Πρώτον κατάφερε (ο διάβολος) να αλλοιώση το πνεύμα της ασκητικότητος και να το κάνη μία ακτιβιστική ενέργεια, έαν «πρέπει», ενώ ο σκοπός του μοναχού είναι η θέωσίς του. Και έτσι, το περιεχόμενο του μοναχισμού, από θεολογικό και οντολογικό, από κοινωνία θείας χάριτος και ενεργείας, έγινε μία πράξις, μία ενέργεια, ένας κανόνας. Αυτός ο κανόνας όμως αλλοιώνει την πνευματικότητα του ανθρώπου, και το χειρότερο, του δημιουργεί την συνείδησι ότι εκπληρώνει το έργο του. Κάνω τον κανόνα μου ως μοναχός; Εντάξει, λέγει, είμαι μοναχός. Ή, εκτελώ αυτό που μου επιβάλει η Εκκλησία, το μικρό ή μεγάλο μου Σχήμα ή η ρασοφορία μου; Τότε, όχι μόνον δεν μου λείπει τίποτε, αλλά και μου χρωστάει ο μεν Θεός αμοιβή για την δικαιοσύνη μου, η δε Παναγία –κατά την αγιορείτικη παράδοση- την σωτηία μου, διότι μου υποσχέθηκε πως θα με σώση, όπότε αν υποθέσωμε ότι κάνω και καμία αμαρτία, δεν χάλασε ο κόσμος, θα σωθώ. Αυτή η αντίληψις, το συγχρονο αυτό πνεύμα είναι μία εξαχρείωσις της μοναχικής ζωής, ένα κατόρθωμα του σατανά.
Ένα δεύτερο επίτευγμα του σατανά είναι η εξαφάνισις της θείας μεταλήψεως, της δια του μυστηρίου της θείας ευχαριστίας προσλήψεως του Θεού. Αυτό που είναι, θα λέγαμε, το «ψωμοτύρι» του ανθρώπου, το καθημερινό εφόδιό του, το φάρμακο για την αμαρτία, για την αρρώστια, για την ραθυμία, για το πάθος, για το έγκλημα, το κάναμε στις ημέρες μας πολυτελέστατο είδος, μπορούμε δηλαδή να το παίρνωμε κάθε δεκαπέντε ή κάθε είκοσι ημέρες ή κάθε μήνα, αφού ετοιμασθούμε πάρα πολύ, αφού κάνωμε τριήμερες και σαρανατήμερες νηστείες, και αφού...οπότε τελικώς το μυστήριο αυτό αδρανεί, γίνεται μία τελεσιουργική πράξις, στην οποία πηγαίνομε απλώς για να συμμετάσχωμε. Αυτή η θεία κοινωνία δεν φέρνει κανέναν απολύτως καρπό, μόνον θυμίζει κάτι που έκαναν οι παλαιοί. Παράλληλα, διασώζει και κάτι από το ασκητικό πνεύμα της Εκκλησίας, με το να επιβάλλη άσκησι πριν την θεία κοινωνία. Αλλά αυτή η άσκησις είναι κατάργησις μίας άλλης αλήθειας, της ανάγκης της συνεχούς θείας μεταλήψεως.
Και το τρίτο επίτευγμα του σατανά είναι να καταργήση την πρόσληψι του Χριστού ως Λόγου δια της μυστική εργασίας. Πέτυχε ο διάβολος να καταργήση την αδιάλειπτη λήψι του Αγίου Πνεύματος, που γίνεται προφανώς δια της διδασκαλίας και της μελέτης. Δυστυχώς, σήμερα στο Άγιον Όρος, άλλα και ευρύτερα στα μοναστήρια μας, δεν υπάρχει διδασκαλία, ούτε μελέτη. Ποιος διαβάζει Αγία Γραφή; Ποιος διαβάζει Πατέρες; Η μεν ανάγνωσις της Αγίας Γραφής περιορίζεται μόνον στις Προφητείες, στον Πραξαπόστολο ή στα Ευαγγέλια που διαβάζονται κατα τις ακολουθίες στον ναό, η δε ανάγνωσις των Πατερικών κειμένων περιορίζεται στις αντίστοιχες αναγνώσεις της τραπέζης ή της εκκλησίας. Στην πραγματικότητα όμως, ακόμη και η ανάγνωσις στην τράπεζα είναι μία παραφθορά του μοναχικού πνεύματος, διότι γινόταν για λόγους ασκητικούς ή σιωπής, όταν έτρωγαν οι μοναχοί και όχι για πρόσληψι εννοιών.
Εμείς τα περωρίσαμε όλα στην εκκλησία και στην τράπεζα, και εξαφανίσθηκε η μελέτη. Έτσι, ο μοναχός δεν χρειάζεται ούτε λάμπα στο κελί του, γιατί την ημέρα δουλεύει και το βράδυ, μετά την κούρασι όλης της ημέρας, πάει και κοιμάται. Το πολύ πολύ μπορεί να κάνη μόνον τις μετάνοιές του, που δεν χρειάζονται φως, μέτά το Απόδειπνο μέχρι να κοιμηθή ή το πρωί πριν ή μετά την ακολουθία.
Αυτές οι τρεις μεγάλες νίκες του πονηρού καθιστούν ανίκανο και αδύναμο τον μοναχισμό σήμερα, αποτελούν δε αμυδρές εικόνες της παλαιάς δόξας του.
Γέροντος Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου
Χαριστματική Οδός
Ερμηνεία στον Βίο του Οσίου Νείλου του Καλαβρού
Εκδ. Ίνδικτος
