«Ποτέ δεν είμαστε πιο συναισθηματικοί από ότι τη στιγμή που απειλείται η πρωταρχική ερωτική μας σχέση».
Η ανάπτυξη ενός συναισθηματικού δεσμού είναι σημαντική, ενώ η ανάγκη να καλύψουμε τις συναισθηματικές μας ανάγκες μέσα από μια σχέση είναι διαρκής. Σε κάθε σχέση που συνάπτουμε αναζητούμε τη συναισθηματική ανταπόκριση, την κατανόηση και την αποδοχή από τον άλλο. Στην προσπάθειά μας να εξασφαλίσουμε αυτή την ανταπόκριση μπορεί να γίνουμε απαιτητικοί και απόλυτοι, μπορεί να ξεχάσουμε να δείξουμε τη δική μας συναισθηματική ανταπόκριση στον άλλο, μπορεί να γίνουμε εγωιστές ή αχάριστοι, επιθετικοί ή υποτιμητικοί.
Όταν δεν λαμβάνουμε την ανταπόκριση που έχουμε ανάγκη μέσα από μια σημαντική σχέση μπορεί να οδηγηθούμε στην απομόνωση και στην απώλεια του δεσμού αγάπης. Στην προσπάθειά μας να εξασφαλίσουμε τη συναισθηματική ανταπόκριση μπορεί να μπούμε σε μια διαδικασία μάχης ή φυγής, αρχίζοντας να καταρρίπτουμε ευθύνες στον άλλο και να γινόμαστε επιθετικοί ή μπορεί να αρχίσουμε να απομακρυνόμαστε, να κλεινόμαστε περισσότερο στον εαυτό μας, ως ένα τρόπο άμυνας, και να αδιαφορούμε για την εξέλιξη της σχέσης, εφόσον δεν λαμβάνουμε αυτά που προσδοκούσαμε.
Μέσα σε μια τέτοια φάση της σχέσης και οι δύο σύντροφοι νιώθουν τρομοκρατημένοι και μπερδεμένοι, αλλά ο καθένας το αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο. Το πρόβλημα ξεκινάει όταν και οι δύο μπαίνουν σε ένα φαύλο κύκλο «κατηγορώ- απομακρύνομαι», όπου όλοι οι φόβοι επιβεβαιώνονται και προστίθενται στα συναισθήματα μοναξιάς που βιώνει ο καθένας. «Οι περισσότερες αλληλοκατηγορίες σε αυτούς τους διαλόγους είναι απελπισμένες κραυγές για επανασύνδεση, διαμαρτυρίες κατά της αποσύνδεσης. Και κατευνάζουν μόνο όταν ο ένας από τους δύο πλησιάζει συναισθηματικά, με διάθεση να αγκαλιάσει, να καθησυχάσει. Δεν υπάρχει άλλη λύση. Εάν αυτή η επανασύνδεση δεν γίνει, ο αγώνας θα συνεχιστεί. Ο ένας σύντροφος θα προσπαθεί με μανία να αποσπάσει την ανταπόκριση του άλλου. Ο άλλος, ακούγοντας ότι έχει αποτύχει στην αγάπη, θα παγώσει. Ακινησία μπροστά στον κίνδυνο είναι η βιολογικά εγγεγραμμένη στάση απέναντι στην ανημπόρια» (Johnson, 2014: 60).
«Η αγάπη είναι ο καλύτερος μηχανισμός επιβίωσης και είναι τρομαχτικό να νιώσεις ξαφνικά αποκομμένος συναισθηματικά από τον σύντροφό σου, αποσυνδεδεμένος. Πρέπει να επανασυνδεθούμε, να μιλήσουμε για τις ανάγκες μας με τέτοιον τρόπο ώστε να κινητοποιηθεί ο σύντροφός μας και να ανταποκριθεί. Αυτή η λαχτάρα για συναισθηματικό δεσμό με τους κοντινούς μας ανθρώπους είναι η κατεξοχήν συναισθηματική προτεραιότητα, επισκιάζει ακόμη και την ανάγκη για τροφή ή για σεξ» (Johnson, 2014: 59).
Η πορεία της σχέσης και η κάλυψη της ανάγκης για συναισθηματική ανταπόκριση εξαρτάται από την αμοιβαία ανάγκη και των δύο να προσεγγίσουν ο ένας τον άλλο και να συνεχίσουν να αγαπιούνται. Σημαντικό ρόλο για την συναισθηματική ανταπόκριση παίζει ο βαθμός στον οποίο ο ένας σύντροφος πιστεύει ότι ο άλλος είναι διαθέσιμος και θα είναι κοντά του όταν τον έχει ανάγκη, ότι μπορεί να τον ακούσει και να τον καταλάβει, να τον στηρίξει και να τον νοιαστεί. Αρκεί ο κάθε σύντροφος να είναι εκεί και να θέλει να είναι εκεί για να ακούσει την απελπισμένη φωνή του άλλου για επαφή, για φροντίδα και αγάπη, ώστε να αντέξει τις διαφορές, τις πληγές και τη δοκιμασία του χρόνου (Johnson, 2014: 60).
Η ανάπτυξη μιας σχέσης προϋποθέτει τρία βασικά χαρακτηριστικά:
Τη διαθεσιμότητα: πόσο ανοιχτός παραμένει ο σύντροφος ακόμη και όταν έρχεται αντιμέτωπος με την αμφιβολία και την ανασφάλεια; Πόσο διαθέσιμος είναι ώστε να κατανοήσει τα συναισθήματα του άλλου και να συντονιστεί με τις ανάγκες του άλλου;
Την ανταπόκριση: πόσο συντονίζεται ο καθένας στα συναισθήματα του συντρόφου και πόσο δείχνει ότι τον αγγίζουν; Πόσο ευαίσθητη είναι η ανταπόκριση που δείχνει και πόσο κατανοεί ανάγκες και φόβους που αναδύονται από τον συναισθηματικό δεσμό;
Τη δέσμευση: πόσο σίγουρος νιώθει ο καθένας για την εκτίμηση που του τρέφει ο σύντροφος και για το βαθμό στον οποίο θα παραμείνει κοντά του; Πόση προσοχή δείχνουμε στον άλλο και πόσο συναισθηματικά παρόντες είμαστε;
Αυτοί είναι οι βασικοί παράγοντες που θα πρέπει να είναι παρόντες και να λαμβάνονται υπόψη και από τους δύο συντρόφους ώστε να μπορέσει να εξελιχθεί μια σχέση. Απαιτείται όμως προσπάθεια και ενασχόληση και από τους δύο συντρόφους, ώστε να είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι και να ανταποκρίνονται σε συναισθηματικό επίπεδο στις ανάγκες του άλλου.
Βιβλιογραφία
Johnson, S. (2014). Κράτα με σφιχτά. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
