Τοξική η συνήθεια της ταριχευμένης σκέψης
Από τη στιγμή που μία πληροφορία θα περάσει στον σκληρό μας δίσκο ως γεγονός, αυτομάτως σώζεται ως προσωπικό «πιστεύω» (πεποίθηση) και η διαδικασία διαγραφής του καθίσταται δύσκολη και ορισμένες φορές ακατόρθωτη.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί δε θέλουμε να συμμετέχουμε στη μια πορεία αλλαγής πλεύσης της σκέψης μας και να την αντικαταστήσουμε με μία νέα, πιο εξελιγμένη μορφή της;
Έχουμε πειστεί πως αν αλλάξουμε γνώμη για κάποιον ή για κάτι θα θεωρηθούμε ανώριμοι και ασταθείς, φοβούμενοι τυχόν επικριτικές στάσεις.
Είναι άξιον περιέργειας το γεγονός πως, ενώ συμφωνούμε ότι η προσωπική ανάπτυξη συνεπάγεται την υπέρβαση του μέχρι χθες εαυτού μας, κατακτώντας καθημερινά ένα υψηλότερο και πολυδιάστατο επίπεδο νόησης και κατανόησης του κόσμου που ζούμε και μας περιβάλλει, δείχνουμε ανυπέρβλητη δυσφορία στη θέα μιας εν δυνάμει εγκατάλειψης πρότερων πεποιθήσεων, οι οποίες δεν αφήνουν χώρο ενσωμάτωσης νέου υλικού.
Για να αποφύγουμε τη δυσάρεστη αυτή θέση, αποκρύπτουμε ή συχνά καμουφλάρουμε το φίλτρο υποδοχής ανανέωσης πληροφοριών και αποπροσανατολίζουμε με μεγάλη επιτυχία την εισαγωγή ιδεών που δύναται να ταράξουν τις ήδη υπάρχουσες θέσεις.
Με άλλα λόγια, αποτυγχάνουμε παταγωδώς να ακολουθήσουμε τη διαχρονικά χρήσιμη συμβουλή του Carl Sagan περί κριτικής σκέψεως, η οποία δεν είναι άλλη από την ακόλουθη:
“Προσπαθήστε να μη δένεστε υπερβολικά με μία θεωρία,
απλώς επειδή είναι δίκη σας”.
Η ενστικτώδης και ασυνείδητη ανάγκη μας να προστατέψουμε κάτι που θεωρούμε απόκτημά μας, δεν αφήνει χώρο στην υγιή αμφισβήτηση της ορθότητάς του. Για το λόγο αυτό, όταν κάποιος προσπαθεί να μας διορθώσει και να ξεδιαλύνει κάποια τυχόν παρανόηση, ανεξέλεγκτα λειτουργούμε αντίστροφα και ενδυναμώνουμε πεισματικά τη θέση μας, αντιτιθέμενοι στον πομπό του νέου μηνύματος, με τελική αποστολή μας να εξαλείψουμε οτιδήποτε εισβάλει στην ταριχευμένη σκέψη μας.
Με τη πάροδο του χρόνου, η παγίωση αυτής της στάσης, καθιστά αδρανή τη δυνατότητα ανίχνευσης ασθενών «πιστεύω» και διατηρεί σταθερή τη τοξική συνήθειά μας να τα θεωρούμε υγιή.
Η παραπάνω στάση χαρακτηρίζει ένα μεγάλο τμήμα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, όμως δεν είναι καθολική. Θύματά της είναι συνήθως όσοι δεν επιθυμούν να δημιουργήσουν νέες νευρωνικές συνάψεις και επαναπαύονται στη μηρυκαστική ανακύκλωση ιδεών και αντιλήψεων.
Στη περίπτωση αυτή, η μεροληπτική αφομοίωση λαμβάνει δράση και θέτει τον εγκέφαλο σε αυτόματο πρόγραμμα, το οποίο δέχεται μόνο απλές εξηγήσεις που δεν απαιτούν μεγάλη προσπάθεια επεξεργασίας και κυρίως αναβάθμισης.
Το κλειδί για την προσωπική ανέλιξή μας είναι η άβολη πολυτέλεια τής ελεγμένης υπό αμφισβήτηση, αλλαγής, η οποία θα ελαχιστοποιήσει την επισφαλή τακτική αυτοδικαίωσης των προσωπικών μας δεδομένων.
Ελευθερία Καρακατσίνα freedomsays
