Σαν να έχεις μία θηλιά στο λαιμό σου και καθώς περνάει ο καιρός να σφίγγει όλο και περισσότερο. Όταν φτάνεις στο σημείο να μην μπορείς να ανασάνεις, γιατί δεν την κόβεις; Γιατί, ενώ έχεις την επιλογή να αναπνεύσεις ελεύθερα μετά από καιρό, το αφήνεις να σε πνίγει;
Ο σκοπός της συναισθηματικής κακοποίησης είναι να εξευτελίζει, να ελέγχει, να προσβάλλει, να απειλεί και να απομονώσει το θύμα, να το υποβιβάσει και να νιώθει κατώτερο, ανίκανο να λειτουργήσει ανεξάρτητα. Με το να επιτίθεται ο δράστης απευθείας στο άτομο, καταστρέφει το «είναι» του, την προσωπικότητά του.
Όταν κάποιος κακοποιείται συναισθηματικά, μπορεί αρχικά να προβάλει αντίσταση γιατί αυτό που συμβαίνει συνειδητοποιεί πως είναι λάθος, στην πορεία όμως αρχίζει να κατηγορεί τον ίδιο του τον εαυτό.
Υπάρχουν δύο μορφές αυτό-κατηγορίας: η συμπεριφορική και η χαρακτηρολογική. Στην πρώτη περίπτωση (συμπεριφορική αυτό-κατηγορία) τα θύματα πιστεύουν ότι έχουν κάνει κακό, οπότε η συμπεριφορά του θύτη έρχεται ως αποτέλεσμα της δικής τους συμπεριφοράς και πιστεύουν ότι πιθανώς εάν είχαν λειτουργήσει διαφορετικά δεν θα υπήρχε η συγκεκριμένη αντιμετώπιση.. Στη δεύτερη περίπτωση (χαρακτηρολογική αυτό-κατηγορία) η αντίληψη των θυμάτων είναι πως κάτι πάει στραβά με τους ίδιους, έτσι τους αξίζει να τους συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο, δηλαδή υποτιμητικά και κακοποιητικά.
Αυτό που ισχύει, είναι πως ο θύτης συνειδητά λειτουργεί επιθετικά με σκοπό να ελέγξει το θύμα του. Γνωρίζει ποιον θα κακοποιήσει και επιτίθεται στοχευμένα. Συνήθως κακοποιεί κάποιον που νιώθει πιο κοντά του. Δυστυχώς, δεν νιώθει μετανιωμένος γι΄αυτό που έκανε, αλλά νιώθει ενοχές επειδή φοβάται τις συνέπειες που θα έχουν οι πράξεις του. Γιατί, εάν είχε μετανιώσει για τη συμπεριφορά του, δεν θα την επαναλάμβανε. Και στην πορεία φυσικά, ρίχνει το φταίξιμο στο θύμα και αποποιείται οποιαδήποτε ευθύνη. Λόγω της αποποίησης ευθυνών, κατηγορεί το θύμα του και κυρίως το πόσο δυσλειτουργική μπορεί να είναι η σχέση τους.
Από πού προέρχεται όμως αυτή η συμπεριφορά; Πρωταγωνιστικός λόγος είναι τα βιώματα του δράστη. Δηλαδή, μπορεί και ο ίδιος να μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον που δεχόταν κακοποίηση. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να μεγαλώσει έχοντας ο ίδιος προβληματική συμπεριφορά και να το εκδηλώνει στους εκάστοτε συντρόφους του. Να νιώθει πως έχει το πάνω χέρι και πως εξουσιάζει κάποιον άλλον, κάνοντας παράλληλα τον ίδιο να νιώθει μια δύναμη που δεν είχε στην οικογένειά του.
Όταν κάποιος κακοποιείται καθημερινά, τα σημάδια είναι αληθινά, βαθιά και τρομακτικά… Όταν κάποιος κακοποιείται καθημερινά πολλές φορές δεν το αντιλαμβάνεται, πιθανόν γιατί έχει πλήρη εξάρτηση από τον θύτη, γιατί πιστεύει αυτά που ακούει, γιατί γίνεται αυτό που του λέει να γίνει. Γιατί αυτή η μορφή κακοποίησης είναι λιγότερο σημαντική από την σωματική κακοποίηση;
Όλα ξεκινάνε από τον θύτη και όχι το θύμα..
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Beverly Engel, (2002). The Emotionally Abusive Relationship: How to Stop Being Abused and How to Stop Abusing. Εκδόσεις: John Wiley & Sons.
Murphy, C. M., & O’Leary, K. D. (1989). Psychological aggression predicts physical aggression in early marriage. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 57, 579-582.
Tomison, Adam M and Joe Tucci. (1997). Emotional Abuse: The Hidden Form of Maltreatment. Issues in Child Abuse Prevention Number 8 Spring.
Dutton, D. G. (1994). Patriarchy and wife assault: The ecological fallacy. Violence and Victims, 9, 125-140.
Άρθρο: Ειρήνη Κωνσταντοπούλου
Ειδική παιδαγωγός
Ειδική παιδαγωγός
Επιμέλεια: Ίριδα Γουδέλη
Φιλόλογος
Φιλόλογος
