την ουράνια γλυκύτητα, και νιώθει την παραδεισένια
αγαλλίαση, αισθάνεται από ΄δω ένα μέρος της χαράς του Παραδείσου. Από την
μικρή παραδεισένια χαρά καθημερινά προχωράει στην μεγαλύτερη και
αναρωτιέται αν υπάρχει κάτι ανώτερο στον Παράδεισο από αυτό που ζή εδώ.
Είναι τέτοια η κατάσταση που ζει, πού δεν μπορεί να κάνη καμιά εργασία. Τα
γόνατά του λυγίζουν σαν λαμπάδες από την θεία εκείνη θερμότητα και
γλυκύτητα, η καρδιά του σκιρτάει και πάει να σπάσει τους τσατμάδες, για να
φύγει, γιατί η γη και τα γήινα της φαίνονται χαμένα πράγματα.
Ο άνθρωπος πρώτα είχε επικοινωνία με τον Θεό. Μετά όμως, όταν
απομακρύνθηκε από την Χάρη του Θεού, ήταν σαν έναν που ζούσε μέσα σε
παλάτι και ύστερα βρέθηκε για πάντα έξω από το παλάτι και το έβλεπε από
μακριά και έκλαιγε.
Όπως το παιδάκι, όταν απομακρυνθεί από την μάνα του, υποφέρει, έτσι και ο
άνθρωπος, όταν απομακρυνθεί από τον Θεό, υποφέρει, βασανίζεται.
Η απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό είναι κόλαση. Ο διάβολος κατόρθωσε
να απομακρύνει τους ανθρώπους τόσο πολύ από τον Θεό, ώστε να φθάσουν στο
σημείο να λατρεύουν τα αγάλματα και να θυσιάζουν τα παιδιά τους στα
αγάλματα. Φοβερό! Και πού τους βρίσκουν τόσους θεούς οι δαίμονες! Θεός
Χαμώς!**… Μόνον το όνομά του να ακούσης, φθάνει! Ο πιο βασανισμένος όμως
είναι ο διάβολος, γιατί είναι ο πιο απομακρυσμένος από τον Θεό, από την αγάπη.
Αλλά, αν φύγει η αγάπη, μετά είναι κόλαση. Αντίθετο της αγάπης τι είναι; Η
κακία, κακία ίσον βάσανο.
Ένας που είναι απομακρυσμένος από τον Θεό, δέχεται την δαιμονική επίδραση.
Ενώ αυτός πού είναι κοντά στον Θεό, δέχεται την Θεία Χάρη. Όποιος έχει Χάρη
Θεού, θα του δοθεί και άλλη. Και όποιος έχει λίγη και την περιφρονεί, θα του
αφαιρεθεί και αυτή. Η Χάρις του Θεού λείπει από τους σημερινούς ανθρώπους,
152
γιατί με την αμαρτία πετάνε και την λίγη που έχουν. Και όταν φύγει η θεία Χάρις,
ορμούν όλοι οι δαίμονες μέσα στον άνθρωπο.
Ανάλογα με την απομάκρυνσή τους από τον Θεό οι άνθρωποι αισθάνονται σ΄
αυτήν την ζωή στενοχώρια και στην άλλη ζωή θα ζουν την αιώνια στενοχώρια.
Γιατί από αυτήν την ζωή γεύεται κανείς, σε κάποιο βαθμό, ανάλογα με το πόσο ζη
σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, ένα μέρος της χαράς του Παραδείσου. Ή θα
ζήσουμε ένα μέρος της χαράς του Παραδείσου από εδώ, και θα πάμε και στον
Παράδεισο, ή θα ζήσουμε ένα μέρος της κολάσεως και – Θεός φυλάξοι! – θα πάμε
στην κόλαση. Παράδεισος ίσον καλοσύνη. Κόλαση ίσον κακοσύνη. Κάνει κανείς
μια καλοσύνη, αισθάνεται χαρά. Κάνει μια στραβοξυλιά, υποφέρει. Όσο
περισσότερο καλό κάνει, τόσο περισσότερο αγάλλεται. Όσο περισσότερο κακό
κάνει, τόσο περισσότερο υποφέρει η ψυχή του. Ο κλέφτης νιώθει χαρά; Δεν νιώθει
χαρά. Και να βρει κανείς κάτι στον δρόμο, αν το κρατήσει και πει ότι είναι δικό του,
ανάπαυση δεν θα έχει! Ούτε ξέρει σε ποιόν ανήκει ούτε αδίκησε κάποιον ούτε το
κλέβει, και όμως δεν αναπαύεται. Πόσο μάλλον να το κλέψει! Ακόμη και όταν
κανείς λαμβάνει, πάλι δεν νιώθει την χαρά που νιώθει όταν δίνη. Πόσο μάλλον
όταν κλέβει ή όταν αδικεί, να νιώθει χαρά! Γι΄ αυτό, βλέπεις, οι άνθρωποι με την
αδικία τι πρόσωπα έχουν, τι γκριμάτσες κάνουν!
Σε όποιο αφεντικό δουλεύεις από αυτό θα πληρωθείς
Οι απομακρυσμένοι άνθρωποι από τον Θεό πάντα απαρηγόρητοι βρίσκονται και
διπλά βασανίζονται. Όποιος δεν πιστεύει στον Θεό και στην μέλλουσα ζωή, εκτός
που μένει απαρηγόρητος, καταδικάζει και την ψυχή του αιώνια.
Σε όποιο αφεντικό δουλεύεις, από αυτό θα πληρωθείς. Αν δουλεύεις στο μαύρο
αφεντικό, σου κάνει τη ζωή μαύρη από εδώ. Αν δουλεύεις στην αμαρτία, θα
πληρωθείς από τον διάβολο. Αν εργάζεσαι την αρετή, θα πληρωθείς από τον
Χριστό. Και όσο εργάζεσαι στον Χριστό, τόσο θα λαμπικάρεσαι, θα αγάλλεσαι.
Αλλά εμείς λέμε: “Χαμένο τόχουμε να εργασθούμε στον Χριστό;” Μά είναι
φοβερό! Να μην αναγνωρίζουμε την θυσία του Χριστού για τον άνθρωπο!
Σταυρώθηκε ο Χριστός, για να μας λυτρώσει από την αμαρτία, για να εξαγνισθεί
όλο το ανθρώπινο γένος. Τι έκανε ο Χριστός για μας; Τι κάνουμε εμείς για τον
Χριστό;
Ο κόσμος θέλει να αμαρτάνει και θέλει τον Θεό καλό. Αυτός να μας συγχωράει
και εμείς να αμαρτάνουμε. Εμείς δηλαδή να κάνουμε ό,τι θέλουμε και Εκείνος να
μας συγχωράει. Να μας συγχωράει συνέχεια και εμείς το βιολί μας.
Οι άνθρωποι δεν πιστεύουν, γι΄ αυτό ορμούν στην αμαρτία. Όλο το κακό από ΄κει
ξεκινάει, από την απιστία. Δεν πιστεύουν στην άλλη ζωή, οπότε δεν υπολογίζουν
τίποτε. Αδικούν, εγκαταλείπουν τα παιδιά τους… Γίνονται πράγματα…, σοβαρές
αμαρτίες.
Ούτε οι Άγιοι Πατέρες έχουν προβλέψει τέτοιες αμαρτίες στους Ιερούς Κανόνες –
όπως για τα Σόδομα και Γόμορρα είχε πει ο Θεός: “Δεν πιστεύω να γίνονται
τέτοιες αμαρτίες, να πάω να δω!”.
Αν δεν μετανοήσουν οι άνθρωποι, αν δεν επιστρέψουν στον Θεό, χάνουν την
αιώνια ζωή.
153
Πρέπει να βοηθηθεί ο άνθρωπος, να νιώσει το βαθύτερο νόημα της ζωής, να
συνέλθει, για να νιώσει την θεία παρηγοριά. Σκοπός είναι να ανέβει πνευματικά ο
άνθρωπος, όχι απλώς να μην αμαρτάνει
154
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Στις μέρες μας ο διάβολος αλωνίζει
Ο διάβολος δεν πλησιάζει στο καθαρό πλάσμα του Θεού
-Γέροντα, πώς γίνεται και κυριεύομαι από τα πάθη;
-Ο άνθρωπος, αν δώσει δικαιώματα στον πειρασμό, κυριεύεται από τα πάθη. Αυτό
που θέλει ο Θεός, που είναι και συμφέρον σου, είναι να πετάξεις στα μούρα του
διαβόλου όλα τα πάθη. Δηλαδή να στρέψης εναντίον του τον θυμό, το πείσμα
κ.λ.π. Ή καλύτερα, πούλησε τα πάθη στο ταγκαλάκι και, με όσα χρήματα πάρεις,
αγόρασε πέτρες, να έχεις και να το πετροβολάς, για να μη σε πλησιάζει! Συνήθως
εμείς οι άνθρωποι με τις αφορμές που δίνουμε, είτε με απροσεξίες είτε με
υπερήφανους λογισμούς, επιτρέπουμε στον εχθρό να μας κάνει κακό. Ακόμη και
έναν λογισμό ή έναν λόγο μπορεί να τα εκμεταλλευθεί το ταγκαλάκι.
Θυμάμαι, ήταν μια οικογένεια πολύ αγαπημένη. Κάποτε άρχισε ο άνδρας και
έλεγε στην γυναίκα: “Θα σε χωρίσω”.
Και η γυναίκα έλεγε στον άνδρα: “Θα σε χωρίσω”. Έτσι το έλεγαν, στ΄ αστεία.
Αλλά το εκμεταλλεύθηκε ο πειρασμός και δημιούργησε μια μικρή δυσκολία και
ήταν έτοιμοι να χωρίσουν, ούτε τα παιδιά τους σκέφτονταν ούτε τίποτε. Ευτυχώς
βρέθηκε ένας Πνευματικός και τους μίλησε. “Γι΄ αυτήν την χαζομάρα θα
χωρίσετε;” τους είπε. Και έτσι συνήλθαν.
Αν ένας άνθρωπος λοξοδρομήσει από τις εντολές του Θεού, τον πολεμούν μετά τα
πάθη. Και αν αφήσει κανείς τα πάθη να τον πολεμούν, δεν χρειάζεται διάβολος να
τον πολεμήσει. Και τα δαιμόνια έχουν “ειδικότητα”. Χτυπούν τον άνθρωπο τακ-
τακ, να του βρουν την πάθηση, την αδυναμία, για να τον πολεμήσουν. Θέλει
προσοχή, να κλείνουμε τις πόρτες και τα παράθυρα -τις αισθήσεις-, να μην
ανοίγουμε χαραμάδες στον πειρασμό και μπαίνει από εκεί ο εχθρός. Εκεί είναι τα
αδύνατα σημεία. Εάν αφήσεις έστω και μία σχισμή ανοιχτή, μπορεί να μπει και να
σου κάνη ζημιά. Ο διάβολος μπαίνει στον άνθρωπο, όταν υπάρχει λάσπη στην
καρδιά του ανθρώπου, δεν πλησιάζει στο καθαρό πλάσμα του Θεού. Άμα
ξελασπωθεί η καρδιά, φεύγει ο εχθρός και έρχεται πάλι ο Χριστός. Όπως το
γουρούνι, όταν δεν βρει λάσπη, γουγουλίζει και φεύγει, έτσι και ο διάβολος δεν
πλησιάζει στην καρδιά που δεν έχει βούρκο. Τι δουλειά έχει σε καρδιά καθαρή και
ταπεινή; Εάν λοιπόν δούμε ότι το σπίτι μας -η καρδιά μας- είναι παλιόσπιτο και
κατοικεί ο εχθρός, πρέπει αμέσως να το γκρεμίσουμε, για να φύγει και ο κακός
ενοικιαστής μας, δηλαδή το ταγκαλάκι. Γιατί, όταν η αμαρτία χρονίσει στον
άνθρωπο, ο διάβολος, φυσικά, αποκτάει περισσότερα δικαιώματα”.
-Γέροντα, όταν ένας άνθρωπος έχει δώσει δικαιώματα στον πειρασμό, επειδή
έζησε με αμέλεια, και θέλει να βάλει μια σειρά, να αρχίσει να ζει προσεκτικά,
τον πολεμάει το ταγκαλάκι;
155
– “Όταν παίρνει την στροφή, παίρνει μια δύναμη από τον Θεό, έναν φωτισμό και
θεία παρηγοριά, για να αρχίσει. Αλλά, μόλις αρχίσει τον αγώνα, ο εχθρός του
κάνει σφοδρό πόλεμο. Τότε χρειάζεται λίγη καρτερία. Αλλιώς, πώς θα ξεριζωθούν
τα πάθη; Πώς θα γίνει η απέκδυση του παλαιού ανθρώπου; Πώς θα φύγει η
υπερηφάνεια; Έτσι καταλαβαίνει ότι μόνος του δεν μπορεί να κάνει τίποτε και
ζητάει ταπεινά το έλεος του Θεού και έρχεται η ταπείνωση. Το ίδιο συμβαίνει και
όταν κάποιος πάει να κόψη μια κακή συνήθεια, π.χ. τσιγάρα, ναρκωτικά. Στην
αρχή νιώθει μια χαρά και τα πετάει. Μετά βλέπει τους άλλους να καπνίζουν κ.λ.π.
και έχει πόλεμο σφοδρό. Αν το ξεπεράσει, γυρίζει τις πλάτες χωρίς να
δυσκολεύεται. Πρέπει να αγωνισθούμε λίγο. Το ταγκαλάκι κάνει την δουλειά του.
Εμείς να μην κάνουμε την δουλειά μας;
Να μην ανοίγουμε συζήτηση με το ταγκαλάκι
Όλοι έχουμε πάθη κληρονομικά, αλλά αυτά δεν μας βλάπτουν. Είναι όπως ένας
γεννιέται λ.χ. με μια ελιά στο πρόσωπο. Αυτή και ομορφιά του δίνει, αν όμως την
ξεσκαλίσει, μπορεί να δημιουργηθεί καρκίνος. Να μην αφήνουμε τον διάβολο να
ξεσκαλίζει τα πάθη. Αν τον αφήσουμε να ξεσκαλίζει την αδυναμία μας,
δημιουργείται “καρκίνος”.
Πρέπει να έχουμε την πνευματική λεβεντιά, να περιφρονούμε τον διάβολο και όλα
τα πονηρά του τηλεγραφήματα -τους λογισμούς- και να μην ανοίγουμε συζήτηση
μαζί του. Όλοι οι δικηγόροι να μαζευτούν, δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με
ένα μικρό διαβολάκι. Για να κόψουμε τις σχέσεις με τον πειρασμό και να
αποφύγουμε τους πειρασμούς, πολύ βοηθάει το να κόψουμε τις συζητήσεις μαζί
του. Μας συνέβη κάτι; Μας αδίκησαν; Μας έβρισαν; Να εξετάσουμε αν σφάλαμε.
Αν δεν σφάλαμε, έχουμε μισθό. Δεν χρειάζεται συνέχεια. Όποιος συνεχίζει να
συζητάει με το ταγκαλάκι, του πλέκει μετά δαντέλα και τον αναστατώνει. Τον
κάνει να τα εξετάζει με την ταγκαλίστικη νομική και τον αγριεύει.
Θυμάμαι, όταν είχαν φύγει οι Ιταλοί, είχαν αφήσει μέσα σε σκηνές λοφίσκους από
χειροβομβίδες, τα δε μπαρούτια ήταν ολόκληροι λόφοι. Πήγαιναν οι άνθρωποι και
έπαιρναν τις σκηνές. Τα παιδιά έπαιζαν με τις χειροβομβίδες και πόσα, τα
καημένα, σκοτώθηκαν! Με τις χειροβομβίδες να παίξουν! Έτσι και με τον διάβολο
παιχνίδια θα κάνουμε;
Η ταπείνωση διαλύει τον διάβολο
Η ταπείνωση έχει μεγάλη δύναμη και διαλύει τον διάβολο. Είναι το πιο δυνατό σοκ
για τον διάβολο. Όπου υπάρχει ταπείνωση, δεν έχει θέση ο διάβολος. Και όπου δεν
υπάρχει διάβολος, επόμενο είναι να μην υπάρχουν πειρασμοί. Μια φορά ένας
ασκητής ζόρισε ένα ταγκαλάκι να πή το “Άγιος ο Θεός…” Είπε το ταγκαλάκι
“Άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος”, “ελέησον ημάς” δεν έλεγε. Πες:
“ελέησον ημάς”! Τίποτε! Αν το έλεγε, θα γινόταν Άγγελος. Όλα τα λέει το
ταγκαλάκι, το “ελέησόν με” δεν το λέει, γιατί χρειάζεται ταπείνωση. Το “ελέησον
με” έχει ταπείνωση, και δέχεται η ψυχή το μεγάλο έλεος του Θεού που ζητάει.
156
Ό,τι και να κάνουμε, ταπείνωση – αγάπη – αρχοντιά χρειάζεται. Τα πράγματα
είναι απλά. Εμείς τα κάνουμε δύσκολα. Όσο μπορούμε, να κάνουμε ό,τι είναι
δύσκολο στον διάβολο και εύκολο στον άνθρωπο. Η αγάπη και η ταπείνωση είναι
δύσκολες στον διάβολο και εύκολες στον άνθρωπο. Και ένας φιλάσθενος που δεν
μπορεί να κάνει άσκηση, μπορεί να νικήσει τον διάβολο με την ταπείνωση. Σε ένα
λεπτό μέσα μπορεί ο άνθρωπος να γίνει Άγγελος ή ταγκαλάκι. Πώς; Με την
ταπείνωση ή την υπερηφάνεια. Τι, μήπως χρειάσθηκαν ώρες για να γίνει ο
Εωσφόρος από Άγγελος διάβολος; Μέσα σε δευτερόλεπτα έγινε. Ο ευκολότερος
τρόπος για να σωθούμε, είναι η αγάπη και η ταπείνωση. Γι΄ αυτό από την αγάπη
και την ταπείνωση να αρχίσουμε και μετά να προχωρήσουμε στα άλλα.
Να εύχεστε να δίνουμε συνέχεια χαρά στον Χριστό και στενοχώρια στο ταγκαλάκι,
μια που του αρέσει η κόλαση και δεν θέλει να μετανοήσει.
157
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Για την παιδεία
Η ελληνική γλώσσα
– Γέροντα, γιατί κατήργησαν τους τόνους από την γραμματική;
– Τώρα, όπως οι άνθρωποι δεν σηκώνουν τίποτε και τα πετούν όλα, έτσι και τα
γράμματα δεν σηκώνουν τίποτε, ούτε οξείες ούτε περισπωμένες! Και όπως όλοι
τρέχουν, δεν βάζουν ούτε τελεία!
Βλέπω μια γλώσσα που γράφουν μερικοί! Διάβαζα σε μία μετάφραση της Καινής
Διαθήκης: «Από την Αίγυπτο κάλεσα τον γιο μου»[i]. Δεν ταιριάζει, βρε παιδί! Δεν
ξεχωρίζει το ιερό από το ανίερο! Γράφουν έτσι, δήθεν για να είναι όλα ίδια, να
υπάρχη ομοιομορφία στην γλώσσα. Ποιος, ακόμη και από το πιο τελευταίο χωριό,
δεν θα καταλάβαινε, αν έγραφε «τον υιόν μου»; Άκουσα μια φορά στο Άγιον Όρος
σε μια ανάγνωση: «Το ψωμί και το κρασί που κάνουν την Μεταλαβιά». Δεν
ταιριάζει• πως να το κάνουμε; Ποιος δεν ξέρει τι θα πει «άρτος» και «οίνος»;
– Λένε, Γέροντα, ότι θα αντικαταστήσουν το ελληνικό αλφάβητο με το
λατινικό.
– Άσ’ τα, δεν θα σταθούν αυτά, δεν θα σταθούν. Ευτυχώς που ο Θεός και από το
στραβό και από το κακό βγάζει καλό, αλλιώς θα ήμασταν χαμένοι. Δεν χάθηκε η
Παράδοση, η γλώσσα τότε που τα είχαν όλα σε χειρόγραφα και δεν υπήρχαν ούτε
φωτοτυπικά ούτε τίποτε και θα χαθεί τώρα που βγήκαν τόσα μέσα; Όχι, δεν
πρόκειται να χαθεί, ό,τι και να κάνουν οι άνθρωποι. Βλέπετε και οι Ρώσοι
πρόσφυγες πως κράτησαν τα έθιμά τους! Αυτό που τους βοήθησε ήταν που ήξεραν
την ποντιακή γλώσσα. Κράτησαν έτσι την Παράδοση μέσα τους. Αλλά, παρ’ όλο
που τους δόθηκε λίγη ελευθερία, έφυγαν από την Ρωσία, για να βρουν ελευθερία,
γιατί και πάλι ήταν σαν ένα πουλάκι που το έβγαλαν από το κλουβί και το
άφησαν μέσα στο δωμάτιο ελεύθερο. Δεν θα στενοχωριόταν και εκεί; Φανταστείτε
πως ήταν πριν οι καημένοι!
Είναι και μερικοί που πάνε να κάνουν μια νέα γλώσσα. Η ελληνική όμως γλώσσα
έχει «γλώσσα» από τις πύρινες Γλώσσες της Πεντηκοστής! Το δόγμα της πίστεώς
μας καμία γλώσσα δεν μπορεί να το αποδώσει. Γι’ αυτό οικονόμησε ο Θεός και η
Παλαιά Διαθήκη μεταφράσθηκε από τους Εβδομήκοντα στην ελληνική γλώσσα
και το Ευαγγέλιο γράφτηκε στην ελληνική γλώσσα. Αν δεν ξέρη Αρχαία Ελληνικά
κανείς και ασχολείται με το δόγμα, μπορεί να πλανηθεί. Και εμείς καταργήσαμε
τα Αρχαία από τα σχολεία! Μετά από λίγο θα έρχονται Γερμανοί να διδάσκουν
Αρχαία στα δικά μας Πανεπιστήμια. Τότε θα καταλάβουν οι δικοί μας την αξία
που έχουν τα Αρχαία Ελληνικά, αφού πρώτα γίνουν ρεζίλι, και θα πουν: «Για δες η
Εκκλησία που κρατούσε τα Αρχαία»!
158
Πάνε να εξαφανίσουν ένα ορθόδοξο έθνος. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Ένα ορθόδοξο
έθνος σήμερα είναι μεγάλη υπόθεση! Παλιά είχαμε την φιλοσοφία. Η Αγία
Αικατερίνη με βάση την φιλοσοφία αποστόμωσε τους φιλοσόφους. Οι φιλόσοφοι
ετοίμασαν τον δρόμο για τον Χριστιανισμό. Το Ευαγγέλιο γράφτηκε στα ελληνικά
και διαδόθηκε στον κόσμο. Μετά οι Έλληνες προχώρησαν να φωτίσουν και τους
Σλαύους. Σε μερικούς δεν συμφέρει να υπάρχει η Ελλάδα. «Μας κάνει κακό, λένε.
Πρέπει να την εξαφανίσουμε».
Τα προβλήματα της παιδείας
– Γέροντα, συχνά λέτε ότι πάνε τα πάντα να διαλύσουν. Εννοείτε και την
παιδεία;
– Ναι, δεν βλέπετε τι γίνεται; Σχολεία είναι αυτά; Γλώσσα είναι αυτή που
διδάσκουν σήμερα στα παιδιά; Ποια είναι η ιστορία μας; Αλλά και στην Θεολογία
τι γίνεται; Έχει ένας άθεος πτυχίο της Θεολογίας και τον αφήνουν να διδάσκει
θρησκευτικά. Δεν εξετάζουν όμως• θρησκευτικά διδάσκει ή αθεΐα; «Δεν μπορούμε,
λένε, να τον βγάλουμε». Αν ένας φιλόλογος πάει να διδάξει μαθηματικά, θα τον
αφήσουν;
Άλλος είναι θεολόγος και δεν αφήνει τους ανθρώπους να κοινωνούν, για να μην
κολλήσουν έιτζ! Είναι από αυτούς που τους έστειλε στην Θεολογική Σχολή το
κομπιούτερ! Αυτή δεν είναι η γνώση του Θεού. Παλιά λέγανε: «Έμαθε τα ιερά
γράμματα το παιδί», γιατί ήταν ιερά τα γράμματα. Βλέπεις καθηγητή Θεολογίας
να μην πιστεύει, να βρίζει μπροστά στους φοιτητές τους Προφήτες, και να μην τον
βγάζουν. Μα τι θέλεις, καλέ μου άνθρωπε, στην Θεολογική Σχολή; Εσύ, τι
θεολόγους θα βγάλεις;
Πόσο έχουν επιδράσει οι Προτεστάντες, οι Καθολικοί! Το άθεο πνεύμα πόσο μπήκε
στον Καθολικισμό! Οι Καθολικοί πάνε σιγά-σιγά να κουτσουρέψουν τους Αγίους.
«Η Αγία Αικατερίνη, λένε, δεν ήταν μεγάλη Αγία• ένας μικρός βασιλίσκος ήταν ο
πατέρας της. Ο Άγιος Νικόλαος ήταν μικρός Άγιος. Ο Άγιος Γεώργιος μύθος. Ο
Αρχάγγελος Μιχαήλ δεν υπήρχε• ήταν μια παρουσία του Θεού. Το ίδιο και ο
Αρχάγγελος Γαβριήλ». Μετά θα πουν: «Ο Χριστός δεν είναι Θεός• ήταν μόνον
ένας δάσκαλος μεγάλος». Μετά θα προχωρήσουν και άλλο: «Ο Θεός είναι μια
δύναμη». Και μετά θα πουν: «Ο Θεός είναι η φύση»! Ενώ υπάρχουν γεγονότα
χειροπιαστά. Προφήτες, προφητείες, τόσο ζωντανά θαύματα, φθάνουν και μερικοί
δικοί μας στο σημείο να πιστεύουν τέτοιες χαζομάρες.
Ήρθε και σ’ εμένα κάποιος να πάρει ευλογία, για να πάει στην Ιταλία να
σπουδάσει Λειτουργική και να κάνη διατριβή. «Είσαι στα καλά σου; του είπα.
Θέλεις να πας στους Ιησουΐτες να κάνης την διατριβή σου και ήρθες να σου δώσω
και ευλογία; Αυτοί δεν ξέρουν τι τους γίνεται! Εκεί διδάσκουν Ουνίτες, Ιησουΐτες,
δεν ξέρω τι!» Θέλει προσοχή από όλες τις απόψεις. Γιατί έτσι κάνουν• πάνε,
σπουδάζουν στην Αγγλία, Γαλλία κ.λπ., πιάνουν τα ευρωπαϊκά μικρόβια και
κάνουν μετά διατριβή. Μελετούν λ.χ. τους Έλληνες Πατέρες σε μετάφραση που
έκαναν οι ξένοι στην γλώσσα τους. Εκείνοι, είτε επειδή δεν μπορούσαν να
αποδώσουν τα νοήματα σωστά είτε από πονηριά, πρόσθεσαν και τα δικά τους τα
159
λανθασμένα. Οι δικοί μας πάλι, οι Ορθόδοξοι, που μάθανε τις ξένες γλώσσες,
παίρνουν από ‘κει τα ξένα μικρόβια και τα μεταφέρουν εδώ και μετά τα διδάσκουν
κιόλας. Φυσικά, όταν προσέξει κανείς, εύκολα ξεχωρίζει το χρυσό από το
κεχριμπάρι.
– Γέροντα, μερικά παιδιά που είναι κοντά στην Εκκλησία, όταν βγουν για
σπουδές στο εξωτερικό, επειδή δεν περνάνε εδώ στο Πανεπιστήμιο, χάνουν
την πίστη τους και παραστρατούν.
– Θα πω σε κανέναν από αυτούς που γνωρίζω, να κάνουν ακόμα κανα-δυο
Πανεπιστήμια εδώ στην Ελλάδα, για να μην βγαίνουν τα παιδιά έξω. Να
σπουδάζουν εδώ, γιατί και τα παιδιά χάνονται και οι γονείς ξοδεύονται και τόσο
συνάλλαγμα βγαίνει έξω.
Πάντα λέω στα παιδιά που πάνε έξω για σπουδές: «Να πάτε, αφού το θέλετε,
αλλά να προσέξετε να μη χάσετε την πίστη σας• να πάρετε μόνον τις γνώσεις
τους. Και προπαντός μην ξεχάσετε να γυρίσετε πίσω στην Πατρίδα. Η Ελλάδα σας
περιμένει. Έχετε χρέος να την βοηθήσετε. Να είστε κοντά στους Έλληνες, για να
μην αναγκάζονται οι καημένοι να τρέχουν στο εξωτερικό, για να βρουν έναν
γιατρό ή έναν ειδικό για μια επιστήμη. Πολύ προσέξτε να μην ψυχρανθεί η καρδιά
σας. Οι Ευρωπαίοι είναι ψυχροί. Η Αμερική πάλι είναι μόνο για να πλουτίζει
κανείς υλικά και να χρεοκοπεί πνευματικά».
– Και οι απεργίες, Γέροντα, τι κακό κάνουν! Ολόκληρο μήνα χωρίς μάθημα τα
παιδιά, να γυρίζουν στους δρόμους!
– Εγώ λέω στους δασκάλους ποτέ να μην κάνουν απεργία, εκτός αν πάνε να
καταργήσουν λ.χ. τα θρησκευτικά, την προσευχή ή να κατεβάσουν τον σταυρό από
την σημαία κ.λπ. Τότε πρέπει να διαμαρτυρηθούν. Αλλιώς τι φταίνε τα παιδιά να
χάνουν μαθήματα;
– Δηλαδή, Γέροντα, έτσι που έχει διαμορφωθεί η παιδεία θα κάνη πολύ κακό.
– Τώρα θα σακατευτούν πολλά παιδιά, αλλά και ο Καλός Θεός θα κρίνει ανάλογα.
Θα εξετάσει σε τι κατάσταση θα ήταν, αν δεν τα επηρέαζαν και δεν τους έκαναν
κακό. Όμως και εμείς χρειάζεται να κάνουμε πολλή προσευχή για τα καημένα τα
παιδιά, ώστε να επέμβει ο Θεός να τα βοηθήσει και να μη σακατευτούν, αλλά να
είναι υγιέστατα πνευματικά και να αποκτήσουν αρετές.
Απομακρύνουν τα παιδιά από την Εκκλησία
Μικρό παιδάκι, πόσο με βοηθούσε που πήγαινα στην Εκκλησία! Είχαμε καλό
δάσκαλο στο Δημοτικό και μας βοηθούσε και αυτός. Μας μάθαινε εθνικά άσματα
και εκκλησιαστικούς ύμνους. Στην Εκκλησία τις Κυριακές ψάλλαμε την
Δοξολογία, «Ταις πρεσβείαις….», «Άγιος ο Θεός», το Χερουβικό.
– Και τα κοριτσάκια ψάλλανε;
– Ναι, όλα μαζί τα παιδιά. Παλιά, η Εκκλησία ήταν δίπλα στο σχολείο και παίζαμε
γύρω από την Εκκλησία, στην αυλή της. Μας πήγαιναν στην Εκκλησία οι
δάσκαλοι στις γιορτές, και ας χάναμε κανένα μάθημα. Προτιμούσε ο δάσκαλος να
χάση μια ώρα, για να λειτουργηθούν τα παιδιά. Έτσι τα παιδιά διδάσκονταν,
160
