Αν ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΕΒΡΙΣΚΕΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΑΡΕΤΗ, τότε θα ενθουσιαστείς πολύ μ’ αυτό που θα διαβάσεις: Περίπου την ίδια εποχή που ο Αννίβας βρισκόταν στην Ιταλία (λίγο μετά το 220 π.Χ.), υπήρχε
στην Κίνα ένας αυτοκράτορας ο οποίος μισούσε τόσο πολύ την ιστορία, που το 213 π.Χ. διέταξε να κάψουν όλα τα ιστορικά βιβλία, τα παλιά αρχεία και έγγραφα- επίσης όλες τις συλλογές ποιημάτων και τραγουδιών, και όλα τα γραπτά του Κομφούκιου και του Λάο Τσε, δηλαδή οτιδήποτε θεωρούσε άχρηστο. Τα μόνα βιβλία που επέτρεψε ήταν αυτά που μιλούσαν για τη γεωργία και άλλα πρακτικά θέματα. Όποιος είχε στην κατοχή του οποιοδήποτε άλλο είδος βιβλίου καταδικαζόταν σε θάνατο.
Ο αυτοκράτορας αυτός λεγόταν Τσιν Σι Χουάνγκ Τι, και ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας της Κίνας και ένας από τους μεγαλύτερους πολεμιστές που υπήρξαν ποτέ. Δεν καταγόταν από αυτοκρατορική οικογένεια, αλλά ήταν γιος ενός ηγεμόνα -για τους οποίους έχουμε ήδη μιλήσει- που διοικούσε μια κινέζικη επαρχία, την επαρχία Τσιν, από την οποία πήρε το όνομά της η οικογένειά του, η δυναστεία των Τσιν. Πιθανόν και ολόκληρη η χώρα που μέχρι σήμερα λέγεται Κίνα από αυτόν να πήρε το όνομά της.
Σίγουρα υπάρχουν αρκετοί λόγοι που η Κίνα πήρε το όνομά της από τον πρίγκιπα Τσιν: Όχι μόνο κατάφερε να γίνει κυρίαρχος ολόκληρης της χώρας, κατακτώντας όλες τις άλλες επαρχίες μία προς μία, αλλά αναδιοργάνωσε και τα πάντα στη χώρα. Εκτόπισε όλους τους άλλους ηγεμόνες και αναμόρφωσε την τεράστια αυτοκρατορία του. Αυτός ήταν ο λόγος που απεχθανόταν την ιστορία και έβαλε να κάψουν τα βιβλία, για να σβήσει κάθε ίχνος του παρελθόντος και κυριολεκτικά ν’ αρχίσει από το μηδέν.
Ήθελε η Κίνα να είναι αποκλειστικά δικό του έργο. Έφτιαξε δρόμους σ’ ολόκληρη τη χώρα και καταπιάστηκε μ’ ένα μεγαλόπνοο σχέδιο - την κατασκευή του Σινικού Τείχους. Σήμερα στέκεται ακόμα εκεί, ένα γερό, πέτρινο συνοριακό τείχος με πυργίσκους και πολεμίστρες, που με μια απόλυτη συμμετρία ακολουθεί την ελικοειδή γραμμή των συνόρων, πάνω από πεδιάδες και κοιλάδες, απόκρημνες βουνοπλαγιές και υψώματα, για περισσότερο από 2.000 χιλιόμετρα. 0 αυτοκράτορας Τσιν Σι Χουάνγκ Τι το έχτισε για να προστατεύσει τη χώρα και τους αναρίθμητους εργατικούς και φιλειρηνικούς αγρότες και ανθρώπους των πόλεών της από τις άγριες φυλές της στέπας και τους πολεμοχαρείς καβαλάρηδες που όργωναν τις απέραντες πεδιάδες της ασιατικής ενδοχώρας. Το τρομερό τείχος χτίστηκε για να αποκρούει τις επιθέσεις αυτών των ορδών, που εισέβαλλαν τακτικά στην Κίνα για να σκοτώσουν και να λεηλατήσουν. Και πραγματικά πέτυχε το σκοπό του. Στέκει στη θέση του για χιλιάδες χρόνια μέχρι και σήμερα, παρ’ όλο που στη διάρκεια των αιώνων χρειάστηκε πολλές φορές να αναστηλωθεί.
Ο Τσιν Σι Χουάνγκ (259 π.Χ. - 10 Αυγούστου 210 π.Χ.), γνωστός και ως Γινγκ Ζενγκ,
Ο αυτοκράτορας Τσιν Σι Χουάνγκ Τι δεν κυβέρνησε για πολύ. Σύντομα μια νέα δυναστεία κατέλαβε το θρόνο των «γιων του ουρανού» - η δυναστεία των Χαν. Αυτοί διατήρησαν ό,τι θετικό είχε θεσπίσει ο Χουάνγκ Τι, και υπό τη διακυβέρνησή τους η Κίνα παρέμεινε ένα ισχυρό και ενωμένο κράτος. Οι Χαν όμως δεν ήταν εχθροί της ιστορίας. Αντίθετα, θυμούνταν τι όφειλε η Κίνα στα διδάγματα του Κομφούκιου και άρχισαν να ψάχνουν παντού να βρουν τα αρχαία του κείμενα. Τελικά αποδείχθηκε ότι πολλοί είχαν το θάρρος να μην τα κάψουν. Έτσι συλλέχτηκαν με προσοχή και απέκτησαν διπλάσια αξία απ’ ό,τι προηγουμένως. Και μόνο όποιος γνώριζε καλά αυτά τα κείμενα μπορούσε να γίνει αξιωματούχος στην Κίνα.
Η Κίνα είναι στην ουσία η μόνη χώρα στον κόσμο όπου για πολλούς αιώνες δεν κυβέρνησαν ούτε οι αριστοκράτες, ούτε οι στρατιωτικοί, ούτε ο κλήρος, αλλά οι λύγιοι. Όποιος περνούσε τις εξετάσεις με υψηλό βαθμό, ανεξάρτητα αν είχε αριστοκρατική ή ταπεινή καταγωγή, μπορούσε να γίνει αξιωματούχος. Όποιος έπαιρνε τον υψηλότερο βαθμό κέρδιζε και την υψηλότερη θέση. Αλλά οι εξετάσεις κάθε άλλο παρά εύκολες ήταν. Έπρεπε να μπορεί κανείς να γράφει πολλές χιλιάδες χαρακτήρες - και ξέρεις ότι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο στα κινέζικα. Σαν να μην έφτανε αυτό, έπρεπε να έχει αποστηθίσει αμέτρητα αρχαία συγγράμματα, τους κανόνες και τα διδάγματα του Κομφούκιου, αλλά και άλλων αρχαίων σοφών.
Έτσι το κάψιμο των βιβλίων από το Χουάνγκ Τι ήταν μάταιος κόπος. Κι αν στην αρχή η ιδέα σού είχε φανεί ωραία, άδικα χάρηκες μάλλον. Δεν ωφελεί σε τίποτα να προσπαθεί κανείς να εμποδίσει τους ανθρώπους να μάθουν την ιστορία τους. Όποιος θέλει να κάνει κάτι καινούριο πρέπει πρώτα να γνωρίσει σε βάθος το παλιό.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Μικρή ιστορία του κόσμου» του Ernst Gombrich
