Έρχεται μια στιγμή στη ζωή μας που γινόμαστε γονείς. Είναι ένα γεγονός το οποίο κάποιοι το ονειρεύτηκαν ενώ σε άλλους ήρθε ξαφνικά και απρόσμενα. Μερικοί χρειάστηκε να προσπαθήσουν καιρό για να γίνουν γονείς άλλοι πάλι όχι. Με όποιους τρόπους και αν ήρθε ένα παιδί το σίγουρο είναι ότι μας έβαλε σε ένα συναρπαστικό ρόλο, μας έκανε γονείς, ανοίγοντας έτσι ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μας.
Θα ήθελα να επιμείνω λίγο παραπάνω στη λέξη «ρόλος». Ο ρόλος του γονιού είναι ένας από τους αναρίθμητους ρόλους στους οποίους μπαίνουμε κατά τη διάρκεια της ζωής. Φανταστείτε τους ρόλους σαν καπέλα που βάζουμε και βγάζουμε καθημερινά. Είμαστε «παιδιά», «αδέρφια», «εργαζόμενοι», «άνεργοι», «φίλοι», «παππούδες», «συνεργάτες» κτλ. Ζώντας μέσα σε ένα κοινωνικό πλαίσιο βρισκόμαστε μέσα σε πολλαπλά πλέγματα σχέσεων καθένα από τα οποία μας καλεί να πάρουμε ένα ρόλο και να ανταποκριθούμε σε αυτόν ανάλογα με τις ισχύουσες αξίες και τα κοινωνικά πρότυπα.
Πολλές φορές όμως συμβαίνει να αφιερωνόμαστε τόσο πολύ στον ρόλο του γονιού που ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα μόνο από τα πολλά κομμάτια της προσωπικότητας και της ζωής μας. Καταλήγουμε έτσι «να τα δίνουμε όλα στα παιδιά, να θυσιαζόμαστε γι’αυτά» και να «ζούμε για τα παιδιά μας». Το φαινόμενο αυτό δε συμβαίνει μόνο με τον ρόλο του γονιού. Η γνωστή ψυχοθεραπεύτριαV.Satir αναφέρει στο βιβλίο της «Πλάθοντας ανθρώπους» ότι σε μία συνεδρία η γιαγιά της οικογένειας έβαλε τα κλάματα όταν η Satir την προσφώνησε με το όνομά της. Αργότερα διηγήθηκε ότι για χρόνια όλοι μέσα στο σπίτι την φώναζαν «γιαγιά», σαν με ένα τρόπο να είχαν ξεχάσει ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει όνομα και ανάγκες.
Τι συμβαίνει όμως όταν ένας γονιός ξεχνάει τις προσωπικές του ανάγκες που χρειάζονται και αυτές «τάισμα» και φροντίδα; Τότε υπάρχει η πιθανότητα να αρχίσει να ζει μέσα κυρίως από τη ζωή του παιδιού του. Το παιδί με ένα περίεργο τρόπο γίνεται αυτός που «τρέφει» τον γονιό με το να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που ο ενήλικας έχει θέσει. Με άλλα λόγια καλείται να γίνει ο γονιός του γονιού του. Τον φροντίζει και του δίνει χαρά και ικανοποίηση με το να είναι όπως ο γονιός επιθυμεί.
Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: ο γονιός που προηγουμένως έχει θυσιάσει πλευρές του εαυτού του για να μεγαλώσει, όπως λέμε «σωστά» το παιδί του, στηρίζεται συναισθηματικά στο παιδί που θα τον ανταμείψει για όλα όσα πέρασε. Και έτσι το παιδί που αισθάνεται υπεύθυνο και υπόλογο για τις θυσίες του γονιού απαρνείται με τη σειρά του τις δικές του επιθυμίες για να ευχαριστήσει τον ενήλικα. Δεν είναι τυχαίο ότι στην παγκόσμια μυθολογία υπάρχουν ιστορίες που αναφέρονται σε αυτόν ακριβώς τον τύπο σχέσης. Φτάνει να θυμηθούμε την γνωστή σε όλους μας Ιφιγένεια η οποία θυσιάστηκε από τον πατέρα της για να μπορέσουν τα καράβια των Αχαιών να ξεκινήσουν την εκστρατεία στην Τροία. Αν πάλι ανατρέξουμε στο χριστιανισμό θα συναντήσουμε τον Αβραάμ ο οποίος ήταν έτοιμος να θυσιάσει τον γυιό του Ισαάκ μετά από εντολή του θεού.
Φυσικά οι γονείς έχουν προσδοκίες και όνειρα. Αναμφισβήτητα παλεύουν καθημερινά για να δώσουν στα παιδιά τους τα εφόδια που θα τα εξοπλίσουν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Είναι σημαντικό όμως να μην περιμένουν να πάρουν χαρά και ικανοποίηση μόνο μέσα από τη σχέση με τα παιδιά. Οι ενήλικες είναι υποκείμενα -ολότητες με ανάγκες, ενδιαφέροντα, σχέσεις, όνειρα στα οποία μπορούν να στρέφονται για να παίρνουν δύναμη και ενέργεια. Άλλωστε τα παιδιά αισθάνονται ασφάλεια και ηρεμία όταν σχετίζονται με πρότυπα ανθρώπων που ζουν με νόημα τη ζωή τους.
Κατά τη διάρκεια αεροπορικών πτήσεων η οδηγία που δίνουν οι αεροσυνοδοί στους επιβάτες που συνοδεύουν παιδιά είναι ότι σε περίπτωση ανάγκης πρώτα ο ενήλικας πρέπει να βάλει τη μάσκα οξυγόνου και μετά τα παιδιά. Πρέπει με άλλα λόγια να είναι καλά ο ενήλικας για να μπορέσει να φροντίσει επαρκώς το παιδί του.
«Και τι να κάνω; να αδιαφορήσω;» θα ρωτήσει κάποιος. Σε καμία περίπτωση δε λέμε κάτι τέτοιο. Ο κάθε γονιός έχει το δικό του στυλ που βασίζεται στις προσωπικές του αξίες και στάσεις ζωής. Από την άλλη μεριά όμως αντί να δίνουμε το μήνυμα στα παιδιά ότι η ζωή είναι γεμάτη θυσίες μήπως θα ήταν πιο βοηθητικό να στηρίξουμε με πράξεις την ιδέα ότι την ζωή αξίζει να τη ζεις;
_______
Ράνια Φιλίνδρα - Ψυχολόγος-Οικογενειακή θεραπεύτρια
Πηγή: raniafilindra
