– Το σύνδρομο της Αννας Καρένινα
Υπάρχει μόνο μία περίπτωση ένα καλό βιβλίο να βλάπτει σοβαρά την υγεία, όταν μεταφέρεται όχι στην οθόνη, αλλά στην πραγματικότητα. Γιατί τότε οι λογοτεχνικοί ήρωες καταλήγουν κάτι σαν... σύνδρομο. Η Αννα Καρένινα, το αριστούργημα του Λέοντος Τολστόι, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1878, αποκτά στην εποχή μας μια ενδιαφέρουσα επικαιρότητα, αλλά δυστυχώς όχι λόγω της λογοτεχνικής του αξίας.
Κι αυτό γιατί πολλοί ψυχολόγοι εκτιμούν ότι έχουν αυξηθεί επικίνδυνα οι... Αννες Καρένινες, γυναίκες που κυνηγάνε απελπισμένα αδιέξοδους έρωτες, προσπαθώντας να πείσουν θεούς και δαίμονες ότι μπορούν να τύχουν και οι ίδιες τουλάχιστον για μια φορά ενός... Οσκαρ.
Γοητευμένες από τον κινηματογράφο, τις σαπουνόπερες και τα ροζ βιβλία, ορμώμενες από ζωές άλλων που εκείνες προφανώς δεν έζησαν, αρνούνται συστηματικά την οικειότητα, συνάπτουν σχέσεις επιδερμικές, ή αποταμιεύουν αποθέματα ενέργειας γι' αυτό το θεωρητικά απόλυτο «ταίριασμα», που θα τις ανυψώσει στη σφαίρα των αθανάτων, μέχρις ότου η αιώνια αναζήτηση του άλλου τους μισού μετατραπεί σε αυτοσκοπό, ένα κυνήγι αδρεναλίνης, ένα στοίχημα με άδοξη ημερομηνία λήξης, ακόμη και στην περίπτωση που το υποτιθέμενο αυτό μισό εντοπιστεί κάπου να χάσκει στην πορεία. Και το κακό με την πραγματικότητα είναι ότι η προσγείωση δεν γίνεται ποτέ με χάρη λογοτεχνική.
Ναρκισσισμός
Η Αννα Καρένινα προσπάθησε να κερδίσει την αγάπη ενός άνδρα που δεν την αγάπησε ποτέ. Η κατάκτησή του τής έγινε αυτοσκοπός και η προσπάθειά της να καταφέρει να την αγαπήσει συνώνυμο ενός συνδρόμου, από το οποίο πάσχουν όλοι όσοι δεν βλέπουν τι έχουν απέναντί τους, όχι επειδή είναι ερωτοχτυπημένοι, όπως ισχυρίζονται, αλλά γιατί είναι εξαιρετικά απασχολημένοι με... τον μοναδικό-πανέμορφο-καταπληκτικό τους εαυτό. Οσοι κυνηγούν Χίμαιρες, όσοι επιθυμούν ευφορίες non stop είναι ανίκανοι να αγαπήσουν κάτι πέρα από το είδωλό τους, ισχυρίζονται οι ψυχολόγοι. Και κάποια στιγμή, την ώρα που πάνε να χαϊδέψουν το υδάτινο ομοίωμά τους, χάνουν την ισορροπία, πέφτουν στα βαθιά νερά της λίμνης και πνίγονται.
Δεν θα ήταν δίκαιο να κατηγορήσει κανείς τη λογοτεχνική Αννα Καρένινα. Ούτε καν την κινηματογραφική. Για όσους κοινούς θνητούς όμως αποφάσισαν να της μοιάσουν, οι ψυχολόγοι είναι αμείλικτοι: η Αννα Καρένινα ήταν απόλυτα εγωκεντρική.
Η εποχή μας, πέρα από το είναι παραδομένη στην ταχύτητα και στη διαδικτυακή μοναξιά, είναι κι ελαφρώς... φαντασιόπληκτη. Και καθόλου μα καθόλου ατμοσφαιρική. Επιπλέον, οι σύγχρονες Αννες Καρένινες εξαντλούν τόσα ζωτικά αποθέματα ενέργειας στο facebook, που είναι εξαιρετικά δύσκολο να μείνει χώρος στο «σκληρό» για κάποια σχέση ουσίας. Τον «ελεύθερο» χρόνο τους ξεφυλλίζουν τις ηρωίδες της ροζ λογοτεχνίας και φαντασιώνονται ότι κάποια στιγμή θα τύχουν κι εκείνες ενός πάθους Αρλεκιν.
Οι προσδοκίες τους είναι τόσο εξωπραγματικές, που αγγίζουν τα όρια της παθολογίας. Μπορεί να απορρίψουν οποιονδήποτε επιδιώξει μια θέση στο... καστ επειδή δεν είχε τη «σωστή» πόζα, τη «σωστή» ατάκα. Καμία δεύτερη ευκαιρία, ο χρόνος τρέχει, και στο τέλος υπάρχει κάπου ένας Βρόνσκι, δηλαδή ένας νέος, γοητευτικός ΚΑΙ κόμης που θα έχει μάτια (γιατί εκείνες το αποφάσισαν) μόνο για εκείνες, αλλά που σχεδόν πάντα στο τέλος... τις απορρίπτει. Αποστερημένη από τη μαγεία της λογοτεχνίας, η μεταφορά του ειδυλλίου της Αννας Καρένινα με το γοητευτικό κόμη στην πραγματικότητα δεν έχει τίποτα μοιραίο. Η απόκλιση της διαδικτυακής Αννας Καρένινα από τη λογοτεχνική είναι τόσο εντυπωσιακή όσο και οι «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι» από το «Sexus» του Χέρνι Μίλερ.
Συναισθηματική υγεία
Οι ψυχολόγοι προειδοποιούν: Οι υγιείς συναισθηματικά άνθρωποι δεν επιδιώκουν ταύτιση. Συνυπάρχουν, δεν αλληλοεπικαλύπτονται μέχρι... ακύρωσης και εξαφάνισης από προσώπου Γης. Θαυμάζουν, ναι, αλλά δεν μυθοποιούν, ποτέ και κανέναν. Γελάνε. Χαίρονται. Αποχαιρετούν με αξιοπρέπεια. Και οι καλύτεροι σύντροφοι είναι πάνω απ' όλα δύο πολύ καλοί φίλοι. Ο σύντροφος δεν είναι ο μπαμπάς, δεν είναι η μαμά σου. Αν είναι, φρόντισε να εξελιχθείς. Η αγάπη είναι θαυμασμός, σεβασμός, κατανόηση και ελευθερία.
Αν ο έρωτας είναι καταπίεση, ζήλια, υποδούλωση, ταλαιπωρία και κύκλοι κάτω απ' τα μάτια, συγγνώμη, αλλά γιατί να πάρεις; Καλή και η Αννα Καρένινα, αλλά την επόμενη φορά που θα ψάχνεις άλλοθι για τα ποπκόρν, πάρε το «Οταν ο Χάρι γνώρισε τη Σάλι».
______________
Το είδαμε: enet Πηγές: Guardian, El Pais, psychologytoday.com
