Στρες, Άγχος και ‘Συναισθηματικό Φαγητό’: Τι προκαλεί το ‘Συναισθηματικό Φαγητό’;
Ξέρατε ότι το άγχος…παχαίνει;
Το στρες και το άγχος μπορεί να προκαλέσει αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα, γνωστής και ως ‘η ορμόνη του στρες’.
Η κορτιζόλη έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη σωματική λειτουργία, η αυξημένη όμως έκκρισή της εξαιτίας του χρόνιου στρες, μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από προβλήματα στο σώμα.
Μεταξύ άλλων, υψηλά επίπεδα κορτιζόλης δημιουργούν επιθυμία για αλμυρές και γλυκές τροφές.
Αυτό ήταν μια καλή στρατηγική για τη διατήρηση του ανθρώπινου είδους σε προηγούμενους αιώνες, διότι αυτός ο μηχανισμός έδινε τη δυνατότητα στους ανθρώπους να κερδίζουν βάρος καταναλώνοντας τροφές που θα τους βοηθούσαν να επιβιώσουν σε περιόδους που η ανεύρεση φαγητού ήταν δύσκολη και περιστασιακή.
Δυστυχώς όμως, σήμερα κερδίζουμε απλώς βάρος και επιβιώνουμε για να το…επιβεβαιώσουμε!
Έτσι, σήμερα αυτός ο κάποτε προσαρμοστικός μηχανισμός είναι υπεύθυνος για την υπερβολική αύξηση βάρους.
Κοινωνικό φαγητό:
Οι στρεσαρισμένοι και αγχωμένοι άνθρωποι συνήθως αναζητούν κοινωνική υποστήριξη, που είναι ένας καλός τρόπος ανακούφισης από το στρες.
Και επειδή «το φαγητό μας φέρνει πιο κοντά» οι άνθρωποι να βγαίνουν έξω για να τσιμπήσουν κάτι, αλλά τρώνε τον αγλέορα (έρευνες δείχνουν ότι όταν είμαστε με παρέα τρώμε περίπου 40% περισσότερο από το κανονικό!!).
Το να κλαίτε στον ώμο του συντρόφου σας, το να βγαίνετε το βράδυ συντροφιά με μια παρέα, το να συζητάτε όλες τις αναποδιές που σας έτυχαν με τους φίλους σας, και όλα αυτά σε συνδυασμό με λιχουδιές και νόστιμα πιάτα, είναι όλες μορφές ‘κοινωνικού φαγητού’.
Θα σας κάνει βραχυπρόθεσμα να νιώσετε καλύτερα, αλλά ίσως αργότερα το μετανιώσετε.
Νευρικότητα:
Πολλοί άνθρωποι όταν είναι πιεσμένοι ή αγχωμένοι γίνονται ‘στοματικά ανήσυχοι’, δηλαδή θέλουν να απασχολούν το στόμα τους.
Μερικές φορές αυτό οδηγεί στο δάγκωμα των νυχιών ή στο τρίξιμο των δοντιών και συχνά στην κατανάλωση φαγητού, χωρίς να υπάρχει το αίσθημα της πείνας, μόνο και μόνο λόγω νευρικότητας ή ανίας.
Συνήθειες της Παιδικής Ηλικίας:
Τηγανητές πατάτες, παγωτά, γλυκά, το αγαπημένο μας φαγητό…
Οι περισσότεροι έχουν όμορφες ή παρήγορες αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας που περιστρέφονται γύρω από το φαγητό.
Είτε οι γονείς σας συνήθιζαν να σας επιβραβεύουν με γλυκά, να σταματούν το κλάμα σας με παγωτά, είτε σας μαγείρευαν το αγαπημένο σας φαγητό για να γιορτάσουν τις επιτυχίες σας, εάν δεν έχετε αναπτύξει κατά κάποιο τρόπο συναισθηματική σχέση με το φαγητό μεγαλώνοντας, πιθανότατα να ανήκετε σε συντριπτική μειονότητα!
Είναι γεγονός ότι σε στιγμές έντασης λίγα πράγματα μπορούν να καθησυχάζουν ή να επιβραβεύουν τόσο έντονα όσο το αγαπημένο σας φαγητό.
Λόγω του ότι πολλοί άνθρωποι δεν αναπτύσσουν αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης του στρες, αυτός ο τύπος του ‘συναισθηματικού φαγητού’ είναι πολύ συνηθισμένος: πολλοί τρώνε για να γιορτάσουν, τρώνε για να νιώσουν καλύτερα, τρώνε για να αντιμετωπίσουν το άγχος τους και τελικά καταλήγουν να αγχώνονται ακόμα περισσότερο, επειδή γίνονται υπέρβαροι.
Συναισθηματικό κενό:
Ένας ακόμα συναισθηματικός λόγος που πολλά άτομα τρώνε, είναι για να διαγράψουν άβολα συναισθήματα.
Άνθρωποι που δεν είναι εξοικειωμένοι με την αναμέτρηση, ίσως να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στο γάμο με ένα κομμάτι κέικ, για παράδειγμα, παρά με μια ανοιχτή επικοινωνία.
Το φαγητό μπορεί να στρέψει την προσοχή από το θυμό, τη δυσαρέσκεια, την ανησυχία και πλήθος άλλων συναισθημάτων, που συχνά θα προτιμούσαμε να μη νιώθουμε, και γι’αυτό το σκοπό το χρησιμοποιούμε συχνά.
Παρόλο που υπάρχουν πολλές αιτίες για ‘ συναισθηματικό φαγητό’, και είναι ένα χαρακτηριστικό που επικρατεί στην κοινωνία μας, δεν είναι απαραιτήτως καλό για εμάς, όπως οποιοσδήποτε που προσέχει το βάρος του θα σας πει.
Αν ανήκετε σε αυτούς που τρώνε ‘συναισθηματικά’, είναι σημαντικό να επιστήσετε την προσοχή σας σε αυτό, να παρατηρήσετε τι ερεθίσματα σας ωθούν σε μια τέτοια ενέργεια, και να αναπτύξετε αποτελεσματικές τεχνικές διαχείρισης του άγχους, όπως και δεξιότητας αντιμετώπισης, έτσι ώστε το σώμα σας να μείνει υγιές και να επιλέγετε τη διατροφή σας παρά να νιώθετε ότι χάνετε τον έλεγχο.
Πηγή: Stress System Malfunction Could Lead To Serious, Life-Threatening Disease. NIH Backgrounder September 9, 2002. Varvogli
Της Ελένης Ταρναρά
Υπεύθυνης Προγράμματος FIGHTSTRESS-Εκπαίδευση Διαχείρισης Άγχους
Επίσημος Συνεργάτης του Διεθνούς Οργανισμού Διαχείρισης Στρες
