- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(11...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(10...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(9/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(8/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(7/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(6/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(5/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(4/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(3/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(2/...
- Ψήγματα χρυσού Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου(1/...
60
Από την στιγμή που αρχίζουμε να αγωνιούμε, εμποδίζουμε τον Θεό να επέμβει.
Βάζουμε την λογική μπροστά και όχι τον Θεό, το θειο θέλημα, ώστε να
δικαιούμαστε την θεία βοήθεια. Ο διάβολος προσπαθεί, κλέβοντας με τέχνη την
αγάπη του μονάχου, να τον κρατάει σε μια κοσμική αγάπη, σε μια κοσμική
αντιμετώπιση και κοσμική πρόσφορα στον συνάνθρωπό του, ενώ ως μοναχός έχει
την δυνατότητα να κινείται στον δικό του χώρο, στην δική του ειδικότητα, του
Ασυρματιστού, γιατί αυτό είναι και το διακόνημα που του έδωσε ο Θεός. Όλα τα
άλλα, όσα κάνουμε με τις ανθρώπινες προσπάθειες, είναι σε κατώτερη μοίρα.
Επίσης καλύτερα είναι ο μοναχός να βοηθάει τους άλλους με την προσευχή του
παρά με τα λόγια του. Αν δεν έχει την δύναμη να συγκρατήσει κάποιον που κάνει
κακό, ας τον βοηθήσει από μακριά με την προσευχή, γιατί διαφορετικά μπορεί και
να βλαφτεί. Μια ευχή καλή, καρδιακή, έχει περισσότερη δύναμη από χιλιάδες
λόγια, όταν οι άλλοι δεν παίρνουν από λόγια. Παρόλο που λένε ότι βοηθώ τον
κόσμο που έρχεται και με βρίσκει, ως θετική προσφορά μου στον κόσμο βλέπω την
μιάμιση ώρα που διαβάζω το Ψαλτήρι. Το άλλο το θεωρώ ψυχαγωγία. να πουν οι
καημένοι τον πόνο τους, να τους δώσω καμία συμβουλή.
Γι’ αυτό την βοήθεια δεν την θεωρώ προσφορά δική μου. Η προσευχή είναι που
βοηθάει. Αν είχα όλο τον χρόνο μου για προσευχή, περισσότερο θα βοηθούσα τον
κόσμο. Ας πούμε ότι θα δω την ημέρα διακόσιους πονεμένους, μόνο διακόσιοι
πονεμένοι υπάρχουν στον κόσμο; Αν δεν δω κανέναν και προσευχηθώ για όλον
τον κόσμο, τότε βλέπω όλον τον κόσμο. Γι’ αυτό λέω στον κόσμο: «Εγώ θέλω να
μιλώ για σας στον Θεό, και όχι σ’ εσάς για τον Θεό. Αυτό είναι καλύτερο για σας,
αλλά δεν με καταλαβαίνετε» .
Να μην παραμελούμε το θέμα της προσευχής σ’ αυτά τα δύσκολα χρόνια. Είναι
ασφάλεια η προσευχή, είναι επικοινωνία με τον Θεό. Είδατε τι λέει ο Αββάς Ισαάκ;
«Δεν θα μας ζητήσει λόγο ο Θεός, γιατί δεν κάναμε προσευχή, αλλά γιατί δεν
είχαμε επαφή με τον Χριστό και μας ταλαιπώρησε ο διάβολος».
Από το βιβλίο «Λόγοι Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Β΄»,
εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος»,
Σουρωτή Θεσσαλλονίκης
61
ΜΕΡΟΣ 4
ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΜΑΣ
«Για να πάη κανείς στον γλυκό Παράδεισο,
πρέπει να φάη πολλά πικρά εδώ,
να έχη το διαβατήριο των δοκιμασιών στο χέρι»
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
‘’Διήλθομεν δια πυρός και ύδατος…’’
Οι σταυροί των δοκιμασιών
-Γέροντα, το σταυρουδάκι που μου δώσατε το φορώ συνέχεια και με βοηθάει
στις δυσκολίες.
– Να, τέτοια σταυρουδάκια είναι οι δικοί μας σταυροί, σαν αυτά που κρεμούμε στον
λαιμό μας και μας προστατεύουν στην ζωή μας. Τι νομίζεις, έχουμε μεγάλο
σταυρό εμείς; Μόνον ο Σταυρός του Χριστού μας ήταν πολύ βαρύς, γιατί ο Χριστός
από αγάπη προς εμάς τους ανθρώπους δεν θέλησε να χρησιμοποιήσει για τον
εαυτό Του την θεϊκή Του δύναμη. Και στην συνέχεια σηκώνει το βάρος των
σταυρών όλου του κόσμου και μας ελαφρώνει από τους πόνους των δοκιμασιών με
την θεία Του βοήθεια και με την γλυκιά Του παρηγοριά.
Ο Καλός Θεός οικονομάει για τον κάθε άνθρωπο έναν σταυρό ανάλογο με την
αντοχή του, όχι για να βασανιστή, αλλά για να ανέβει από τον σταυρό στον
Ουρανό – γιατί στην ουσία ο σταυρός είναι σκάλα προς τον Ουρανό. Αν
καταλάβουμε τι θησαυρό αποταμιεύουμε από τον πόνο των δοκιμασιών, δεν θα
γογγύζουμε, αλλά θα δοξολογούμε τον Θεό σηκώνοντας το σταυρουδάκι που μας
χάρισε, οπότε και σε τούτη την ζωή θα χαιρόμαστε, και στην άλλη θα έχουμε να
λάβουμε και σύνταξη και «εφάπαξ». Ο Θεός μας έχει εξασφαλισμένα κτήματα
εκεί στον Ουρανό. Όταν όμως ζητούμε να μας απαλλάξει από μια δοκιμασία, δίνει
αυτά τα κτήματα σε άλλους και τα χάνουμε. Ενώ, αν κάνουμε υπομονή, θα μας
δώσει και τόκο.
Είναι μακάριος αυτός που βασανίζεται εδώ, γιατί, όσο πιο πολύ παιδεύεται σ’
αυτήν την ζωή, τόσο περισσότερο βοηθιέται για την άλλη, επειδή εξοφλά
αμαρτίες. Οι σταυροί των δοκιμασιών είναι ανώτεροι από τα «τάλαντα», από τα
χαρίσματα, που μας δίνει ο Θεός. Είναι μακάριος εκείνος που έχει όχι έναν σταυρό
αλλά πέντε. Μια ταλαιπωρία ή ένας θάνατος μαρτυρικός είναι και καθαρός
μισθός. Γι’ αυτό σε κάθε δοκιμασία να λέμε: «Σ’ ευχαριστώ, Θεέ μου, γιατί αυτό
χρειαζόταν για την σωτηρία μου».
62
Οι δοκιμασίες βοηθούν να συνέλθουν οι άνθρωποι
– Γέροντα, μαθαίνω για την ταλαιπωρία των δικών μου. Θα τελειώσουν ποτέ
τα βάσανά τους;
– Κάνε υπομονή, αδελφή μου, και μη χάνεις την ελπίδα σου στον Θεό. Όπως
κατάλαβα από όλες τις δοκιμασίες που περνούν οι δικοί σου, ο Θεός σας αγαπάει
και επιτρέπει όλες αυτές τις δοκιμασίες για ένα λαμπικάρισμα πνευματικό
ολόκληρης της οικογένειας. Εάν εξετάσουμε κοσμικά τις δοκιμασίες της
οικογένειάς σου, φαίνεστε δυστυχισμένοι. Εάν όμως τις εξετάσουμε πνευματικά,
είστε ευτυχισμένοι, και στην άλλη ζωή θα σας ζηλεύουν όσοι θεωρούνται σε τούτη
την ζωή ευτυχισμένοι. Με αυτόν τον τρόπο ασκούνται και οι γονείς σου, μια που
τον αρχοντικό τρόπο, τον πνευματικό, δεν τον γνωρίζουν ή δεν τον
καταλαβαίνουν. Πάντως, κρύβεται ένα μυστήριο στις δοκιμασίες του σπιτιού σου,
αλλά και σε ορισμένα άλλα σπίτια, ενώ γίνεται τόση προσευχή! «Τις οίδε τα
κρίματα του Θεού;». Ο Θεός να βάλει το χέρι Του και να δώσει τέρμα στις
δοκιμασίες.
– Γέροντα, δεν γίνεται οι άνθρωποι να συνέλθουν με άλλον τρόπο και όχι με
κάποια δοκιμασία;
– Πριν επιτρέψει ο Θεός να έρθει μια δοκιμασία, εργάστηκε με καλό τρόπο, αλλά
δεν τον καταλάβαιναν, γι’ αυτό μετά επέτρεψε την δοκιμασία. Βλέπετε, και όταν
ένα παιδί είναι ανάποδο, στην αρχή ο πατέρας του το παίρνει με το καλό, του
κάνει τα χατίρια, αλλά, όταν εκείνο δεν αλλάζει, τότε του φέρεται αυστηρά, για να
διορθωθεί. Έτσι και ο Θεός μερικές φορές, όταν κάποιος δεν καταλαβαίνει με το
καλό, του δίνει μια δοκιμασία, για να συνέλθει. Αν δεν υπήρχε λίγος πόνος,
αρρώστιες κ.λπ., θα γίνονταν θηρία οι άνθρωποι· δεν θα πλησίαζαν καθόλου στον
Θεό.
Η ζωή αυτή είναι ψεύτικη και σύντομη· λίγα είναι τα χρόνια της. Και ευτυχώς που
είναι λίγα, γιατί γρήγορα θα περάσουν οι πίκρες, οι οποίες θα θεραπεύσουν τις
ψυχές μας σαν τα πικροφάρμακα. Βλέπεις, οι γιατροί, ενώ οι καημένοι οι άρρωστοι
πονούν, τους δίνουν πικρό φάρμακο, γιατί με το πικρό θα γίνουν καλά, όχι με το
γλυκό. Θέλω να πω ότι και η υγεία από το πικρό βγαίνει, και η σωτηρία της ψυχής
από το πικρό βγαίνει.
Με τον πόνο μας επισκέπτεται ο Χριστός
Άνθρωπος που δεν περνάει δοκιμασίες, που δεν θέλει να πονάει, να
ταλαιπωρείται, που δεν θέλει να τον στεναχωρούν ή να του κάνουν μια
παρατήρηση, αλλά θέλει να καλοπερνάει, είναι εκτός πραγματικότητας.
«Διήλθομεν δια πυρός και ύδατος, και εξήγαγες ημάς εις αναψυχήν», λέει ο
Ψαλμωδός.
Βλέπεις, και η Παναγία μας πόνεσε και οι Άγιοί μας πόνεσαν, γι’ αυτό και εμείς
πρέπει να πονέσουμε, μια που τον ίδιο δρόμο ακολουθούμε. Με την διαφορά ότι
εμείς, όταν έχουμε λίγη ταλαιπωρία σ’ αυτήν την ζωή, ξοφλούμε λογαριασμούς
και σωζόμαστε. Αλλά και ο Χριστός με πόνο ήρθε στην γη. Κατέβηκε από τον
63
Ουρανό, σαρκώθηκε, ταλαιπωρήθηκε, σταυρώθηκε. Και τώρα ο Χριστιανός την
επίσκεψη του Χριστού έτσι την καταλαβαίνει, με τον πόνο.
Όταν επισκέπτεται ο πόνος τον άνθρωπο, τότε του κάνει επίσκεψη ο Χριστός. Ενώ,
όταν δεν περνάει ο άνθρωπος καμιά δοκιμασία, είναι σαν μία εγκατάλειψη του
Θεού. Ούτε ξοφλάει, ούτε αποταμιεύει. Μιλάω βέβαια για έναν ο οποίος δεν θέλει
την κακοπάθεια για την αγάπη του Χριστού. Σου λέει: «Έχω την υγεία μου, έχω
την όρεξή μου, τρώω, περνάω μια χαρά, ήσυχα…», και δεν λέει ένα «δόξα Σοι ο
Θεός». Τουλάχιστον, αν αναγνωρίζει όλες αυτές τις ευλογίες του Θεού, κάπως
τακτοποιείται η υπόθεση. «Δεν μου άξιζαν αυτά, να πη, αλλά, επειδή είμαι
αδύνατος, γι’ αυτό ο Θεός με οικονομάει». Στον βίο του Αγίου Αμβροσίου
αναφέρεται ότι κάποτε ο Άγιος φιλοξενήθηκε με την συνοδεία του στο σπίτι
κάποιου πλουσίου. Βλέποντας ο Άγιος τα αμύθητα πλούτη του τον ρώτησε να είχε
καμιά φορά δοκιμάσει κάποια θλίψη. «Όχι, ποτέ, του απάντησε εκείνος. Τα πλούτη
μου συνέχεια αυξάνονται, τα κτήματά μου ευφορούν, ούτε πόνο έχω, ούτε
αρρώστια είδα ποτέ». Τότε ο Άγιος δάκρυσε και είπε στην συνοδεία του:
«Ετοιμάστε τα αμάξια να φύγουμε γρήγορα από ‘δώ, γιατί αυτόν δεν τον
επισκέφθηκε ο Θεός!». Και μόλις βγήκαν στον δρόμο, το σπίτι του πλουσίου
βούλιαξε! Η καλοπέραση που είχε ήταν εγκατάλειψη Θεού.
«Ον αγαπά Κύριος παιδεύει»
– Γέροντα, γιατί ο κόσμος υποφέρει σήμερα τόσο πολύ;
– Από την αγάπη του Θεού! Εσύ σαν μοναχή σηκώνεσαι το πρωί, κάνεις τον
κανόνα σου, κάνεις κομποσχοίνια, μετάνοιες κ.λπ. Για τους κοσμικούς οι
δυσκολίες που περνούν είναι ο κανόνας τους, οπότε εξαγνίζονται μ’ αυτές. Τους
κάνουν μεγαλύτερο καλό από την κοσμική καλοπέραση, η οποία δεν τους βοηθάει
ούτε να πλησιάσουν στον Θεό, ούτε να αποταμιεύσουν μισθό ουράνιο. Γι’ αυτό
πρέπει να τις δέχονται ως δώρα από τον Θεό.
Ο Καλός Θεός με τις δοκιμασίες παιδαγωγεί σαν καλός Πατέρας τα παιδιά Του,
από αγάπη, από θεία καλοσύνη, και όχι από κακότητα ούτε από κοσμική, νομική,
δικαιοσύνη, γιατί θέλει να επιστρέψουν κοντά Του. Επειδή δηλαδή θέλει να σώσει
τα πλάσματά Του και να κληρονομήσουν την ουράνια Βασιλεία Του, επιτρέπει τις
δοκιμασίες, για να παλέψει ο άνθρωπος, να αγωνισθεί και να δώσει εξετάσεις
στην υπομονή στους πόνους, ώστε να μην μπορεί να Του πει ο διάβολος: «Πως τον
ανταμείβεις αυτόν ή πως τον σώζεις, αφού δεν κοπίασε;». Τον Θεό δεν Τον
ενδιαφέρει αυτή η ζωή, αλλά η άλλη. Πρώτα μας φροντίζει για την άλλη ζωή και
ύστερα γι’ αυτήν.
– Γιατί όμως, Γέροντα, ο Θεός σε μερικούς ανθρώπους δίνει πολλές δοκιμασίες,
ενώ σε άλλους δεν δίνει;
– Τι λέει η Αγία Γραφή; «Ον αγαπά Κύριος παιδεύει». Ένας πατέρας έχει λ.χ. οκτώ
παιδιά. Τα πέντε μένουν στο σπίτι, κοντά στον πατέρα τους, και τα τρία φεύγουν
μακριά του και δεν τον σκέφτονται. Σ’ αυτά που μένουν κοντά του, αν κάνουν
καμιά αταξία, τους τραβάει το αυτί, τους δίνει κανένα σκαμπιλάκι· ή, αν είναι
φρόνιμα, τα χαϊδεύει, τους δίνει και καμιά σοκολάτα. Ενώ αυτά που είναι μακριά,
ούτε χάδι ούτε σκαμπίλι έχουν. Έτσι κάνει και ο Θεός. Τους ανθρώπους που είναι
64
κοντά Του και εκείνους που έχουν καλή διάθεση, αν σφάλουν λίγο, τους δίνει ένα
σκαμπιλάκι και εξοφλούν ή, αν τους δώσει περισσότερα σκαμπίλια,
αποταμιεύουν. Σ’ εκείνους πάλι που είναι μακριά Του δίνει χρόνια, για να
μετανοήσουν. Γι’ αυτό βλέπουμε κοσμικούς ανθρώπους να κάνουν σοβαρές
αμαρτίες και παρ’ όλα αυτά να έχουν άφθονα υλικά αγαθά και να ζουν πολλά
χρόνια, χωρίς να περνούν δοκιμασίες. Αυτό γίνεται κατ’ οικονομίαν Θεού, για να
μετανοήσουν. Αν δεν μετανοήσουν, θα είναι αναπολόγητοι στην άλλη ζωή.
Ο πόνος του Θεού για τις δοκιμασίες των ανθρώπων
Πόσα βάσανα έχει ο κόσμος! Πόσα προβλήματα! Και έρχονται μερικοί εδώ να μου
τα πουν σε δυο λεπτά στο πόδι, για να παρηγορηθούν λίγο. Μια βασανισμένη
μάνα μου έλεγε: «Γέροντα, έρχονται στιγμές που δεν αντέχω άλλο και τότε λέω :
‘’Χριστέ μου, κάνε μια μικρή διακοπή και ύστερα ας ξαναρχίσουν τα βάσανα’’».
Πόση ανάγκη από προσευχή έχουν οι άνθρωποι! Αλλά και κάθε δοκιμασία είναι
δώρο από τον Θεό, είναι ένας βαθμός για την άλλη ζωή. Αυτή η ελπίδα της
ανταμοιβής στην άλλη ζωή μου δίνει χαρά, παρηγοριά και κουράγιο, και μπορώ να
αντέξω τον πόνο για τις δοκιμασίες που περνούν πολλοί άνθρωποι.
Ο Θεός μας δεν είναι Βάαλ, αλλά Θεός αγάπης. Είναι Πατέρας που βλέπει την
ταλαιπωρία των παιδιών Του από τους διάφορους πειρασμούς και τις δοκιμασίες
που περνούν και θα μας ανταμείψει, φθάνει να κάνουμε υπομονή στο μικρό
μαρτύριο της δοκιμασίας ή μάλλον της ευλογίας.
– Γέροντα, μερικοί λένε: «Δεν είναι σκληρό αυτό που επέτρεψε ο Θεός; Δεν
πονάει ο Θεός;».
– Ο πόνος του Θεού για τους ανθρώπους που βασανίζονται από αρρώστιες, από
δαίμονες, από βαρβάρους κ.λπ. έχει συγχρόνως και χαρά για την ουράνια αμοιβή
που τους έχει ετοιμάσει. Έχοντας δηλαδή υπ’ όψιν Του ο Θεός την ανταπόδοση που
θα λάβει στον Ουρανό όποιος περνάει δοκιμασίες και γνωρίζοντας τι τον
περιμένει στην άλλη ζωή, αυτό Τον κάνει να μπορεί να «αντέχει» τον πόνο. Εδώ
επέτρεψε να κάνη τόσα εγκλήματα ο Ηρώδης. Δεκατέσσερις χιλιάδες νήπια
έσφαξε και πόσους γονείς, που δεν άφηναν τους στρατιώτες να σκοτώσουν τα
παιδιά τους, τους σκότωναν κι εκείνους! Οι βάρβαροι στρατιώτες, για να φανούν
στους αρχηγούς τους καλύτεροι, έκοβαν τα παιδάκια κομματάκια. Όσο πιο πολύ
βασανίζονταν τα παιδάκια, τόσο περισσότερο πονούσε ο Θεός, αλλά και τόσο
περισσότερο χαιρόταν για την μεγαλύτερη δόξα που θα είχαν να απολαύσουν
στον Ουρανό. Χαιρόταν για τα Αγγελουδάκια αυτά, που θα αποτελούσαν το
αγγελικό μαρτυρικό τάγμα. Άγγελοι από Μάρτυρες!
Στις θλίψεις ο Θεός δίνει την αληθινή παρηγοριά
Ο Θεός βλέπει από κοντά τις ταλαιπωρίες των παιδιών Του και τα παρηγορεί σαν
καλός Πατέρας. Γιατί, τι νομίζεις, θέλει να βλέπει το παιδάκι Του να
ταλαιπωρείται; Όλα τα βάσανά του, τα κλάματά του, τα λαμβάνει υπ’ όψιν Του
και ύστερα πληρώνει. Μόνον ο Θεός δίνει στις θλίψεις την αληθινή παρηγοριά. Γι’
65
αυτό, άνθρωπος που δεν πιστεύει στην αληθινή ζωή, που δεν πιστεύει στον Θεό,
για να Του ζητήσει το έλεός Του στις δοκιμασίες που περνάει, είναι όλο απελπισία
και δεν έχει νόημα η ζωή του. Πάντα μένει αβοήθητος, απαρηγόρητος και
βασανισμένος σ’ αυτήν την ζωή, αλλά καταδικάζει και αιώνια την ψυχή του.
Οι πνευματικοί όμως άνθρωποι, επειδή όλες τις δοκιμασίες τις αντιμετωπίζουν
κοντά στον Χριστό, δεν έχουν δικές τους θλίψεις. Μαζεύουν τις πολλές πίκρες των
άλλων, αλλά παράλληλα μαζεύουν και την πολλή αγάπη του Θεού. Όταν ψάλλω
το τροπάριο «Μη καταπιστεύσης με ανθρωπίνη προστασία, Παναγία Δέσποινα»,
καμιά φορά σταματώ στο «αλλά δέξαι δέησιν του ικέτου σου…». Αφού δεν έχω
θλίψη, πως να πω «θλίψις γαρ έχει με, φέρειν ου δύναμαι»; Ψέματα να πω; Στην
πνευματική αντιμετώπιση δεν υπάρχει θλίψη, γιατί, όταν ο άνθρωπος
τοποθετηθεί σωστά, πνευματικά, όλα αλλάζουν. Αν ο άνθρωπος ακουμπήσει την
πίκρα του πόνου του στον γλυκύ Ιησού, οι πίκρες και τα φαρμάκια του
μεταβάλλονται σε μέλι.
Αν καταλάβει κανείς τα μυστικά της πνευματικής ζωής και τον μυστικό τρόπο με
τον οποίο εργάζεται ο Θεός, παύει να στεναχωριέται για ό,τι του συμβαίνει, γιατί
δέχεται με χαρά τα πικρά φάρμακα που του δίνει ο Θεός για την υγεία της ψυχής
του. Όλα τα θεωρεί αποτελέσματα της προσευχής του, αφού ζητάει συνέχεια από
τον Θεό να του λευκάνει την ψυχή. Όταν όμως οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τις
δοκιμασίες κοσμικά, βασανίζονται. Αφού ο Θεός όλους μας παρακολουθεί, πρέπει
να παραδίνεται κανείς εν λευκώ σ’ Αυτόν. Αλλιώς είναι βάσανο· ζητάει να του
έρθουν όλα, όπως εκείνος θέλει, αλλά δεν του έρχονται όλα όπως τα θέλει, και
ανάπαυση δε βρίσκει.
Είτε χορτάτος είναι κανείς είτε νηστικός, είτε τον επαινούν, είτε τον αδικούν,
πρέπει να χαίρεται και να τα αντιμετωπίζει όλα ταπεινά και με υπομονή. Τότε ο
Θεός συνέχεια θα του δίνη ευλογίες, ώσπου να φθάσει η ψυχή του σε σημείο να μη
χωράει, να μην αντέχει την καλοσύνη του Θεού. Και, όσο θα προχωράει
πνευματικά, τόσο θα βλέπει την αγάπη του Θεού σε μεγαλύτερο βαθμό και θα
λειώνει από την αγάπη Του.
Οι κατά παραχώρησιν Θεού πειρασμοί και θλίψεις
Οι δοκιμασίες που μας έρχονται είναι μερικές φορές η αντιβίωση που δίνει ο Θεός
για τις αρρώστιες της ψυχής μας και πολύ μας βοηθούν πνευματικά. Τρώει ο
άνθρωπος ένα μαλακό σκαμπίλι και μαλακώνει η καρδιά του. Ο Θεός ξέρει φυσικά
σε τι κατάσταση βρίσκεται ο καθένας μας, αλλά, επειδή εμείς δεν ξέρουμε,
επιτρέπει να δοκιμασθούμε, για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, να βρούμε τα πάθη
που υπάρχουν κρυμμένα μέσα μας και να μην έχουμε παράλογες απαιτήσεις την
ημέρα της Κρίσεως. Γιατί, και να παρέβλεπε τα πάθη μας και να μας έπαιρνε όπως
είμαστε στον Παράδεισο, και εκεί πάλι θα δημιουργούσαμε προβλήματα. Γι’ αυτό
ο Θεός επιτρέπει στον διάβολο να δημιουργεί εδώ πειρασμούς, για να μας
ξεσκονίζουν, ώστε να ταπεινωθεί και να εξαγνισθεί η ψυχή μας με τις θλίψεις,
οπότε μετά μας χαριτώνει.
66
Η πραγματική χαρά γεννιέται από την πίκρα που γεύεται κανείς με χαρά για τον
Χριστό που πικράθηκε, για να μας σώσει. Ο Χριστιανός πρέπει να χαίρεται
ιδιαίτερα, όταν τον βρίσκει κάποια δοκιμασία, χωρίς να έχει δώσει ο ίδιος αφορμή.
Λέμε καμιά φορά στον Θεό: «Θεέ μου, δεν ξέρω τι θα κάνης, εν λευκώ σου
παραδίδω τον εαυτό μου, για να τον κάνης άνθρωπο». Οπότε και ο Θεός πάει να
με κάνη όχι μόνον άνθρωπο αλλά υπεράνθρωπο και αφήνει τον διάβολο να ‘ρθει
να με πειράξει και να με ταλαιπωρήσει. Τώρα με τον καρκίνο βλέπω τα τερτίπια
του και γελάω. Βρε τον διάβολο! Εσείς ξέρετε με τι σαπούνι πλένει ο διάβολος τον
άνθρωπο, όταν ο Θεός επιτρέπει να τον πειράξει, για να δοκιμασθεί; Με τους
αφρούς της κακίας του. Έχει καλό … σαπούνι! Όπως η γκαμήλα βγάζει αφρούς,
όταν θυμώνει, έτσι κάνει και ο διάβολος σε τέτοιες περιπτώσεις. Και μετά τρίβει
τον άνθρωπο, όχι για να φύγουν οι λεκέδες του και να εξαγνισθεί, αλλά από
κακία. Και ο Θεός όμως αφήνει τον διάβολο να τρίβει τον άνθρωπο, ίσα-ίσα μέχρι
να φύγουν οι λεκέδες και να καθαρίσει. Αν άφηνε να τον τρίψει όπως τρίβουν τα
ρούχα, θα τον ξέσχιζε.
– Γέροντα, μπορούμε να λέμε για τους διάφορους πειρασμούς που συμβαίνουν
στην ζωή μας ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού;
– Όχι, να μην μπερδεύουμε το θέλημα του Θεού με τον πειρασμό και με όσα φέρνει
ο πειρασμός. Ο Θεός αφήνει τον διάβολο ελεύθερο μέχρις ενός σημείου να
πειράξει τον άνθρωπο, και τον άνθρωπο τον αφήνει ελεύθερο να κάνη το καλό ή
το κακό. Δεν φταίει όμως ο Θεός για το κακό που θα κάνη ο άνθρωπος. Ο Ιούδας
λ.χ. ήταν μαθητής του Χριστού. Μπορούμε να πούμε ότι ήταν θέλημα Θεού να
γίνει προδότης; Όχι, αλλά ο ίδιος ο Ιούδας επέτρεψε στον διάβολο να μπει μέσα
του. Κάποιος είπε σε έναν ιερέα: «Πάτερ, σε παρακαλώ, κάνε ένα Τρισάγιο για τον
Ιούδα». Ήταν δηλαδή σαν να έλεγε: «Εσύ, Χριστέ, είσαι άδικος· έτσι ήταν θέλημά
Σου, να Σε προδώσει ο Ιούδας· γι’ αυτό τώρα βοήθησέ τον».
Μετρημένες είναι οι περιπτώσεις που επιτρέπει ο Θεός να δοκιμασθούν μερικοί
ευλαβείς, για να έρθει σε συναίσθηση κάποιος που έχει άσχημη ζωή και να
μετανοήσει. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν διπλό μισθό. Δίνει δηλαδή ο Θεός την
δυνατότητα σε μερικούς οι οποίοι με τις δοκιμασίες που περνούν εξοφλούν σ’
αυτήν την ζωή αμαρτίες και γκρινιάζουν παράλογα, να βοηθηθούν από την
υπομονή αυτών που, ενώ δεν έσφαλαν, ταλαιπωρούνται, αλλά δεν γογγύζουν. Ας
υποθέσουμε ότι ένας πολύ καλός, πολύ ευλαβής, οικογενειάρχης βρίσκεται στο
σπίτι του με την οικογένειά του και ξαφνικά γίνεται σεισμός και πέφτει το σπίτι,
πλακώνει όλη την οικογένεια και μετά από φοβερή ταλαιπωρία πεθαίνουν όλοι.
Γιατί το επέτρεψε αυτό ο Θεός; Για να μη γογγύζουν οι άλλοι που φταίνε και
τιμωρούνται.
Γι’ αυτό, όσοι σκέφτονται τους μεγάλους σταυρούς των δικαίων, ποτέ δεν
στεναχωριούνται για τις δικές τους μικρές δοκιμασίες. Βλέπουν ότι, ενώ έσφαλαν
στην ζωή τους, εν τούτοις υποφέρουν λιγότερο από τους δικαίους, γι’ αυτό λένε
σαν τον καλό ληστή: «Αυτοί δεν έκαναν τίποτε και υπέφεραν τόσο· εμείς τι πρέπει
να πάθουμε;». Δυστυχώς όμως μερικοί μοιάζουν με τον ληστή που σταυρώθηκε εξ
αριστερών του Χριστού και λένε: «Πήγαιναν με τον σταυρό στο χέρι και δες τι
έπαθαν!».
67
Υπάρχουν και περιπτώσεις – αυτές είναι πολύ σπάνιες – που επιτρέπει ο Θεός από
αγάπη να βρίσκουν μεγάλες δοκιμασίες μερικούς πολύ εκλεκτούς αγωνιστές, για
να τους στεφανώσει. Αυτοί είναι μιμητές του Χριστού. Βλέπετε, στην Αγία
Συγκλητική, επειδή βοηθούσε πνευματικά πολλές ψυχές με τις νουθεσίες της,
πήγε ο διάβολος να την εμποδίσει από αυτό το έργο. Τριάμισι χρόνια έμεινε άφωνη
από την αρρώστια της.
Άλλοτε πάλι κάποιος πραγματικός μιμητής του Χριστού ζητάει ως χάρη από τον
Θεό να συγχωρήσει σφάλματα των συνανθρώπων του, να τους απαλλάξει από
την δικαία Του οργή, και να τιμωρηθεί αυτός αντί αυτών, ενώ δεν φταίει ο ίδιος.
Αυτός πολύ συγγενεύει με τον Θεό και πολύ συγκινεί τον Θεό η μεγάλη αυτή
αρχοντική αγάπη του παιδιού Του. Εκτός δε από την χάρη που του κάνει και
χαρίζει τα σφάλματα των άλλων, επιτρέπει να έχει και μαρτυρικό τέλος, κατά το
επίμονο αίτημά του. Συγχρόνως όμως του ετοιμάζει και το καλύτερο αρχοντικό
παραδεισένιο παλάτι με ακόμη μεγαλύτερη δόξα, διότι πολλοί άνθρωποι τον είχαν
αδικήσει με την κατ’ όψιν κρίση τους, που νόμιζαν ότι ο Θεός τον τιμώρησε για τις
δικές του αμαρτίες.
Η αχαριστία για την αγάπη του Θεού
– Γέροντα, οι δοκιμασίες πάντοτε ωφελούν τους ανθρώπους;
– Εξαρτάται από το πως αντιμετωπίζει κανείς τις δοκιμασίες. Όσοι δεν έχουν καλή
διάθεση, βρίζουν τον Θεό, όταν τους βρίσκουν διάφορες δοκιμασίες. «Γιατί να το
πάθω εγώ αυτό; Λένε. Να, ο άλλος έχει τόσα καλά! Θεός είναι αυτός;» Δεν λένε
«ήμαρτον», αλλά βασανίζονται. Ενώ οι φιλότιμοι λένε: «Δόξα τω Θεώ! Αυτή η
δοκιμασία με έφερε κοντά στον Θεό. Ο Θεός για το καλό μου το έκανε». Και ενώ
μπορεί πρώτα να μην πατούσαν καθόλου στην εκκλησία, μετά αρχίζουν να
εκκλησιάζονται, να εξομολογούνται, να κοινωνούν. Πολλές φορές μάλιστα ο Θεός
τους πολύ σκληρούς τους φέρνει κάποια στιγμή με μια δοκιμασία σε τέτοιο
φιλότιμο, που μόνοι τους παίρνουν μεγάλη στροφή και εξιλεώνονται με τον πόνο
που νιώθουν για όσα έκαναν.
– Γέροντα, πρέπει να λέμε «δόξα Σοι ο Θεός», όταν όλα πηγαίνουν καλά;
– Μα, αν δεν λέμε το «δόξα Σοι ο Θεός» στις χαρές, πως θα το πούμε στις θλίψεις;
Εσύ το λες στις θλίψεις και δεν θέλεις να το πεις στις χαρές; Αλλά, όταν είναι
αχάριστος κανείς, δεν γνωρίζει την αγάπη του Θεού. Η αχαριστία είναι μεγάλη
αμαρτία. Για μένα είναι θανάσιμο αμάρτημα. Ο αχάριστος με τίποτε δεν
ευχαριστιέται Για όλα γκρινιάζει, όλα του φταίνε. Στην πατρίδα μου, τα Φάρασα,
χρησιμοποιούσαν πολύ το πετιμέζι. Ένα βράδυ μια κοπέλα έκλαιγε, γιατί ήθελε
πετιμέζι. Η μάνα της – τι να κάνη; – πήγε και ζήτησε από την γειτονιά. Αυτή, μόλις
πήρε το πετιμέζι, έβαλε πάλι τα κλάματα. Χτυπούσε τα πόδια της κάτω και
φώναζε: «Μαμά, θέλω και γιαούρτι». «Τέτοια ώρα, παιδάκι μου, που να βρω
γιαούρτι;» της λέει η μάνα της. «Όχι, θέλω γιαούρτι». Πήγε, υποχρεώθηκε η
καημένη σε μια γειτόνισσα, της έφερε και γιαούρτι. Το παίρνει η κόρη και βάζει
πάλι τα κλάματα. «Τώρα γιατί κλαις;», την ρωτάει η μάνα της. «Μαμά, τα θέλω
ανακατεμένα». Τα παίρνει η μάνα, τα ανακατεύει. Αυτή βάζει πάλι τα κλάματα.
68
«Μαμά δεν μπορώ να τα φάω έτσι. Θέλω να τα ξεχωρίσω!». Οπότε την περιέλαβε
στα σκαμπίλια η μάνα της, και … ξεχωρίστηκε το πετιμέζι από το γιαούρτι!
Έτσι, θέλω να πω, κάνουν μερικές φορές πολλοί άνθρωποι, και τότε έρχεται η
παιδαγωγία του Θεού. Τουλάχιστον να αναγνωρίζουμε την αχαριστία μας και να
ευχαριστούμε τον Θεό μέρα-νύχτα για τις ευλογίες που μας δίνει. Με αυτόν τον
τρόπο θα πάρουμε καταπόδι τον δειλό διάβολο, ο οποίος θα συμμαζέψει τα
ταγκαλάκια του και θα γίνει μαύρο καπνός, γιατί θα του έχουμε βρει πια το
αδύνατο σημείο.
Να συγκρίνουμε την δοκιμασία μας με την μεγαλύτερη δοκιμασία του
άλλου
Το καλύτερο φάρμακο για την κάθε δοκιμασία μας είναι η μεγαλύτερη δοκιμασία
των συνανθρώπων μας, αρκεί να την συγκρίνουμε με την δική μας δοκιμασία, για
να διακρίνουμε την μεγάλη διαφορά και την μεγάλη αγάπη που μας έδειξε ο Θεός
και επέτρεψε μικρή δοκιμασία σ’ εμάς. Τότε θα Τον ευχαριστήσουμε, θα
πονέσουμε για τον άλλον που υποφέρει πιο πολύ και θα κάνουμε καρδιακή
προσευχή να τον βοηθήσει ο Θεός. Μου έκοψαν λ.χ. το ένα πόδι: «Δόξα Σοι ο Θεός,
να πω, που έχω τουλάχιστον ένα πόδι· του άλλου του έκοψαν και τα δύο». Και αν
ακόμη μείνω ένα κούτσουρο, χωρίς χέρια και πόδια, πάλι να πω: «Δόξα Σοι ο Θεός,
που περπατούσα τόσα χρόνια, ενώ άλλοι γεννήθηκαν παράλυτοι».
Εγώ, από την στιγμή που άκουσα ότι ένας οικογενειάρχης έχει έντεκα χρόνια
αιμορραγία, είπα: «Τι κάνω εγώ; Κοσμικός άνθρωπος αυτός και να έχει έντεκα
χρόνια αιμορραγία, να έχει παιδιά, να πρέπει να σηκωθεί το πρωί να πάει στην
δουλειά, και εγώ ούτε επτά χρόνια δεν συμπλήρωσα που έχω αιμορραγίες!». Αν
σκέφτομαι τον άλλον που υποφέρει τόσο πολύ, δεν μπορώ να δικαιολογήσω τον
εαυτό μου. Ενώ, αν σκέφτομαι ότι εγώ υποφέρω και οι άλλοι είναι μια χαρά, ότι
σηκώνομαι την νύχτα κάθε μισή ώρα, επειδή έχω πρόβλημα με το έντερο και δεν
μπορώ να κοιμηθώ, ενώ οι άλλοι κοιμούνται ήσυχα, δικαιολογώ τον εαυτό μου, αν
γογγύσω. Εσύ, αδελφή, πόσον καιρό έχεις τον έρπητα;
– Οκτώ μήνες, Γέροντα.
– Βλέπεις; Ο Θεός σε άλλους τον αφήνει δύο μήνες, σε άλλους δέκα μήνες, σε
άλλους δεκαπέντε. Καταλαβαίνω, είναι μεγάλος ο πόνος. Μερικοί φθάνουν σε
απόγνωση. Ένας κοσμικός όμως που έχει έρπητα έναν-δύο μήνες και από τον
πολύ πόνο απελπίζεται, να μάθη ότι ένας πνευματικός άνθρωπος τον έχει έναν
χρόνο και κάνει υπομονή και δεν γογγύζει, τότε αμέσως παρηγοριέται. «Βρε, λέει,
εγώ τον έχω δύο μήνες και έφθασα στην απελπισία· ο άλλος ο καημένος έναν
χρόνο τον έχει και δεν μιλάει! Εγώ κάνω και αταξίες, ενώ εκείνος ζη πνευματικά!».
Οπότε βοηθιέται χωρίς συμβουλή!
Οι θλίψεις που μας προξενούν οι άνθρωποι
– Γέροντα, όταν κάποιος υπομένει κατά Θεόν τις θλίψεις και τις αδικίες που
του προξενούν οι άνθρωποι, αυτή η υπομονή τον καθαρίζει από τα πάθη;
69
Αν τον καθαρίζει λέει! Τον λαμπικάρει! Μα, υπάρχει ανώτερο απ’ αυτό; Έτσι
μπορεί να εξοφλήσει αμαρτίες. Βλέπετε, έναν εγκληματία τον δέρνουν, τον
κλείνουν στην φυλακή, κάνει εκεί τον μικρό κανόνα του και, εάν ειλικρινά να
μετανοήσει, γλιτώνει την αιώνια φυλακή. Μικρό πράγμα είναι να εξοφλήσει με
αυτήν την ταλαιπωρία έναν αιώνιο λογαριασμό;
Κάθε θλίψη να την υπομένετε με χαρά. Οι θλίψεις που μας προκαλούν οι
άνθρωποι είναι πιο γλυκές από όλα τα σιρόπια που μας προσφέρουν όσοι μας
αγαπούν. Βλέπεις, στους μακαρισμούς ο Χριστός δεν λέει: «μακάριοί εστε, όταν
επαινέσωσιν υμάς», αλλά «μακάριοί εστε, όταν ονειδίσωσιν υμάς», και μάλιστα
«ψευδόμενοι». Όταν ο ονειδισμός δεν είναι δίκαιος, αποταμιεύει κανείς. Ενώ, όταν
είναι δίκαιος, ξοφλάει. Γι’ αυτό, όχι μόνον πρέπει να υπομένουμε αγόγγυστα
αυτόν που μας πειράζει, αλλά και να νιώθουμε ευγνωμοσύνη, γιατί μας δίνει την
ευκαιρία να αγωνισθούμε στην αγάπη, στην ταπείνωση, στην υπομονή.
Οι συκοφάντες βέβαια εργάζονται συνεργαζόμενοι με το ταγκαλάκι. Αλλά ο
δυνατός αέρας συνήθως σπάζει και ξεριζώνει τα ευαίσθητα δένδρα που δεν έχουν
βαθιές ρίζες· ενώ όσα έχουν βαθιές ρίζες, τα βοηθάει να προχωρήσουν τις ρίζες
τους πιο βαθιά.
Εμείς πρέπει να προσευχόμαστε για όλους που μας κακολογούν, και να ζητούμε
από τον Θεό να τους δίνη μετάνοια, φωτισμό και υγεία και να μην αφήνουμε μέσα
μας ούτε ίχνος μίσους γι’ αυτούς. Να κρατούμε μόνον την πείρα από τον
πειρασμό, να πετούμε όλα τα φαρμάκια και να έχουμε υπ’ όψιν μας τα λόγια του
Οσίου Εφραίμ: «Εάν συμβή σοι συκοφαντία, και μετά ταύτα φανερωθή το καθαρόν
της συνειδήσεώς σου, μη υψηλοφρόνει, αλλά δούλευε τω Κυρίω εν
ταπεινοφροσύνη τω λυτρουμένω σε από συκοφαντίας ανθρώπων, ίνα μη πέσης
πτώμα εξαίσιον»
70
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Η αρρώστια
Οι αρρώστιες βοηθούν τους ανθρώπους
– Τι θα πει, Γέροντα, «Καλό Παράδεισο»;
– Με το καλό να πας στον Παράδεισο.
– Μπορεί, Γέροντα, να εννοεί: «Να πας στον καλό Παράδεισο»;
– Άκουσες εσύ ποτέ να μιλούν για κακό Παράδεισο; «Πάντως, για να πάει κανείς
στον γλυκό Παράδεισο, πρέπει να φάει πολλά πικρά εδώ, να έχει το διαβατήριο
των δοκιμασιών στο χέρι. Τι γίνεται στα νοσοκομεία! Τι δράματα! Τι πόνο έχει ο
κόσμος! Πόσες μητέρες, οι καημένες, κάνουν επεμβάσεις, σκέφτονται τα παιδάκια
τους και έχουν την αγωνία όλης της οικογένειας! Πόσοι οικογενειάρχες έχουν
καρκίνο, κάνουν ακτινοβολίες και τι βάσανο έχουν! Να μην μπορούν να
δουλέψουν, να πρέπει να πληρώσουν νοίκια, να έχουν ένα σωρό έξοδα! Εδώ άλλοι
έχουν την υγεία τους και πάλι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα, πόσο μάλλον να
μην έχει κανείς την υγεία του και να ζορίζεται να δουλέψει, για να ανταποκριθεί
λίγο στις υποχρεώσεις του! Πολύ με έχουν καταβάλει τα προβλήματα των
ανθρώπων. Πόσα ακούω κάθε μέρα! Συνέχεια βάσανα, δυσκολίες!… Πίκρα όλη
μέρα το στόμα και το βράδυ να πέφτω νηστικός λίγο να ξεκουραστώ. Νιώθω
πολλή σωματική κούραση, αλλά και εσωτερική ξεκούραση.
-Γέροντα, πάντα ωφελεί η αρρώστια;
-Ναι, πάντα πολύ ωφελεί. Οι αρρώστιες βοηθούν τους ανθρώπους, να
«εξιλεωθούν», όταν δεν έχουν αρετές. Μεγάλο πράγμα η υγεία, αλλά και το καλό
που προσφέρει η αρρώστια, η υγεία δεν μπορεί να το δώσει! Πνευματικό καλό!
Είναι πολύ μεγάλη ευεργεσία, πολύ μεγάλη! Καθαρίζει τον άνθρωπο από την
αμαρτία, και μερικές φορές του εξασφαλίζει και μισθό. Η ψυχή του ανθρώπου
είναι σαν το χρυσάφι και η αρρώστια είναι σαν τη φωτιά που την καθαρίζει.
Βλέπεις, και ο Χριστός είπε στον Απόστολο Παύλο: «Η δύναμίς μου εν ασθενεία
τελειούται». Όσο περισσότερο ταλαιπωρηθεί με κάποια αρρώστια ο άνθρωπος,
τόσο περισσότερο εξαγνίζεται και αγιάζεται, αρκεί να κάνη υπομονή και να την
δέχεται με χαρά.
Μερικές αρρώστιες θέλουν μόνο λίγη υπομονή, και τις επιτρέπει ο Θεός, για να
πάρει ο άνθρωπος λίγο μισθό και να του αφαιρέσει ο Θεός μερικά κουσούρια. Γιατί
η σωματική αρρώστια βοηθάει στην θεραπεία της πνευματικής αρρώστιας. Την
εξουδετερώνει με την ταπείνωση που φέρνει. Ο Θεός όλα τα αξιοποιεί για το καλό!
Ό,τι επιτρέπει είναι για το πνευματικό μας συμφέρον. Ξέρει τι χρειάζεται ο
καθένας μας και μας δίνει κάποια αρρώστια, είτε για να ανταμειφθούμε, είτε για
να εξοφλήσουμε αμαρτίες.
71
Ο ουράνιος μισθός από την αρρώστια
-Τι κάνει η μητέρα σου;
-Δεν είναι καλά, Γέροντα. Ανεβάζει κατά διαστήματα ψηλό πυρετό και τότε
χάνεται. Το δέρμα της γεμίζει πληγές και τις νύχτες πονάει.
-Ξέρεις; Αυτοί είναι μάρτυρες· αν δεν είναι ολόκληροι μάρτυρες, είναι μισοί.
– Και όλη η ζωή της, Γέροντα, ήταν μια ταλαιπωρία.
-Επομένως ο μισθός της θα είναι διπλός. Πόσα έχει να λάβει! Τον Παράδεισο τον
έχει εξασφαλισμένο. Όταν ο Χριστός βλέπει ότι κάποιος αντέχει μια βαριά
αρρώστια, του την δίνει, ώστε με την λίγη ταλαιπωρία στην επίγεια ζωή να
ανταμειφθεί πολύ στην ουράνια, την αιώνια, ζωή. Υποφέρει εδώ, αλλά θα
ανταμειφθεί εκεί, στην άλλη ζωή, γιατί υπάρχει Παράδεισος, υπάρχει και
ανταμοιβή.
Σήμερα μου είπε μια νεφροπαθής που χρόνια τώρα κάνει αιμοκάθαρση:
«Παππούλη, σταυρώστε, σας παρακαλώ, το χέρι μου. Οι φλέβες είναι όλο πληγές
και δεν μπορώ να κάνω αιμοκάθαρση». «Αυτές οι πληγές, της είπα, στην άλλη ζωή
θα είναι διαμάντια μεγαλύτερης αξίας από τα διαμάντια αυτού του κόσμου. Πόσα
χρόνια κάνεις αιμοκάθαρση;» «Δώδεκα», μου λέει. «Δηλαδή δικαιούσαι ένα
‘’εφάπαξ’’ και μία σύνταξη μειωμένη», της είπα. Μετά μου δείχνει μια πληγή στο
άλλο χέρι και μου λέει: «»Παππούλη, αυτή η πληγή δεν κλείνει· φαίνεται το
κόκαλο». «Ναι, αλλά από εκεί μέσα φαίνεται ο Ουρανός, της λέω. Άντε, καλή
υπομονή. Εύχομαι ο Χριστός να σου αυξάνει την αγάπη Του, για να ξεχνιέται ο
πόνος σου. Φυσικά υπάρχει και η άλλη ευχή, να εξαλειφθούν οι πόνοι, αλλά τότε
εξαλείφεται και ο πολύ μισθός. Επομένως, η προηγούμενη ευχή είναι καλύτερη».
Παρηγορήθηκε η καημένη.
Όταν το σώμα δοκιμάζεται, τότε η ψυχή αγιάζεται. Με την αρρώστια πονάει το
σώμα μας, το χωματόκτιστο αυτό σπίτι μας, αλλά έτσι θα αγάλλεται αιώνια ο
νοικοκύρης του, η ψυχή μας, στο ουράνιο παλατάκι που μας ετοιμάζει ο Χριστός.
Με αυτήν την πνευματική λογική, που είναι παράλογη για τους κοσμικούς,
χαίρομαι και εγώ και καμαρώνω για τις σωματικές βλάβες που έχω. Το μόνο που
δεν σκέφτομαι είναι ότι θα έχω ουράνια ανταμοιβή. Καταλαβαίνω ότι εξοφλώ την
αχαριστία μου στον Θεό, αφού δεν έχω ανταποκριθεί στις μεγάλες Του δωρεές και
ευεργεσίες. Γιατί στην ζωή μου όλα γλέντι είναι· και η καλογερική και οι
αρρώστιες που περνώ. Όλο φιλανθρωπίες μου κάνει ο Θεός και όλο οικονομίες.
Ευχηθείτε όμως να μη με ξοφλάει με αυτά σ’ αυτήν την ζωή, γιατί τότε αλίμονο
μου! Μεγάλη τιμή μου έκανε ο Χριστός να υπέφερα ακόμη περισσότερο την
αγάπη Του, αρκεί να με ενίσχυε, ώστε να αντέχω, και μισθό δεν θέλω.
Ο άνθρωπος, όταν είναι τελείως καλά στην υγεία του, δεν είναι καλά. Καλύτερα
να έχει κάτι. Εγώ, όσο ωφελήθηκα από την αρρώστια, δεν ωφελήθηκα από όλη την
άσκηση που είχα κάνει μέχρι τότε. Γι’ αυτό λέω, αν δεν έχει κανείς υποχρεώσεις,
να προτιμά αρρώστιες παρά υγεία. Από την υγεία του είναι χρεώστης, ενώ από την
αρρώστια, όταν την αντιμετωπίζει με υπομονή, έχει να λάβει. Όταν ήμουν στο
Κοινόβιο, είχε έρθει μια φορά ένας άγιος Επίσκοπος, πολύ γέρος, ονόματι
72
Ιερόθεος, που ασκήτευε στην Σκήτη της Αγίας Άννης. Την ώρα που έφευγε, όπως
πήγε να ανέβει στο ζώο, τραβήχτηκε το παντελόνι του και φάνηκαν τα πρησμένα
του πόδια. Οι Πατέρες που πήγαν να τον βοηθήσουν, τα είδαν και τρόμαξαν.
Εκείνος το κατάλαβε και τους είπε: «Αυτά είναι τα καλύτερα δώρα που μου έδωσε
ο Θεός. Τον παρακαλώ να μη μου τα πάρει».
Η υπομονή στους πόνους
Όταν μας βρίσκει μια αρρώστια, καλά είναι να αφηνόμαστε στον Χριστό εν λευκώ.
Να σκεφτόμαστε ότι η ψυχή μας έχει μεγαλύτερη ανάγκη από υπομονή και
δοξολογία στους πόνους παρά από ατσαλένιο σώμα με το οποίο μπορούμε να
κάνουμε μεγάλους σωματικούς αγώνες, οι οποίοι όμως ίσως μας κάνουν να
καυχηθούμε, χωρίς να το καταλάβουμε, γιατί θα νομίσουμε ότι με το σπαθί μας
θα κερδίσουμε τον Παράδεισο.
Ξέρετε πόσα χρόνια έχω άλλοτε υποφερτό πόνο και άλλοτε ανυπόφορο; Ο
υποφερτός είναι μια μόνιμη κατάσταση. Πόσα τράβηξα πρώτα από την
βρογχεκτασία και έπειτα με την εγχείρηση που έκανα! Έπειτα άρχισαν ιστορίες με
τα έντερα. Ύστερα, μισή χρονιά την πέρασα με την δισκοπάθεια· πονούσα πολύ.
Δεν μπορούσα να κάνω ούτε τις μετάνοιες που έκανα, αλλά δυσκολευόμουν και να
εξυπηρετηθώ, ενώ χρειαζόταν να υπηρετήσω και τον κόσμο που ερχόταν. Στην
συνέχεια μου παρουσιάστηκε κάτι σκληρό στην κοιλιά· μου είπαν ότι ήταν κήλη.
Όταν κουραζόμουν, πονούσε και πρηζόταν πολύ. Μια μέρα, παραμονή του Αγίου
Παντελεήμονος, ήταν πρησμένο και πονούσα. Έπρεπε όμως να πάω στην Σκήτη,
στην ολονυκτία. Είπα: «θα πάω και ό,τι θέλει ας γίνει», γιατί έπρεπε να πάω. Στην
διάρκεια της αγρυπνίας σκέφθηκα να καθίσω λίγο, αλλά είπα «αν κατεβάσω εγώ
το στασίδι, για να καθίσω, θα το κατεβάσουν όλοι», οπότε προτίμησα να μην
καθίσω καθόλου. Μετά από δώδεκα ώρες που κράτησε η αγρυπνία υπέθεσα ότι θα
χειροτερέψει πολύ. Όταν επέστρεψα στο Κελί μου, δεν πρόλαβα καλά-καλά να
μπω μέσα, χτύπησε το καμπανάκι. «Ε, Πάτερ, άνοιξε!», ακούω κάποιον να
φωνάζει. Έβαλα τα γέλια. «Εντάξει, είπα, τώρα θα πάμε συνέχεια». Και πράγματι
σε λίγο ήρθαν και άλλοι και άλλοι. Το βράδυ που τελείωσα με τον κόσμο, είδα ότι
είχε εξαφανισθεί τελείως! Την άλλη ημέρα, ενώ είχα ξεκουραστεί, πάλι
παρουσιάστηκε! Έπειτα με εμπόδιζε και με πονούσε, αλλά και το καμάρωνα
κιόλας. Αφού ο Χριστός το ήξερε, ήξερε και ότι με βοηθάει, γι’ αυτό το άφηνε.
Πέντε χρόνια κράτησε αυτό. Ξέρεις τι δυσκολία;
– Και τότε, Γέροντα, που είχατε πρόβλημα με τα πόδια σας;
– Εκείνο ήταν άλλο. Δεν μπορούσα να σταθώ όρθιος. Όταν ερχόταν κόσμος,
ζοριζόμουν. Πέρασε εκείνο, μετά άρχισε η αιμορραγία. «Ελκώδη κολίτιδα», μου
είπαν. Άλλη ιστορία… Πάνε επτά χρόνια με αιμορραγίες, με πόνους… Αλλά μη
στεναχωριέστε· μόνο να εύχεστε για την υγεία της ψυχής μου. Εγώ χαίρομαι που
με τίμησε ο Θεός και μου έδωσε αυτό το δώρο και δεν θέλω να μου το στερήσει.
Δόξα τω Θεώ· ο Θεός το επιτρέπει, για να βοηθηθώ κατ’ αυτόν τον τρόπο. Έτσι
δίνουμε εξετάσεις στην υπομονή. Τώρα αυτό, ύστερα το άλλο… «Υπομονής χρείαν
έχομεν». Γιατί, αν εμείς που έχουμε λίγο φόβο Θεού, δεν κάνουμε υπομονή, τι θα
73
κάνουν οι κοσμικοί; Αν και βλέπω ότι πολλοί λαϊκοί μας ξεπερνούν στην αρετή.
Μου έλεγαν οι γονείς μου ότι οι Φαρασιώτες, όταν αρρώσταιναν, δεν έτρεχαν
αμέσως στον Χατζεφεντή να τους θεραπεύσει. Υπέμεναν πρώτα τους πόνους, όσο
μπορούσαν, ανάλογα με το φιλότιμο και την υπομονή τους, διότι θεωρούσαν
ευλογία να υποφέρουν. «Ας βασανίσω κι εγώ, έλεγαν, λίγο την ψυχή μου για τον
Χριστό, αφού ο Χριστός βασανίστηκε πολύ, για να με σώσει». Και, όταν πια
έβλεπαν ότι πήγαιναν πίσω οι δουλειές τους και ταλαιπωρούνταν η οικογένειά
τους, τότε πήγαιναν στον Χατζεφεντή να τους θεραπεύσει. Βλέπεις τι φιλότιμο
είχαν! Όταν εκείνοι, που ήταν λαϊκοί, σκέφτονταν έτσι και έκαναν υπομονή, εγώ
σαν καλόγερος πως πρέπει να σκέφτομαι; Ο Χριστός είπε: «Εν τη υπομονή υμών
κτήσασθε τας ψυχάς υμών». Βλέπετε, ο Θεός δεν ευχαριστήθηκε τόσο από τις
ελεημοσύνες του Ιώβ, όταν είχε όλα τα αγαθά, όσο από την υπομονή του τον καιρό
της δοκιμασίας.
– Γέροντα, όταν λέτε ότι ένας άνθρωπος κάνει υπομονή στους πόνους, εννοείτε
ότι δεν δείχνει καθόλου ότι πονάει;
– Στην εσχάτη ανάγκη μπορεί να αφήσει να γίνει στους άλλους λίγο αντιληπτό.
Μπορεί να πει ότι πονάει, αλλά όχι σε τι βαθμό. Γιατί, αν δεν το κάνη καθόλου
γνωστό στους άλλους, οι άλλοι μπορεί να σκανδαλίζονται από κάποια
συμπεριφορά του. Αν λ.χ. ένας μοναχός υποφέρει από κάτι και δεν μπορεί να πάει
στην Ακολουθία, ίσως να βλαφτεί κάποιος που δεν έχει καλούς λογισμούς.
Αντιμετώπιση του πόνου
– Γέροντα, ποιον πόνο λέτε ανυπόφορο;
– Τον πόνο που κάνει να τρέχουν δάκρυα από τα μάτια! Αυτά τα δάκρυα δεν είναι
ούτε μετανοίας ούτε αγαλλιάσεως· που υπάγονται; Τι λέτε;
– Μαρτύριο δεν είναι, Γέροντα;
– Εμ, μαρτύριο είναι!
– Γέροντα, όταν έχω δυνατό πόνο, δυσκολεύομαι να πω «δόξα Σοι ο Θεός».
– Γιατί δυσκολεύεσαι; Να σκέφτεσαι τι τράβηξε ο Χριστός. Ξύλο, ονειδισμούς,
φραγγέλωμα, σταύρωση! Και όλα τα υπέμεινε, «αναμάρτητος ων», για την
σωτηρία μας. Και εσύ, όταν πονάς, να λες: «Για την αγάπη Σου, Χριστέ μου, θα
υπομείνω».
– Γέροντα, τι χρειάζεται για να ξεπεράσεις τον πόνο;
– Παλικαριά, βία χρειάζεται.
– Και τον ανυπόφορο πόνο πως τον αντιμετωπίζει κανείς;
– Αν είναι κοσμικός, με το τραγούδι, αν είναι πνευματικός άνθρωπος, με την
ψαλμωδία… Ο πατέρας μου μια φορά είχε πυρετό και πολύ πονοκέφαλο. Τι κάνει
λοιπόν; Παίρνει και τρώει μια αλμυρή σαρδέλα, πίνει και ένα ποτήρι κρασί και
άρχισε να τραγουδάει το «Ξύπνα καημένε μου ραγιά» και άλλα τραγούδια της
74
κλεφτουριάς και έγινε καλά! Έτσι και εμείς να ψέλνουμε, για να διασκεδάζεται ο
πόνος! Κι εγώ μια μέρα κρύωσα και είχα έναν πονοκέφαλο, που πήγαινε να
σπάσει το κεφάλι μου. Άρχισα λοιπόν μια πολύ ωραία ψαλμωδία και μου έφυγε ο
πονοκέφαλος. Πράγματι η ψαλμωδία μαζί με την ευχή πολύ βοηθάει σ’ αυτές τις
περιπτώσεις· απαλαίνει την ψυχή, την γλυκαίνει, γιατί οι συνεχείς θλίψεις και οι
πόνοι την καταβάλλουν και της δημιουργούν ψύξη. Και χθες βράδυ δεν μπορούσα
να κοιμηθώ από τον πόνο. Είπα πως, αν δεν ξημερώσω και πεθάνω, τότε θα έχω
…μεγάλη μέρα. Στην άλλη ζωή δεν θα βραδιάζει ποτέ, ούτε θα ξημερώνει… Έπειτα
πήρα ένα …χάπι· έψαλα «Τας αλγηδόνας των Αγίων…». Αυτό το …χάπι διαρκεί όλη
την νύχτα! Έχουν τέτοιο χάπι εδώ οι γιατροί;
– Γέροντα, λένε ότι την νύχτα οι πόνοι δυναμώνουν.
– Ναι, βαραίνει την νύχτα ο άνθρωπος. Ύστερα την ημέρα οι άρρωστοι, επειδή
έχουν συντροφιά, συζητούν κ.λπ., ξεχνούν τον πόνο. Το βράδυ που είναι μόνοι
τους, πάει ο νους τους στον πόνο και νομίζουν ότι πονούν περισσότερο. Στην
αρρώστια πόνοι θα υπάρχουν, αλλά σκοπός είναι να γυρίζουμε το κουμπί σε άλλη
συχνότητα, για να ξεχνιούνται. Γιατί, αν δεν αντιμετωπίζεις σωστά τον πόνο, θα
πονάς δυο φορές. Αν σκέφτεσαι τον πόνο, θα διπλασιάζεται ο πόνος. Ενώ με έναν
καλό λογισμό, αν λ.χ. θυμάσαι αυτούς που πονούν πιο πολύ από σένα ή αν
ψάλλεις λίγο, ο πόνος ξεχνιέται.
– Γέροντα, ο πόνος συνήθως σε προειδοποιεί ότι κάτι συμβαίνει στον
οργανισμό. Στην συνέχεια πόση προσοχή πρέπει να του δίνης;
– Πρέπει να δοκιμάζει κανείς την αντοχή του και ανάλογα να προσέχει. Ιδίως, όταν
περάσει η ηλικία, χρειάζεται προσοχή, γιατί ένα παλιό αυτοκίνητο, αν συνεχίσει
να τρέχει με την ίδια ταχύτητα που έτρεχε, όταν ήταν καινούργιο, θα φύγουν οι
ρόδες από ‘δώ, το καρμπιρατέρ από ‘κεί… Το διάστημα που μου πονούσε η μέση,
δεν μπορούσα να κάνω κομποσχοίνι όρθιος. Όταν είδα ότι λιγάκι βελτιώθηκε,
σηκώθηκα και έκανα τα κομποσχοίνια όρθιος και μεγάλες μετάνοιες, οπότε με
ξαναπόνεσε. Κάθισα λίγο. Μετά είπα: «Άντε να ξαναδοκιμάσω». Πάλι τα ίδια·
πονούσα. Ύστερα δεν συνέχισα, αλλά είχα αναπαυμένο τον λογισμό μου.
– Ένας πόνος, Γέροντα, που ξέρω ότι δεν έχει άλλη επίπτωση στον οργανισμό,
δεν με ανησυχεί. Όταν όμως δείχνει ότι υπάρχει μια σοβαρή βλάβη, με
ανησυχεί.
– Κοίταξε, ο πόνος λ.χ. της μέσης μπορεί να μην έχει καμιά επίπτωση στον
οργανισμό, αλλά καθηλώνει το σώμα, ενώ τους άλλους πόνους τους υποφέρει το
σώμα.
– Γέροντα, όταν υποφέρει το σώμα, υποφέρει συγχρόνως και η ψυχή;
– Όταν ο οδηγός είναι άρρωστος, δεν μπορεί να τρέξει το αυτοκίνητο. Η ψυχή
υποφέρει, όταν πονάει το σώμα. Κατάλαβες; Της λείπει η διάθεση που έχει, όταν
το σώμα είναι καλά. Αδιαθετεί και η ψυχή κατά κάποιον τρόπο.
– Γέροντα, ο πόνος αγριεύει τον άνθρωπο;
75
– Όταν ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίσει πνευματικά τον πόνο, μπορεί να αγριέψει.
Όταν όμως τον αντιμετωπίσει πνευματικά, ηρεμεί και παρηγοριέται θεϊκά. Είναι
πανηγύρι μετά η αρρώστια. Χαίρεται, γιατί θα πάει με τους Ομολογητές και τους
Μάρτυρες. Οι άγιοι Μάρτυρες ξεχνούσαν τον πόνο, γιατί η αγάπη τους προς τον
Χριστό ήταν μεγαλύτερη από τον πόνο και τον εξουδετέρωνε.
– Αυτός που πονάει και δεν αντιμετωπίζει πνευματικά τον πόνο, δεν
εξαγνίζεται;
– Ο κοσμικός εξαγνίζεται, όχι όμως και ο μοναχός.
Η συμμετοχή στον πόνο των άλλων
Όταν ο άνθρωπος πονάει για τον συνάνθρωπό του, ο Θεός κατά κάποιον τρόπο
συγκινείται, χαίρεται, γιατί ο άνθρωπος αυτός, με την αγάπη που έχει, συγγενεύει
μαζί Του, και του δίνει θεία παρηγοριά. Αλλιώς δεν θα μπορούσε να αντέξει τον
πόνο για τον συνάνθρωπό του.
– Γέροντα, πως μπορείς να νιώσεις τον πόνο των άλλων;
– Όταν έχεις κι εσύ κάποιον πόνο, σκέφτεσαι τον πόνο του άλλου, έρχεσαι στην
θέση του και πονάς πιο πολύ για ‘κείνον. Ο πόνος ο δικός σου δηλαδή σε βοηθάει
να καταλάβεις τον πόνο των άλλων. Και όταν δέχεσαι με χαρά τον δικό σου πόνο,
δίνεις στους πονεμένους παρηγοριά.
Πάντως άλλο είναι να μαθαίνεις ότι αρρώστησε κάποιος και άλλο είναι να
αρρωσταίνεις ο ίδιος. Τότε καταλαβαίνεις τον άρρωστο. Άκουγα
«χημειοθεραπείες» και νόμιζα ότι είναι «χυμοθεραπείες», δηλαδή ότι κάνουν στους
καρκινοπαθείς θεραπεία με χυμούς, με φυσικές τροφές! Που να ξέρω; Τώρα όμως
κατάλαβα τι ταλαιπωρία είναι.
– Οι χημειοθεραπείες, Γέροντα, είναι πιο δύσκολες από τις ακτινοβολίες;
– Πιο δύσκολες; Όλα, και οι ακτινοβολίες και οι χημειοθεραπείες είναι… Το
χειρότερο είναι που σου κόβουν την όρεξη· ενώ πρέπει να φας καλά, δεν μπορείς
να φας καθόλου. Και οι γιατροί σου λένε: «Πρέπει να τρως». Εμ, πως να φας, αφού
όλα αυτά σου κόβουν την όρεξη και σε κάνουν πτώμα! Όταν έκανα ακτινοβολίες,
ενώ καιγόμουν, δεν μπορούσα να πιω καθόλου νερό. Μου ερχόταν να κάνω εμετό,
αισθανόμουν απέχθεια ακόμη και για το νερό.
– Γέροντα, αν κάνατε λίγο νωρίτερα την εγχείρηση…
– Τι νωρίτερα; Εγώ δεν κάνω προσευχή να περάσει, γιατί έτσι συμπάσχω με τον
κόσμο που υποφέρει. Καταλαβαίνω πιο πολύ τους πονεμένους και συμμετέχω
στον πόνο τους. Άλλωστε και εμένα με ωφελεί πνευματικά. Ζητάω μόνο να μπορώ
λίγο να εξυπηρετούμαι και να εξυπηρετώ. Ό,τι θέλει όμως ο Θεός.
Όταν έχεις κάποιο πρόβλημα στην υγεία σου και δεν σε απασχολεί αυτό, τότε
έχεις κατά κάποιον τρόπο το δικαίωμα να παρακαλείς τον Θεό να βελτιώσει την
κατάσταση της υγείας των άλλων. Αλλά και όποιος δεν έχει δικό του πόνο, ας
πονάει τουλάχιστον γι’ αυτούς που πονούν. «Να πάρω τον γαταδόκκο σου»,
έλεγαν οι Φαρασιώτες, δηλαδή τον πόνο σου, το βάσανό σου, το φαρμάκι σου.
76
– Γέροντα, με τι τρόπο τον έπαιρναν;
– Με την αγάπη. Όταν με αγάπη λέει κανείς «να πάρω τον πόνο σου», τον παίρνει.
Αλλά, αν τον πάρει, μετά θέλει πολλή υπομονή, πολλή παλικαριά, πολλή δύναμη,
για να τον αντιμετωπίσει. Έρχονται μερικοί και μου λένε: «Γέροντα, θέλω να πάρω
τον πόνο σου». Μερικοί το λένε από παλικαριά, μερικοί όμως φοβητσιάρηδες δεν
ξέρουν τι λένε. Αυτοί με το παραμικρό τρέχουν στον γιατρό και εύκολα
απογοητεύονται. Τον λίγο πόνο τον δικό τους δεν μπορούν να σηκώσουν και λένε
να πάρουν τον δικό μου πόνο! Καλύτερα να κάνουν υπομονή στον δικό τους πόνο,
να δέχονται με χαρά ό,τι επιτρέπει γι’ αυτούς ο Θεός και να μη ζητούν δήθεν από
αγάπη να πάρουν την αρρώστια του άλλου. Γιατί, αν τυχόν ο Θεός εκπληρώσει το
αίτημά τους και ξεχάσουν ότι οι ίδιοι το ζήτησαν, θα γογγύσουν και μπορεί να τα
βάλουν και με τον Θεό.
Διακονία αρρώστων
Χθες βράδυ, την ώρα που πήγαινα στον ναό για την αγρυπνία, είδα σε μια άκρη
έναν πατέρα με ένα παιδάκι σε αναπηρικό καροτσάκι. Πλησίασα, αγκάλιασα τον
μικρό και τον φίλησα. «Είσαι ένας άγγελος, του είπα, το ξέρεις;». Και στον πατέρα
του είπα: «Μεγάλη τιμή για σένα να υπηρετείς έναν άγγελο. Να χαίρεστε, γιατί θα
πάτε και οι δύο στον Παράδεισο». Έλαμψαν από χαρά τα πρόσωπά τους, γιατί
ένιωσαν την θεϊκή παρηγοριά.
Αυτοί που διακονούν αρρώστους, αναπήρους κ.λπ. με αγάπη και υπομονή, αν
έχουν αμαρτίες, σβήνουν τις αμαρτίες τους με την θυσία που κάνουν· αν δεν έχουν
αμαρτίες, αγιάζονται. Κάποτε μια γυναίκα μου διηγήθηκε μερικά γεγονότα από
την ζωή της πολύ θαυμαστά. Απόρησα, γιατί ήταν καταστάσεις που συναντούμε
στους βίους των Αγίων και αυτή ήταν μια απλή γυναίκα. Όταν μου είπε πως είχε
περάσει τα περισσότερα χρόνια της ζωής της, είδα ότι όλη η ζωή της ήταν μια
θυσία. Από νέα ακόμη υπηρετούσε αρρώστους, γιατί στο πατρικό της σπίτι είχαν
και τον παππού και την γιαγιά, που ήταν άρρωστοι. Όταν παντρεύτηκε, έμενε με
τον πεθερό και την πεθερά της, που ήταν επίσης άρρωστοι. Μετά αρρώστησε ο
άνδρας της, έμεινε κατάκοιτος και τον υπηρετούσε. Όλη την ζωή της δηλαδή αυτή
η γυναίκα την πέρασε διακονώντας αρρώστους. Διψούσε όλα αυτά τα χρόνια να
μελετήσει, να πάει σε κάποια αγρυπνία, αλλά δεν είχε χρόνο. Επειδή όμως ήταν
δικαιολογημένη, ο Θεός στο τέλος της έδωσε μαζεμένη την Χάρη Του.
– Γέροντα, μερικοί άνθρωποι, όταν αρρωσταίνουν, αποκτούν πολλές
παραξενιές.
– Ναι, αυτό συμβαίνει, αλλά και οι υγιείς πρέπει να δικαιολογούν λίγο την
ανησυχία, την γκρίνια ή την ιδιοτροπία των αρρώστων, γιατί αυτά είναι φυσικά
στους αρρώστους. Ειδικά, όποιος δεν έχει αρρωστήσει, δεν μπορεί να καταλάβει
τον άρρωστο, γιατί δεν έχει πονέσει και η καρδιά του είναι λίγο σκληρή.
Όσοι υπηρετούν έναν άρρωστο, έναν κατάκοιτο, χρειάζεται πολύ να προσέξουν να
μην τον κάνουν να γογγύσει. Μπορεί να τον υπηρετούν για χρόνια, αν όμως μια
φορά στο τέλος τον κάνουν να γογγύσει, τα χάνουν όλα. Είναι βαρύ να φύγει η
77
ψυχή με γογγυσμό από αυτόν τον κόσμο. Αλλά και εκείνους μετά ο πονηρός θα
τους βασανίζει, λεπταίνοντας δήθεν την συνείδησή τους.
– Γέροντα, όταν υπηρετείς έναν άρρωστο, δεν σε καταβάλλει μόνον η κούραση,
αλλά και η στεναχώρια, γιατί βλέπεις έναν δικό σου άνθρωπο σιγά-σιγά να
σβήνει.
– Ναι, αλλά και ο Θεός όλους τους οικονομάει! Βλέπεις, όταν αρρωσταίνει ένα
μέλος από την οικογένεια, όλη η οικογένεια πονάει. Και αν τυχόν είναι ο πατέρας
και δεν μπορεί να εργαστεί, ολόκληρη η οικογένεια και πονάει και δυστυχεί. Έχει
την αγωνία, «θα ζήση ο πατέρας, δεν θα ζήση;». Βασανίζεται αυτός, βασανίζονται
και οι άλλοι. Σβήνει αυτός, σβήνουν και οι γύρω του. Και η μητέρα τότε πρέπει να
δουλέψει περισσότερο. Να φροντίσει τα παιδιά, να πάει και στο νοσοκομείο, για να
κοιτάξει τον άρρωστο. Θέλω να πω, όταν κάποιος αρρωστήσει από μια βαριά
αρρώστια, και ο ίδιος υποφέρει, κουράζεται και θέλει να πεθάνει, αλλά και οι δικοί
του που τον υπηρετούν, στεναχωριούνται, ταλαιπωρούνται και κουράζονται. Και
όσο περισσότερο δεμένοι και αγαπημένοι είναι, επιτρέπει στο τέλος ο Θεός, και ο
άρρωστος και αυτοί που τον υπηρετούν να ταλαιπωρούνται πιο πολύ, να πονούν
πιο πολύ, μέχρι να φθάσουν να πουν: «ας τον πάρει ο Θεός, για να ξεκουραστεί» –
αλλά για να ξεκουραστούν και αυτοί. Βλέπετε, όταν μια οικογένεια είναι πολύ
αγαπημένη, και οι γονείς πεθαίνουν στα καλά καθούμενα, χωρίς να
αρρωστήσουν, και δεν ταλαιπωρούνται ούτε αυτοί ούτε τα παιδιά τους, γιατί
χρειάσθηκε να τους υπηρετήσουν, ο πόνος του χωρισμού για τα παιδιά είναι πολύ
οδυνηρός.
– Γέροντα, ο ψυχικός παράγων πόσο μπορεί να επηρεάση την σωματική υγεία;
– Όταν κανείς είναι ψυχικά καλά, ο σωματικός πόνος ελαφρώνει. Όταν δεν είναι
καλά ψυχικά, η άσχημη ψυχική κατάσταση επιδεινώνει την υγεία του. Πάρε έναν
καρκινοπαθή που τον έχουν ξεγραμμένο οι γιατροί. Αν πιστεύει στον Θεό και
βρεθεί σε μια χαρούμενη πνευματική ατμόσφαιρα, μπορεί να ζήση περισσότερο,
ενώ διαφορετικά μπορεί να λειώσει από την στεναχώρια του και να σβήσει μέσα
σε λίγες εβδομάδες. Καμία φορά μπορεί κάποιος από ιατρικής πλευράς να είναι
υγιής, οι εξετάσεις να μη δείχνουν τίποτε, αλλά, αν έχει κάτι που τον σακατεύει
ψυχικά, τότε να μην είναι πραγματικά καλά. Γιατί οι περισσότερες αρρώστιες από
την στεναχώρια ξεκινούν. Όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποιο ευαίσθητο σημείο. Μια
στεναχώρια άλλον θα τον χτυπήσει στο στομάχι, άλλον στο κεφάλι.
Το καλύτερο φάρμακο για μια αρρώστια είναι η πνευματική χαρά, γιατί σκορπάει
την θεία Χάρη στην ψυχή. Η πνευματική χαρά έχει την μεγαλύτερη ιαματική
δύναμη για όλες τις αρρώστιες. Είναι η θεϊκή αλοιφή που επουλώνει τις πληγές,
ενώ η στενοχώρια τις ερεθίζει.
Η ταλαιπωρία του αρρώστου και η εμπιστοσύνη στον Θεό
– Γέροντα, αν κάποιος έχει μια βαριά αρρώστια και αποφασίσει να αφεθεί
στον Θεό, θα κάνη καλά;
78
– Άμα δεν έχει υποχρεώσεις, ότι θέλει κάνει. Άμα όμως έχει υποχρεώσεις, αυτό θα
εξαρτηθεί και από τους άλλους. Και εγώ πήγα στον γιατρό «άκων και μη
βουλόμενος»… Αν δεν πήγαινα για εκείνη την «απλή εξέταση» που είπε ο γιατρός,
θα έκλεινε τελείως το έντερο. Οπότε θα έπινα μόνο λίγα υγρά και μετά πάει, θα
τελείωναν όλα. «Μια απλή εξέταση», μου είπε, και μπήκα σε έναν τέτοιο κύκλο…
Αξονικές από εδώ, καρδιολόγος από εκεί, τώρα τα λευκά αιμοσφαίρια κατέβηκαν,
τώρα ανέβηκαν, κοψίματα, μπαλώματα… Και τελικά τι βγήκε; Όπως πάω, θα
καθίσω εδώ…
Συνήθως λέμε: «Οι άρρωστοι πρώτα να φροντίσουν να βοηθηθούν ανθρωπίνως
και σε ό,τι δεν μπορούν να βοηθηθούν ανθρωπίνως θα βοηθήσει ο Θεός». Αλλά
δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, για να βοηθηθούν ανθρωπίνως οι άνθρωποι που
πάσχουν από κάποια βαριά αρρώστια, περνούν μεγάλη ταλαιπωρία, ολόκληρο
μαρτύριο. Πρέπει να κάνουν ένα σωρό εξετάσεις, εγχειρήσεις, μεταγγίσεις,
χημειοθεραπείες, ακτινοβολίες. Τρυπήματα για τις μεταγγίσεις, τρυπήματα για
τους ορούς… Να σπάζουν οι φλέβες, να τους βάζουν την τροφή από την μύτη, να
μην μπορούν να κοιμηθούν… Και όλα αυτά, για να γίνει αυτό που γίνεται
ανθρωπίνως. Κατάλαβες; Δεν είναι κάτι απλό, πρόκειται λ.χ. για μια πληγή που
μάζεψε πύον και πρέπει να σπάσει, για να βγει το πύον, και μετά θα γίνουν καλά.
Εδώ τούτα είναι ολόκληρη διαδικασία. Γι’ αυτό δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε και
να λέμε «εντάξει, αυτός ο άρρωστος έπεσε σε καλούς γιατρούς», αλλά να έχουμε
υπ’ όψιν ότι, για να βοηθηθεί ο άρρωστος ιατρικά, πρέπει να περάσει μια
ολόκληρη ταλαιπωρία και να προσευχόμαστε με πόνο να του δίνη ο Χριστός
υπομονή. Να φωτίζει τους γιατρούς, γιατί οι γιατροί μπορεί να κάνουν λάθη, ιδίως
αν δεν έχουν ταπείνωση.
Βλέπεις, όταν χαλάσει το σπίτι, ο νοικοκύρης του σπιτιού δεν μπορεί να σταθεί.
Έτσι και ο νοικοκύρης του σώματος, η ψυχή, δεν μπορεί να σταθεί, αν χαλάσει το
σπίτι της, το σώμα. Και τώρα προσπαθούν να κρατήσουν τον νοικοκύρη μέσα στο
σπίτι με το σίδηρο, με το …ατσάλι, με βιταμίνες Α, Β, C…., να βοηθήσουν δηλαδή
τους αρρώστους με την επιστήμη, αλλά δεν βοηθιούνται όλοι και, με την βοήθεια
που τους προσφέρουν, απλώς παρατείνεται η ζωή τους με πόνο, παρατείνεται
μάλλον ο πόνος. Γιατί δεν φθάνει μόνον η επιστήμη. Χρειάζεται και πίστη και
προσευχή. Καμία φορά βλέπω και εδώ στο μοναστήρι τις αδελφές που είναι
γιατροί να θέλουν περισσότερο με την επιστήμη τους να βοηθήσουν τον άρρωστο
παρά με την εμπιστοσύνη στον Θεό και με την προσευχή. Η καρδιακή όμως
προσευχή θα τις δώσει ανώτερο ιατρικό πτυχίο, διότι θα σταματούν την
ανθρώπινη επιστήμη. Όταν καλλιεργηθεί η αγάπη με τον πόνο γενικά για όλους
τους ανθρώπους, τότε ενεργούν οι θείες δυνάμεις, αρκεί να υπάρχει βαθιά
ταπείνωση στην ψυχή, για να μην υπερηφανευθεί και αδικήσει τον Θεό
νομίζοντας ότι είναι δικές της αυτές οι δυνάμεις.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο Χριστός μπορεί ακόμη και αυτά που δεν
θεραπεύονται από γιατρούς να τα θεραπεύσει, αλλά πρέπει να υπάρχει σοβαρός
λόγος και ο πιστός να είναι πολύ πιστός και πολύ δοσμένος στον Χριστό.
– Δηλαδή, Γέροντα, όταν οι άνθρωποι υποφέρουν, να μη ζητούν ιατρική
βοήθεια;
79
– Δεν εννοώ αυτό, βρε παιδί! Δεν λέω «μην του βάζεις λ.χ. οξυγόνο», για να σκάση
ο άνθρωπος. Θέλω να πω, τι τραβάει ο άρρωστος, για να βοηθηθεί ανθρωπίνως,
και ότι πρέπει να κάνουμε προσευχή να βοηθάει ο Χριστός τους αρρώστους, για να
μην ταλαιπωρούνται. Αν κάτι είναι σοβαρό, να παρακαλούμε τον Χριστό να το
πάρει με ένα χάδι Του. Γιατί ο Χριστός, λίγο αν χαϊδέψει τους αρρώστους στο χέρι,
φεύγουν όλα και γίνονται καλά! Ούτε φάρμακα χρειάζονται μετά ούτε φαρμάκια.
Κι αν τους χαϊδέψει στο πρόσωπο, είναι ακόμη καλύτερα. Αν τους αγκαλιάσει
κιόλας, θα μαλακώσει και η καρδιά τους! Καταλάβατε; Χρειάζεται όμως μεγάλη
πίστη. Αν δεν έχει πίστη ο ίδιος ο άρρωστος, δεν γίνεται καλά.
Άρρωστα παιδάκια
– Γέροντα, αυτό το άρρωστο παιδάκι, που έφεραν σήμερα οι γονείς του, πολύ
ταλαιπωρείται.
– Ε, σιγά-σιγά θα ξεπεράσει την αρρώστια του, αλλά θα του μείνει μια ευαισθησία,
για να θυμάται την αρρώστια του, και αυτή η ευαισθησία θα το βοηθάει
πνευματικά.
– Και τα παιδάκια, Γέροντα, που έχουν λευχαιμία πολύ υποφέρουν.
-Αυτά πολύ τα βοηθάει η Θεία Κοινωνία. Πολλά παιδάκια ξεπέρασαν την
αρρώστια τους με την Θεία Κοινωνία. Όταν διαβάζουμε τον 145ο Ψαλμό, με τον
οποίο παρακαλούμε τον Θεό να σταματήσουν οι αιμορραγίες, να προσευχόμαστε
να βοηθήσει ο Θεός τα παιδάκια που έχουν λευχαιμία, αλλά και να υπάρχει αίμα
στα νοσοκομεία για τα παιδιά που έχουν μεσογειακή αναιμία. Τα παιδιά αυτά
περνούν μαρτύριο μεγαλύτερο και από το μαρτύριο των παιδιών που έσφαξε ο
Ηρώδης. Τα παιδάκια έχουν καθαρό μισθό από την ταλαιπωρία της αρρώστιας,
γιατί δεν έχουν αμαρτίες. Πόσα μικρούτσικα παιδιά θα δούμε στην άλλη ζωή να
είναι με το μαρτυρικό, το αγγελικό, τάγμα εκείνων των νηπίων! Μωρά δύο μηνών,
να τα εγχειρίζουν, να τους βάζουν ενέσεις, ορούς! Που να βρουν φλέβα στα
καημένα! Τα τρυπούν από ‘δώ – από ‘κεί… Να βλέπεις παιδάκι να έχη όγκο στο
κεφάλι και να του κάνουν ακτίνες, να βάζουν κάτι καλώδια σε ένα τόσο δα
κεφαλάκι. Εδώ ένας μεγάλος δεν μπορεί να αντέξει, που να αντέξουν τα παιδάκια!
– Αυτά τα παιδάκια, Γέροντα, τελικά θεραπεύονται ή πεθαίνουν;
– Ε, πολλά φυσικά πεθαίνουν, αλλά και οι γονείς πως να τα αφήσουν.
– Γέροντα, αξίζει τον κόπο οι παιδίατροι να προσπαθούν να διατηρήσουν στην
ζωή τα πρόωρα βρέφη;
– Οι γιατροί πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν και παράλληλα να προσεύχονται γι’
αυτά. «Θεέ μου, να λένε, αν είναι αυτό το παιδί να ζήση και να υποφέρει σε όλη
του την ζωή, τότε, Σε παρακαλώ, να το πάρεις». Να φροντίζουν όμως να
βαπτίζονται τα βρέφη, και τότε θα τους προϋπαντήσουν στον Παράδεισο με
αναμμένη λαμπάδα.
Και όταν είναι μεγαλύτερα τα παιδιά, πρέπει οι γιατροί πολύ να προσέξουν πως
θα πουν την διάγνωση. Οκτώ χρονών παιδάκι του είπε ο γιατρός: «Θα τυφλωθείς».
80
