Γιατί ξεχνάμε; Πώς γίνεται να μπαίνουμε σε ένα δωμάτιο και να μη θυμόμαστε τί θέλαμε να βρούμε, ή να ξεχνάμε το δρόμο για το σπίτι μας ή μια σημαντική δουλειά που θέλαμε να τελειώσουμε, ενώ δεν πάσχουμε από κάποια ασθένεια; Η Kendra Cheery, ψυχολόγος, εξηγεί μερικές θεωρίες σε άρθρο της σε ηλεκτρονικό σάιτ για την εκπαίδευση.
Δεν μπορώ να βρω την πληροφορία
Μερικές φορές μοιάζει να μην μπορούμε να επαναφέρουμε στη μνήμη μας πληροφορίες και αναμνήσεις που γνωρίζουμε πως έχουμε. Φαίνεται πως κάπου στον εγκέφαλό μας έχουμε αποθηκεύσει μια πληροφορία που την αναζητούμε, αλλά δεν τη βρίσκουμε. Ίσως είναι κάτι που συνέβη καιρό πριν ή ίσως είναι κάτι βιαστικό που πρέπει να κάνουμε και όμως το ξεχνάμε. Υποτίθεται πως για να θυμόμαστε κάτι, για να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα να ξεχνάμε μια πληροφορία, πρέπει να τη χρησιμοποιούμε τακτικά – όπως μια νέα συνήθεια που οφείλουμε να εξασκούμε. Η συγκεκριμένη θεωρία είναι πολύ δημοφιλής και εξηγεί πλήρως το λόγο που ξεχνάμε πράγματα που δεν επαναλαμβάνουμε ή που δε μας είναι χρήσιμα, όμως αποτυγχάνει να εξηγήσει γιατί μερικές φορές θυμόμαστε για πολύ καιρό ένα μεμονωμένο γεγονός.
Τα πράγματα μπλέκονται
Αρκετές φορές μπλέκουμε πληροφορίες μεταξύ τους. Είναι δυνατό να ξεχνάμε πράγματα νέα που μπερδεύονται στο μυαλό μας με παλαιότερα και πράγματα παλιά που εξαφανίζονται μυστηριωδώς όταν άλλα, νέα, παίρνουν τη θέση τους. Η θεωρία αυτή εφαρμόζεται όταν πρόκειται για πληροφορίες συναφείς μεταξύ τους.
Δε φθάνει ο χώρος
Μερικές πληροφορίες δε φθάνουν ποτέ στη μακροπρόθεσμη μνήμη μας, δηλαδή δεν αποτελούν πληροφορίες που μπορούμε να θυμόμαστε για χρονικά διαστήματα που ποικίλουν από κάποια λεπτά ή ώρες, μέχρι μήνες και χρόνια. Πρόκειται για μια κατάσταση που μοιάζει με προβλήματα χωρητικότητας στο σκληρό δίσκο υπολογιστών. Ένα παράδειγμα είναι να μπορούμε να θυμηθούμε λεπτομέρειες που ξεχωρίζουν ένα πλαστό από άλλα γνήσια χαρτονομίσματα ή να μπορούμε να αναγνωρίσουμε από μνήμης πράγματα που στην καθημερινή ζωή μοιάζουν πολύ μεταξύ τους (διαφορετικά βότανα με παρόμοιο φύλλωμα, κλπ.). Απλώς, όλες αυτές οι πληροφορίες, όταν δε μας αφορούν προσωπικά ή όταν δε μας είναι ιδιαίτερα χρήσιμες ή όταν δεν τις έχουμε αποθηκεύσει στο μυαλό μας με ένα δικό μας, ιδιαίτερο τρόπο, χάνονται και δεν περνούν στη μακροπρόθεσμη μνήμη μας.
Ξεχνάω ακούσια ή εκούσια
Όπως μπορούμε να εξασκηθούμε για να θυμόμαστε κάποια πράγματα, έτσι μπορούμε και να εξασκηθούμε για να ξεχάσουμε άλλα. Εκούσια ή ακούσια, ξεχνάμε επεισόδια της ζωής μας.Τραυματικές ή θλιβερές στιγμές της ζωής μας διαγράφονται από τον εγκέφαλο και τη μνήμη μας είτε γιατί εμείς το προσπαθήσαμε, είτε χωρίς τη συμβολή μας. Μπορούμε να ξεχάσουμε μια αποτυχία ή μια γκάφα που κάναμε, ακόμη και το θάνατο κάποιου, μόνο και μόνο για να μη ντρεπόμαστε ή να μην πονάμε τόσο.
Ευχαριστώ, μέσα κοινωνικής δικτύωσης!
Το εύρος προσοχής ενός χρυσόψαρου είναι 9 δευτερόλεπτα και το εύρος προσοχής ενός ενήλικα, σύμφωνα με έρευνες του 2013, είναι 8 δευτερόλεπτα. Το εύρος προσοχής μας μειώνεται όσο «φορτωνόμαστε» με πληροφορίες και όσο η εναλλαγή πληροφοριών γίνεται όλο και πιο γρήγορη. Στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με τη γρήγορη ανάγνωση ειδοποιήσεων και χρονολογίων, τείνουμε να μην μπορούμε να συγκεντρωθούμε σε κάτι συγκεκριμένο και ξεχνάμε πράγματα που είδαμε, που διαβάσαμε ή που συνέβησαν πριν από λίγο.
Με λίγα λόγια ξεχνάμε γιατί κάτι δε μας αφορά προσωπικά, γιατί δε δημιουργήσαμε συνειρμούς μεταξύ διαφορετικών γεγονότων ή πληροφοριών, γιατί δεν εξασκήσαμε πληροφορίες που λάβαμε και γιατί δε συγκεντρωθήκαμε αρκετά σε κάτι, ώστε η πληροφορία να αποτυπωθεί στη μνήμη μας. Οι λόγοι αυτοί μπορούν κάλλιστα να μας δείξουν και πώς θα βελτιώσουμε τη μνήμη μας!
