Έχετε σκεφτεί ποτέ πόσο πολύ μας προκαλούν οι αισιόδοξοι άνθρωποι; Πόσο πολύ μας ενοχλεί να βλέπουμε κάποιον χαρούμενο όλη την ώρα, ή πόσο επιδεικτικά αδιαφορούμε για ανθρώπους που είναι χαρούμενοι; Συχνά θα πούμε «έλα, τώρα, αυτοί δεν έχουν ανάγκη», αντί να σκεφτούμε μήπως οι άνθρωποι αυτοί μπορούν να μας βοηθήσουν και να μας εμπνεύσουν να αποκτήσουμε κι εμείς μια περισσότερο θετική προσέγγιση για τη ζωή.
Το κυνήγι της ευτυχίας
Εάν ρίξουμε μια ματιά σε εφημερίδες, ηλεκτρονικά έντυπα ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε τηλεοπτικά προγράμματα ή και στις φωτογραφίες των φίλων μας από τις διακοπές, θα δούμε συναρπαστικές ζωές που άλλοι ζουν να απλώνονται μπροστά μας. Χαμογελαστά πρόσωπα, ευτυχία και συναρπαστικές αναμνήσεις. Το κυνήγι της ευτυχίας και της χαράς και η έννοια της επιτυχίας είναι θέματα που «πουλάνε» πολύ και που ελκύουν το ενδιαφέρον του κοινού και των ειδικών (ψυχολόγοι, συγγραφείς, ανθρωπολόγοι, life coaches, κλπ.). Είναι φυσικό να μην είμαστε χαρούμενοι και αισιόδοξοι όλη την ώρα, όμως. Είναι, επίσης, θεμιτό – εάν δε μας επηρέαζε τίποτε, τότε μάλλον κάποιο πρόβλημα αντίληψης της πραγματικότητας θα είχαμε.
Αυτό που δεν προβάλλεται τόσο είναι το τί είναι στην πραγματικότητα η αισιόδοξη ματιά για τη ζωή, αυτή η προοπτική που όντως μπορεί να μας οδηγήσει στην ευτυχία, όπως ο καθένας την ορίζει. Αισιοδοξία δε σημαίνει πως όλα μας προκαλούν χαρά ή πως για όλα έχουμε μια θετική ματιά. Αισιοδοξία δε σημαίνει πως πιστεύουμε ότι τα πάντα θα πάνε καλά.
Ο ρεαλισμός, η αισιοδοξία και η αίσθηση του μέτρου
Ρεαλισμός είναι να σκεφτόμαστε όσο πιο αντικειμενικά γίνεται, χωρίς προκαθορισμένα κριτήρια, χωρίς φίλτρα, θετικά ή αρνητικά. Επειδή, όμως, κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο να γίνει μιας και είμαστε άνθρωποι (δηλαδή σκεφτόμαστε υποκειμενικά, ανάλογα με τις εμπειρίες και τα δικά μας πιστεύω), ρεαλισμός είναι να μη γενικεύουμε καταστάσεις, να μην προτρέχουμε, να παίρνουμε εξίσου θετικά και αρνητικά από μια κατάσταση. Να έχουμε ένα μέτρο. Από την άλλη, αισιοδοξία είναι να παίρνουμε όσα περισσότερα θετικά στοιχεία μπορούμε από μια εμπειρία και να μην αφήνουμε τις αρνητικές τις πλευρές να μας εμποδίζουν να συνεχίσουμε. Απαισιοδοξία είναι, φυσικά, το αντίθετο.
Γιατί μας εκνευρίζουν οι αισιόδοξοι
Οι αισιόδοξοι άνθρωποι, αυτοί που βλέπουν τα πράγματα από τη θετική τους σκοπιά και που έχουν συνήθως ένα χαμόγελο στα χείλη, μας εκνευρίζουν πολλές φορές. Γιατί; Ίσως φταίει το γεγονός ότι πολλοί έχουν τόσα αρνητικά βιώματα (πλέον στην καθημερινότητά τους), που δεν μπορούν να κάνουν θετικές σκέψεις. Από την άλλη, δε γίνεται να είναι κανείς αισιόδοξος όταν βλέπει την οικονομία και την κοινωνία να οδεύουν προς την καταστροφή – κατακλυζόμαστε από ανάλογες ειδήσεις καθημερινά. Ακόμη, η απαισιοδοξία μας ωθεί να μιλάμε και να κατακρίνουμε καταστάσεις, να τραβάμε την προσοχή, μας δίνει έναν περισσότερο ενεργητικό ρόλο, σε αντίθεση με την αισιοδοξία που φαντάζει παθητική στάση. Οι απαισιόδοξοι άνθρωποι φαίνονται πιο σοβαροί, πιο «διαβασμένοι», περισσότερο σκεπτόμενοι. Οι αισιόδοξοι μοιάζουν να ζουν σε νιρβάνα. Υπάρχει και εδώ, λοιπόν, το ζήτημα της εικόνας και του φαίνεσθαι.
Έτσι, καταλήγουμε να εκνευριζόμαστε με ανθρώπους που διατηρούν μια θετική στάση ζωής γιατί μας φαίνονται εγωιστές, ονειροπόλοι, παθητικοί. Μας εκνευρίζουν γιατί περνούν καλά και ζηλεύουμε που αυτοί δεν τιμωρούν τον εαυτό τους με μαύρες σκέψεις. Φαίνονται, ακόμη, δυνατοί: δεν τους τρομάζει τίποτε (έστω και αν αυτό είναι μια εικόνα, είναι μια ισχυρή εντύπωση), σε αντίθεση με τους απαισιόδοξους που μοιάζουν να μιλούν για το φόβο τους για το μέλλον. Οι αισιόδοξοι μας εκνευρίζουν γιατί στα μάτια μας ξεχειλίζουν αυτοπεποίθηση: εκεί που ο απαισιόδοξος θα θεωρήσει πως μια αποτυχία του οφείλεται στην ανικανότητά του, ο αισιόδοξος θα προσπαθήσει ξανά για να τα καταφέρει.
Μετά από όλα αυτά, ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: αφού θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας, γιατί υιοθετούμε τόσο εύκολα μια απαισιόδοξη ματιά που το μόνο που κάνει είναι να καθυστερεί όλες αυτές τις αλλαγές;
