Μια φράση. «Όταν είσαι ερωτευμένος, πρέπει να είσαι έτοιμος να δεχθείς ότι δεν σ' αγαπούν». Εμμανουέλ Λεβινάς.
Μια τάση. Κάποτε, οι γάλλοι φιλόσοφοι θεωρούσαν άτοπο να ασχολούνται με τον έρωτα. Ήταν κάτι σκοτεινό, μυστηριώδες, κατ' άλλους ταπεινό, ενδεχομένως και ύποπτο αφού συγκάλυπτε την πραγματικότητα της σαρκικής επαφής. Εδώ και μερικά χρόνια, όμως, τα πράγματα άλλαξαν. Ο Αλέν Μπαντιού έγραψε το 2009 την Ελεγεία του έρωτα, για να ακολουθήσουν ο Πασκάλ Μπρικνέρ με το Ερωτικό παράδοξο και ο Λικ Φερί με την Επανάσταση του έρωτα. Αυτό τον καιρό, ολόκληρη η Γαλλία συζητά το τελευταίο βιβλίο του Αλέν Φίνκιελκροτ με τον τίτλο Κι αν ο έρωτας διαρκούσε (Εκδ. Stock).
Μερικά ερωτήματα. Αρχίζοντας από τέσσερα βιβλία των Μαντάμ ντε λα Φαγιέτ, Ινγκμαρ Μπέργκμαν, Φίλιπ Ροθ και Μίλαν Κούντερα, ο Φίνκιελκροτ αναρωτιέται τι θέση έχει ο έρωτας σ' έναν κόσμο όπου η δέσμευση διαρκεί όσο και η επιθυμία. Τι μένει από τον έρωτα όταν δεν αντιστέκονται σ' αυτόν ούτε η εκκλησία ούτε η οικογένεια ούτε οι διάφορες συμβάσεις; Είμαστε ακόμη ικανοί να ερωτευόμαστε κόντρα στον θάνατο, κόντρα στον χρόνο, συχνά και κόντρα στην απόλαυση;
Μια συνέντευξη - ή μάλλον πολλές συνεντεύξεις. Ο έρωτας είναι μια παλιά υπόθεση, λέει ο συγγραφέας στο περιοδικό Marianne. Αυτό που ενδεχομένως είναι καινούργιο, είναι το ενδιαφέρον για το ζήτημα της διάρκειάς του. Ο έρωτας έχει περάσει στην αυτοκρατορία του εφήμερου. Λέμε «σ' αγαπώ», αλλά δεν το πιστεύουμε πια. Η ερωτική εξομολόγηση είναι μια υπόσχεση αιωνιότητας, αλλά εμείς έχουμε ενσωματώσει σ' αυτήν το διαζύγιο τόσο με τον έρωτα όσο και με την αιωνιότητα. Δικαιώνουμε έτσι την πριγκίπισσα της Κλέβης, που απέρριψε την ερωτική πρόταση του δούκα του Νεμούρ γιατί έβλεπε ότι δεν θα άντεχε στον χρόνο. Δικαιώνουμε τη στάση της, όσο κι αν τη θεωρούμε ταυτόχρονα εξωφρενική και παράλογη.
Μπορείς φυσικά να ερωτευθείς και να πάψεις να είσαι ερωτευμένος, παρατηρεί ο Φίνκιελκροτ στο περιοδικό Le Point. Αν ο έρωτας δεν είναι παρά ένα συναίσθημα, τότε το μόνο που ενδιαφέρει είναι η έντασή του. Ίσως όμως να αποτελεί και μια ανακάλυψη, την ανακάλυψη ενός μοναδικού πράγματος που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος. Η ανακάλυψη αυτή δεν μπορεί να διαβρωθεί, να φθαρεί, να καταστραφεί από τον χρόνο. Αντίθετα, με τον χρόνο εμβαθύνεται. Μπορεί πάντα να υπάρξει μια συνάντηση που ανατρέπει τα πάντα. Ο Τομάς, ο ήρωας της Αβάσταχτης Ελαφρότητας του Είναι, δεν πίστευε στον έρωτα και ύστερα ανακάλυψε την Τερέζα. Είναι αλήθεια ότι σε γενικές γραμμές ο έρωτας εξαντλείται. Υπάρχουν όμως και όντα ανεξάντλητα.
Άλλη μια φράση. «Αν ο αμοιβαίος έρωτας δεν μπορεί να υπάρξει, άφησέ με να είμαι εκείνος που αγαπώ». Γ.Χ. Ωντεν
Ένα συμπέρασμα. Ο έρωτας βρισκόταν παλαιότερα σε αντιπαράθεση με την καθεστηκυία τάξη. Σήμερα αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα. Και αυτό, αντί να του αφαιρέσει λάμψη, τον έκανε ακόμη πιο εκτυφλωτικό.
Πηγή: Εφημερίδα τα Νέα, 03/10/2011
Αναδημοσίευση: www.e-keimena.gr
