Αν και είναι τεκμηριωμένο ότι τα θηλυκά και τα αρσενικά πολλών ειδών στο ζωικό βασίλειο μπορούν να επικοινωνούν μέσω χημικών ουσιών που ονομάζονται φερομόνες, υπάρχουν ερωτηματικά σχετικά με το αν οι άνθρωποι μπορούν να επικοινωνήσουν με τον ίδιο τρόπο. Προσφάτως, ερευνητές στη Γερμανία ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι όντως ανταποκρίνονται έντονα σε ένα συγκεκριμένο άρωμα με τρόπους που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τη σεξουαλικότητα μιας γυναίκας.
Στα ζώα, οι φερομόνες είναι χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από τους εκπροσώπους ενός είδους με σκοπό να επηρεάσουν τη σεξουαλική συμπεριφορά των εκπροσώπων του ίδιου είδους με προβλέψιμο τρόπο. Για παράδειγμα, όταν οι θηλυκοί μεταξοσκώληκες απελευθερώνουν το μόριο βομβυκόλη, οι αρσενικοί μεταξοσκώληκες αφήνουν οτιδήποτε άλλο και πηγαίνουν προς αυτούς.
Οι άνθρωποι είναι πιο περίπλοκα όντα. Βέβαια, η μυρωδιά τους επηρεάζει τις ορμόνες τους, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική συμπεριφορά τους και όχι μόνο. Για παράδειγμα, η οσμή του ιδρώτα παίζει ρόλο στον συγχρονισμό των εμμηνορροϊκών κύκλων των γυναικών που ζουν ή εργάζονται μαζί. Στους άντρες, η μυρωδιά μιας μπλούζας που έχει φορεθεί από μια γυναίκα με ωορρηξία οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης ενώ η μυρωδιά των δακρύων μιας γυναίκας προκαλεί πτώση. Οι ανθρώπινες οσμές συνδέονται με συμπεριφορές διαφορετικές μεταξύ τους, όπως η αντίδραση φόβου και το δέσιμο της μητέρας με το μωρό της. Είναι γνωστό ότι οι γυναίκες ασυνείδητα λαμβάνουν βιολογικές πληροφορίες από τη μυρωδιά του ιδρώτα της μασχάλης.
Αποδείξεις για τις ανθρώπινες φερομόνες
Η ισχυρότερη απόδειξη για την παραγωγή φερομόνης στους ανθρώπους είχε ανακαλυφθεί από τη δρα Martha McKlintock, η οποία ανακάλυψε το 1998 ότι ο εμμηνορροϊκός κύκλος των γυναικών που ζουν μαζί συνήθως συγχρονίζεται λόγω των χημικών μηνυμάτων που απελευθερώνονται μέσω του ιδρώτα τους.
Στην πιο πρόσφατη μελέτη, η οποία παρουσιάζεται στο περιοδικό «Neuron», χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές σάρωσης PET (Τομογραφία Εκπομπής Ποζιτρονίων) προκειμένου να αναλυθεί ο εγκέφαλος 24 ανδρών και γυναικών καθώς μύριζαν χημικές ουσίες σχεδόν ίδιες με τις φυσικά παραγόμενες σεξουαλικές ορμόνες, δηλαδή τα οιστρογόνα και την τεστοστερόνη. Ο δρ David Berliner, ειδικός στον τομέα της χημικής σηματοδότησης και Διευθύνων Σύμβουλος της Pherin Pharmaceuticals η οποία παράγει συνθετικές φερομόνες, λέει τα εξής: «Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν ανθρώπινες φερομόνες και ότι οι γυναίκες μπορούν να επικοινωνούν με χημικό τρόπο με τους άντρες και το αντίστροφο. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό εύρημα επειδή παρουσιάζει συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από αυτές τις χημικές ουσίες».
Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τη δρα Ivanka Savic από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα, διαπίστωσαν ότι οι μυρωδιές που μοιάζουν με ορμόνες «ανάβουν» τον υποθάλαμο του εγκεφάλου, ο οποίος κανονικά δεν ενεργοποιείται από τις συνηθισμένες οσμές. Διαπίστωσαν επίσης ότι ο εγκέφαλος των αντρών και των γυναικών αντιδρά πολύ διαφορετικά στις ορμόνες. Ο υποθάλαμος των γυναικών ενεργοποιείται όταν μυρίσουν μια χημική ουσία παρόμοια με την τεστοστερόνη αλλά όχι με τα οιστρογόνα, ενώ ο υποθάλαμος των αντρών ενεργοποιείται με αντίθετο τρόπο, δηλαδή μόνο από τα χημικά που έμοιαζαν με οιστρογόνα και όχι με τεστοστερόνη. Υπάρχει επίσης διαφορά ανάμεσα στις συγκεκριμένες υποπεριοχές του υποθαλάμου που ενεργοποιούνται.
Με άλλα λόγια, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε χημικά το αντίθετο φύλο είναι πολύ διαφορετικός από τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα άτομα του ίδιου φύλου. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ορισμένες από τις συμπεριφορές μας καθορίζονται από το φύλο μας.
Στη γερμανική μελέτη, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ρουρ στο Μπόχουμ διαπίστωσαν ότι οι συγκεκριμένες ανθρώπινες μυρωδιές ενεργοποιούσαν το υνιορρινικό όργανο (VN1R) που βρίσκεται στη μύτη. Αυτό είναι το όργανο που δρα ως υποδοχέας φερομόνης σε άλλα θηλαστικά αλλά δεν έχει αποδειχτεί ότι ισχύει για τους ανθρώπους – τουλάχιστον μέχρι τώρα. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι χρησιμοποιώντας τη Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία (fMRI), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα αρώματα αυτά ενεργοποιούν περιοχές στο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου, το οποίο σχετίζεται με τα συναισθήματα, τη μνήμη και το κίνητρο.
Μπορούν οι φερομόνες να μας κάνουν σεξουαλικά πιο ελκυστικούς;
Αν οι φερομόνες ενεργοποιούν περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τη διάθεση, τις ορμόνες και τη σεξουαλική συμπεριφορά, τότε εγείρεται το ερώτημα: «Μπορούν αυτές οι χημικές ουσίες να μας κάνουν πιο ελκυστικούς;». Η απάντηση είναι ίσως και να μπορούν. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο και το Πανεπιστήμιο της Γιούτα διαπίστωσαν ότι τα ίδια χημικά προϊόντα που μοιάζουν με σεξουαλικές ορμόνες και που χρησιμοποιήθηκαν στη σουηδική μελέτη στην πραγματικότητα ίσως έχουν επίδραση παρόμοια με αυτή της φερομόνης προκαλώντας αλλαγές στη διάθεση, τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή και τη θερμοκρασία του σώματος. Ωστόσο, δεν υπάρχει σήμερα καμία ένδειξη ότι αυτές οι χημικές ουσίες μπορούν πραγματικά να αυξήσουν τη σεξουαλική διέγερση ή την έλξη.
Πολλές εταιρείες αρωμάτων έχουν προσπαθήσει να επενδύσουν στις πιθανές επιπτώσεις αυτών των χημικών ουσιών προσθέτοντάς τις στα αρώματά τους. Αλλά οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες προσθέτουν ορμόνες που προέρχονται από ζώα, όπως οι χοίροι και τα ελάφια, κι έτσι πιθανότατα δεν έχουν αποτελέσματα. Οι φερομόνες σε γενικές γραμμές είναι αποτελεσματικές σε συγκεκριμένα είδη κι έτσι ένα άρωμα ενισχυμένο με φερομόνες χοίρου είναι χρήσιμο μόνο για τους άλλους χοίρους.
Μια εταιρεία που προσθέτει ανθρώπινες ορμόνες στα αρώματά της ισχυρίζεται ότι «εσείς και ο/η σύντροφός σας θα χαλαρώσετε, θα ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας και θα αποκτήσετε μια αίσθηση ευεξίας». Η γενική ιδέα είναι ότι το άρωμα φερομόνης μπορεί να αντικαταστήσει τις φυσιολογικές φερομόνες που φεύγουν με το πλύσιμο και κρύβονται από τα ρούχα.
Αν αυτοί οι ισχυρισμοί είναι αληθείς, οι φερομόνες μπορούν πράγματι να μας κάνουν πιο ελκυστικούς σε πιθανούς συντρόφους βγάζοντας στην επιφάνεια τον καλύτερό μας εαυτό και κάνοντάς μας να έχουμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και άνεση. Αυτό το «αίσθημα ευεξίας» μπορεί επίσης να μας κάνει πολύ πιο ευχάριστους στους γύρω μας.
Οι φερομόνες ως θεραπευτικό μέσο
Η ικανότητα αυτών των χημικών ουσιών που δρουν όπως οι ορμόνες να ενεργοποιούν περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες ελέγχουν τις ορμόνες δείχνει ότι μπορούν να προσφέρουν ευρύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές έρευνες όσον αφορά τη δημιουργία βιοπανομοιότυπων φερομονών με την ελπίδα ότι θα είναι αποτελεσματικές στη μείωση των συμπτωμάτων λόγω διαταραχών άγχους, προεμμηνορροϊκού συνδρόμου στις γυναίκες και διεύρυνση του προστάτη στους άντρες.
O δρ Berliner έχει δοκιμάσει προσωπικά πολλές από αυτές τις ουσίες και δηλώνει με ενθουσιασμό: «Είναι κάτι που μ’ αρέσει πολύ. Και χρειάζονται μόνο λίγα δευτερόλεπτα για να υπάρξουν αποτελέσματα. Είναι πολύ δύσκολο να το εξηγήσω με λόγια, αλλά θα σας κάνει να αισθανθείτε χαλαροί. Ξαφνικά ο εσωτερικός σας κόσμος αλλάζει προς το καλύτερο, παρ’ όλο που στο περιβάλλον δεν έχει αλλάξει τίποτα».
via
