Είναι πολύ δύσκολο να κάνεις έναν κατάλογο με τα καλύτερα ή τα πιο κλασικά ή τα πιο διαχρονικά βιβλία. Άλλωστε ακόμα και οι παραπάνω ορισμοί (καλύτερα, κλασικά, διαχρονικά) δεν μπορούν να έχουν “ασφαλές” περιεχόμενο. Ωστόσο, για τις ανάγκες του σχολείου, και πιο ειδικά των μαθητών /-τριών, προχώρησα σε μια επιλογή, βασιζόμενος σε μια προσωπική (άρα υποκειμενική) αξιολόγηση, έχοντας ως μοναδική αίσθηση “ασφάλειας” τη βιβλιοφιλία μου και το πάθος μου για το διάβασμα. Η πρόταση που δίνεται εδώ είναι ολίγον διαφοροποιημένη απ’ εκείνη του σχολείου και αφορά κυρίως τα πολιτικά βιβλία.
Εννοείται ότι κάποια βιβλία διαβάζονται στη μαθητική φάση άλλα διαβάζονται σε πιο ώριμες ηλικίες, αλλά τα περισσότερα διαβάζονται και ξαναδιαβάζονται και μελετώνται σε κάθε φάση της ηλικίας μας. Σε κάθε περίπτωση, είναι μια πρόταση και μόνο, η οποία έπρεπε και να σταματάει για τεχνικούς λόγους (έκταση δύο σελίδων) στον αριθμό 78. Η σειρά δεν είναι αξιολογική, αν και για τα πρώτα έχω μια λογική ιεράρχησης. Ευπρόσδεκτη κάθε παρατήρηση, αλλά σε κάθε νέα πρόταση – προσθήκη θα πρέπει να προτείνεται και μια αφαίρεση εκ των υπαρχόντων βιβλίων.
Σαφώς και υπάρχουν βιβλία που είναι πιο αξιόλογα από τα προτεινόμενα, αλλά έγινε προσπάθεια να υπάρχουν βιβλία από τις διάφορες περιοχές της γνώσης και από τις διάφορες εποχές του πνεύματος. Φυσικά η λογική της πρότασής μου δεν αντιπαρατίθεται στη σύγχρονη παραγωγή του βιβλίου. Ωστόσο, η σπουδαιότητα του βιβλίου αναδεικνύεται και στη διαμάχη του με τον χρόνο, μέχρι να κατακτήσει την έννοια του κλασικού βιβλίου.
Έχω τη γνώμη ότι η επιλογή των βιβλίων που διαβάζουμε είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Υπάρχει πολύ “σκουπίδι” και στο χώρο του βιβλίου. Επιπλέον, τα εμπορικά και τα ευπώλητα βιβλία είναι πιο κοντά στην παρακμιακή γραφή μάλλον παρά στην αντίστοιχη λογοτεχνική γραφή που τόσο πολύ καλλιεργεί την ελευθερία και την ανάταση του ανθρώπινου πνεύματος. Σε κάθε περίπτωση, ο αστερισμός των βιβλίων που διαβάζουμε και μάς φωτίζει είναι μια επιλογή ζωής, είναι μια άποψη για τη ζωή.
1. Η «Οδύσσεια» και η «Ιλιάδα» του Όμηρου.
2. Τα «Πολιτικά», τα «Φυσικά»… του Αριστοτέλη.
3. Ο «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου.
4. «Αντιγόνη», «Οιδίπους τύραννος» του Σοφοκλή.
5. «Το Συμπόσιον», «Η Πολιτεία», ο «Φαίδων» του Πλάτωνα.
6. «Ιστορία» του Θουκιδίδη.
7. «Ιστορία» του Ηρόδοτου.
8. «Μήδεια» του Ευριπίδη.
9. «Οι κωμωδίες» του Αριστοφάνη.
10. «Ερωτικός», «Περί παίδων αγωγής» του Πλούταρχου.
11.«Πόλεμος και Ειρήνη», «Άννα Καρένινα» του Τολστόι.
12. «Έγκλημα και τιμωρία», «Αδελφοί Καραμαζώφ»… του Ντοστογιέφσκι.
13. «Ο Δον Κιχώτης» του Θερβάντες.
14. «Φάουστ» του Γκαίτε.
15. «Άμλετ», «Οθέλος», «Βασιλιάς Ληρ»… του Σαίξπηρ.
16. «Η θεία κωμωδία» του Δάντη.
17. «Η Αινειάδα» του Βιργίλιου.
18. «Δεκαήμερον» του Βοκάκιου.
19. «Οδυσσέας» του Τζόις.
20. «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Προυστ.
21. «Η δίκη», «Ο Πύργος» του Κάφκα.
22. «1984», «Η φάρμα των ζώων» του Όργουελ.
23. «Κριτική του καθαρού λόγου» του Καντ.
24. «Η φαινομενολογία του πνεύματος» του Χέγκελ.
25. «Η κρίση του πνεύματος» του Βαλερύ.
26. «Η διαλεκτική της φύσης» του Ένγκελς.
27. «Κεφάλαιο» του Μαρξ.
28. «Η καταγωγή των Ειδών» του Δαρβίνου.
29. «Η θεμελίωση της Γενικής Θεωρίας της σχετικότητας» του Αϊνστάιν.
30. «Εισαγωγή στην ψυχανάλυση» του Φρόιντ.
31. «Είναι και χρόνος» του Μ. Χάϊντεγγερ.
32. «Η γέννηση της τραγωδίας» του Νίτσε.
33. «Η Φόνισσα», «Οι έμποροι των εθνών»… του Παπαδιαμάντη.
34. «Η έρημη χώρα» του Έλιοτ.
35. «Το ταξίδι μου» του Γ. Ψυχάρη.
36. «Αναφορά στον Γκρέκο», «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Η Ασκητική» … του Καζαντζάκη.
37. «Η ζωή εν τάφω» του Σ. Μυριβήλη.
38. «Μεγάλες προσδοκίες» του Ντίκενς.
39. «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» του Κ. Λούις.
40. «Ο μικρός πρίγκιπας» του Εξυπερί.
41. «Το μαγικό βουνό», «Δόκτωρ Φάουστους» του Τ. Μαν.
42. «Η διαλεκτική του διαφωτισμού» των Χόρκχαϊμερ & Αντόρνο.
43. «Ο μύθος του Σίσυφου», «Η πανούκλα»… του Καμύ.
44. «The Open Society and its Enemies» του Karl Popper.
45. «Ματωμένος γάμος», «Gypsy Ballads» του F.G. Lorca.
46. «Το διπλό βιβλίο» του Δ. Χατζή.
47. «Γράμματα από τη φυλακή» του A. Γκράμσι.
48. «Κράτος και εξουσία» του Ν. Πουλαντζά.
49. «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού» … του M. Βέμπερ
50. «Οι άθλιοι», «Η Παναγία των Παρισίων» του Β. Ουγκό.
51. «Ο τρελός έρως» του Α. Μπρετόν.
52. «Κυβερνητική» του Ν. Wiener.
53. «Φυσική και φιλοσοφία» του Χάϊζενμπεργκ.
54. «Το χρονικό του χρόνου», «Το μεγάλο σχέδιο» του Χώκινγκ.
55. «Λέξεις», «Ο υπαρξισμός είναι ανθρωπισμός»… του Σαρτρ.
56. «Εξομολογήσεις» του Αγίου Αυγουστίνου.
57. «Μόμπι Ντικ» του Μέλβιλ.
58. «Τα σταφύλια της οργής» του Τζων Στάινμπεκ
59. «Democracy and Education» του John Dewey.
60. «Molecular Biology of the Gene», «Διπλή έλικα» του J. Watson.
61. «Η ανάπτυξη της βιολογικής σκέψης» του E. Mayr.
62. «Η τύχη και η αναγκαιότητα» του Ζ. Μονό.
63. «Το τέλος της βεβαιότητας» του Ι. Πριγκοζίν.
64. «Η ιστορία της Δυτικής φιλοσοφίας», «Human Knowledge», «Μετά τη γνώση» του Ράσσελ.
65. «Η απαρχή της φιλοσοφίας», «Η απαρχή της γνώσης» του Γκάνταμερ.
66. «Αισθητική θεωρία» του Αντόρνο.
67. «Κείμενα γνωσιοθεωρίας και κοινωνικής κριτικής» του Habermas
68. «Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση» του Χιουμ.
69. «Για μια κριτική εκπαιδευτική θεωρία» των Carr & Kemmis
70. «Μαουτχάουζεν», «Η αυλή των θαυμάτων» του Καμπανέλλη
71. «Το λάθος», «Το διαβατήριο» του Σαμαράκη
72. «Το κιβώτιο» του A. Αλεξάνδρου
73. «Το σχολείο αλλάζει» του B. Charlot.
74. «Ο κύκλος με την κιμωλία», «Μάνα κουράγιο» του Μπρεχτ.
75. «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» του Κούντερα.
76. «Η ανθρώπινη κατάσταση» της Χ. Άρεντ.
77. “Λολίτα”, “Μίλησε μνήμη”, του Ναμπόκοφ.
78. Ποιήματα των Σολωμού, Παλαμά, Καβάφη, Ελύτη, Ρίτσου…
Του Νίκου Τσούλια
Manuel de Gracia 4D Pict
