Όταν ο Νουσρ-ελ-Ντιν (για μας Ναστραντίν) Χότζας έγινε κατής (δικαστής) ήρθανε και τον βρήκανε δύο αντίδικοι. Άκουσε τον πρώτο με προσοχή, κούνησε το κεφάλι και του είπε: «Δίκιο έχεις».
Άκουσε και τον δεύτερο, που έλεγε τα ακριβώς αντίθετα, κούνησε το κεφάλι και είπε και σε αυτόν: «Δίκιο έχεις». Ένας τρίτος φώναξε: «Μα δεν είναι δυνατόν να έχουν και οι δύο δίκιο!». Είπε ο Χότζας: «Κι εσύ δίκιο έχεις».
Νομίζετε πως είναι ανέκδοτο; Είναι βαθύτατη σοφία. Η αλήθεια δεν είναι μία και μονοσήμαντη – λέει ο Χότζας.
Έτσι νιώθω με τους σχολιαστές της κρίσης. Έρχεται ένας σοφός οικονομολόγος και μου αποδεικνύει (με βιβλιογραφία, νούμερα, παραδείγματα, στατιστικές) πως η τρόικα και το όργανό της η κυβέρνηση δεν ενεργούν για το συμφέρον του λαού αλλά αποκλειστικά και μόνο των τραπεζών. Με πείθει. Όμως ο αντίδικός του με δυνατά επιχειρήματα (και πάλι βιβλιογραφία, νούμερα, παραδείγματα, στατιστικές) μου αποδεικνύει πως η τρόικα μας έσωσε από την χρεοκοπία, μας έδωσε 400 δισεκατομμύρια (εκεί που δεν μας δάνειζε κανείς) και μας βοηθάει να αναδιοργανώσουμε το κράτος μας για να μην ξαναπάθουμε τα ίδια. Πιο πειστικός αυτός. Αλλά ο επόμενος ισχυρίζεται πως η χρεοκοπία και η επιστροφή στη δραχμή δεν θα ήταν καταστροφή – αντίθετα θα μας βοηθούσε να νοικοκυρέψουμε την οικονομία. Ένα κατεβατό αποδείξεις και στοιχεία παραθέτει – και μου φαίνεται σαν να έχει δίκιο. Μέχρι να έρθει ένας άλλος να μου αποδείξει τα αντίθετα και να με πείσει για άλλη μία φορά.
Για τον περισσότερο κόσμο πρόβλημα δεν υπάρχει. Οι άνθρωποι έχουν ήδη μέσα τους μία προδιάθεση και διαλέγουν την ερμηνεία που τους ταιριάζει. Το ίδιο κάνουν και οι οικονομολόγοι – επιλέγουν στοιχεία και τα μαγειρεύουν για να δικαιολογήσουν τη στάση τους. Την υπερασπίζονται φανατικά χωρίς καν να ακούνε τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς.
Γι αυτό άλλωστε και δεν υπάρχει πραγματικός διάλογος. Παράλληλοι μονόλογοι προεκτείνονται στο άπειρο χωρίς να τέμνονται. Μόνον ο αμερόληπτος και μη προκατειλημμένος μπορεί να συνθέσει αντιθέσεις. Αλλά πόσοι είναι αυτοί στην κοινωνία μας, που πρώτα νιώθει και μετά σκέπτεται;
Το πιο μεγάλο μας έλλειμμα: ψυχραιμίας και ορθολογισμού.
Νίκος Δήμου, www.ndimou.gr
