[Στο σπίτι στη Φλωρεντία, όπου ο Γαλιλαίος θα επιδείξει στους επισκέπτες τη θεωρία του για την κίνηση της γης που φαίνεται από το τηλεσκόπιο.]
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ: Υψηλότατε, είμαι ευτυχής που έχω την τιμή παρουσία σας να κάμω γνωστά στους κυρίους του πανεπιστημίου Σας τα αποτελέσματα των τελευταίων ερευνών μου. [...]
Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: [...] Κύριε Γαλιλέι, προτού ν’ ασχοληθούμε με το περίφημο κιάλι σας, θα θέλαμε να σας παρακαλέσουμε να μας παραχωρήσετε τη χαρά μιας συζητήσεως μαζί σας. Θέμα: Είναι δυνατόν να υπάρχουν τέτοιοι πλανήτες;
Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ: Μία τυπική συζήτησις.
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ: Νόμιζα πως θά ’ταν αρκετό να κοιτάξετε μέσα απ’ το τηλεσκόπιο και να πεισθείτε. [...]
Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ: Ασφαλώς, ασφαλώς. — Γνωρίζετε, φυσικά, πως σύμφωνα με τις απόψεις των αρχαίων δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν αστέρια που να στρέφονται γύρω από ένα άλλο κέντρο, εκτός από τη γη... [...]
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ: Τι θα έλεγε η Υψηλότης Σας, αν παρατηρούσε η ίδια με το τηλεσκόπιο αυτά τα ανύπαρκτα όσο και άχρηστα άστρα;
Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ: Μπαίνει κανείς στον πειρασμό να σας απαντήσει ότι, αφού το κιάλι σας δείχνει πράγματα που δεν μπορεί να υπάρχουν, δεν πρέπει νά ’ναι και πολύ αξιόπιστο. Τι λέτε; [...]
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ: Νόμιζα πως θά ’ταν αρκετό να κοιτάξετε μέσα απ’ το τηλεσκόπιο και να πεισθείτε. [...]
Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ: Ασφαλώς, ασφαλώς. — Γνωρίζετε, φυσικά, πως σύμφωνα με τις απόψεις των αρχαίων δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν αστέρια που να στρέφονται γύρω από ένα άλλο κέντρο, εκτός από τη γη... [...]
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ: Τι θα έλεγε η Υψηλότης Σας, αν παρατηρούσε η ίδια με το τηλεσκόπιο αυτά τα ανύπαρκτα όσο και άχρηστα άστρα;
Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ: Μπαίνει κανείς στον πειρασμό να σας απαντήσει ότι, αφού το κιάλι σας δείχνει πράγματα που δεν μπορεί να υπάρχουν, δεν πρέπει νά ’ναι και πολύ αξιόπιστο. Τι λέτε; [...]
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ: Λοιπόν, οι κύριοι θα κοιτάξουν, ναι ή όχι;
Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ασφαλώς, ασφαλώς. [...]
Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ: Γιατί να εμπλακούμε σε απεραντολογίες; Αργά ή γρήγορα ο κύριος Γαλιλέι θ’ αναγκαστεί ασφαλώς να συμφιλιωθεί με τα γεγονότα. Το θέμα είναι απλούστατο. Οι πλανήτες του θα έσπαζαν τον κρυστάλλινο θόλο!
ΦΕΝΤΕΡΤΣΟΝΙ: Θα ξαφνιαστείτε βέβαια, αλλά δεν υπάρχει κρυστάλλινος θόλος.
Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Οιοδήποτε σχολικό βιβλίο μπορεί να σας πληροφορήσει γι’ αυτό, καλέ μου άνθρωπε.
Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ασφαλώς, ασφαλώς. [...]
Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ: Γιατί να εμπλακούμε σε απεραντολογίες; Αργά ή γρήγορα ο κύριος Γαλιλέι θ’ αναγκαστεί ασφαλώς να συμφιλιωθεί με τα γεγονότα. Το θέμα είναι απλούστατο. Οι πλανήτες του θα έσπαζαν τον κρυστάλλινο θόλο!
ΦΕΝΤΕΡΤΣΟΝΙ: Θα ξαφνιαστείτε βέβαια, αλλά δεν υπάρχει κρυστάλλινος θόλος.
Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Οιοδήποτε σχολικό βιβλίο μπορεί να σας πληροφορήσει γι’ αυτό, καλέ μου άνθρωπε.
ΦΕΝΤΕΡΤΣΟΝΙ: Τότε, να βγουν καινούργια σχολικά βιβλία.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Υψηλότατε, ο αξιότιμος συνάδελφός μου και εγώ ανατρέχομεν εις την αυθεντίαν αυτού τούτου του θείου Αριστοτέλους.
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ [Σχεδόν δουλικά]: Κύριοί μου, άλλο η πίστη στην αυθεντία του Αριστοτέλη κι άλλο η πραγματικότητα, [...] Στο τέλος τέλος ο άνθρωπος δεν είχε και τηλεσκόπιο! [...]
[Ακολουθεί συζήτηση περί Αριστοτέλους και πραγματικότητας μετά από την οποία ο Μεγάλος Δούκας και οι πανεπιστημιακοί ακόλουθοί του φεύγουν.]
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ [Τρέχοντας από πίσω τους]: Αν έριχναν οι κύριοι μια ματιά απ’ το τηλεσκόπιο, θά ’ταν αρκετό!
[Οι επισκέπτες φεύγουν.]
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Υψηλότατε, ο αξιότιμος συνάδελφός μου και εγώ ανατρέχομεν εις την αυθεντίαν αυτού τούτου του θείου Αριστοτέλους.
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ [Σχεδόν δουλικά]: Κύριοί μου, άλλο η πίστη στην αυθεντία του Αριστοτέλη κι άλλο η πραγματικότητα, [...] Στο τέλος τέλος ο άνθρωπος δεν είχε και τηλεσκόπιο! [...]
[Ακολουθεί συζήτηση περί Αριστοτέλους και πραγματικότητας μετά από την οποία ο Μεγάλος Δούκας και οι πανεπιστημιακοί ακόλουθοί του φεύγουν.]
ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ [Τρέχοντας από πίσω τους]: Αν έριχναν οι κύριοι μια ματιά απ’ το τηλεσκόπιο, θά ’ταν αρκετό!
[Οι επισκέπτες φεύγουν.]
Μπέρτολντ Μπρεχτ
*********
(Από τη μετάφραση του Σπύρου Ευαγγελάτου, Ερμής 1991.)
Εικόνες : σκηνικά του Charles Laughton για την παραγωγή του Birmingham Repertory Theatre για το ομώνυμο έργο του 1966
