Τα άτομα με παρανοϊκά στοιχεία
προσωπικότητας εκδηλώνουν έντονη τάση καχυποψίας προς τους άλλους ανθρώπους.
Θεωρούν ότι οι άλλοι θέλουν να τους βλάψουν, να τους εκμεταλλευτούν με οποιονδήποτε τρόπο και ερμηνεύουν πάντα τις πράξεις, τα λόγια και τις αναφορές τους ως επιτηδευμένα απειλητικά και προσβλητικά για τους ίδιους. Και οι πιο ασήμαντες αφορμές θέτουν άμεσα υπό αμφισβήτηση την εμπιστοσύνη και την αφοσίωση και των πιο καλών φίλων, συγγενών ή συνεργατών, και συχνά εκδηλώνουν και τάση παθολογικής ζήλιας έναντι της συζύγου ή της συντρόφου που θεωρούν επίσης, με απόλυτη βεβαιότητα, ότι τους απατά βάσει «αδιάσειστων» στοιχείων!
προσωπικότητας εκδηλώνουν έντονη τάση καχυποψίας προς τους άλλους ανθρώπους.
Θεωρούν ότι οι άλλοι θέλουν να τους βλάψουν, να τους εκμεταλλευτούν με οποιονδήποτε τρόπο και ερμηνεύουν πάντα τις πράξεις, τα λόγια και τις αναφορές τους ως επιτηδευμένα απειλητικά και προσβλητικά για τους ίδιους. Και οι πιο ασήμαντες αφορμές θέτουν άμεσα υπό αμφισβήτηση την εμπιστοσύνη και την αφοσίωση και των πιο καλών φίλων, συγγενών ή συνεργατών, και συχνά εκδηλώνουν και τάση παθολογικής ζήλιας έναντι της συζύγου ή της συντρόφου που θεωρούν επίσης, με απόλυτη βεβαιότητα, ότι τους απατά βάσει «αδιάσειστων» στοιχείων!
Κάθε νέα κατάσταση, κάθε τυχαίο γεγονός υποκρύπτει έντεχνα και μεθοδικά μια προσβολή ή απειλή εναντίον τους, π.χ., η δυσκολία συνδιαλλαγής με μια τράπεζα θέτει άμεσα την υποψία ότι κάποιο λάθος «κινείται» ειδικά εις βάρος τους στο δικό τους λογαριασμό, η ακύρωση ενός ραντεβού από έναν φίλο μια ειδικά σχεδιασμένη προσβλητική κίνηση εναντίον τους. Οι αντιδικίες και οι διαπληκτισμοί είναι έντονοι και συχνοί στην καθημερινότητά τους: «αρπάζονται» εύκολα, παρεξηγούν τα λόγια των άλλων και είναι πάντα σε θέση ετοιμότητας για αντιπαράθεση και προάσπιση των δικαιωμάτων τους. Οι εντάσεις που δημιουργούνται όμως δεν ξεπερνιούνται εύκολα και ο θυμός δεν καταλαγιάζει. Μια αίσθηση κακίας και αντεκδίκησης παραμένει άσβεστη και τα λάθη, η κριτική και οι προσβολές δεν συγχωρούνται.
Ως αποτέλεσμα, σοβαρά προβλήματα επέρχονται στις διαπροσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις, κυρίως στη δυνατότητα συνεργασίας σε ομάδες σε έναν συγκεκριμένο επαγγελματικό χώρο. Οι συνάδελφοί τους δεν ανέχονται εύκολα ή δεν «αντέχουν» τη διαρκή ένταση και τους συνεχείς διαπληκτισμούς, την ανάγκη να αμύνονται διαρκώς σε απίστευτα σενάρια και κατηγορίες εναντίον τους για τις πιο ασήμαντες αφορμές. Παρ’ όλα αυτά οι ίδιοι συχνά σταδιοδρομούν επιτυχώς σε συγκεκριμένες επαγγελματικές θέσεις και χώρους, όπως για παράδειγμα στην πολιτική, τις εμπορικές ή άλλες συνδιαλλαγές κλπ., όπου η επιθετική και ανταγωνιστική τους διάθεση συναντά γόνιμο και επικερδές έδαφος!
Συνήθως δίνουν την εικόνα «κρύων» και απόμακρων ατόμων. Είναι πάντα σοβαροί και χωρίς καμία αίσθηση χιούμορ. Εκδηλώνουν έντονο άγχος και ποτέ ρομαντικά ή τρυφερά συναισθήματα, οι άλλοι αποτελούν πάντα έναν επικείμενο εχθρό που απειλεί να τους προδώσει με το χειρότερο τρόπο. Ενδιαφέρονται συνήθως για πρακτικές ασχολίες, μηχανολογικά ή ηλεκτρολογικά ζητήματα, κομπιούτερς κλπ. και σπάνια για ζητήματα Τέχνης ή αισθητικής. Παράλληλα, διακατέχονται από μια αίσθηση μεγαλομανίας, μια φαινομενική υπέρμετρη αίσθηση εμπιστοσύνης στις ιδιαίτερες ικανότητες και χαρίσματά τους. Περιφρονούν εξάλλου και αγνοούν τους ανθρώπους που αντιλαμβάνονται ως αδύναμους και μαλθακούς.
Η βασική άμυνα που χρησιμοποιούν οι εν λόγω προσωπικότητες είναι η προβολή. Τα άτομα με παρανοϊκά στοιχεία προσωπικότητας νιώθουν βαθιά μέσα τους μια αίσθηση απαξίωσης και υποβάθμισης του εαυτού τους. Τα στοιχεία αυτά έχουν διαμορφωθεί από συγκεκριμένους τρόπους ανατροφής και διαπαιδαγώγησης στο οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον, από έντονη κριτική, έλεγχο και προσβλητική αντιμετώπιση που έχουν υποστεί, πιθανόν και από παρανοϊκά στοιχεία προσωπικότητας των ίδιων των γονέων. Οι ίδιοι όμως δεν θέλουν να «αναγνωρίσουν» στον εαυτό τους και δεν συνειδητοποιούν ουσιαστικά την απαξιωμένη αυτή εικόνα τους και την τάση να επικρίνουν οι ίδιοι με το χειρότερο τρόπο τον εαυτό τους, και έτσι την προβάλλουν στους άλλους: οι άλλοι τους υποτιμούν και τους επικρίνουν για να τους βλάψουν. Οι άλλοι τους ζηλεύουν και τους φθονούν και για αυτό λειτουργούν εναντίον τους! Οι ίδιοι έχουν τις καλύτερες προθέσεις και το μόνο που προσπαθούν είναι απλά να προστατεύσουν τον εαυτό τους!
Τα άτομα με παρανοϊκά στοιχεία προσωπικότητας χρειάζονται ειδική ψυχοθεραπευτική βοήθεια. Είναι όμως γεγονός ότι η φύση της ψυχοπαθολογίας τους δύσκολα τους οδηγεί σε έναν ειδικό καταρχήν γιατί θεωρούν ότι οι άλλοι και όχι οι ίδιοι έχουν κάποιο πρόβλημα και είναι κακοί και επιθετικοί μαζί τους! Παράλληλα, και αν ακόμη απευθυνθούν τελικά σε κάποιον ειδικό, η δημιουργία μιας σχέσης εμπιστοσύνης είναι εξαιρετικά δύσκολη καθώς τον υποπτεύονται διαρκώς και θεωρούν ότι οι εκμυστηρεύσεις τους θα στραφούν με βεβαιότητα εναντίον τους και θα δημοσιοποιηθούν. Πίσω από αυτή τη στάση κρύβεται βέβαια η αδυναμία τους να πιστέψουν ότι κάποιος ενδιαφέρεται πραγματικά για αυτούς και θέλει να τους βοηθήσει. Μέσα τους δεν μπορούν να νιώσουν ότι αξίζουν να αγαπηθούν και, δυστυχώς, δύσκολα μπορεί κανείς να τους πείσει για αυτό…
