Αν είσαι από αυτούς που αρέσκονται να αναφέρονται στον Νίτσε χωρίς να τον έχουν διαβάσει ποτέ, μπορείς να σταματήσεις να διαβάζεις αυτό το κείμενο. Πολλοί αναφέρονται στον Νίτσε με τη σιγουριά του ανίδεου και επαναλαμβάνοντας τη χιλιοειπωμένη φράση «Ο Θεός πέθανε» δείχνουν αυτό που θέλουν να κρύψουν: πως ΔΕΝ έχουν διαβάσει πάνω από δέκα γραμμές κειμένου γραμμένου από τον Νίτσε (βιβλία για τον Νίτσε γραμμένα από άλλους δεν μετράνε – βλ. παρακάτω γιατί). Ο ανίδεος δογματικός συνήθως αυτό κάνει: διαβάζει κάτι που κάποιος έχει γράψει για κάποιον φιλόσοφο (ποτέ τον ίδιο τον φιλόσοφο, αυτό θα ήταν «δύσκολο»), απομόνωσε μια φράση που ταιριάζει στα πιστεύω του και μετά την επαναλαμβάνει μέχρι να πεθάνει (και αυτός και η φράση).
Αν διαβάσει όμως κανείς τα Σημειωματάρια του Νίτσε ή το (πολύ σημαντικό) Η Γέννηση της Τραγωδίας, θα δει πως η γνώμη που διαμορφώνει κανείς ακούγοντας τι λένε οι άλλοι για ένα φιλόσοφο διαφέρει κατά πολύ από τη γνώμη που διαμορφώνει διαβάζοντας τον ΙΔΙΟ τον φιλόσοφο! Ο Νίτσε στη Γέννηση της Τραγωδίας μιλάει για τον διονυσιακό άνθρωπο και πως αυτός μέσα στην έκσταση του συναντάει το μυστηριώδες Εν που διαπερνάει τον κόσμο. Αναφέρεται σε θεούς και στην ανάγκη για ύπαρξη μύθων και… θαυμάτων! Μιλάει για τα τραγούδια που ο μεθυσμένος διονυσιακός άνθρωπος τραγουδάει κάτω από τον μεσημεριανό ήλιο και γεμίζει αγαλλίαση από το πρωταρχικό Εν. Μιλάει για το πως η μουσική δείχνει αυτό το Ένα που μετεωρίζεται πάνω από κάθε φαινομενικότητα. Μιλάει εναντίον της επιστήμης και της Λογικής που νομίζουν ότι μπορούν να εξηγήσουν τον κόσμο εμμένωντας στην επιφανειακή φαινομενικότητα του. Σε κάποιο σημείο εξηγεί ελάχιστα και την αντίθεση του με τη θρησκεία σήμερα (ήτοι την εποχή του): είναι επειδή έχει μετατραπεί σε θρησκεία λογίων – ενώ ο λόγος δεν μπορεί να εξηγήσει το μυστήριο του υπάρχειν!!! Σε άλλο σημείο μάλιστα φτάνει στο σημείο να αναφερθεί στη μεταφυσική παρηγοριά που αισθανόμαστε όταν ενωνόμαστε με το πρωταρχικό Ον το ίδιο. Αναφέρεται ακόμα και στην αιώνια ζωή πέρα από κάθε φαινόμενο και σε πείσμα κάθε εκμηδένισης!
Ας αναλογιστούμε τώρα. Πόσο απέχει ο παραπάνω πλούτος σκέψεων από το «Ο Νίτσε είναι άθεος. Να, είπε ότι ο Θεός έχει πεθάνει!» ; Δεν ισχυρίζομαι πως έχω την απάντηση για την ερμηνεία όλων των προαναφερθέντων. Αλλά όποιος εμμένει δογματικά στο να βάζει μια ταμπέλα «άθεος» σε αυτόν τον χείμαρρο υψηλής σκέψης μόνο ως σωστός δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Όταν πολλά από τα παραπάνω θα μπορούσαν να είναι… μέρος θεολογικού κειμένου, δεν νομιμοποιούμαστε να απομονώνουμε μια φράση και να βγάζουμε συμπεράσματα.
Στο "Τάδε έφη Ζαρατούστρα" ο Νίτσε μας καλεί να γίνουμε παιδιά, όπως έκανε παλαιότερα και ο Χριστός.
Ο μεγάλος φιλόσοφος δεν ήταν εναντίον του Θεού γενικά (διάβασε "Νίτσε, Τα τελευταία σημειωματάρια", Rudiger Bittner), αλλά εναντίον των εκπροσώπων της Χριστιανικής θρησκείας που απέτυχαν να λύσουν τα προβλήματα του κόσμου. Ο Νίτσε ήταν εναντίον κάθε είδους "θεμελίων". Αν υπάρχει ο Θεός, τότε υπάρχουν θεμέλια. (βλ. εδώ) Όταν μιλάει για το "θεό" ο φιλόσοφος δεν μιλάει καν για το Θεό! Ο θεός που διακηρύσσει νεκρό δεν είναι ο Θεός αλλά οι ηθικές επιταγές της εποχής του. ("Ποιος είναι ο πιο μεγάλος δράκος, που το πνεύμα δεν θέλει να τον ονομάζει κύριο του και Θεό του; «Οφείλεις» λέγεται ο μεγάλος δράκος") Ο Υπεράνθρωπος είναι ένα νέο είδος ανθρώπου όχι γενετικά ανώτερο, αλλά ηθικά ανώτερο, που εμψυχώνεται από μια θέληση για δύναμη και ο οποίος δεν ενδιαφέρεται για έναν "άλλο κόσμο" αλλά μόνο για τον κόσμο "εδώ κάτω", στη Γη. Ο άνθρωπος μιας καινούργιας μεταφυσικής, της Αιώνιας Επιστροφής. Ο γάιδαρος είναι το ζώο αυτού του ανώτερου ανθρώπου, κατά παραλληλία του Ιησού που εισήλθε στα Ιεροσόλυμα πάνω σε ένα τέτοιο ζώο. Ο Νίτσε μας καλεί να βρούμε το θεό μέσα μας. (πηγή)
Δες πίσω από τις φαινομενικές διαφορές...
Ο Παπανούτσος διαβάζει το «ο Θεός πέθανε» όχι σαν μια θριαμβολογική φράση νίκης, αλλά σαν διαπίστωση που ο Νίτσε κάνει με θλίψη: ο άνθρωπος με την επιστήμη του (εναντίον της οποίας ο Νίτσε εξαπολύει μύδρους) νομίζει πως μπορεί να κατανοήσει τα πάντα. Αλλά δεν μπορεί. Μόνο ο υπεράνθρωπος μπορεί να μας βοηθήσει τώρα που "πέθανε ο θεός" και να μας κάνει να δούμε το θεό μέσα μας. [Παπανούτσος, "Φιλοσοφικά Προβλήματα", Φιλοσοφική άποψη της ιστορίας της φιλοσοφίας, σ. 215] (και ο Χριστός το ίδιο δεν δίδασκε;) Ο Ζαρατούστρα εκφράζει μια ανησυχία, την εποχή που υποτίθεται ο κάθε μορφωμένος άνθρωπος θα έπρεπε να είναι ευχαριστημένος με την πρόοδο της επιστήμης.
Ωστόσο κανένας δεν προσέχει αυτή την περίεργη εξαίρεση από το γενικότερα αισιόδοξο κλίμα...
Πόσο αλήθεια διαφέρει ο "άλλος κόσμος" για τον οποίο μίλησε ο Ιησούς από τον (εξίσου μυστηριακό, περίεργο και παράλογο) κόσμο της "αιώνιας επιστροφής" του Νίτσε; Ο Νίτσε ήταν ποιητικός και παράλογος - όσο χρειάζεται για να είναι Πιστός. Του Νίτσε του λείπει η αγάπη από τη ζωή του. Την αναζητά με μίσος. Με πάθος που μόνο ο έχων απόλυτη ανάγκη το Θεό μπορεί να έχει. Μόνο ο διονυσιακός άνθρωπος μέσα στη μέθη του γνωρίζει το Ον. Και το τι είναι αυτό το Ον (το Εν) μην αφήσετε κανέναν άλλον να σας το πει!
Διαβάστε μόνοι σας τον Νίτσε για να μάθετε! Λογικές ερμηνείες που βάζουν τη σκέψη του σε «κουτάκια κατηγοριών» σίγουρα δεν ενδείκνυνται για τον άνθρωπο που ίδρυσε τον… ιρρατιοναλισμό!
viaΑν διαβάσει όμως κανείς τα Σημειωματάρια του Νίτσε ή το (πολύ σημαντικό) Η Γέννηση της Τραγωδίας, θα δει πως η γνώμη που διαμορφώνει κανείς ακούγοντας τι λένε οι άλλοι για ένα φιλόσοφο διαφέρει κατά πολύ από τη γνώμη που διαμορφώνει διαβάζοντας τον ΙΔΙΟ τον φιλόσοφο! Ο Νίτσε στη Γέννηση της Τραγωδίας μιλάει για τον διονυσιακό άνθρωπο και πως αυτός μέσα στην έκσταση του συναντάει το μυστηριώδες Εν που διαπερνάει τον κόσμο. Αναφέρεται σε θεούς και στην ανάγκη για ύπαρξη μύθων και… θαυμάτων! Μιλάει για τα τραγούδια που ο μεθυσμένος διονυσιακός άνθρωπος τραγουδάει κάτω από τον μεσημεριανό ήλιο και γεμίζει αγαλλίαση από το πρωταρχικό Εν. Μιλάει για το πως η μουσική δείχνει αυτό το Ένα που μετεωρίζεται πάνω από κάθε φαινομενικότητα. Μιλάει εναντίον της επιστήμης και της Λογικής που νομίζουν ότι μπορούν να εξηγήσουν τον κόσμο εμμένωντας στην επιφανειακή φαινομενικότητα του. Σε κάποιο σημείο εξηγεί ελάχιστα και την αντίθεση του με τη θρησκεία σήμερα (ήτοι την εποχή του): είναι επειδή έχει μετατραπεί σε θρησκεία λογίων – ενώ ο λόγος δεν μπορεί να εξηγήσει το μυστήριο του υπάρχειν!!! Σε άλλο σημείο μάλιστα φτάνει στο σημείο να αναφερθεί στη μεταφυσική παρηγοριά που αισθανόμαστε όταν ενωνόμαστε με το πρωταρχικό Ον το ίδιο. Αναφέρεται ακόμα και στην αιώνια ζωή πέρα από κάθε φαινόμενο και σε πείσμα κάθε εκμηδένισης!
Ας αναλογιστούμε τώρα. Πόσο απέχει ο παραπάνω πλούτος σκέψεων από το «Ο Νίτσε είναι άθεος. Να, είπε ότι ο Θεός έχει πεθάνει!» ; Δεν ισχυρίζομαι πως έχω την απάντηση για την ερμηνεία όλων των προαναφερθέντων. Αλλά όποιος εμμένει δογματικά στο να βάζει μια ταμπέλα «άθεος» σε αυτόν τον χείμαρρο υψηλής σκέψης μόνο ως σωστός δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Όταν πολλά από τα παραπάνω θα μπορούσαν να είναι… μέρος θεολογικού κειμένου, δεν νομιμοποιούμαστε να απομονώνουμε μια φράση και να βγάζουμε συμπεράσματα.
Στο "Τάδε έφη Ζαρατούστρα" ο Νίτσε μας καλεί να γίνουμε παιδιά, όπως έκανε παλαιότερα και ο Χριστός.
Ο μεγάλος φιλόσοφος δεν ήταν εναντίον του Θεού γενικά (διάβασε "Νίτσε, Τα τελευταία σημειωματάρια", Rudiger Bittner), αλλά εναντίον των εκπροσώπων της Χριστιανικής θρησκείας που απέτυχαν να λύσουν τα προβλήματα του κόσμου. Ο Νίτσε ήταν εναντίον κάθε είδους "θεμελίων". Αν υπάρχει ο Θεός, τότε υπάρχουν θεμέλια. (βλ. εδώ) Όταν μιλάει για το "θεό" ο φιλόσοφος δεν μιλάει καν για το Θεό! Ο θεός που διακηρύσσει νεκρό δεν είναι ο Θεός αλλά οι ηθικές επιταγές της εποχής του. ("Ποιος είναι ο πιο μεγάλος δράκος, που το πνεύμα δεν θέλει να τον ονομάζει κύριο του και Θεό του; «Οφείλεις» λέγεται ο μεγάλος δράκος") Ο Υπεράνθρωπος είναι ένα νέο είδος ανθρώπου όχι γενετικά ανώτερο, αλλά ηθικά ανώτερο, που εμψυχώνεται από μια θέληση για δύναμη και ο οποίος δεν ενδιαφέρεται για έναν "άλλο κόσμο" αλλά μόνο για τον κόσμο "εδώ κάτω", στη Γη. Ο άνθρωπος μιας καινούργιας μεταφυσικής, της Αιώνιας Επιστροφής. Ο γάιδαρος είναι το ζώο αυτού του ανώτερου ανθρώπου, κατά παραλληλία του Ιησού που εισήλθε στα Ιεροσόλυμα πάνω σε ένα τέτοιο ζώο. Ο Νίτσε μας καλεί να βρούμε το θεό μέσα μας. (πηγή)
Δες πίσω από τις φαινομενικές διαφορές...
Ο Παπανούτσος διαβάζει το «ο Θεός πέθανε» όχι σαν μια θριαμβολογική φράση νίκης, αλλά σαν διαπίστωση που ο Νίτσε κάνει με θλίψη: ο άνθρωπος με την επιστήμη του (εναντίον της οποίας ο Νίτσε εξαπολύει μύδρους) νομίζει πως μπορεί να κατανοήσει τα πάντα. Αλλά δεν μπορεί. Μόνο ο υπεράνθρωπος μπορεί να μας βοηθήσει τώρα που "πέθανε ο θεός" και να μας κάνει να δούμε το θεό μέσα μας. [Παπανούτσος, "Φιλοσοφικά Προβλήματα", Φιλοσοφική άποψη της ιστορίας της φιλοσοφίας, σ. 215] (και ο Χριστός το ίδιο δεν δίδασκε;) Ο Ζαρατούστρα εκφράζει μια ανησυχία, την εποχή που υποτίθεται ο κάθε μορφωμένος άνθρωπος θα έπρεπε να είναι ευχαριστημένος με την πρόοδο της επιστήμης.
Ωστόσο κανένας δεν προσέχει αυτή την περίεργη εξαίρεση από το γενικότερα αισιόδοξο κλίμα...
Πόσο αλήθεια διαφέρει ο "άλλος κόσμος" για τον οποίο μίλησε ο Ιησούς από τον (εξίσου μυστηριακό, περίεργο και παράλογο) κόσμο της "αιώνιας επιστροφής" του Νίτσε; Ο Νίτσε ήταν ποιητικός και παράλογος - όσο χρειάζεται για να είναι Πιστός. Του Νίτσε του λείπει η αγάπη από τη ζωή του. Την αναζητά με μίσος. Με πάθος που μόνο ο έχων απόλυτη ανάγκη το Θεό μπορεί να έχει. Μόνο ο διονυσιακός άνθρωπος μέσα στη μέθη του γνωρίζει το Ον. Και το τι είναι αυτό το Ον (το Εν) μην αφήσετε κανέναν άλλον να σας το πει!
Διαβάστε μόνοι σας τον Νίτσε για να μάθετε! Λογικές ερμηνείες που βάζουν τη σκέψη του σε «κουτάκια κατηγοριών» σίγουρα δεν ενδείκνυνται για τον άνθρωπο που ίδρυσε τον… ιρρατιοναλισμό!
