Ο Λεύκιος Λευκίνιος Λούκουλλος (106-57 π.Χ.) είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους που κατάφερε να συνδέσει τόσο δυνατά το όνομά του με την καλοφαγία. Η φράση «λουκούλλεια δείπνα» είναι γνωστή παγκοσμίως.
Όμως, ποιος ήταν στην πραγματικότητα ο άνθρωπος αυτός;
Ο Λούκουλλος ήταν ένας διαπρεπής... Ρωμαίος στρατηγός. Ξεκίνησε την καριέρα του το 89 π.Χ. σαν ανώτατος στρατιωτικός διοικητής. Τον επόμενο χρόνο έγινε ταμίας του Σύλλα. Όταν ο Σύλλας έκανε εκστρατεία ενάντια στην Ελλάδα, του ανέθεσε να κόψει νομίσματα από το χρυσάφι των θησαυρών της Επιδαύρου, της Ολυμπίας και των Δελφών και να φτιάξει στόλο. Στη συνέχεια οι δυο τους ξεκίνησαν τον Α’ Μιθριδατικό πόλεμο, όπου ο Λούκουλλος ήταν αρμόδιος για τα οικονομικά (86-85 π.Χ.). Όταν ο Σύλλας έφυγε για τη Ρώμη το 84 π.Χ. , ο Λούκουλλος παρέμεινε στην Ασία ως ταμίας.
Όταν επέστρεψε στη Ρώμη, ο Λούκουλλος έγινε Αγορανόμος το 79 π.Χ. και τον επόμενο χρόνο Πραίτορας. Στη συνέχεια έγινε διοικητής της Αφρικής. Το 74 π.Χ. έγινε Ύπατος, χρονιά κατά την οποία ξεκίνησε ο Γ’ Μιθριδατικός πόλεμος. Σαν Ύπατος, πολέμησε κατά του Μιθριδάτη με επιτυχία, μέχρι το 66 π.Χ , οπότε παρέδωσε την εξουσία στον Πομπήιο. Επέστρεψε και περίμενε τρία χρόνια έξω από τη Ρώμη, για να του επιτρέψουν να πραγματοποιήσει θρίαμβο, τον οποίο του στέρησαν τελικά. Απογοητευμένος σταματάει τη στρατιωτική του καριέρα και αλλάζει τρόπο ζωής. Έχοντας μαζέψει αμύθητα πλούτη από τις εκστρατείες του, αρχίζει να χτίζει μια σειρά από πολυτελέστατες επαύλεις στα περίχωρα της Ρώμης, όπου συγκεντρώνει υπέροχα έργα τέχνης. Οι κήποι του θεωρούνται οι καλύτεροι της εποχής του, λαμπρότεροι ακόμη και από του αυτοκράτορα. Έξω από τη Νεάπολη κατασκευάζει μοναδικά κτίσματα, όπου παρουσιάζονται οι θησαυροί του, λουτρά, πολυάριθμες αίθουσες συμποσίων, κήπους κρεμαστούς στις απότομες πλαγιές των λόφων και εκτεταμένες εγκαταστάσεις για ιχθυοκαλλιέργειες, μοναδικές για την εποχή εκείνη. Όταν τον επισκέφτηκε εκεί ο στωικός φιλόσοφος Τουβέρων και είδε τον τρόπο με τον οποίο ζούσε, τον αποκάλεσε «Ξέρξη με τήβεννο». Η έπαυλή του στο Τούσκουλο ήταν κατασκευασμένη μόνο για καλοκαιρινή διαμονή, γιατί όλες οι εγκαταστάσεις και οι αίθουσες ήταν ανοιχτές και στραμμένες προς τους κήπους για δροσιά.
Όταν κάποτε την επισκέφθηκε ο Πομπήιος, τον κατηγόρησε πως είχε φτιάξει μια κατοικία άριστη για το καλοκαίρι, ακατάλληλη όμως για τον χειμώνα. Και ο Λούκουλλος του απάντησε γελώντας: «Λες να έχω λιγότερο μυαλό από τους γερανούς και τους πελαργούς και να μην αποδημώ τον χειμώνα;». Τα γεύματά που παρέθετε έμειναν παροιμιώδη για την πολυτέλειά τους. Υπήρχαν τα καλύτερα προϊόντα απ’όλη την αυτοκρατορία, όμως πολλά από αυτά προέρχονταν από τους κήπους του, όπου καλλιεργούσε μοναδικά και σπάνια είδη. Ήταν ο μόνος στη Ρώμη που εξέτρεφε τσίχλες όλο το χρόνο και ο πρώτος που καλλιέργησε κερασιές στην Ευρώπη, τις οποίες είχε φέρει από την πατρίδα τους, την Κερασούντα.
Κάποια μέρα που θα δειπνούσε μόνος του, είδε να του σερβίρουν ένα απλό γεύμα. Αγανακτισμένος κάλεσε τον αρμόδιο υπηρέτη και του έβαλε τις φωνές. Αυτός είπε πως δεν ήξερε ότι θα υπήρχαν και άλλοι καλεσμένοι και ετοίμασε δείπνο για ένα άτομο. Τότε ο Λούκουλλος είπε κάτι που πέρασε στην ιστορία: «Μα δεν ξέρεις πως απόψε ο Λούκουλλος θα δειπνήσει παρέα με τον Λούκουλλο;». Όπως ήταν φυσικό, τα γεύματα αυτά είχαν αρχίσει να σχολιάζονται στη Ρώμη. Κάποια μέρα, λοιπόν, ο Κικέρων και ο Πομπήιος -φίλοι του και οι δύο- φρόντισαν να τον συναντήσουν στην Αγορά. Αφού χαιρετήθηκαν, ο Κικέρων του είπε «θέλουμε να έρθουμε σήμερα στο σπίτι σου και να φάμε μαζί σου, για να δούμε τι ακριβώς σου έχουν ετοιμάσει». Ο Λούκουλλος δίστασε λίγο και είπε να περάσουν κάποια στιγμή αργότερα. Όμως αυτοί αρνήθηκαν ακόμα και να του επιτρέψουν να δώσει εντολές στο προσωπικό, ώστε να ετοιμάσουν κάτι περισσότερο.
Έτσι, όταν έφτασαν στο σπίτι, ο Λούκουλλος έδωσε απλά εντολή στον αρμόδιο υπηρέτη να ετοιμάσει για δείπνο την αίθουσα του Απόλλωνα. Αυτό ήταν το όνομα μιας από τις αίθουσες φαγητού, οι καλεσμένοι όμως δεν ήξεραν πως κάθε αίθουσα αντιστοιχούσε σε ένα διαφορετικής χρηματικής αξίας μενού. Οι υπηρέτες λοιπόν, όταν άκουσαν το όνομα της αίθουσας, ξεκίνησαν αμέσως να ετοιμάζουν ένα δείπνο αξίας πενήντα χιλιάδων δραχμών (περίπου εβδομήντα χιλιάδες ευρώ). Οι καλεσμένοι έμειναν έκπληκτοι για την ταχύτητα με την οποία ετοιμάστηκε ένα τέτοιο μεγάλο δείπνο, το οποίο θεωρείται ένα από τα ακριβότερα στην ιστορία. Έτσι περνούσε τη ζωή του ο Λούκουλλος και τα πολυτελή δείπνα του έμειναν παροιμιώδη. Παράλληλα όμως ήταν λάτρης της φιλοσοφίας, των τεχνών, ήξερε τέλεια ελληνικά και είχε μια πολύ αξιόλογη για την εποχή του βιβλιοθήκη.
Οι σύγχρονοι του Λούκουλλου τον θεωρούσαν καλό στρατιωτικό, ο οποίος όμως αργότερα στη ζωή του κατάντησε παχύσαρκος, έκφυλος και σπαταλούσε το χρόνο του σε άσκοπες ασχολίες. Αυτή η άποψη για το Λούκουλλο, ίσως δημιουργήθηκε εσκεμμένα από τους πολιτικούς του αντιπάλους, ωστόσο επικράτησε σε ολόκληρη την αρχαιότητα, με συνέπεια η αναφορά στο όνομά του να έχει συνήθως υποτιμητική χροιά. Παρ’ όλα αυτά η ιστορία στάθηκε ευνοϊκή απέναντί του και κατά κάποιο τρόπο τον δικαίωσε. Σήμερα το όνομά του είναι συνώνυμο με την καλοφαγία. Υπάρχουν εκατοντάδες εταιρίες τροφίμων με την επωνυμία Λούκουλλος καθώς επίσης και αναρίθμητα εστιατόρια ανά τον κόσμο με το όνομα αυτό, γιατί θεωρούν πως το όνομα του Λούκουλλου τους προσδίδει ένα κάποιο κύρος.
