Χωρίς την αποδοχή του εγώ μας δεν μπορούμε να το υπερβούμε και να το εξαλείψουμε και αυτό γιατί η μη αποδοχή προέρχεται από το εγώ, και μας ταυτίζει με το εγώ και ενδυναμώνει το εγώ. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να κάνουμε καμία εργασία και να προχωρήσουμε για όσο υπάρχει αντίσταση μέσα μας σχετικά με τις διάφορες απόψεις του εγώ μας.. Μπορούμε, αλλά θα προχωράμε αργά και δεν θα κατορθώσουμε να πάμε σε βάθος αυτήν την εργασία. Φυσικά αν έχουμε δυνατή θέληση και αποφασιστικότητα και εργαζόμαστε συστηματικά και σταθερά, διαλύοντας σταδιακά το εγώ και εμβαθύνοντας στο διαλογισμό ανοίγουμε χώρο και αυξάνεται και η κατανόηση μας και η αυτοαξία μας και έτσι μπορούμε να αποδεχόμαστε όλο και περισσότερο αυτό το οποίο δεν μας αρέσει στον εαυτό μας και έτσι να εργαστούμε με αυτό και να το εξαλείψουμε.
Η αποδοχή δεν είναι κάτι που το έχουμε πλήρως ή καθόλου. Μπορεί να έχουμε μια γενική στάση μη αποδοχής του εαυτού μας και να υποβόσκει συνεχώς μέσα μας μια κατάσταση αρνητικότητας, δυσαρέσκειας, θυμού, κατωτερότητας ενοχής κ.λπ.. Μπορεί η μη αποδοχή να αφορά κάποιες απόψεις του εγώ μας και της προσωπικότητας μας. Μπορεί να αποδεχτούμε πιο εύκολα κάποιες εγωικές καταστάσεις και πολύ δύσκολα ή καθόλου (τουλάχιστον προς το παρόν) κάποιες άλλες. Μπορεί ανάλογα το περιβάλλον και τις συνθήκες και την κατάσταση που βρισκόμαστε κάποια δεδομένη στιγμή να έχουμε περισσότερη ή λιγότερη αποδοχή προς συγκεκριμένες απόψεις του εγώ μας.
Η αποδοχή, όπως και η κατανόηση αλλά και όλες οι ικανότητες και οι αρετές αυξάνονται σταδιακά σύμφωνα με την εργασία που κάνουμε και τις αλλαγές που έχουμε πετύχει μέσα μας.
Τι είναι αποδοχή και ποιος θα αποδεχτεί το εγώ αφού είναι δεδομένο ότι λειτουργούμε πλήρως ταυτισμένοι με το εγώ και ‘είμαστε’ το εγώ; (αν και στην πραγματικότητα δεν είμαστε το εγώ αλλά η Συνειδητότητα).
Δύο είδη αποδοχής
Η αποδοχή σχετίζεται με τις εξωτερικές συνθήκες, πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, καθώς και με τις εσωτερικές καταστάσεις, με το εγώ μας, τις νοητικές και συναισθηματικές εκφράσεις του εγώ αλλά και τις δράσεις που υποκινούνται από το εγώ (ύβρεις, χειρονομίες, σωματική, λεκτική και συναισθηματική βία και πράξεις που θεωρούμε ανήθικες σύμφωνα με τον κώδικα αξιών μας).
Η αποδοχή της εξωτερικής πραγματικότητας
Αποδοχή σε σχέση με τις εξωτερικές συνθήκες, είναι να μην αντιδρούμε μηχανικά και αυτόματα με συγκινησιακές και νοητικές εκδηλώσεις του εγώ σε αυτό που συμβαίνει κάποια συγκεκριμένη στιγμή ή μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μας και να παραμείνουμε όσο το δυνατόν γίνεται σε επίγνωση του Εαυτού μας (Συνειδητότητα- σιωπηλή παρουσία μέσα μας), με πλήρη συνειδητή προσοχή αυτού που συμβαίνει. Να παραμείνουμε δηλαδή ως σιωπηλοί μάρτυρες του συμβάντος, σαν να συνέβαινε αυτό σε κάποιον άλλο και εμείς να κοιτάγαμε το συμβάν από απόσταση χωρίς κάποια αντίδραση.
Η συνήθης κατάσταση, όντας ταυτισμένοι με το εγώ, είναι να αντιδράμε, είναι να μην αποδεχόμαστε αυτό που μας συμβαίνει είτε κάποια συγκεκριμένη στιγμή, είτε βραχυπρόθεσμα, είτε μακροπρόθεσμα και να αντιδράμε με δυσαρέσκεια, απαρέσκεια, θυμό, με έντονες διαμαρτυρίες, κατηγόριες, επικρίσεις, παράπονα, ύβρεις, απογοήτευση, κατάθλιψη, φόβο κ.λπ. . Αυτή η αντίδραση μπορεί να έχει στόχο είτε κάποιους άλλους ή εμάς τους ίδιους ή το Θεό και την ζωή αν το εγώ μας δεν βρίσκει κάποιον αίτιο για αυτό που συμβαίνει. Εξαρτάται από το τι νομίζουμε ότι είναι η αιτία της κατάστασης.
Η αποδοχή της εσωτερικής πραγματικότητας
Αποδοχή σε σχέση με την ψυχολογία μας και το εγώ μας, είναι η προθυμία να δούμε και να παραδεχθούμε ότι ορισμένες σκέψεις, συναισθήματα και τάσεις υπάρχουν μέσα μας (ανεξάρτητα από το αν μας αρέσουν) και το να μην αντιδρούμε προς αυτά με θυμό, δυσαρέσκεια, αίσθηση μειονεξίας, κατωτερότητας, ντροπής, ενοχής κ.λπ. όταν εκδηλώνονται ή όταν σκεπτόμαστε για αυτά. Αντίθετα να αναγνωρίσουμε ότι είναι μέσα μας, ότι λειτουργούν και να τα υποδεχτούμε συνειδητά. Τι σημαίνει να τα υποδεχτούμε συνειδητά; Να τα επιτρέψουμε να συμβούν αλλά χωρίς να χαθούμε σε αυτά (να μην ταυτιστούμε με αυτά) να τους δώσουμε την πλήρη προσοχή μας, όντας παραμένοντας συνειδητοί της σιωπηλής άγρυπνης παρουσίας μέσα μας. Από αυτή την κατάσταση μπορούμε να προχωρήσουμε στην εξάλειψη τους αλλά χωρίς να είμαστε χαμένοι μέσα στις απόψεις του εγώ, χωρίς να βρισκόμαστε μέσα σε μια διαμάχη και σύγκρουση εσωτερική δημιουργημένη από το εγώ.
Μπορεί το εγώ να αποδεχτεί ή να αγαπήσει το εγώ;
Αποδοχή του εγώ από το εγώ δεν γίνεται αφού η φύση του εγώ είναι η ξεχωριστότητα, ή μη αποδοχή, η μηχανικότητα, η αντίδραση και η αντίσταση σε αυτό που συμβαίνει. Έτσι για όσο θα υπάρχει πλήρης ταύτιση με το εγώ και θα λειτουργούμε μέσα από το εγώ δεν μπορεί να υπάρχει πραγματική αποδοχή, ούτε και ουσιαστική εργασία για την διάλυση του. Ίσως λίγο λίφτινγκ μπορεί να γίνει, που πιθανώς είναι και αυτό που αναζητούν οι περισσότεροι για να κάνουν την ζωή τους λίγο πιο υποφερτή.
Εξ αιτίας της πολλαπλότητας και πολυσχιδότητας του εγώ καθώς και της πλήρης ταύτισης μας με αυτό, δεν υπάρχει ακεραιότητα στην ψυχολογική μας χώρα. Ζούμε σε μια κατάσταση όπου η μια άποψη του εγώ εναντιώνεται ή αντιτίθεται σε κάποια άλλη, και καθώς είμαστε ταυτισμένοι πλήρως με την κάθε άποψη του εγώ που εκδηλώνεται μέσα μας, παραμένουμε εγκλωβισμένοι μέσα στο εγώ και υποφέρουμε από τις συνεχείς μηχανικές αντιδράσεις του.
Τι στιγμή, για παράδειγμα, που εκδηλώνεται το μίσος μέσα μας και κυριαρχούμαστε πλήρως από το συναίσθημα του μίσους (είμαστε πλήρως ταυτισμένοι με αυτό) πως μπορούμε να το αγαπάμε ταυτόχρονα. Απλά δεν γίνεται. Το εγώ όντας σε κατάσταση μίσους δεν μπορεί να αγαπήσει το μίσος. Το εγώ σε κατάσταση θυμού, ζήλιας κ.λπ. δεν μπορεί να αγαπήσει την ζήλια, τον θυμό...... και πάει λέγοντας.
Αλλά το να μισούμε ή να θυμώνουμε* με τον εαυτό μας (στην ουσία με το εγώ μας ταυτισμένο με το σώμα, γιατί αυτό αντιλαμβανόμαστε ως εαυτό μας) γιατί εκδηλώνεται μέσα μας ζήλεια, θυμός, μίσος δεν είναι ότι λειτουργούμε πάλι μέσα από το εγώ μας από την πίσω πόρτα; Δηλαδή το εγώ αντί να θυμώνει και να μισεί κάποιον άλλο στρέφεται προς τον ίδιο του τον εαυτό. Και βεβαία αυτό δεν οδηγεί πουθενά αλλού παρά στην ενδυνάμωση της ταύτισης μας με το εγώ και την διόγκωση του.
μισούμε ή να θυμώνουμε* με τον εαυτό μας: Στην πραγματικότητα το εγώ λειτουργεί αυτόματα, από μόνο του, απλά εμείς εξ αιτίας της ταύτισης με το εγώ, θεωρούμε ως δική μας αντίδραση κάθε έκφραση του εγώ. Έτσι δεν είναι ότι εμείς θυμώνουμε με το εγώ μας αλλά το εγώ το ίδιο αντιδρά μηχανικά ενάντια στο ίδιο.
Τι χρειάζεται για να υπάρξει αποδοχή του εγώ μας
Η αποδοχή συμβαίνει φυσικά και αυθόρμητα όταν είμαστε αφυπνισμένοι στην αληθινή μας φύση (Συνειδητότητα) και όταν υπερισχύει στο νου η σάττβα γκούνα (ποιότητα). Αλλά αυτή δεν είναι η εσωτερική πραγματικότητα ή κατάσταση αυτών που ξεκινούν την αυτογνωσία. Στους υποψήφιους αναζητητές (τουλάχιστον στην συντριπτική πλειοψηφία) υπάρχει ταύτιση με το σώμα, το νου και το εγώ και υπερισχύουν αντί της σάττβα, οι τάμας και ράτζας γκούνας που είναι 'συνεργοί' του εγώ, της άγνοιας, των ελαττωμάτων και της δυσλειτουργίας του νου.
Έχοντας έτσι η κατάσταση θα πρέπει κανείς να ξεκινήσει από το επίπεδο που βρίσκεται και να κάνει το καλύτερο που μπορεί. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Δυστυχώς το εγώ που είναι πολυδαίδαλο και πολυσχιδές έχει δημιουργήσει τεράστια αταξία στην ψυχολογία μας και επίσης αντιδρά και αντιστέκεται στην προσπάθεια μας για αλλαγή. Γι αυτό χρειάζεται γνώση, βοήθεια και πολύ όρεξη για δουλειά για να μπορέσει κανείς να ξεπεράσει τα εμπόδια και τους υποσυνείδητους αμυντικούς μηχανισμούς του εγώ, και τελικά να καταφέρει να ξεκινήσει ουσιαστικά πια την πορεία για την εξάλειψη του εγώ και την αυτοπραγμάτωση.
Για να υπάρξει αποδοχή χρειάζεται έστω και λίγος χώρος ελεύθερος στο νου για να μπορέσει να λειτουργήσει μέσα μας κάτι ανώτερο από το εγώ και τον κατώτερο νου. Δεν υπάρχει ελεύθερος χώρος όταν είμαστε πλήρως ταυτισμένοι με το εγώ, το σώμα, τις νοητικές και συγκινησιακές καταστάσεις αλλά και τα εξωτερικά αντικείμενα. Δημιουργείται χώρος με το να είμαστε σε επίγνωση του εσωτερικής σιωπηλής παρουσίας μέσα μας, μέσω του διαλογισμού, αλλά και της διάλυσης του εγώ. Καθώς σταδιακά αδυνατίζουν και διαλύονται τα διάφορα εγώ, ελευθερώνεται όλο και περισσότερος χώρος στο νου και όλο και λιγότερο ταυτιζόμαστε με τα περιεχόμενα του νου και όλο και περισσότερο είμαστε σε επίγνωση της εσωτερικής σιωπηλής παρουσίας στην οποία το εγώ δεν έχει πρόσβαση. Επιπλέον καθώς μειώνεται το εγώ και σταθεροποιούμαστε όλο και περισσότερο στην αυτεπίγνωση ο νους και η διάνοια αρχίζουν να λειτουργούν πιο ελεύθερα από το εγώ και αρχίζουν αν εκδηλώνονται σταδιακά οι ανώτερες δυνατότητες τους. Χωρίς αυτόν τον ελεύθερο χώρο και την ανεξαρτητοποίηση της διάνοιας από το εγώ η αποδοχή του εγώ ή οποιασδήποτε εγωικής έκφρασης είναι δύσκολη ή αδύνατη.
Η κατανόηση είναι απαραίτητη σε κάθε είδους εργασία κάνουμε ή σε οτιδήποτε θέλουμε να αναπτύξουμε. Δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος χωρίς κατανόηση. Στην εργασία με το εγώ είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι είναι το εγώ, πως λειτουργεί, τι είναι ο νους και πως λειτουργεί αλλά και τι είναι ο άνθρωπος γενικότερα. Να μάθουμε και να κατανοήσουμε ποιά είναι η φύση μας και ποιες οι λειτουργίες, οι δυνατότητες και ικανότητες στα διάφορα επίπεδα* της ύπαρξης μας, από το σώμα μέχρι και την Συνειδητότητα που είναι ο αληθινός και αθάνατος Εαυτός μας. (Δες παρακάτω όπου αναλύω εν συντομία τα διάφορα επίπεδα της ύπαρξης μας).
Η σάττβα γκούνα είναι η βάση για ένα υγειές σώμα, για ένα υγιή και ισορροπημένο νου και μια διαυγή, αρμονική, φωτεινή διάνοια. Μόνο όταν υπερισχύει η σάττβα γκούνα ο νους και η διάνοια μπορούν να λειτουργήσουν αρμονικά και να εκφράσουν τις ανώτερες νοητικές και συναισθηματικές ποιότητες και αρετές μέσα από τις οποίες είναι και η αποδοχή. Όσο κυριαρχούν η τάμας και η ράτζας στο νου και την διάνοια είναι δύσκολη αν όχι αδύνατη η αποδοχή των διάφορων εκφράσεων του εγώ μας. Γι αυτό ανεξάρτητα από την μορφή και μέθοδο άσκησης ακολουθούμε είναι απαραίτητο να ακολουθήσουμε ένα σαττβικό τρόπο ζωής στην καθημερινότητα μας ώστε να αυξηθεί όσο γίνεται πιο γρήγορα η σάττβα γκούνα στο νου μας και να ελαττωθούν η τάμας (πρωτίστως) και η ράτζας. Πρακτικές όπως ο διαλογισμός, η επανάληψη μάντρα, η πραναγιάμα, η λατρεία και τα κίρταν και μπάτζαν (τραγούδισμα ύμνων και μάντρα), αυξάνουν πολύ την σάττβα γκούνα.
Εκτός από τις πνευματικές πρακτικές θα πρέπει η σάττβα γκούνα να είναι η γκούνα που κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξης μας και της εκδηλώσεις και δραστηριότητες της ζωής μας. Τροφή, περιβάλλον, σχέσεις, δραστηριότητες, σπίτι, μουσική, ταινίες, σκέψεις, συναισθήματα κ.λπ. θα πρέπει να είναι σαττβικής φύσης κατά το πλείστον γιατί δεν είναι δυνατόν να είναι 100% σαττβικά για διάφορους λόγους. Αυτό το θέμα θα αναλυθεί περισσότερο διεξοδικά σε άλλο άρθρο.
Ο ελεύθερος χώρος (που μπορεί να δημιουργηθεί όταν αποτραβήξουμε την προσοχή μας από τα περιεχόμενα του νου και των αισθήσεων και την προσηλώσουμε στην εσωτερική σιωπή πέρα από το νου) η κατανόηση και η ζωή σαττβική, (εννοείται και η άσκηση) είναι οι πυλώνες να αποταυτιστούμε από το εγώ, να το αποδεχτούμε και τελικά να το εξαλείψουμε από τον ψυχισμό μας.
Σχόλιο: Τα διάφορα επίπεδα* της ύπαρξης μας:
1. Σώμα
2. Πράνα (Ζωτική ενέργεια). Φυσικό και η ψυχικό Πράνα.
3. Μάνας-Manas (Εξωτερικός νους),
4. Μπούντι-Buddhi ( Ευφυία, Διάνοια). Η κατώτερη διάνοια και η ανώτερη διάνοια
5. Αχάμκαρα-Ahamkara (Εγώ, η ψευδαισθησιακή ταυτότητα),
6. Τσίττα-Chitta (Υποσυνείδητο, Μνήμη, γενικό πεδίο του νου
7. Αιτιατό σώμα
8. Συνειδητότητα, Άτμαν ή Μπράμαν
Τα 3,4,5,6 μαζί με το ψυχικό πράνα αποτελούν το αστρικό σώμα.
Αν δεν βρούμε άγκυρα σε κάτι σταθερό μέσα μας, το οποίο να μην μπορεί να το αγγίξει το εγώ είναι αδύνατο να αποφευχθεί η ταύτιση* με το εγώ. Χωρίς να έχουμε ένα χώρο ανέγγιχτο από το εγώ είναι αδύνατον να αποφευχθεί η ταύτιση με την κάθε εκδήλωση του εγώ (σκέψεις, φαντασίες, πεποιθήσεις, συγκινήσεις, παρορμήσεις) που ξεπετάγεται από το υποσυνείδητο αλλά και με το ίδιο το εγώ ως ταυτότητα (είμαι το σώμα, ο τάδε και ο δείνα) καθώς επίσης και με τα εξωτερικά αντικείμενα και καταστάσεις. Και για όσο υπάρχει πλήρης ταύτιση με το εγώ δεν τίθεται θέμα αποδοχής του, ούτε μπορεί να γίνει σοβαρή εργασία για τη διάλυση του.
Ταύτιση* σημαίνει ότι όλη μας η προσοχή έχει 'κλαπεί' και απορροφηθεί από το εγώ, οπότε δεν υπάρχει ελεύθερη προσοχή για να είμαστε σε επίγνωση του Είναι μας και να παρατηρούμε το εγώ από απόσταση. Επιπλέον ταύτιση σημαίνει ότι νοιώθουμε ότι είμαστε αυτή η νοητική ή συναισθηματική εκδήλωση και ότι είναι πραγματική. Αυτό είναι που αποκαλούμαι κοινώς ύπνος της συνείδησης. Και αυτή είναι η κατάσταση της πλειοψηφίας των ανθρώπων στην γη. Χωρίς αλλαγή στο επίπεδο τηε συνειδητότητας δεν μπορεί να συμβεί καμμία ουσιαστική αλλγή στον πλανήτη όσες εξωτερικές προσπάθειες και αν κάνουμε.
Το σταθερό σημείο για να πιαστούμε, ο μίτος της Αριάδνης που έσωσε τον Θησέα από τον λαβύρινθο του νου, είναι η σιωπηλή παρουσία στο κέντρο της ύπαρξης μας. Είναι το αθάνατο 'κομμάτι' του εαυτού μας, η θεϊκή ψυχή μας, που παραμένει ζωντανή (είναι η ίδια η ζωή) όταν το σώμα πεθαίνει. Αυτή η 'ζωντανή' σιωπηλή παρουσία είναι πάντα παρούσα μέσα μας. Απλά λόγω άγνοιας δεν της δίνουμε σημασία ούτε μπορούμε να εκτιμήσουμε την αξία της. Επιπλέον για το εγώ που από την φύση του είναι εξωστρεφές, αυτό που το ενδιαφέρει δεν είναι η γαλήνη και η ειρήνη της ψυχής, αλλά ότι κάνει θόρυβο, και αυτό είναι οι αισθητηριακές αντιλήψεις. Η σιωπηλή παρουσία του Είναι μας είναι αμετάβλητη, ακέραιη, ανεπηρέαστη από ότι συμβαίνει στο σώμα και το νου και έχει την καθαρότητα, την δύναμη και την διαπεραστικότητα, να φωτίζει και να διαλύει ότι δεν είναι αρμονικό και φωτεινό μέσα μας, δηλαδή το εγώ.
Μόνο σε κατάσταση πλήρους προσοχής, παρατηρώντας δηλαδή το εγώ που εκδηλώνεται διερευνητικά με πλήρη προσοχή και χωρίς καμιά κρίση-κατάκριση-σχόλιο, όντας σε επίγνωση του 'κέντρου μας' μπορεί να υπάρχει αποδοχή. Δηλαδή υπάρχει ένα τρυφερό αγκάλιασμα αυτού που είναι κακάσχημο και αποτρόπαιο από την περιεκτική επίγνωση που από τη φύση της, όπως και το κενό, δεν αντιστέκεται σε τίποτα αλλά αντίθετα αγκαλιάζει τα πάντα, τα φωτίζει και κάνει την αντίληψη τους δυνατή.
Έτσι γίνεται σαφές ότι η αποδοχή αυτού που συμβαίνει μέσα μας, οποιασδήποτε εγωικής άποψης εκδηλώνεται εκείνη τη στιγμή, δεν είναι μια διανοητική ή συναισθηματική διαδικασία αλλά ένα αγκάλιασμα του από την πληρότητα της προσοχής και της επίγνωσης που είναι το Είναι μας. Όπως προανέφερα και παραπάνω η κατανόηση είναι σημαντική στην αποδοχή και για να είμαστε σ αυτήν την κατάσταση της αυτεπίγνωσης και της πλήρους προσοχής η κατανόηση παίζει το ρόλο της. Παρα ταύτα δεν μπορεί η κατανόηση να αντικαταστήσει την αυτεπίγνωση, την επαγρύπνηση και την αποσπασμένη παρατήρηση που είναι το κέντρο όλης της πνευματικής άσκησης.
Αυτό λοιπόν που απαιτείται πρώτα απ όλα είναι να δημιουργηθεί απόσταση από το εγώ. Από την κάθε εγωική έκφραση και την ιδία την αίσθηση εγώ είμαι ο τάδε ή ο δείνα και να βρούμε εκείνο το μέρος μέσα μας που είναι πάντα ήρεμο, ειρηνικό και ανέπαφο από το εγώ, και το οποίο είναι αυτό που πραγματικά είμαστε, αιώνια Ύπαρξη, αγνή Συνειδητότητα, άπειρη Ευδαιμονία.
Μόνο από εκεί, (από το κέντρο μας), μπορούμε να δούμε το εγώ μας, και κάθε έκφραση του με τρυφερή απόσπαση και να μην αντιδράσουμε προς αυτό με κάποια άλλη εγωικής άποψη.
Και αυτό για να γίνει απαιτείται συνεχής (από στιγμή σε στιγμή) προσπάθεια για την ανάπτυξη του παρατηρητή, και αυτό προϋποθέτει συνεχή προσπάθεια να ανακαλύψουμε τι είναι αυτό μέσα μας που παραμένει σταθερό και αμετάβλητο, την εσωτερική σιωπή πέρα από το νου, και να αγκυροβολήσουμε σε αυτή, (να είμαστε δηλαδή σε συνεχή επίγνωση του κέντρου μας, του Είναι μας).
Η κατανόηση του εγώ ( η κατανόηση του τι είναι το εγώ μας και πως λειτουργεί μέσα μας) η οποία είναι σημαντική για την εργασία με το εγώ και τη διάλυση του, έρχεται επίσης μέσα από την καθαρή και αποσπασμένη παρατήρηση του, όντας σε επαφή με την πηγή μας την σιωπηλή παρουσία του Είναι μας.
Η κατανόηση μεγαλώνει όμως με διάφορους τρόπους και όλοι τους είναι σημαντικοί. Αυξάνεται με την διάλυση του εγώ, με την αύξηση του σάττβα στο νου, με την μελέτη, τον στοχασμό, την συνανστροφή με φωτισμένους ή προχωρημένους μαθητές, με τον διαλογισμό, την διάκριση.
Όλα αυτά όμως έχουν ως βάση την συνεχή αποσπασμένη, τρυφερή και πλήρη παρατήρηση του εγώ με ταυτόχρονη επίγνωση του Είναι μας.
Η κατανόηση είναι προφανές ότι δεν ανήκει στο εγώ αλλά την διάνοια (ευφυΐα) η οποία λειτουργεί στο ανώτερο δυνατό της επίπεδο όταν είναι αγνή-σαττβική και λειτουργεί σε επαφή με την Συνειδητότητα. Η ανώτερη λογική (η ελεύθερη από επιθυμίες, σκοπιμότητες του εγώ αλλά και χωρίς την παρεμβολή των κατώτερων συγκινήσεων και των πεποιθήσεων και απόψεων του εγώ), η διάκριση, η αποσπασμένη παρατήρηση, η κατανόηση και η διαισθητική γνώση ανήκουν στις ανώτερες λειτουργίες της διάνοιας.
Το πιο σπουδαίο ρόλο στην πνευματική μας άσκηση και ανάπτυξη παίζει η διάνοια γι αυτό και η ανάπτυξη των ικανοτήτων της διάνοιας είναι από τα πιο σημαντικά μέρη της εσωτερικής εργασίας και της αυτογνωσίας.
Επίλογος
Με όλα τα αναφερόμενα παραπάνω γίνεται σαφές ότι χωρίς απόσταση (αποταύτιση) από το εγώ, η εσωτερική εργασία είναι δύσκολη και χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα.
Γι αυτό απαιτείται συνεχής (από στιγμή σε στιγμή) προσπάθεια για την ανάπτυξη του παρατηρητή, την συνεχή αποταύτιση (ή απόσπαση) από το εγώ και συνεχής προσπάθεια να ανακαλύψουμε τι είναι αυτό μέσα μας που παραμένει σταθερό και αμετάβλητο, πλήρες και ειρηνικό και να είμαστε σε συνεχή επίγνωσης του.
‘’Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία’’ είπε ο ποιητής, αλλά θέλει και πολύ αντοχή στις αντιξοότητες και στην αντίσταση που προβάλει το εγώ, και ακόμη σταθερή αποφασιστικότητα, αυτοπεποίθηση, ιώβειο υπομονή και συνεχή, σταθερή, φιλόπονη και συστηματική άσκηση.
Καλή δύναμη και συνέχεια στο έργο σας!
