Πολύ συχνά, τα ζευγάρια δεν τσακώνονται για αυτό που νομίζουν, δηλαδή για τα χρήματα, το σεξ, την ανατροφή των παιδιών, τα πεθερικά ή τις δουλειές του σπιτιού. Στην πραγματικότητα, οι σύντροφοι τσακώνονται κυρίως όταν πιστεύουν ότι το ταίρι τους δεν ενδιαφέρεται για το πώς αισθάνονται. Τσακώνονται εξαιτίας του πόνου της αποσύνδεσης.
Η αποσύνδεση συμβαίνει πιο συχνά στις προσωπικές σχέσεις, όταν ο φόβος ή το άγχος στον έναν, προκαλεί μια αίσθηση ανεπάρκειας στον άλλο.
Υπάρχει ένας μηχανισμός επιβίωσης που παρατηρείται στα περισσότερα κοινωνικά ζώα, όπου ο φόβος και το άγχος των θηλυκών μελών της αγέλης χρησιμεύει ως ένα αυτόματο σύστημα συναγερμού για να διεγείρει την επιθετική-προστατευτική συμπεριφορά των αρσενικών μελών. Η καλύτερη αίσθηση της όσφρησης και ακοής των θηλυκών, τις καθιστά πιο ευαίσθητες στον κίνδυνο και πιο κατάλληλες για να λειτουργούν ως κοινωνικοί συναγερμοί. Όταν τα θηλυκά τρομάζουν, τα ισχυρότερα (και πιο αναλώσιμα) αρσενικά, συχνά σχηματίζουν μια αμυντική περίμετρο γύρω από την απειλούμενη αγέλη.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πιο κοινωνικά δομημένος από εκείνον οποιουδήποτε άλλου ζώου. Σε μας, αυτός ο πρωτόγονος διαδραστικός μηχανισμός παίρνει πιο περίπλοκες μορφές που υπονομεύουν (αφανώς) τις προσωπικές μας σχέσεις.
Αντιμέτωπος με το άγχος ή το φόβο μιας γυναίκας, ένας άντρας συνήθως ανταποκρίνεται με προστασία/υποστήριξη. Αλλά αν δεν ξέρει πώς να προστατεύσει/υποστηρίξει ή αισθάνεται αποτυχημένος ως προστάτης, είναι πιθανό να στρέψει την επιθετικότητα πάνω της (συνήθως με τη μορφή της κριτικής, «ανώτερης συλλογιστικής», ελέγχου κ.λπ. ) ή να την συγκρατήσει μέσα του, αποσυρόμενος στην απογοήτευση. Ο θυμός ή η απόσυρση από τους άνδρες συχνά διεγείρει το άγχος ή το φόβο της απομόνωσης στις γυναίκες, ακόμα και όταν ο θυμός του ή η απόσυρσή του δεν έχει σχέση μαζί της.
Σε γενικές γραμμές, ένας άντρας είναι πιθανό να αποτραβηχτεί, να είναι επικριτικός, αμυντικός, ή περιφρονητικός, αν βιώνει (ή, πολύ πιο συχνά, προσπαθεί να αποφύγει να βιώσει) αισθήματα αποτυχίας ή ανεπάρκειας ως πάροχος, προστάτης ή εραστής. Μια γυναίκα είναι πιθανό να γίνει επικριτική, αμυντική ή περιφρονητική, αν βιώνει (ή της υπενθυμίζουν ότι έχει βιώσει) φόβο μήπως πάθει κακό, απομόνωση ή αποστέρηση.
Αν το ζευγάρι δεν κατανοεί αυτή την ασυνείδητη, αμφίδρομη δυναμική, θα νομίζουν ότι έχουν ένα πρόβλημα «επικοινωνίας» και κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχίσουν να προκαλούν άγχος και ντροπή ο ένας στον άλλο, καθώς προσπαθούν να μιλήσουν. Θα αρχίσουν να σκέφτονται ότι έχουν έναν κακό, αναίσθητο ή εγωιστή σύντροφο και τελικά θα εγκαταλείψουν τη σχέση χωρίς να κατανοήσουν τον πρωτόγονο συναισθηματικό μηχανισμό που έκανε την πραγματική ζημιά.
Αυτό είναι ιδιαίτερα άσχημο, γιατί η αλληλεπίδραση φόβου-ντροπής δεν είναι το αποτέλεσμα του ενός μέλους που κάνει κάτι στο άλλο μέλος. Συμβαίνει και στους δύο ταυτόχρονα. Αν δεν το προσάψουν, ο ένας στον άλλο, τότε μπορούν να δουλέψουν μαζί για να αφοπλίσουν αυτό που είναι μια πραγματικά πρωτόγονη, προ-λεκτική δυναμική.
Πρώτα θα πρέπει να εκπαιδευτούν οι ίδιοι να θυμούνται ότι νοιάζονται ο ένας για τον άλλο, όταν διαφωνούν.
Παναγιώτα Κυπραίου – Ψυχοθεραπευτής
