Λίγο-πολύ όλοι πέφτουμε θύματα του συγκεκριμένου εκβιασμού νιώθοντας τις περισσότερες φορές αβοήθητοι και παγιδευμένοι. Μπορεί να συμβεί στη σχέση με κάποιο μέλος της οικογένειας, στις επαγγελματικές μας σχέσεις αλλά και γενικότερα νιώθουμε ότι η κοινωνία ίσως να μας εκβιάζει. Ο συναισθηματικός εκβιασμός είναι μία μορφή ψυχολογικής κακοποίησης με πολύ δυσάρεστες συνέπειες.
Ο «συναισθηματικός εκβιαστής» προκειμένου να βεβαιωθεί ότι θα πάρει αυτό που επιθυμεί χρησιμοποιεί ψυχολογική πίεση απειλώντας, άμεσα ή έμμεσα, ότι αν δε γίνει το δικό του θα υπάρξουν συνέπειες. Υπάρχουν διαφορετικές μορφές συναισθηματικού εκβιασμού. Ο εκβιαστής μπορεί να απειλεί ότι θα κάνει κακό στον εαυτό του (όχι απαραίτητα σωματικό), ότι θα τιμωρήσει το «θύμα» του αν δεν ανταποκριθεί ή μπορεί να παριστάνει το μάρτυρα προκαλώντας συναισθήματα ενοχής και οίκτου. Υπάρχουν επίσης εκείνος που χρησιμοποιεί μία μορφή δωροδοκίας, υποσχόμενος διάφορα ανταλλάγματα προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπό του.
Για παράδειγμα, σκεφτείτε μια μαμά η οποία στερεοτυπικά όταν επιθυμεί κάτι αρχίζει τον εξής γνωστό μονόλογο «Που εγώ στερήθηκα τόσο πράγματα γι΄εσάς και ορίστε τώρα το ευχαριστώ. Που έκανα τόσες θυσίες για να σας μεγαλώσω. Και τώρα τι; Γίνεται αχάριστα, κακομαθημένα και αφιλότιμα.» Η στιχομυθία του μονολόγου μπορεί να συνεχιστεί για ώρες. Η μητέρα λοιπόν στο συγκεκριμένο παράδειγμα χρησιμοποιεί την ενοχή και την υποχρέωση προκείμενου να κινητοποιήσει τα παιδιά της για να πάρει αυτό που θέλει. Προβάλλει πάνω τους τις δικές τις ανάγκες και θέλω.
Εκτός λοιπόν από το είδος αυτό του συναισθηματικού εκβιαστή, υπάρχει και το άλλο όπου θέλει τις τιμωρείς και τις κυρώσεις να λειτουργούν ως κίνητρο. Εκτός, όμως από τους δύο παραπάνω υπάρχει και η περίπτωση που ο εκβιαστής δωροδοκεί το «θύμα» του για να κάνει αυτό που θέλει. Για παράδειγμα «Αν φας, θα συνεχίσω να σ΄αγαπάω».
Οι συνέπειες όμως του συναισθηματικού εκβιασμού μπορεί να είναι ολέθριες. Τα «θύματα» νιώθουν ανασφαλείς, ασήμαντα και έχουν φυσικά χαμηλή αυτοεκτίμηση. Το χειρότερο απ΄όλα μόλις στρέψουν τη προσοχή τους στον εαυτό τους και κάνουν κάτι για εκείνα νιώθουν άσχημα γιατί αυτό-χαρακτηρίζονται «εγωιστές».
Τα κύρια συναισθήματα που εμπνέει ο συναισθηματικός εκβιασμός είναι φόβος, υποχρέωση και ενοχή. Το αποτέλεσμα είναι ότι το «θύμα» εμπλέκεται σε έναν ιστό από τον οποίο αισθάνεται αδύναμο ή ανίκανο να ξεφύγει.
Οι άνθρωποι που πέφτουν «θύματα» συναισθηματικού εκβιασμού είναι συνήθως άνθρωποι με έντονα αλτρουιστικά αισθήματα αλλά ταυτόχρονα φοβούνται και αποφεύγουν τη ρήξη, το θυμό και τη διαφωνία. Έχουν μεγάλη ανάγκη να τους αγαπούν, να τους αποδέχονται και να έχουν ανθρώπους γύρω τους. Γίνονται έτσι ευάλωτοι στις συναισθηματικές πιέσεις και εύκολα υπαναχωρούν με αποτέλεσμα να βάζουν πάντοτε τις ανάγκες τους σε δεύτερο πλάνο.
Το ζητούμενο όμως είναι τα θύματα να καταλάβουν πως το να υποκύπτουν στους εκβιασμούς τελικά κάνουν κακό στον εαυτό τους. Δεν είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή τους αλλά και τελικά οι σχέσεις που δημιουργούν δεν έχουν γερές βάσεις.
Οι άνθρωποι που έχουν κοντά τους είναι επειδή μπορούν να τους εκμεταλλεύονται και όχι επειδή έχουν συναισθήματα για θύματά τους.
Δυστυχώς, ένας άνθρωπος που δέχεται συναισθηματικό εκβιασμό είναι δύσκολο να θέσει όρια. Παρόλα αυτά, κάποια στιγμή θα πρέπει να πάρει τη ζωή στα χέρια του.
Πώς ακριβώς;
Βάλτε όρια. Σπάστε το φαύλο κύκλο του εκβιασμού βάζοντας όρια και κρατήστε τα. Αυτό θα δώσει το μήνυμα ότι έχετε τη δύναμη να πείτε όχι σε κάτι που θεωρείτε παράλογο.
Φροντίστε τον εαυτό σας. Εξετάστε τις προσωπικές σας ανάγκες και επιθυμίες χωρίς να επηρεάζεστε από το φόβο της απειλής. Τι θα κάνατε για τον εαυτό σας αν είχατε απόλυτη ελευθερία;
Δείτε τον εαυτό σας από απόσταση. Πώς θα κρίνατε εσείς τον εαυτό σας; Τι ρόλο έχετε παίξει σε αυτή τη σχέση; Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν άνθρωπο που βρίσκετε στη θέση σας;
Ξεκινήστε με μικρές αλλαγές. Κάνοντας μικρές προσωπικές επιλογές σε καθημερινή βάση και υποστηρίζοντας τον εαυτό σας, θα σας βοηθήσει όχι μόνο να βάλετε όρια αλλά και να θυμηθείτε σταδιακά πώς είστε δυνατοί, αξιόλογοι και πως η αγάπη και η συντροφιά σας αξίζει, χωρίς να χρειάζεται να την «εξαγοράζετε» υποχωρώντας πάντα σε αυτό που σας ζητούν.
