Άθως, το Άβατο της Αρτέμιδος και των Μουσών στην αρχαία Ελλάδα

Η Λητώ  από τον Δία γέννησε τον Απόλλωνα και την Άρτεμη

Το Άγιο Όρος (επίσημα: Ιερά Κοινότης Αγίου Όρους ) είναι μια «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία» εντός της Ελλάδας, (ίσως μοναδική στο κόσμο, με εξαίρεση τη κοσμική Λάσα του Θιβέτ), στην χερσόνησο του ΆθωΧαλκιδικής στην Μακεδονία, που θεωρείται κέντρο του Ορθόδοξου μοναχισμού..

Θεωρείται από τα σημαντικότερα τμήματα όχι μόνο της Βαλκανικής, αλλά της Ευρώπης και της Ανατολικής Εκκλησίας λόγω της μεγάλης εθνικής, ιστορικής, θρησκευτικής, γραμματειακής και πολιτισμικής αξίας αυτού ως ακόμη και κέντρου διατήρησης και συντήρησης πλούσιου υλικού, έτσι ώστε να χαρακτηρίζεται "καταφύγιο" και "μουσείο" μοναδικού θησαυρού ελληνικής τέχνης και γραμμάτων. 

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, το όρος Άθωνας συνδέεται με τη γιγαντομαχία μεταξύ των Γιγάντων και των Ολύμπιων θεών, ηγέτης των πρώτων ήταν ο Άθως. Ο Άθως πέταξε έναν τεράστιο βράχο εναντίον του Ποσειδώνα από τη Θράκη, αλλά αστόχησε και ο βράχος έπεσε στη θάλασσα, δημιουργώντας το όρος, στο οποίο δόθηκε το όνομά του. Η Σιθωνία οφείλει το όνοµα της στο Σίθωνα, το γιο του Ποσειδώνα. Χαλκιδική δε, ονομάστηκε εξ αιτίας του εποικισμού των Χαλκιδέων από την Εύβοια !!!  

Σύμφωνα με έναν άλλο μύθο, ο θεός Απόλλωνας ερωτεύτηκε τη Δάφνη, κόρη του βασιλιά της Αρκαδίας. Η Δάφνη, προκειμένου να κρατηθεί αγνή, βρήκε καταφύγιο στον κύριο λιμένα του Άθωνα, δίνοντας έτσι το όνομά της σε αυτόν. Από αυτόν το μύθο φαίνεται ότι από τους αρχαίους χρόνους η περιοχή συνδέθηκε με τον αγώνα κατά της σάρκας.

ο θεός Απόλλωνας ερωτευμένος με τη Δάφνη

Οι αρχαίοι γεωγράφοι αναφέρουν δέκα πόλεις στη χερσόνησο: Δίον, Θύσσος, Κλεωναί, Ακρόθωοι, Χαράδρια, Παλαιώριον, Σάνη, Ολόφυξος, Απολλωνία, Ουρανούπολις. Κατά τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων ο Άθως αναφέρεται για πρώτη φορά σχετικά με την περσική αποστολή ενάντιον της Ελλάδας υπό την ηγεσία του Μαρδόνιου το 493 π.Χ. Πλέοντας γύρω από τη χερσόνησο, ο περσικός στόλος συνάντησε κακοκαιρία και υπέστη φοβερή καταστροφή. Κατ’αυτό τον τρόπο η αποπειραθείσα εισβολή ματαιώθηκε.

Το 368 π.Χ. η χερσόνησος και οι πόλεις της έγιναν μέρος του κράτους του Φιλίππου Β’. Μερικά έτη αργότερα ο γιος του Αλέξανδρος ο Μέγας έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας και υπέταξε όλο τον ελλαδικό χώρο. Λέγεται ότι εκείνη την περίοδο ένας αρχιτέκτονας, ο Δεινοκράτης, πρότεινε στον Αλέξανδρο να μετασχηματίσει το βουνό και όλη την χερσόνησο σε ένα τεράστιο άγαλμα, που θα απεικόνιζε τον Αλέξανδρο να κρατά μια πυκνοκατοικημένη πόλη στο χέρι του. Ο Αλέξανδρος απάντησε ότι πρέπει να αφήσει την περιοχή στην ησυχία της.

Το πότε ακριβώς διαδόθηκε ο Χριστιανισμός στον Άθω δεν είναι γνωστό. Κατά μία ρωσική παράδοση φέρεται η ίδια η Θεοτόκος να εμφανίζεται στη περιοχή και οι κάτοικοι ν΄ ασπάζονται τον Χριστιανισμό. Συγκεκριμένα η Θεοτόκος μαζί με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη παραπλέοντας τον Άθω, πηγαίνοντας στην Κύπρο για να επισκεφθούν τον Λάζαρο λόγω φοβερής θαλασσοταραχής αποβιβάστηκαν στην ακτή όπου βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή των Ιβήρων. Εκεί η Θεοτόκος θαυμάζοντας τον χώρο ακούσθηκε φωνή εξ ουρανού που έλεγε: "Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σός και περιβόλαιον σόν καί παράδεισος, έτι δε καί λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι".

Στην αρχαιότητα στο άγιο όρος λατρεύονταν μία άλλη Παρθένα του Ολυμπίου πανθέου  η Άρτεμις.   Δεν ήταν η μόνη όμως. Άλλοι  Θεοί που λατρεύονταν επίσης ήταν : ο Ζευς Ομάλιος ή Φύξιος, ο Απόλλων, ο Διόνυσος, ο Ηρακλής, ο Τιτάνας Κρείος, ο Νηρέας, η Αφροδίτη η Ουρανία, η Μορφώ, η Δήμητρα και άλλες πελασγικές και θρακικές Θεότητες. Αναφέρεται επίσης και  λειτουργία του μαντείου του Απόλλωνα.  Υπήρχε επίσης ένα γιγαντιαίο άγαλμα του Αθώος Διός για το οποίο η παράδοση λέει πως είχε δύο τεράστια διαμάντια για μάτια που έλαμπαν το βράδυ.  

Στη Μονή Μεγίστης Λαύρας υπάρχει μία μαρμάρινη αναθηματική ανάγλυφη πλάκα,στην οποία απεικονίζεται ένα τεράστιο αυτί εντός πλαισίου, πάνω από το οποίο υπάρχει εγχάρακτη η επιγραφή: ΑΡΤΕΜΙΔΙ ΑΓΡΟΤΕΡΑ / ΝΕΒΡΙΣ ΕΠΙΤΑΓΗΝ / ΑΝΕΘΗΚΕΝ. Από τους χαρακτήρες εξάγεται το συμπέρασμα ότι η πλάκα ανήκει στην κλασική ελληνική περίοδο και χρονολογείται στον Ε΄ – Δ΄ π.Χ. αιώνα. Η τοποθέτηση της αναθηματικής πλάκας στο συγκεκριμένο σημείο είναι αφιέρωμα κάποιας Νεβρίδος στην θεά Αρτέμιδα και αποτελεί απόδειξη πως υπήρχαν ελληνικοί ναοί οι οποίοι κατεστράφησαν (ίσως, χωρίς να είμαστε βέβαιοι και) από τους χριστιανούς μοναχούς.

Η θεά Άρτεμης ήταν σύμβολο της αγνότητας και της αιώνιας παρθενίας, της άσπιλης και αμόλυντης παρθένας, η οποία ουδέποτε γνώρισε τον έρωτα, την ανδρική κλίνη και ουδέποτε γέννησε. Από βρέφος είχε ζητήσει από τον πατέρα της Δία την αιώνια παρθενία και ούτε υπέκυψε στα βέλη του θεού Έρωτα όταν αισθάνθηκε το ερωτικό σκίρτημα για τον εκπάγλου καλλονής Ενδυμιώνα.

Στην αρχαιότητα λοιπόν  η περιοχή  ήταν αφιερωμένη στην Αρτέμιδα, ενώ τα μυστήρια που ετελούντο εκεί  από τις ιέρειες Μούσες, αυτός ήταν και ο λόγος που απαγορευόταν ρητά η παρουσία του ανδρικού φύλου. Σε περίπτωση καταπάτησης του άβατον, τότε το άτομο εκτελείτο.  

Έτσι συν το χρόνο και με την επικράτηση του Χριστιανισμού, από Άλσος της Άρτεμιδος και Άλσος των Μουσών, μετονομάστηκε σε Άγιον Όρος από τον Κωνσταντίνο Θ’ τον Μονομάχο (1042-1054) και περιβόλι της Παναγίας, οπότε τότε άρχισε και το κτίσιμο των μοναστηριών. 

Η Άρτεμις, είναι παρθένος, αλλά στις προσπάθειές της και την αγριάδα ομοιάζει με αγόρι, όπως συμβαίνει σε εκείνη την ηλικία των κοριτσιών που η Άρτεμις προστατεύει. Σύμφωνα με τον μύθο, ζήτησε από τον πατέρα της να της δώσει εννιάχρονα κορίτσια για συντροφιά της. Σε αυτή την ηλικία τα κορίτσια έφευγαν από τις μητέρες τους για να υπηρετήσουν την Αρτέμιδα. 

Στα παλαιότερα χρόνια προορίζονταν όλες γι’ αυτό, αργότερα όμως μόνον μερικές. Έμεναν στην υπηρεσία της Θεάς μέχρι που   έφθαναν σε ηλικία γάμου. Οι μικρές ακόλουθοι της Αρτέμιδος ονομάζονταν "άρκτοι". Και η ίδια η Άρτεμις έναν καιρό υποτίθεται ότι ήταν άρκτος -ή σε νεώτερη εποχή, όταν η πανίδα της Ελλάδας ήταν όπως σε νοτιότερα κλίματα, λέαινα. 

Στην εξέλιξη της θρησκείας, ως θεϊκός πρόγονος της Αρτέμιδας αναφέρεται ως  η αφέντρα των ζώων (πότνια θηρών). Αλλά η παρθένα κυνηγός, αγνή και δίκαια, που παρουσιάζεται ήδη στον Όμηρο, είναι διαφορετική από την αφέντρα των ζώων όπως εμφανίζεται στην αρχαιότερη τέχνη. Επίσης, η Άρτεμις συχνά συνδέεται με 6 τα δέντρα και την χλωρίδα, όπως και με τη γονιμότητα.  Η Άρτεμις αντιπροσωπεύει μια από τις πιο γνωστές μορφές της πανάρχαιας Μεγάλης Θηλυκής Θεάς και η λατρεία της θεωρείται προγενέστερη του Απόλλωνα, με τον οποίο αδελφοποιήθηκε μυθολογικά, αργότερα για καθαρά αστρολογικούς σκοπούς {για την αντιστοιχία Μεγάλης και Μικρής Άρκτου και μετά Ηλίου και Σελήνης}.

Τέλος, σύμφωνα με τον  Βλάση Ρασσιά, η Άρτεμις  κατέχει « Όλα τα ψυχικά κέντρα του Πλανήτη Γή {ώς χθονία και παμβασίλεια Θεά} και αντιπροσωπεύει το πνεύμα ενός θεραπευτικού σαμανισμού της Μητριαρχικής Εποχής, με έμφαση στις ψυχικές θεραπείες. Γι' αυτό και σχετίσθηκε αργότερα με την Απολλώνια θεολογία καθώς και με την ιδέα της αγνότητος ». 

Άλλα επίθετα της είναι Λυκία, Δελφινία, Πυθία, Δαφνία, Ποταμία, Λιμνάτις, Ελαφία, Ελαφιόβολος, Εκαέργη, Κυνηγέτις, Εύλοχος, Λοχεία,  Φιλοπάρθενος, Αγνή και Παρθένος Της είχαν αφιερώσει την έκτη ημέρα κάθε μηνός και, ιδιαίτερα, τη νύχτα της Εαρινής Ισημερίας.

Mυθαγωγία