Ἡ ἀγάπη, τοῦ ἄνδρα πρός τήν γυναίκα του ὡς συνεχές ζητούμενο
Ὁ ἄνδρας πρέπει νά ἀγαπᾶ τήν γυναίκα του ὅπως καί ὁ Χριστός ἀγαπᾶ τήν Ἐκκλησία. Αὐτή ἡ ἀγάπη πρέπει νά εἶναι συνεχής ἀνεξάρτητα ἀπό τή συμπεριφορά τῆς συζύγου.
Ὁ ἄνδρας ὡς κεφαλή τῆς οἰκογένειας εἶναι ὑπεύθυνος γιά τήν σωτηρία τῆς συζύγου καί τῶν παιδιῶν. Θά πρέπει νά εἶναι πρότυπο ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης τόσο ἀπέναντι στή σύζυγο του ὅπως καί ἀπέναντι στά παιδιά του.
Ἡ συγχωρητικότητα καί ἡ ἀγάπη ἡ ὁποία «οὐδέποτε ἐκπίπτει» εἶναι συνεχές ζητούμενα γιά τόν ἄνδρα-σύζυγο. Ἡ ἀγάπη πρέπει νά ὑπάρχει ἀκόμη καί ἄν ἡ σύζυγος ἤ τά παιδιά δέν ὑπακούουν ἤ καί δέν ἀγαποῦν τόν σύζυγο-πατέρα.
Ἡ οἰκογένεια εἶναι πράγματι ἕνα προπονητήριο γιά ὅλους, ὅπου ὅλοι μαθαίνουν νά ἀγαποῦν ἀνιδιοτελῶς, μή ἀνταποδοτικά, μή ἐμπορικά, μή περιμένοντας ἀνταπόδοση στήν ἀγάπη τους.
«Ἐσύ, ὁ ἄνδρας», διδάσκει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, «ἀκοῦς τὸν Παῦλο, ποὺ συμβουλεύει τὴ γυναίκα νὰ ὑποτάσσεται σ’ ἐσένα, καὶ τὸν ἐπαινεῖς καὶ τὸν θαυμάζεις. Ἄκου, ὅμως, τί λέει παρακάτω. Ἄκου τί ζητάει ἀπὸ σένα:«Οἱ ἄνδρες ν’ ἀγαπᾶτε τὶς γυναῖκες σας, ὅπως ὁ Χριστὸς ἀγάπησε τὴν Ἐκκλησία καὶ πρόσφερε τὴ ζωὴ Του γι’ αὐτὴν» (Ἐφ. 5:25).
Εἶδες προηγουμένως ὑπερβολὴ ὑποταγῆς; Δὲς τώρα ὑπερβολη ἀγάπης.
Θέλεις νὰ ὑπακούει σ’ ἐσένα ἡ γυναίκα σου, ὅπως ἡ Ἐκκλησία ὑπακούει στὸ Χριστό; Φρόντιζε κι ἐσὺ γι’ αὐτήν, ὅπως ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Κι ἂν χρειαστεῖ τὴ ζωή σου νὰ θυσιάσεις γι’ αὐτήν, κομμάτια νὰ γίνεις χίλιες φορές, τὰ πάντα νὰ ὑπομείνεις καὶ νὰ πάθεις, μὴν ἀρνηθεῖς νὰ τὸ κάνεις.
Γιατί οὔτε κι ἔτσι θὰ ἔχεις κάνει κάτι ἰσάξιο μ’ ἐκεῖνο ποὺ ἔκανε ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ἀφοῦ ἐσὺ θὰ ἔχεις πάθει γι’ αὐτὴν μὲ τὴν ὁποία εἶσαι ἑνωμένος, ἐνῶ ὁ Κύριος ἔπαθε γι’ αὐτὴν ποὺ Τὸν ἀποστρεφόταν καὶ Τὸν περιφρονοῦσε. Καθώς, λοιπόν, ὁ Χριστός ὄχι μὲ ἀπειλές, ὄχι μὲ βρισιές, ὄχι μὲ φοβέρες, ἀλλὰ μὲ πολλὴ ἀγάπη καὶ στοργή, μὲ φροντίδα καὶ θυσία κατόρθωσε νὰ ἐμπνεύσει τὴν εὐπείθεια σ’ ἐκείνην ποὺ τόσο Τὸν εἶχε λυπήσει, ἔτσι νὰ κάνεις κι ἐσύ, ἔτσι νὰ φέρεσαι στὴ γυναίκα σου. Ἄν δὲν σὲ προσέχει, ἂν σὲ ἀντιμετωπίζει μὲ ὑπερηφάνεια, ἄν σοῦ δείχνει περιφρόνηση, θὰ μπορέσεις νὰ τὴ συμμορφώσεις μὲ τὴν πολλὴ φροντίδα σου, μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν καλοσύνη σου, ὄχι μὲ τὴν ὀργὴ καὶ τὸ φοβέρισμα.
Μόνο ἕναν ὑπηρέτη μπορεῖς νὰ συνετίσεις ἔτσι, ἢ μᾶλλον οὔτε κι αὐτόν, γιατί γρήγορα θὰ ὀργιστεῖ καὶ θὰ φύγει ἀπὸ τὴ δούλεψή σου. Στη σύντροφο τῆς ζωῆς σου, στὴ μάνα τῶν παιδιῶν σου, στὴ βάση κάθε χαρᾶς μέσα στὴν οἰκογένειά σου, δὲν πρέπει μὲ ἀγριάδα καὶ ἀπειλὲς νὰ ἐπιβάλλεσαι, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὸν καλὸ τρόπο.
Τί συζυγικὴ ζωὴ εἶναι αὐτή, ὅταν ἡ γυναίκα τρέμει τὸν ἄνδρα της; Καὶ ποιὰ οἰκογενειακὴ θαλπωρὴ θὰ ἀπολαύσει ὁ ἄνδρας, ὅταν ζεῖ μαζὶ μὲ γυναίκα πού τὴ μεταχειρίζεται σὰν δούλα; Κι ἂν πάθεις κάτι γιὰ χάρη της, μὴν τῆς τὸ χτυπήσεις. Οὔτε ὁ Χριστὸς ἔκανε κάτι τέτοιο. «Καὶ τὴ ζωή του», λέει, «πρόσφερε γι’ αὐτήν, θέλοντας ἔτσι νὰ τὴν καθαρίσει καὶ νὰ τὴν ἁγιάσει» (Ἐφ. 5:25-26). Ἑπομένως ἦταν ἀκάθαρτη, εἶχε ἐλαττώματα, ἦταν ἄσχημη καὶ ποταπή»[1].
Παρ’ ὅλα αὐτά ὁ Χριστός Τήν ἀγάπησε καί Τήν καθάρισε μέ τό Τίμιο Αἷμα Του. Τέτοια ἀγάπη θά πρέπει νά δείχνει καί ὁ ἄνδρας πρός τήν γυναίκα του. Ἀκόμη καί ἄν ἐκείνη δέν εἶναι καλή, ἀκόμη καί ἄν εἶναι ἐχθρική ἀπέναντί του. Δέν θά πρέπει νά ἀναζητάει τήν σαρκική ὀμορφιά καί τά πλούτη στή γυναίκα του. Δέν θά πρέπει νά τήν ἀγαπᾶ γι’αὐτά, ἀλλά γιατί εἶναι ἕνα μαζί της.
«Μή ζητᾶς» λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος «ἀπὸ τὴ γυναίκα αὐτὰ ποὺ δὲν εἶναι δικά της. Βλέπεις, ὅτι ὅλα ἀπὸ τὸν Κύριο τὰ πῆρε ἡ Ἐκκλησία. Ἀπ’ αὐτὸν ἔγινε ἔνδοξη καὶ λαμπρή. Μή νιώσεις ἀποστροφὴ γιὰ τὴ γυναίκα, ἐπειδὴ ἔτυχε νὰ μὴν εἶναι ὄμορφη. Ἄκουσε τί λέει ἡ Γραφή: «Ἡ μέλισσα εἶναι τόσο μικρὴ ἀνάμεσα στὰ φτερωτά, μὰ ὁ καρπὸς τῶν κόπων της εἶναι τόσο γλυκός!» (Σοφ. Σειρ. 11:3).
Θεοῦ πλάσμα εἶναι ἡ γυναίκα. Με τὴν ἀποστροφή σου δὲν προσβάλλεις ἐκείνην, ἀλλὰ τὸ Δημιουργό της. Τί δικό της ἔχει; Ὁ Κύριος δὲν τῆς τὰ ἔδωσε ὅλα;
Μά καὶ τὴν ὄμορφη γυναίκα μὴν τὴν παινέψεις, μὴν τὴ θαυμάσεις. Ὁ θαυμασμὸς τῆς μιᾶς καὶ ἡ περιφρόνηση τῆς ἄλλης δείχνουν ἄνθρωπο ἀκόλαστο. Τὴν ὀμορφιὰ τῆς ψυχῆς νὰ ζητᾶς καὶ τὸ Νυμφίο τῆς Ἐκκλησίας νὰ μιμεῖσαι. Ἡ σωματικὴ ὀμορφιά, πέρα ἀπὸ τὸ ὅτι εἶναι γεμάτη ἀλαζονεία, προκαλεῖ ζήλεια, πολλὲς φορὲς μάλιστα καὶ ἀβάσιμες ὑποψίες. Δὲν χαρίζει, ὅμως, ἡδονή; Γιὰ λίγο, ναί· γιὰ ἕνα μήνα ἢ δύο, ἢ τὸ πολὺ γιὰ ἕνα χρόνο· ὑστέρα, ὄχι πιά. Γιατί, λόγω τῆς συνήθειας, δὲν σοῦ κάνει πιὰ αἴσθηση ἡ ὀμορφιά, ἡ ὁποία ὅμως διατηρεῖ τὴν ἀλαζονεία της.
Κάτι τέτοιο δὲν συμβαίνει στὴν περίπτωση μίας γυναίκας ποὺ δὲν ἔχει ἐξωτερικὴ ὀμορφιά, ἔχει ὅμως ἐσωτερική. Ἐκεῖ εἶναι φυσικὸ ἡ ἡδονὴ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ συζύγου νὰ παραμένουν ἀπ’ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος ἀμείωτες, γιατί προέρχονται ἀπό ὀμορφιὰ ψυχῆς καὶ ὄχι σώματος.
Ὑπάρχει τίποτα ὡραιότερο ἀπὸ τ’ ἀστέρια τ’ οὐρανοῦ; Σῶμα τόσο λευκὸ δὲν μπορεῖς νὰ μοῦ βρεῖς. Μάτια τόσο λαμπερὰ δὲν μπορεῖς νὰ μοῦ δείξεις. Ὅταν δημιούργησε ὁ Θεὸς τ’ ἀστέρια, οἱ ἄγγελοι τὰ θαύμασαν γεμάτοι ἔκπληξη. Κι ἐμεῖς τώρα τὰ θαυμάζουμε, ὄχι ὅμως τόσο πολύ, ὅσο ὅταν τὰ πρωτοείδαμε. Αὐτό κάνει ἡ συνήθεια. Ἐλαττώνει τὴν ἔκπληξη, ἑπομένως καὶ τὸ θαυμασμὸ καὶ τὴν ἕλξη. Σκεφτεῖτε τώρα πόσο περισσότερο ἰσχύει αὐτὸ στὴν περίπτωση τῆς γυναίκας. Ἂν μάλιστα τύχει νὰ τὴ βρεῖ καὶ κάποια ἀρρώστια, ἀμέσως χάθηκαν ὅλα. Νὰ γιατί ἀπό τὴ γυναίκα πρέπει νὰ ζητᾶμε καλοσύνη, μετριοφροσύνη, εὐθύτητα καὶ εἰλικρίνεια. Αὐτὰ εἶναι τὰ γνωρίσματα τῆς ψυχικῆς ὀμορφιᾶς. Σωματικὴ ὀμορφιὰ νὰ μὴ ζητᾶμε. Δέν βλέπετε τόσους καὶ τόσους, πού πῆραν ὡραῖες γυναῖκες, πῶς κατέστρεψαν τὴ ζωὴ τους ἀξιοθρήνητα; Καὶ δὲν βλέπετε ἄλλους, πού, χωρὶς νὰ ἔχουν ὡραῖες γυναῖκες, ἔζησαν πολὺ εὐτυχισμένα;
Οὔτε, ὅμως, καὶ γιὰ πλούσια γυναίκα νὰ ψάχνουμε. Κανένας ἂς μὴν περιμένει νὰ γίνει πλούσιος μὲ τὸ γάμο. Αἰσχρὸς καὶ ἀξιοκαταφρόνητος εἶναι ἕνας τέτοιος πλουτισμός.Ἐπιπλέον, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος, «ὅσοι θέλουν νὰ πλουτίσουν, πέφτουν σὲ πειρασμό, σὲ παγίδα τοῦ διαβόλου καὶ σὲ πολλὲς ἐπιθυμίες ἀνόητες καὶ βλαβερές, ποὺ βυθίζουν τοὺς ἀνθρώπους στὴν καταστροφὴ καὶ στὸ χαμὸ» (Α΄ Τιμ. 6:9).
Ἀπὸ τὴ γυναίκα, λοιπόν, μὴ ζητᾶς λεφτά, ἀλλὰ ἀρετές. Εἶναι δυνατὸ ν’ ἀδιαφορεῖς γιὰ τὰ σπουδαιότερα καὶ νὰ φροντίζεις γιὰ τὰ ἀσήμαντα; Δυστυχῶς, ὅμως, σὲ ὅλα αὐτὸ κάνουμε. Ἂν ἀποκτήσουμε παιδί, νοιαζόμαστε ὄχι γιὰ τὸ πῶς θὰ γίνει καλὸς ἄνθρωπος, ἀλλὰ γιὰ τὸ πῶς θὰ τοῦ ἐξασφαλίσουμε πλούτη· ὄχι γιὰ τὸ πῶς θ’ ἀποκτήσει καλοὺς τρόπους, ἀλλὰ γιὰ τὸ πῶς θὰ ἔχει πολλοὺς πόρους. Στὸ ἐπάγγελμά μας, πάλι, δὲν κοιτᾶμε πῶς θὰ τὸ ἀσκήσουμε τίμια, ἀλλὰ πῶς θὰ μᾶς φέρει μεγάλα κέρδη. Ὅλα, λοιπόν, γίνονται γιὰ τὰ λεφτά. Μᾶς ἔχει κυριέψει ὁ ἔρωτας τοῦ χρήματος, γι’ αὐτὸ ὁδηγούμαστε στὴν καταστροφή.
«Ἔτσι», συνεχίζει ὁ ἀπόστολος, «καὶ οἱ ἄνδρες ὀφείλουν ν’ ἀγαποῦν τὶς γυναῖκες τους, ὅπως ἀγαποῦν τό ἴδιο τους τὸ σῶμα. Ὅποιος ἀγαπάει τὴ γυναίκα του, ἀγαπάει τὸν ἑαυτό του. Κανεὶς ποτὲ δὲν μίσησε τὸ ἴδιο του τὸ σῶμα, ἀλλ’ ἀντίθετα τὸ τρέφει καὶ τὸ φροντίζει· ἔτσι κάνει καὶ ὁ Κύριος γιὰ τὴν Ἐκκλησία, γιατί ὅλοι εἴμαστε μέλη τοῦ σώματός Του ἀπὸ τὴ σάρκα Του καὶ τὰ ὀστᾶ Του» (Ἐφ. 5:28-30).…Ὅση, λοιπόν, ἀγάπη ἔχεις στὸν ἑαυτό σου, τόση ἀγάπη θέλει ὁ Θεὸς νὰ ἔχεις καὶ στὴ γυναίκα σου. Δεν βλέπεις ὅτι καὶ στὸ σῶμα μας πολλὲς ἀτέλειες ἢ ἐλλείψεις ἔχουμε; Ὁ ἕνας ἔχει τὰ πόδια στραβά, ὁ ἄλλος τὰ χέρια παράλυτα, ὁ τρίτος κάποιο ἄλλο μέλος ἄρρωστο κ.ο.κ. Καί ὅμως, δὲν τὸ κακομεταχειρίζεται οὔτε τὸ κόβει· ἀπεναντίας μάλιστα, τὸ φροντίζει καὶ τὸ περιποιεῖται περισσότερο ἀπ’ ὅσο τὰ ὑγιῆ μέλη του, καὶ ὁ λόγος εἶναι εὐνόητος.
Ὅσο ἀγαπᾶς, λοιπόν, τὸν ἑαυτό σου, τόσο ν’ ἀγαπᾶς καὶ τὴ γυναίκα σου. Ὄχι μόνο γιατί ὁ ἄνδρας καὶ ἡ γυναίκα ἔχουν τὴν ἴδια φύση, ἀλλὰ καὶ γιὰ μίαν ἄλλη σπουδαιότερη αἰτία: Γιατί δεν εἶναι πιὰ δύο ξεχωριστὰ σώματα, ἀλλὰ ἕνα»[2].
Μπορεῖ κάποτε ἡ γυναίκα νά παραφερθεῖ, ἤ νά αὐθαδιάσει, ἤ νά δείξει δυσαρέσκεια, ἤ νά παραπονεθεῖ. Ὁ ἄνδρας θά πρέπει νά τήν συγχωρήσει καί νά τῆς μιλήσει μέ ἀγάπη καί καλωσύνη. Νά τί συμβουλεύει ὁ ἱερός Χρυσόστομος τό σύζυγο: «Λόγια ἀγάπης νά τῆς λές…Νὰ τῆς λές: ἀπὸ ὅλα τὴ δική σου ἀγάπη προτιμῶ καὶ τίποτε δὲν μοῦ εἶναι τόσο βασανιστικὸ ἤ δυσάρεστο, ὅσο τὸ νὰ βρεθῶ κάποτε σὲ διάσταση μαζί σου. Κι ἂν ὅλα χρειασθεῖ νὰ τὰ χάσω, κι ἂν γίνω φτωχότερος ἀπὸ τὸν Ἴρο, κι ἂν βρεθῶ στοὺς ἐσχάτους κινδύνους, ὁ,τιδήποτε κι ἂν πάθω, ὅλα μοῦ εἶναι ἀνεκτὰ καὶ ὑποφερτά, ὅσο ἐσὺ μοῦ εἶσαι καλά. Καὶ τὰ παιδιὰ τότε θὰ μοῦ εἶναι περιπόθητα, ἐφόσον ἐσὺ μᾶς συμπαθεῖς…
Ἴσως κάποτε σοῦ πεῖ: Ποτὲ ὡς τώρα δὲν ξόδεψα ἀπὸ τὰ δικά σου, ἔχω ἀκόμη τὰ δικά μου, ποὺ μοῦ ἔδωσαν οἱ γονεῖς μου.
Τότε πές της: Τί λὲς καλή μου; Ἔχεις ἀκόμη τὰ δικά σου; Ποιὰ λέξη μπορεῖ νά εἶναι χειρότερη ἀπὸ αὐτή; Σῶμα δὲν ἔχεις πιὰ δικό σου κι ἔχεις χρήματα; Δὲν εἴμαστε δύο σώματα μετὰ τὸ γάμο, ἀλλὰ γίναμε ἕνα. Δὲν ἔχουμε δύο περιουσίες, ἀλλὰ μία… Ὅλα δικά σου εἶναι, κι ἐγὼ δικός σου εἶμαι, κορίτσι μου. Αὐτὸ μὲ συμβουλεύει ὁ Παῦλος, λέγοντας ὅτι ὁ ἄνδρας δὲν ἐξουσιάζει τὸ σῶμα του, ἀλλὰ ἡ γυναίκα.
Κι ἂν δὲν ἔχω ἐγὼ ἐξουσία στὸ σῶμα μου, ἀλλὰ ἐσύ, πόσο μᾶλλον δικά σου εἶναι τὰ χρήματα… Ποτὲ νὰ μὴν τῆς μιλᾶς μὲ πεζὸ τρόπο, ἀλλὰ μὲ φιλοφροσύνη, μὲ τιμή, μὲ ἀγάπη πολλή. Νὰ τὴν τιμᾶς καὶ δὲν θὰ βρεθεῖ στὴν ἀνάγκη νὰ ζητήσει ἐπαίνους ἀλλοῦ, ἂν ἔχει τοὺς δικούς σου. Νὰ τὴν προτιμᾶς ἀπὸ ὅλους γιὰ ὅλα, γιὰ τὴν ὀμορφιά, γιὰ τὴ σωφροσύνη της, καὶ νὰ τὴν ἐγκωμιάζεις. Νὰ κάνεις φανερὸ ὅτι σοῦ ἀρέσει ἡ συντροφιά της κι ὅτι προτιμᾶς νὰ μένεις στὸ σπίτι γιὰ νὰ εἶσαι μαζί της, ἀπὸ τὸ νὰ βγαίνεις στὴν ἀγορά. Ἀπὸ ὅλους τοὺς φίλους νὰ τὴν προτιμᾶς, καὶ ἀπὸ τὰ παιδιὰ ποὺ σοῦ χάρισε, κι αὐτὰ ἐξαιτίας της νὰ τὰ ἀγαπᾶς.»[3]
[1] Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ κεφάλαιο «Ἡ χριστιανικὴ συζυγία» τοῦ βιβλίου «Θέματα ζωῆς». Κείμενα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσόστομου. Ἡ ἐπεξεργασία καὶ μετάφραση τῶν κειμένων καθὼς καὶ ἡ ἔκδοση τῶν βιβλίων ἔχουν γίνει ἀπὸ τοὺς πατέρες τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου Ὠρωποῦ, Τόμος Ἅ’, σέλ. 125-126, 128-130, 131-132, 137-138. http://www.alopsis.gr/modules.php?name=News&file=print&sid=1265
[2] Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ κεφάλαιο «Ἡ χριστιανικὴ συζυγία» τοῦ βιβλίου «Θέματα ζωῆς». Κείμενα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσόστομου. Ἡ ἐπεξεργασία καὶ μετάφραση τῶν κειμένων καθὼς καὶ ἡ ἔκδοση τῶν βιβλίων ἔχουν γίνει ἀπὸ τοὺς πατέρες τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου Ὠρωποῦ, Τόμος Ἅ’, σέλ. 125-126, 128-130, 131-132, 137-138. http://www.alopsis.gr/modules.php?name=News&file=print&sid=1265
[3] Ἅγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου – Συμβουλὲς πρὸς τὸν σύζυγον, Πρός Ἐφεσίους, Ὁμιλία 20, PG 62, 147.http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/paterikon/iwannhs_xrysostomos_pros_ton_syzygon.htm
