Η βεβαιότητα οδηγεί στην έπαρση και η έπαρση οδηγεί στο κομμάτιασμα, στη διάσπαση της σχέσης.
Ελευθερία είναι η ικανότητα να αγαπώ και να συνυπάρχω άνετα με τον διαφορετικό.
Όποιος δεν έχει πόνο δεν έχει ταπείνωση και είναι ανίκανος να αγαπά.
Συχνά προσπαθώντας να λύσουμε τα προβλήματά μας τα μεγαλώνουμε.
Ο Λόγος έχει την έννοια του καθολικού, ο λογισμός του μερικού. Ο Λόγος διώχνει τον λογισμό.
Ο απλός και ταπεινός είναι ικανοποιημένος και με τη φτώχεια του. (Αβάς Ισαάκ)
Αυτό που μας προστατεύει είναι η αδιάλειπτη μνήμη του πάθους του Κυρίου μας.
Απλότητα είναι η εσωτερική ενότητα.
Η εσωτερική ενότητα δημιουργείται από τον έρωτα και την αγάπη.
Έρωτας είναι ο πόνος για τον άλλον άνθρωπο.
Αν θέλεις να διαλύσεις κάποιον, γίνε δάσκαλός του. Αν θέλεις να τον βοηθήσεις, γίνε αδελφός του και γίνε ανύπαρκτος.
Όταν ο άνθρωπος αισθάνεται ότι είναι ένα ερείπιο, να γνωρίζει ότι από το ερείπιο μπορεί να χτιστεί ο αληθινός οίκος.
Δεν υπάρχει άνθρωπος που βρήκε τον σκοπό της ζωής του. Η εύρεση του σκοπού της ζωής για έναν άνθρωπο που τον ψάχνει είναι ένα διαρκές γεγονός.
Το ήθος της αδυναμίας χρειαζόμαστε. Ήθος της αδυναμίας σημαίνει ότι δεν είμαι αυτάρκης, δηλαδή δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τον Άλλον (τον Θεό) και χωρίς τον άλλον (τον μυριοστό συνάνθρωπό μου).
Η εξουσία οφείλει να είναι δυνατότητα θεραπείας.
Η δύναμη μπορεί να είναι κατάρα, αλλά μπορεί να είναι και ευλογία.
Χρειάζομαι τον Λόγο, για να καθαρίσει η καρδιά μου και για να μπορέσω να δω.
Κοινωνούμε του Λόγου, ακόμα κι όταν δεν Τον έχουμε, αλλά Τον ποθούμε.
Από τον πόθο του Λόγου εμπνέονται τα πάντα.
Αγάπη είναι η διάθεση να υπερβώ το ατομικό μου συμφέρον για χάρη του άλλου.
Αν ήταν ανάγκη να αδικώ ή να αδικούμαι, θα προτιμούσα να αδικηθώ μάλλον παρά να αδικήσω. (Πλάτων)
Η προσευχή κακόμοιρης ψυχής δεν καρποφορεί.
Ο υπεραπασχολούμενος σύγχρονος άνθρωπος διακατέχεται από δυσκολία να ασχοληθεί με τον εσωτερικό εαυτό του.
Όταν λέμε καρδιά εννοούμε το κέντρο το εσώτατο του ανθρώπου, από όπου πηγάζει η ευθύνη και η ελευθερία μας.
Η προσευχή και γενικά η πνευματική ζωή είναι απόσυρση και επιστροφή. Αποσυρόμαστε, για να επιστρέψουμε και να δούμε τον κόσμο με άλλα μάτια. Με την απόσυρση μαθαίνουμε να σεβόμαστε την καρδιά μας και έτσι αποκτούμε τη διάκριση και τη δυνατότητα να σεβαστούμε και τους άλλους ανθρώπους.
Η προσευχή είναι δυνατότητα κάθαρσης των αισθήσεών μας.
Η αιτία της οικολογικής κρίσης είναι η παραμέληση της καρδιάς των ανθρώπων.
Ο χριστιανός είναι αυτός που χωρίσθηκε από όλους, για να ενωθεί με όλους ("ο πάντων χωρισθείς και πάσιν συνηρμοσμένος").
Άλλο χριστιανός κι άλλο βλάκας. Ο αληθινός χριστιανός είναι ο πλέον έξυπνος άνθρωπος.
Πορνεία είναι η βλακεία να μην ξέρει ο άνθρωπος να ζει.
Το πρότυπο του αληθινού χριστιανού δεν είναι ο καλός άνθρωπος, αλλά ο ζωντανός άνθρωπος.
Αν θέλεις να κάνεις πρόταση ζωής σε κάποιον άνθρωπο, βρες ποια προσωπική αξία έχει και ποια είναι τα χαρίσματά του.
Ο άνθρωπος είναι πρόσωπο, όταν σχετίζεται με τον άλλον, όταν δηλαδή έχει σχέση ελευθερίας και αγάπης με τον άλλον.
Να διαφυλάσσεται η σχέση και η ιδιαιτερότητα του προσώπου.
Η ταπείνωση είναι αληθινή και δεν είναι ταπεινοσχημία, όταν τη βγάλω προς τα έξω, για να εξυπηρετήσω το γενικό συμφέρον.
Η παρθενία είναι πληρότητα ερωτική, όχι ανέραστο βίωμα.
Η αγάπη για τον άλλον είναι τρέλα, δεν έχει λογική.
Η Εκκλησία είναι πιο πολύ αυτό που κρύβει παρά αυτό που δείχνει.
Να αναζητούμε την αληθινή χαρά, δηλαδή τη χαρά που είναι δυνατότητα ανάπτυξης, όχι τον ευτυχισμό ή την άσωτη ζωή, που χαρακτηρίζονται από την προσωρινότητα. Το ενδιαφέρον για την αληθινή χαρά εμπεριέχει το ενδιαφέρον για τη διατήρησή της.
Αν χαρά για μας είναι το φαΐ, η ηδονή και η δόξα, που φεύγουν μετά τον θάνατο, τότε δεν υποψιαζόμαστε τη χαρά του Θεού.
Η αναζήτηση της χαράς, που δεν φεύγει και που διαρκώς αναπτύσσεται, είναι ο σταυρός.
Ο σταυρός εξαγιάζει τις αισθήσεις.
Η αληθινή-πνευματική χαρά ταυτίζεται με τη νίκη επί του θανάτου και προϋποθέτει την αλλαγή του νου και την αλλαγή των κριτηρίων της ζωής μας. Κάθε στιγμή να έχουμε στον νου μας ποιος είναι ο στόχος της ζωής μας.
Να βρισκόμαστε σε διαρκή αφύπνιση και εγρήγορση, ώστε να βελτιώνουμε το κριτήριο της ζωής και το ενδιαφέρον για τη ζωή.
Να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας.
Η πνευματική χαρά αφορά και το σώμα μας.
Η ελευθερία είναι μια πειθαρχία στη συνείδησή μας και στις αξίες που πιστεύουμε.
Κοινωνική ευεξία είναι η αρμονική σχέση του ανθρώπου με το κοινωνικό σύνολο και η δυνατότητά του να ανταποκρίνεται θετικά στους κοινωνικούς ρόλους.
Το πρόσωπο δεν είναι εκ του κόσμου τούτου και για τον λόγο αυτό δύναται να τον μετατρέψει.
Η παρουσία της Εκκλησίας και η μαρτυρία της ελευθερώνουν τον κόσμο από τη μοίρα, για να του δώσουν διέξοδο προς τις δυνάμεις και τους καρπούς του Πνεύματος.
Ο νους και η καρδιά μας δεν είναι οι αιτίες της γνώσης, αλλά οι υποδοχείς της γνώσης. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε το σκοτάδι μας και να το διαχειριστούμε. Να ζητήσουμε το έλεος του Θεού, το φως του Θεού.
Για να καρποφορούμε, οφείλουμε να διαχειριζόμαστε τον χρόνο μας σωστά. Όμως αυτό που πάνω από όλα οφείλουμε να κάνουμε είναι να μετανοήσουμε.
Αυτό που γεννά την ελπίδα είναι η μετάνοια τώρα.
Ο άνθρωπος που αγνοεί τη μετάνοια αλλοιώνει την ηθική του. Φτιάχνει τη δική του ηθική. Τη φτιάχνει τέτοια, που να τον βολεύει.
Η βάση του προβλήματος του ανθρώπου είναι ότι θεωρεί τον εαυτό του σωτήρα του.
Η μετάνοια αρχίζει με την παραδοχή του προσωπικού μας σκότους.
Να αρνηθούμε την απόγνωση του παρελθόντος και την αγωνία του μέλλοντος. Ο προσωπικός μας χρόνος είναι το τώρα.
Μπορεί ένας άνθρωπος να είναι πολύ έξυπνος, αλλά να κοιμάται η ύπαρξή του.
Να διώξουμε οποιεσδήποτε ιδέες έρχονται να μας πείσουν ότι είμαστε καλά, ότι είμαστε πνευματικά υγιείς. Αυτό είναι η βάση της πνευματικής ζωής.
Οι Πατέρες συχνά χρησιμοποιούν την αποφατική θεολογία, ορίζοντας τον Θεό με το τι δεν είναι (π.χ. ακατάληπτος, απερίγραπτος κτλ). Η γνώση του Θεού είναι περισσότερο μη γνώση, γιατί το αντικείμενο της γνώσης αυτής είναι υπεραισθητό.
Ο Θεός είναι ο άγνωστος και ο φανερούμενος-αποκαλυπτόμενος.
Ο άγνωστος Θεός μάς προσεγγίζει και μπορεί να μας φανερωθεί ως ένα μικρό και αδύναμο παιδί. Για τον λόγο αυτό δεν μας φοβίζει.
Από τη σχέση του ανθρώπου με τον Χριστό παίρνει αξία και η ηθική ζωή. Διά του Χριστού πηγάζει η ηθική, με την οποία διαφυλάσσεται και η σχέση με τον Χριστό.
Δεν μπορείς να λύσεις ένα εξωτερικό πρόβλημα, αν δεν λύσεις το εσωτερικό.
Ο άνθρωπος δεν ξέρει πού να βρει ζωή. Αυτό είναι το πνευματικό του πρόβλημα, που οδηγεί και σε πολλά άλλα προβλήματα.
Ο άνθρωπος σήμερα φοβάται να χάσει. Αλλά στην πνευματική ζωή η ήττα είναι λύτρωση. Το να φοβάσαι να χάσεις είναι άρνηση του σταυρού.
Ο Θεός για αυτούς που έχουν σαρκικά μάτια δεν είναι πουθενά, ενώ για αυτούς που έχουν πνευματικά μάτια είναι παντού. (Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Ο διάβολος δημιουργεί προσδοκίες. Στην αρχή κερδίζεις και μετά χάνεις και πέφτεις σε απόγνωση.
Ο διάβολος είναι μεταφορέας της απόγνωσής του.
Να μη φοβόμαστε τα λάθη.
Η δικαίωση της Εκκλησίας είναι στα έσχατα, στη Βασιλεία των Ουρανών. Το εσχατολογικό όμως δοκιμάζεται εδώ και τώρα.
Το σώμα είναι ναός του Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό και οφείλουμε να το σεβόμαστε.
Η τροφή είναι δώρο του Θεού και με τον σταυρό μας από γήινη γίνεται θεϊκή.
Να γυμναζόμαστε, όχι για να λατρέψουμε το σώμα μας, αλλά για να είμαστε υγιείς.
Όταν ο άνθρωπος γίνει από μπετόν, γεμάτος εμμονές και βεβαιότητες, τότε είναι πολύ δύσκολο να αλλοιωθεί.
Όσο εκλεκτότερος είναι κάποιος, τόσο μεγαλύτερη ευθύνη έχει ενώπιον του Θεού και τόσο περισσότερο θα λογοδοτήσει.
Ό,τι κάνουμε να είναι φανέρωση του Χριστού.
Η εργασία μπορεί να είναι μορφή καταξίωσης και απελευθέρωσης, αλλά μπορεί να είναι και μορφή αλλοτρίωσης.
Η εργασία είναι δυνατότητα συνεργασίας με τον συνάνθρωπο και συμμετοχής του ανθρώπου στο δημιουργικό έργο του Θεού.
Ο προσευχόμενος άνθρωπος έχει συναισθηματική νοημοσύνη και μπορεί να αντιλαμβάνεται την κατάσταση του άλλου ανθρώπου. Ο χριστιανισμός τονίζει την ιδιαίτερη αξία της εργασίας για τον άνθρωπο.
Να εργαζόμαστε σαν να εργαζόμαστε όχι για τους ανθρώπους, αλλά για τον Θεό, σύμφωνα με το μέτρο του Θεού.
Να βλέπουμε τον κάθε άνθρωπο προβαλλόμενο στη Βασιλεία των Ουρανών, γιατί όλοι είμαστε ευμετάβολοι. Έτσι θα σταματήσουμε να κατακρίνουμε.
Η προσευχή βρίσκεται σε υψηλότερη θέση από την εργασία.
Αγιοπατερικά η εργασία είναι σταθερά υποταγμένη στην προσευχή και στην άσκηση, δηλαδή δεν αυτονομείται σε σχέση με την προσευχή και την άσκηση.
Η εργασία εντάσσεται στην εν Χριστώ ζωή. Έχει προωθητική δύναμη προς τον Χριστό.
Ελάχιστα επαγγέλματα δεν έχουν τη δυνατότητα ένταξης στην εν Χριστώ ζωή.
Η πλεονεξία είναι μια μορφή ειδωλολατρίας.
Σημασία έχει το ήθος με το οποίο εργάζεται ο άνθρωπος.
Η εργασία απαιτεί κοινωνική ευαισθησία και ευθύνη.
Για να αντισταθείς στη φθορά του συστήματος, χρειάζεσαι κάποιες πνευματικές προϋποθέσεις. Διαφορετικά θα σου δημιουργηθεί ψυχολογικό πρόβλημα. Μπορούμε να υπερβούμε τη φθορά του συστήματος με το να γίνουμε πρόσωπο, να αναμορφωθούμε εσωτερικά.
Ελευθερία είναι το ξεπέρασμα οποιουδήποτε συστήματος μέσα μας.
Σωτηρία σημαίνει καθαρή όραση, καθαρή αντίληψη και καθαρή πράξη.
Τα χρήματα που έχουν βγει με άδικο τρόπο να μην τα δεχόμαστε.
Αν υποψιαζόμαστε ότι η αλήθεια βρίσκεται στην Ορθοδοξία, τότε οφείλουμε να το ψάξουμε, γιατί κάποτε θα λογοδοτήσουμε ενώπιον του Θεού.
Ο Θεός επιτρέπει την ύπαρξη του διαβόλου, γιατί μέσω αυτού δοκιμάζεται καθημερινά η ελευθερία μας, καθώς ο διάβολος συνεχώς μας τραβά προς την αμαρτία. Διαφορετικά, θα ήταν σαν να ήμασταν υποχρεωμένοι να κάνουμε το καλό.
Ευαγγελικά η εξουσία έχει την έννοια της διακονίας, της θεραπείας, της ίασης.
Καθετί που κάνουμε δοκιμάζει και φανερώνει την ποιότητα της εσωτερικής μας ζωής.
Το εσωτερικό έλλειμμα προσπαθούμε να το καλύψουμε με τον εξωτερικό πλεονασμό.
Το αληθινό κέρδος είναι η εκούσια προσφορά του εαυτού μας για τον άλλον.
Η δόξα του Χριστού είναι διά του Σταυρού, είναι κένωση. Ο Χριστός έρχεται στη δόξα Του, όταν κενώνεται. Όταν προσφέρει εκούσια τον εαυτό Του για τους άλλους.
Ευλογία από τον Θεό είναι η εργασία, όχι η μανία, η εκμετάλλευση, η υπερβολή, η φιλαργυρία, η απληστία.
Τον κακομοίρη και τον τσιγκούνη ποτέ δεν τον ευλογεί ο Θεός. (Πνευματικός νόμος)
Αυτός που θέλει πάντα να κερδίζει έχει μειονεξία.
Το κάλλος το σωματικό συμβαδίζει με τη διάθεση. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Η χαρά της ψυχής ένα ωραίο πρόσωπο το κάνει ωραιότερο.
Το πρώτο που οφείλουμε να κάνουμε σε μια σχέση είναι ένα ξεκαθάρισμα. Αυτό θα φέρει τη γνώση του άλλου και την εμπιστοσύνη.
Μιζέρια είναι να βάζεις πάνω από τον άνθρωπο τα πράγματα.
Στη σκέψη της οικονομικής ανισότητας σχεδόν πάντα τοποθετούμε τον εαυτό μας σε αυτούς που έχουν έλλειμμα.
Εκτός από την οικονομική ανισότητα υπάρχουν και άλλες μορφές ανισότητας, π.χ. υγεία-ασθένεια, ομορφιά-ασχήμια κ.ά.
Όταν ο τύπος είναι χωρισμένος από την ουσία και την υποκαθιστά, δεν είναι ουσία. Αντίθετα, όταν ο τύπος περιβάλλει την ουσία και την προάγει, είναι ουσία.
Όλος ο αγώνας μας είναι να απομακρύνουμε οτιδήποτε οδηγεί στην περιφρόνηση του πόθου που είναι εμφυτευμένος μέσα μας.
Για τον άνθρωπο του Θεού φοβερό πράγμα δεν είναι η αμαρτία, αλλά η αμετανοησία.
Ο εξασφαλισμένος χριστιανός είναι νεκρός χριστιανός. Ζωντανός χριστιανός είναι ο μη εξασφαλισμένος, όπως ο ερωτευμένος άνθρωπος.
Να μην είμαστε ποτέ απόλυτοι για τον άλλον και ποτέ βέβαιοι για τον εαυτό μας.
Να συμπεριφερόμαστε στους ελάχιστους, άρα και στους αμαρτωλούς, με την ίδια συνείδηση που θα συμπεριφερόμασταν και στον Κύριο. (Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Είμαστε η τροφή και το νερό του Κυρίου μας. Η απόγνωσή μας είναι η άρνησή μας να θρέψουμε και να ξεδιψάσουμε τον Κύριό μας.
Όταν καλλιεργήσουμε την αρετή, η αμαρτία αποβάλλεται αυτόματα από τον οργανισμό μας.
Μέσα από την ένταση και τον θόρυβο προσπαθούμε να λησμονήσουμε τον θάνατο.
Η Εκκλησία οφείλει να μαρτυράει τη νίκη επί του θανάτου, δηλαδή την Ανάσταση.
Οι άνθρωποι είμαστε αδέλφια μεταξύ μας και με τον Χριστό κατά χάριν.
Οι άνθρωποι δεν εμπνέονται από την αναμαρτησία (άλλωστε όλοι είμαστε αμαρτωλοί), αλλά από τη συντριβή και τη μετάνοια.
Δυνατότητα σωτηρίας είναι τόσο η ασθένεια όσο και η υγεία. Το αν η σωτηρία μας γίνει πραγματικότητα εξαρτάται από τη στάση ζωής που θα έχουμε.
Οι περισσότεροι άνθρωποι απορρίπτουν την Εκκλησία, γιατί δεν γνώρισαν την αληθινή Εκκλησία, αλλά μια παραποιημένη εκκλησία.
Το πρόβλημα που φέρνει η παραποιημένη εκκλησία δεν είναι ο σκανδαλισμός, αλλά η αλλοίωση του ευαγγελικού φρονήματος. Είναι η υποβάθμιση του μέτρου του ήθους, του μέτρου της ζωής. Είναι η απώλεια του ήθους της ζωής.
Ο κόσμος είναι επιθετικός απέναντι στην Εκκλησία, γιατί και αυτή ήταν επιθετική απέναντι στον άνθρωπο μέχρι σήμερα. Ο κόσμος ανταποδίδει αυτό που εισέπραξε.
Όταν σκανδαλίζουν οι κληρικοί ή τα άλλα μέλη της Εκκλησίας, προσβάλλεται η αλήθεια και αμβλύνεται η συνείδηση των ανθρώπων.
Αν έχουμε προσβάλλει την αλήθεια, τουλάχιστον να μετανοήσουμε αληθινά.
Ακόμη και από το πλέον αρνητικό, να βγάζουμε κάτι θετικό.
Η επιδίωξη της εξουσίας δηλώνει έλλειψη αυτοεκτίμησης. Ο άνθρωπος που αισθάνεται την πληρότητα της χάρης του Θεού δεν ασχολείται με την εξουσία.
Από τη στιγμή που ο άνθρωπος επιθυμεί την εξουσία, ήδη ζει την κοσμική εξουσία.
Όλη μας η ζωή είναι είτε ένας αγώνας εξουσίας είτε ένας αγώνας διακονίας.
Η εξάρτηση από την εξουσία είναι μια αιχμαλωσία θανάτου.
Η μη εξάρτηση από την εξουσία είναι ελευθερία και ο ελεύθερος άνθρωπος ήδη ζει τη Βασιλεία του Θεού.
Η ελευθερία είναι αγάπη και η αγάπη είναι ελευθερία.
Η αληθινή αγάπη είναι έκφραση της ελευθερίας.
Η φιλαργυρία είναι το αντίθετο της μνήμης του θανάτου.
Τα τρία πάθη από τα οποία προέρχονται όλα τα άλλα πάθη του ανθρώπου είναι η φιλοδοξία, η φιληδονία και η φιλαργυρία.
Η φιλοδοξία είναι χειρότερη από την απώλεια της παρθενίας του σώματος.
Χρειαζόμαστε φιλότιμο, προσευχή, πόθο για την αλήθεια, προσανατολισμό ζωής, αναφορά ζωής, πόθο για τη σωτηρία, μετάνοια. Αν τα έχουμε αυτά, ακόμα και λάθος να κάνουμε, ο κόσμος θα μας συγχωρέσει.
Το γκρέμισμα του σαθρού οικοδομήματος της παραποιημένης "εκκλησίας" είναι μια ακόμη απόδειξη της αγάπης του Θεού.
Ο πόνος της απόρριψης είναι απαραίτητο στοιχείο μιας αληθινής σχέσης.
Αν θεωρούμε ότι η Εκκλησία έχει την ανάγκη μας, τότε δεν πιστεύουμε ότι είναι το σώμα του Χριστού.
Προσοχή στο αντιεκκλησιαστικό ήθος, στο οποίο εύκολα μπορεί να οδηγήσει η διεκδίκηση συνταγματικών και οικονομικών δικαιωμάτων και συμφερόντων.
Ο άνθρωπος του Θεού δεν φοβάται την αλήθεια. Έχει βρει τον τρόπο με τον οποίο θεραπεύεται το κακό.
Εχθρός της Εκκλησίας είναι αυτός που παραχαράσσει τον ευαγγελικό λόγο και που το ήθος του είναι αντιεκκλησιαστικό.
Ο εθνοφυλετισμός είναι μια αίρεση. Κανένας δεν μπορεί να μας αδικήσει, αν εμείς οι ίδιοι δεν αδικούμε τον εαυτό μας. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Όταν φοβόμαστε τον εξωτερικό πόλεμο κατά της Εκκλησίας, δεν έχουμε αυτή τη "ζύμη", που είναι η δύναμη του Θεού. Δεν πιστεύουμε στην αγάπη του Θεού.
Ο εχθρός της Εκκλησίας είναι η απώλεια του εχθρού.
Εκκλησιαστικό ήθος είναι να επιθυμούμε τη σωτηρία των εχθρών της Εκκλησίας.
Η αμαρτία που δεν συγχωρείται είναι η αμετανοησία.
Όταν η Εκκλησία γίνεται ένα εξωτερικό σχήμα, τότε ο άνθρωπος παύει να αισθάνεται την ανάγκη να εξομολογηθεί.
Αν το βίωμα των χριστιανών ήταν αληθινά εκκλησιαστικό, ο κάθε άνθρωπος θα καταλάβαινε την αξία της εξομολόγησης.
Αν δεν τα έχουμε ξεκαθαρίσει μέσα μας, τότε και η ευλογία μπορεί να γίνει κατάρα.
Αν τα έχουμε ξεκαθαρίσει μέσα μας, τότε δεν υπάρχουν κατάρες. Όλα είναι ευλογίες.
Στη σημερινή Εκκλησία υπάρχει ένας έντονος κληρικαλισμός. Οι λαϊκοί δεν είναι ενεργοποιημένοι και δεν έχουν λόγο στην καθημερινή πράξη. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Τον λόγο του Θεού δεν μας τον λέει μόνο ο πνευματικός μας. Και το κάθε μέλος της Εκκλησίας μπορεί να θεολογήσει.
Να μην αγνοούμε την τεράστια δυνατότητα που μας δίνει η μετάνοια.
Η ευθύνη του ανθρώπου έγκειται στο να ανταποκριθεί στα χαρίσματα που του έδωσε ο Θεός.
Η εργασία του ιερέα είναι να γίνεται φορέας της φιλανθρωπίας του Θεού.
Η ευθύνη του πνευματικού είναι να κατευθύνει τον άνθρωπο σε ένα ήθος ζωής.
Ο πνευματικός είναι αυτός που θα διερμηνεύσει το θέλημα του Θεού στη ζωή μας.
Η απόλυτη υπακοή στον πνευματικό έξω από το μοναστήρι, δηλαδή στον κόσμο, μπορεί να σημαίνει προσωπική αναπηρία να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.
Κατάργηση της σχέσης δεν είναι η παρακοή, αλλά ο χωρισμός.
Οι καλοί λογισμοί δεν έρχονται με το ξεζούμισμα και με την πίεση του μυαλού μας. Οι καλοί λογισμοί είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο που έχει ταπείνωση και μετάνοια.
Να μην κάνουμε διάλογο με τους λογισμούς μας.
Είναι ελαφρύς ο ζυγός του Χριστού. Εμείς με τους λογισμούς μας ταλαιπωρούμαστε και τον κάνουμε βαρύ.
Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί λογισμοί. Όλοι οι λογισμοί είναι κακοί.
Όταν έχει ταραχή ο άνθρωπος μέσα του, αυτό δείχνει ότι είναι μακριά από τη χάρη του Θεού.
Στην πνευματική ζωή το λάθος είναι ο εγωισμός και το αλάθητο είναι η ταπείνωση.
Το "με αναπαύει" να σημαίνει "ειρηνεύει την καρδιά μου", όχι "με βολεύει".
Η ουσία της αμαρτίας είναι η αποσύνδεση του ανθρώπου από τον Θεό.
Τίποτε καλό δεν γίνεται με το ζόρι. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Η προσευχή που καρποφορεί είναι η σύντονη προσευχή, δηλαδή αυτή κατά την οποία ο άνθρωπος προσεύχεται με ολόκληρη την ύπαρξή του.
Ο άνθρωπος που είναι μακριά από τον Θεό δεν μπορεί να προσλάβει την αγάπη που θα του δώσει κάποιος.
Στην παραβολή του ασώτου υιού (ή του φιλεύσπλαχνου πατέρα) η αρχοντιά της ελευθερίας που έδωσε ο πατέρας στον γιο του να φύγει του έδωσε και τις προϋποθέσεις να γυρίσει.
Να μην ξεχνάμε ποτέ ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας και αυτό να μεταδίδουμε στους άλλους ανθρώπους. Επιθυμία του Θεού Πατέρα δεν είναι να τιμωρεί, αλλά να θεραπεύει. Όλα τα μυστήρια τα πνευματικά ενεργούνται μέσα στη σιωπή, όχι στην πολυλογία.
Όταν υπάρχει αληθινή διάθεση ψυχής, τότε ο χρόνος καταργείται.
Ο άνθρωπος οδηγείται στη μία ή στην άλλη κατάσταση από την προαίρεσή του, όχι από τη φύση του.
Η γνώση δεν είναι υπόθεση μάθησης. Είναι υπόθεση αποκάλυψης στον κεκαθαρμένο από τα πάθη άνθρωπο.
Λείπει ο θεολογικός λόγος και από την ποιμένουσα και από την ποιμενόμενη Εκκλησία.
Ο άνθρωπος δεν είναι κομματιασμένος σε υλικό μέρος και σε πνευματικό μέρος. Είναι ενιαίος.
Η Εκκλησία έγινε θρησκεία από τότε που προτίμησε για σκοπό της την επίλυση των προβλημάτων του ανθρώπου, όπως π.χ. ο πόνος.
Ο πραγματικός πόνος είναι η απουσία του Θεού από τη ζωή μας.
Ο χριστιανός δεν θυσιάζει τη σχέση, για να αποφύγει τον πόνο, αλλά σηκώνει τον πόνο, για να διαφυλάξει τη σχέση.
Όταν υπάρχει μια κρίση, να προσευχόμαστε, όχι για να φύγει η κρίση, αλλά για να μπει ο Θεός στην κρίση.
Η προσευχή είναι η διαλεκτική με τον Θεό.
Όταν βρεις την αλήθεια, οτιδήποτε είναι ξένο προς την αλήθεια το αποβάλλεις.
Η Εκκλησία σε μαθαίνει να πάσχεις, επειδή αγαπάς. Και τότε μαθαίνεις τι να κάνεις σε κάθε περίσταση.
Η ανταγωνιστικότητα μας προωθεί ως άτομα, μας καταργεί όμως ως πρόσωπα.
Η μεγαλύτερη αμαρτία μας είναι ότι είμαστε αυτοαπασχολούμενοι και δεν βλέπουμε μπροστά μας.
Κόλαση είναι η ανικανότητα-αναπηρία μας να δούμε το πρόσωπο του άλλου.
Ο ταπεινός είναι πανίσχυρος, είναι άρχοντας. Δεν είναι μυξιάρης.
Δεν έχουν μεγαλύτερη σημασία τα μέλλοντα από τα παρόντα ούτε τα παρόντα από τα μέλλοντα. Αυτό που έχει σημασία είναι η σύνδεση-σχέση με το πρόσωπο του Θεού, με το πρόσωπο του αδελφού και με την αλήθεια. Έτσι φωτίζονται και τα παρόντα και τα μέλλοντα.
Το μεγαλύτερό μας πρόβλημα δεν είναι το ψυχολογικό. Είναι η εσωτερική μας αναπηρία, που εξωτερικά εκφράζεται ως ψυχολογικό πρόβλημα.
Η αίσθηση της κοπώσεως είναι τεκμήριο αμαρτίας.
Το μεγαλύτερο βάσανό μας είναι ότι δεν μπορούμε να βρούμε μία χαρά που να μη μας κουράζει.
Η λέξη "ενθουσιασμός" προέρχεται από τη λέξη "ένθους", που σημαίνει αυτόν που έχει μέσα του τον Θεό.
Ενθουσιασμό μπορεί να έχει μόνο κάποιος που έχει καρδιά συντετριμμένη και ταπεινωμένη.
Να διατηρήσουμε εσωτερική ενότητα και να μη διασπόμαστε σε πράγματα ανώφελα.
Καλύτερα να κριθούμε για έλλειψη (αμαρτίες) παρά για οίηση.
Στην Εκκλησία δεν υπάρχει ούτε μόνο η χαρά ούτε μόνο η λύπη. Υπάρχει η χαρμολύπη, που είναι κατάθεση ζωής.
Ο ανεπίγνωστος πόνος, που δεν είναι δυνατότητα χαράς και ζωής, δεν είναι αποδεκτός από την Εκκλησία. Είναι ένα παθολογικό γεγονός.
Ο Θεός γίνεται ορατός με τον τρόπο που Αυτός γνωρίζει, ανάλογα με τη δεκτικότητα και την ελευθερία του καθενός μας. Όλη μας η προσπάθεια κι όλος μας ο αγώνας είναι ο Θεός να γίνει σε μας ορατός. Έπειτα το μόνο που χρειαζόμαστε είναι να εμπιστευθούμε την αγάπη Του.
Αισθάνομαι τη Θεία Λειτουργία σημαίνει ότι έγινε ορατός ο Θεός στη ζωή μου και ότι είμαι έτοιμος για τον θάνατο.
Η λέξη "θεωρία" προέρχεται από τη φράση "ορώ τον Θεό", δηλαδή βλέπω τον Θεό.
Η νηστεία είναι μια "απεργία πείνας", με την οποία ζητώ να γίνει δεκτό το αίτημά μου, που είναι να γίνει ορατός ο Θεός στη ζωή μου.
Ο κόσμος λέει "για να ζήσεις πρέπει να φας". Ο Χριστός είπε "ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει μόνο με το φαγητό".
Η μετάνοια προϋποθέτει την ελευθερία μας. Προϋποθέτει το να θέλουμε.
Το λάθος μας είναι ότι τη λογική την αντιλαμβανόμαστε ως λογική απνευματική, κομπιουτερίστικη.
Οι άνθρωποι της εξουσίας είναι κατά βάθος οι πιο μειονεκτικοί άνθρωποι.
Εκκλησία είναι να συνυπάρχω με τον άλλον χωρίς το ψαλίδισμα των χαρακτηριστικών του προσώπου μου, που μου χάρισε ο Θεός.
Εκκλησία είναι η διαφύλαξη της ιδιαιτερότητας των χαρισμάτων και ταυτόχρονα η συνεργασία μεταξύ μας.
Ένα χάρισμα είναι του Αγίου Πνεύματος, όταν φέρνει την ενότητα. Να αρνούμαστε την κολακεία.
Από την κολακεία ξεκινάει και το ψέμα.
Το ψέμα είναι η κορυφή του παγόβουνου. Επισφραγίζει το ότι όλη η ζωή μου είναι ψεύτικη.
Δεν είναι προσβολή το να έχω διαφορετική άποψη από τον άλλον.
Οι αρετές έρχονται ως καρπός ελευθερίας στον άνθρωπο που χαίρεται, που ξέρει να αγαπά.
Αργολογία είναι ο κούφιος λόγος, η χαμένη κουβέντα. Ο λόγος που δεν έχει αγάπη και δεν έχει προϋποθέσεις σωτηρίας.
Το κυρίαρχο πνεύμα της Σαρακοστής είναι το πνεύμα της μετάνοιας. Αλλά και το κυρίαρχο πνεύμα στη ζωή του χριστιανού είναι το πνεύμα της μετάνοιας.
Η μετάνοια είναι ο μόνος τρόπος προσέγγισης της αγάπης του Θεού.
Για να θεραπευθεί ο άνθρωπος, το πρώτο πράγμα που χρειάζεται είναι να έχει έναν προσανατολισμό.
Όταν ένας άνθρωπος δεν τα πηγαίνει καλά στη ζωή του, οφείλει να εξετάσει τι από τα δύο συμβαίνει: ή δεν έχει προσανατολισμό στη ζωή του ή έχει επιλέξει έναν τρόπο ζωής στον οποίο δεν είναι σταθερός.
Το πρόβλημα της αμαρτίας είναι η απουσία της χαράς, η απουσία της ζωής.
Η κόπωση και η φθορά είναι συμπτώματα αμαρτίας, καταστάσεις αμαρτίας.
Το θέμα δεν είναι να είμαστε θερμοί (και όχι χλιαροί), αλλά να έχουμε ζωή.
Χρειαζόμαστε συνεχή εσωτερική ανασυγκρότηση. Αυτό είναι μια μορφή μετάνοιας.
Το μεταφυσικό είναι άμεσα συνδεδεμένο με το καθημερινό. Αυτή είναι η μεγάλη ανατροπή του χριστιανισμού.
Όταν ο άνθρωπος ζωντανέψει, τότε ζωντανεύουν και οι άλλοι γύρω του.
Ο γάμος είναι η αφορμή της προσωπικής μου ανάπτυξης. Στον γάμο ο ένας δίνει αφορμές για πνευματική ωρίμανση στον άλλον.
Αληθινή αγάπη σημαίνει ενότητα εν τη ποικιλία των χαρισμάτων.
Η αληθινή μετάνοια δεν γίνεται μέσα στο πλαίσιο της δικαίωσης της ατομικότητάς μου, αλλά μέσα στο πλαίσιο της σχέσης του προσώπου μου με την κοινότητα των αδελφών μου.
Ο ψυχισμός μας δεν λειτουργεί απαγορευτικά στην ελευθερία μας.
Ελεύθερος είναι ο άνθρωπος που δέχεται να τον αγαπούν, που αποδέχεται ότι μπορεί και να μην τον αγαπούν και έχει τη διάθεση να αγαπά.
Για να έρθει η χάρη του Θεού, πρέπει να είναι καθαρή η μετάνοιά μας. Για να είναι καθαρή η μετάνοιά μας, πρέπει να σταματήσουν όλοι οι λογισμοί.
Ο πολιτισμός μας (η κοινωνία μας) δεν μπορεί να θεραπεύσει, γιατί αρνείται τη μετάνοια ως μέσο δικαίωσης. Θεωρεί ότι το μέσο δικαίωσης είναι η δύναμη και η αναμαρτησία πάνω από ένα μέσο επίπεδο και ότι στον παράδεισο μπαίνουν οι αναμάρτητοι. Θέτει έναν μέσο όρο κοινωνικής ηθικής, για να μπορούν αυτοί που είναι πάνω από αυτόν τον μέσο όρο να αισθάνονται δικαιωμένοι κατακρίνοντας αυτούς που είναι κάτω από αυτόν τον μέσο όρο. Η Εκκλησία λειτουργεί με άλλο μέτρο, που είναι το μέτρο της αλήθειας. Σύμφωνα με αυτό το μέτρο, μπορεί να σωθεί ακόμη και κάποιος που είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο της κοινωνικής ηθικής.
Η φιλανθρωπία του Θεού είναι απεριόριστη.
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια της μετάνοιας είναι η ψευδαίσθηση-ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας (ο νομιζόμενος εαυτός μας).
Ένα άλλο μεγάλο εμπόδιο της μετάνοιας είναι η αλλοίωση της συνείδησής μας, το χαμήλωμα του πήχη. Για παράδειγμα λέμε "είναι δυνατόν στην εποχή μας να είμαι έτσι ή να κάνω αυτό;".
Το μόνο που ζητάει από μας ο Θεός είναι η παραδοχή της κατάστασής μας, να πούμε ένα "ήμαρτον".
Η μετάνοια είναι γκρέμισμα της ειδωλοποίησης του εαυτού μας, γκρέμισμα του ειδώλου που έχουμε σχηματίσει για τον εαυτό μας.
Να προσπαθούμε να οικοδομήσουμε τον εν Χριστώ άνθρωπο, όχι τον ενάρετο άνθρωπο.
Η Εκκλησία είναι στραβή κι ανάποδη, αλλά σώζεται, επειδή υπάρχει ένας Χριστός, που σταυρώθηκε.
Όταν με τη χάρη του Θεού νικάμε έναν πειρασμό, να χαιρόμαστε, αλλά με εκείνη τη χαρά του ερωτευμένου που κάνει ένα δώρο στην ερωμένη του.
Η εκτίμηση του εαυτού μας είναι αληθινή, όταν στηρίζεται στην αλήθεια, δηλαδή στο ότι: α) είμαστε εικόνες Θεού, β) ο καθένας από μας έχει κάποια ιδιαίτερα χαρίσματα και γ) ακόμα και τα λάθη μας συγχωρούνται από τον Θεό.
Όλος ο αγώνας μας γίνεται για να μείνουμε στα δώρα της θυσίας του Θεού.
Να είμαστε φορείς του πνεύματος της ελευθερίας του Χριστού.
Ο Θεός δεν αποστρέφεται τόσο εκείνον που αμαρτάνει, όσο εκείνον που δεν ντρέπεται, τον αναιδή.
Η αμαρτία μας δεν είναι τόσο αυτό που κάνουμε, όσο είναι η ξεδιαντροπιά μας και η δικαιολόγησή μας.
Το μεγάλο μας πρόβλημα είναι ότι χάθηκε ο Χριστός από τη ζωή μας. Διάβολος είναι αυτός που διαβάλλει την αλήθεια.
Η Εκκλησία θα έπρεπε να μιλάει για μετάνοια, όχι για κάθαρση και αυτοκάθαρση.
Είμαστε μεταπτωτικοί άνθρωποι, που ζητάμε τη χάρη του Θεού.
Ο Χριστός θα σώσει την Εκκλησία, όχι οι άνθρωποι.
Εμείς, που κατακρίνουμε τους άλλους, μπορούμε να εξομολογηθούμε δημόσια; Θα τις πληρώσουμε τις κατακρίσεις μας. (Πνευματικός νόμος)
Συγχωρώ τον άλλον, όχι όταν τον αποδέχομαι δίπλα μου, αλλά όταν του δίνω προϋποθέσεις αγιασμού.
Όταν απαιτώ από τον άλλον να ζητήσει συγνώμη για να τον αποδεχθώ, τότε βάζω στη θέση του κριτή του άλλου τον εαυτό μου και όχι τον Χριστό.
Να συγχωρούμε τον άλλον πριν ζητήσει συγνώμη. Έτσι του δίνουμε τις προϋποθέσεις να ζητήσει τη συγνώμη.
Να μην κατακρίνουμε, γιατί η αμαρτία του άλλου ενώπιον του Θεού μπορεί να είναι αρετή.
Εφόσον είμαστε ατελείς στην κρίση μας, να μην κρίνουμε κανέναν.
Για να ζήσουμε αληθινά, χρειαζόμαστε τη μνήμη του θανάτου.
Να προσέχουμε τα λόγια μας.
Ο χρόνος μας να μη δαπανάται ακαίρως.
Όταν ο χριστιανισμός μας είναι αληθινός, όχι ψεύτικος κι επίπεδος, τότε και το μέτρο της ζωής μας είναι αληθινό.
Η εξομολόγηση δεν είναι υπακοή, αλλά μετάνοια, διαπαιδαγώγηση και καθοδήγηση.
Άλλο η ηθική και άλλο το ήθος. Η ηθική λέει ότι πρέπει να κάνουμε κάποια πράγματα, ενώ το ήθος είναι έμπνευση για αληθινή ζωή.
Ένας από τους ηθικούς αυτουργούς της λαγνείας είναι ο ηθικισμός.
Δεν αρκεί ο άνθρωπος να είναι έξυπνος. Χρειάζεται να έχει ήθος, δηλαδή να έχει γεννηθεί μέσα του το Πνεύμα του Θεού.
Ο τρόπος του θανάτου μας θα μας κρίνει-δικαιώσει.
Ο τύπος βοηθάει στη διατήρηση της ουσίας, όταν η ουσία της πίστης διατηρείται γνήσια και ακέραιη.
Το Πνεύμα του Θεού χαρακτηρίζεται από τρία πράγματα: α) από την αγάπη προς τους εχθρούς, β) από τη χαρά και γ) από την άρνηση της απόγνωσης-απελπισίας.
Όταν κάτι που κάνουμε μας φαίνεται αγγαρεία και δεν μας ελευθερώνει, είναι γιατί δεν το αγαπάμε.
Ο εξ αριστερών πειρασμός μάς ωθεί χωρίς ενδοιασμούς στην αμαρτία. Έπειτα εμείς σιγά-σιγά εθιζόμαστε σε αυτήν.
Ο εκ δεξιών πειρασμός μάς ωθεί στην αρετή με βάση και προοπτική όχι τον Χριστό, αλλά τον εαυτό μας. Αυτό σημαίνει ότι μας ωθεί στην αυτοδικαίωση, που είναι μια μορφή φαρισαϊσμού και έχει ως χαρακτηριστικό την κατάκριση του άλλου ανθρώπου.
Τα μυστήρια της Εκκλησίας είναι ενέργειες του Θεού και μέσα από αυτά φανερώνεται ο Θεός.
Μας λείπει η αυτομεμψία. Η έλλειψη της αυτομεμψίας είναι το γενικότερο αίτιο κάθε ταραχής. Να πάψουμε να ασχολούμαστε με τα λάθη του άλλου και να κοιτάξουμε τα δικά μας.
Με όποιο μέτρο μετρούμε τους άλλους, με το ίδιο μέτρο θα μετρηθούμε κι εμείς.
Το χειρότερο χαρακτηριστικό μας είναι η ηδονική αυτολύπηση, κακομοιριά, γκρίνια.
Η κοινωνικότητά μας να είναι γνήσια και να μην είναι φιλοκοσμία.
Η κοινωνικότητά μας να είναι προέκταση της σχέσης-κοινωνίας μας με τον Θεό. Όταν υπάρχει σχέση-κοινωνία με τον Θεό, τότε η κοινωνικότητα έρχεται από μόνη της χωρίς προσπάθεια.
Η ποιότητα της κοινωνικότητάς μας μαρτυρεί την ποιότητα της σχέσης-κοινωνίας μας με τον Θεό.
Ο άνθρωπος που έχει τη χαρά της αγάπης-συγχώρεσης του Θεού την εκπέμπει και στους γύρω του.
Η κοινωνικότητα συμβάλλει στη συνέχιση του αγώνα μας και στην προσέγγιση του Θεού.
Όταν ο άνθρωπος οδεύει προς την απελπισία, ιδιαίτερα τότε χρειάζεται την κοινωνικοποίηση.
Κατάσταση πτώσεως είναι η αυτονομία, η μη σύνδεση της ελευθερίας μας με τον Θεό.
Όταν υπάρχει αλήθεια σε μια σχέση, δεν υπάρχει αίσθηση κόπωσης ούτε αίσθηση ότι δεν περνάει η ώρα. Υπάρχει χαρά και πρόγευση της αιωνιότητας.
Παράδεισος είναι η ανικανότητα της κόπωσης, της φθοράς, της ανίας.
Καρδιά του ανθρώπου είναι το έλλογο συναίσθημα που έχει έκφραση ζωής.
Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι το κέντρο όλου του εκκλησιαστικού έτους και όλης της ζωής μας.
Μεγάλη Εβδομάδα ίσον Χριστός.
Στην Εκκλησία ψάχνουμε τον αγαπημένο μας, τη χαμένη μας αγάπη, την άγνωστή μας αγάπη. Όλη μας η ζωή είναι μια αναζήτηση του "ξένου" Θεού.
Αυτό που προσμετρά ο Θεός είναι ο πόθος της καρδιάς μας, όχι η καθαρότητά μας.
Μεγάλος είναι αυτός που κάνει τον απέναντί του να αισθάνεται μεγάλος.
Ο αληθινά παντοδύναμος είναι ο ταπεινός.
Η μεγαλύτερή μας αμαρτία είναι η αμφισβήτηση της αγάπης του Θεού, η αμφισβήτηση του ελέους του Θεού.
Το αποκορύφωμα της αγάπης του Θεού είναι ο Σταυρός.
Την προσωπική μας ευθύνη δεν μπορεί να την υποκαταστήσει κανείς. Ούτε ο πνευματικός μας ούτε κι ο ίδιος ο Θεός. Μόνο εμείς μπορούμε και οφείλουμε να την αναλάβουμε.
Οφείλουμε να έχουμε πνευματική ανδρεία, να ζητάμε το ανέφικτο, δηλαδή να δούμε τον Θεό στη ζωή μας.
Η αξία του ανθρώπου κρίνεται από την ποιότητα των απαιτήσεών του.
Μια από τις πολλές αιτίες του καρκίνου είναι η μνησικακία.
Το πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται η μνησικακία είναι η δικαιοσύνη μας.
Ο Θεός μάς σώζει γιατί είναι άδικος. Και είναι άδικος γιατί μας αγαπά.
Η μεγαλύτερη αμαρτία μας είναι η πίστη στη δικαιοσύνη μας.
Όταν ο άνθρωπος αρνείται τη δική του δύναμη, τότε γίνεται παντοδύναμος με τη δύναμη του Θεού. Ελευθερία εσωτερική είναι να συγχωρώ τον άλλον.
Η καλοσύνη, όταν είναι πράξη ελευθερίας, δεν μας καταπιέζει.
Η μοιχεία ξεκινάει από την απουσία προσωπικής επαφής με τον σύντροφό μας.
Να ζούμε στην αλήθεια. Να ζούμε με επίγνωση.
Όταν αισθανόμαστε ότι δεν μας αγαπούν, αυτό να γίνεται αφορμή διερεύνησης του αιτίου μέσα μας.
Ταπεινός είναι αυτός που χαίρεται την αξία που του χάρισε ο Θεός, που αγαπά και εκτιμά τον εαυτό του, που βρήκε την προσωπική του αξία.
Προϋπόθεση της γνώσης της προσωπικής αξίας που μας χάρισε ο Θεός είναι η μετάνοια.
Όταν ο άνθρωπος γίνει κοινωνός της αγάπης του Θεού, τότε μόνος του απομακρύνεται από την αμαρτία, που του στερεί την αγάπη του Θεού.
Όταν τα έχουμε βρει με τον εαυτό μας, όταν έχουμε βρει τον προσανατολισμό μας, τότε έχουμε εσωτερική ελευθερία και δεν ενοχλούμαστε από τον άλλον που προσπαθεί να μας βλάψει. Ακόμη, βρίσκουμε τον καλύτερο και τον πιο ευφυή τρόπο να τον αντιμετωπίσουμε (ακόμη και να τον βάλουμε στη θέση του, αν χρειάζεται).
Να σκεφτόμαστε θετικά για τον άλλον άνθρωπο. Βέβαια, δεν είναι δυνατόν να βλέπουμε το μαύρο ως άσπρο. Στην περίπτωση αυτή να ζητάμε από τον Θεό να ελεήσει και αυτόν και εμάς.
Να μην είμαστε πεισματάρηδες. Τα προβλήματα που μας ταλαιπωρούν και πεισμώνουμε να τα λύσουμε, συχνά υπάρχουν μόνο στο μυαλό μας και τα έχουμε δημιουργήσει εμείς οι ίδιοι.
Ο εύθικτος άνθρωπος βρίσκεται μακριά από τη διαδικασία της μετάνοιας.
Να αποφεύγουμε να επαινούμε κάποιον, γιατί αυτόν που σήμερα επαινούμε αύριο θα τον κατακρίνουμε.
Η πηγή της θέλησής μας είναι η ελευθερία μας.
Πολλές φορές η ασθένεια του ανθρώπου είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας του. Π.χ. το άγχος απορρέει από την έλλειψη πίστης στον Θεό, ενώ οι εσωτερικές συγκρούσεις απορρέουν από την έλλειψη προσανατολισμού στη ζωή μας.
Να προσεγγίζουμε τους ανθρώπους με απλότητα και με καθαρότητα καρδιάς, δίχως λογισμούς.
Η άσκηση των αρετών είναι η διαδικασία αποκάλυψης της ζωής μέσα μας.
Η άσκηση των αρετών δεν είναι ο σκοπός. Είναι η απαραίτητη οδός που οδηγεί στη ζωή. Το τέρμα της οδού είναι η ζωή.
Είναι λάθος να εννοούμε τις αρετές ως απρόσωπες (αποκομμένες από το πρόσωπο) έννοιες, που πρέπει να υποταχθούμε σε αυτές. Αυτό είναι ηθικισμός και τότε η άσκηση της αρετής μάς κάνει κακό. Είναι τελείως διαφορετικό το να ασκούμε κάποια αρετή, για να έχουμε σχέση με ένα πρόσωπο.
Ο ηθικισμός είναι πτώση, είναι εκκοσμίκευση.
Η χριστιανική ζωή δεν είναι αρετοκεντρική, αλλά χριστοκεντρική. Το κίνητρο του πνευματικού αγώνα, ο λόγος της άσκησης, είναι ο Χριστός.
Αυτά που λείπουν από τους ανθρώπους σήμερα είναι η ανδρεία και η υπομονή.
Είναι μεγάλη αρετή να μην καταβάλλεται ο εαυτός μας, ακόμη και από τις ίδιες τις αμαρτίες μας.
Είμαι επιεικής σημαίνει δίνω δυνατότητες ελπίδας και θεραπείας στον άλλον.
Ο συμβιβασμός μας με τα χάλια μας φανερώνει αδιαφορία και περιφρόνηση του εαυτού μας.
Τίποτε δεν σβήνει τα πάθη περισσότερο από την ευσπλαχνία.
Η ζωντάνια της ύπαρξής μας εξαρτάται από το πώς χειριζόμαστε το ερώτημα του θανάτου.
Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι η φιλοσοφία είναι μελέτη του θανάτου.
Η απάντηση στο ερώτημα-μυστήριο του θανάτου είναι η προετοιμασία μας για τον θάνατο.
Είμαστε τελείως ψεύτικοι και είναι ανάγκη να γίνουμε αληθινοί.
Όλος ο αγώνας μας είναι να γίνει ο Θεός ζωντανή πραγματικότητα για τον καθένα μας προσωπικά.
Η προσευχή είναι αναζήτηση του Θεού.
Να μη λέμε κακό λόγο για τον αδελφό μας και να ζητάμε από τον Θεό να μας ελεήσει όλους.
Αρνούμαι να κατακρίνω σημαίνει αγωνίζομαι να αγαπώ τον αδελφό μου.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κακό από την κατάκριση.
Ό,τι κατακρίνεις σε αυτό θα πέσεις οπωσδήποτε. (Πνευματικός νόμος)
Με την κατάκριση φεύγει από μέσα μας η διάθεση αγάπης.
Η με αρνητικό και επιπόλαιο τρόπο ενασχόλησή μας με τους άλλους δείχνει ότι η πνευματική μας κατάσταση είναι προβληματική. Ο χρόνος που δαπανάμε γι’ αυτή την ενασχόληση δείχνει ποια είναι η πνευματική μας κατάσταση.
Ο Χριστός είπε "δεν ήρθα για να κρίνω τον κόσμο, αλλά για να σώσω τον κόσμο". Άρα, αυτός που κατακρίνει τον συνάνθρωπό του γίνεται αντίχριστος.
Όταν σε περίοδο νηστείας (π.χ. της Σαρακοστής) κατηγορούμε κάποιους που τρώνε γύρο, αυτοί τρώνε γύρο και εμείς τρώμε άνθρωπο. Με άλλα λόγια, σε περίοδο νηστείας το να κατηγορούμε αυτούς που δεν νηστεύουν είναι ανθρωποφαγία.
Να ποθούμε τη σωτηρία και των αντίθετων.
Όταν πολεμήσουμε την κατάκριση, τότε ο πνευματικός αγώνας γίνεται πιο εύκολος.
Δεν ωφελεί να παρακολουθούμε τους αιρετικούς, γιατί μας μεταφέρουν το πνεύμα της σύγχυσης και της ταραχής και χάνουμε την αλήθεια.
Να έχουμε την αγάπη του Χριστού.
Η οικονομία του Θεού κάνει ακόμη και την άρση της χάρης του Θεού να μπορεί να είναι μια περίοδος ενηλικίωσης στην πνευματική ζωή του ανθρώπου, λόγω της ταπείνωσης που φέρνει στον άνθρωπο.
Όσο ισχυροποιείται μέσα στον άνθρωπο η ταπείνωση, τόσο ισχυροποιείται και η χάρη του Θεού.
Άλλο είναι να περιγράφεις τη γέννηση ενός παιδιού και άλλο να γεννάς ένα παιδί. Αντίστοιχα, άλλο είναι να περιγράφεις τον πνευματικό αγώνα και άλλο να κάνεις πνευματικό αγώνα.
"Έχε τον νου σου στον Άδη, αλλά μην απελπίζεσαι". Αυτό σημαίνει ότι είσαι για την κόλαση, αλλά μην απελπίζεσαι, γιατί ο Θεός σε αγαπά και, εάν θέλεις, θα σε σώσει.
Όταν συνειδητοποιούμε ότι είμαστε για την κόλαση, η φωτιά της κόλασης καίει κάθε λογισμό υπερηφάνειας, που μπορεί να έχουμε.
Για να διαπιστώσουμε αν κάπου ήμασταν αφελείς και πέσαμε σε κατάκριση, το πιο ασφαλές κριτήριο είναι η καρδιά μας. Μια καρδιά όμως προσευχόμενη, έντιμη, προσανατολισμένη με την προσευχή προς τον Χριστό.
Όταν είναι ανάγκη να πάρουμε θέση σε βάρος κάποιου, αυτό να το κάνουμε μαζί με προσευχή, εκδίωξη της εμπάθειας, τιμή προς τον άλλον και υπολογισμό των αντοχών μας (οι πράξεις μας να μην υπερβαίνουν την πίστη μας, για να μπορούμε να αντέχουμε).
Δύο παγίδες χρησιμοποιεί ο διάβολος: την παγίδα της ραθυμίας και την παγίδα της απελπισίας.
Η μνήμη του Θεού βοηθάει πάρα πολύ στον πόλεμο κατά της κατάκρισης και κάθε άλλης αμαρτίας.
Η αγάπη του Θεού θα μας σώσει.
Η αγάπη του Θεού είναι ή αίσθηση αποπομπής ή αίσθηση πρόσκλησης. Ανάλογα με το πώς την αισθανόμαστε ή θα εκδιωχθούμε από τη Βασιλεία του Θεού ή θα σωθούμε και θα έχουμε θέση σε αυτήν.
Θεολογία είναι ο λόγος του Θεού που συλλαμβάνεται από τις αγνές και ταπεινές ψυχές. Οι Άγιοι Πατέρες έβγαζαν τον θείο λόγο από την καρδιά τους και από τις πνευματικές εμπειρίες τους κατά των πειρασμών, τις οποίες ομολογούσαν ταπεινά, για να βοηθήσουν εμάς τους μεταγενέστερους. Αυτό που μας σώζει είναι η πρακτική εφαρμογή των εντολών του Θεού και όχι η θεωρητική ενασχόληση με τα θεία.
Όταν δεν ελέγχουμε την ελευθερία μας, τότε αυτή παύει να είναι ελευθερία. Ελευθερώνεται ένα κτήνος και ενεργεί πάνω μας. Γινόμαστε σκλάβοι αυτού του κτήνους. Δεν υπάρχει πιο τρομερή τυραννία από την τυραννία αυτού του κτήνους.
Το ανησυχητικό για τον άνθρωπο δεν είναι η ύπαρξη της αμαρτίας, αλλά η συνθηκολόγηση μαζί της, ο συμβιβασμός και η νομιμοποίησή της. Ο άνθρωπος να αμαρτάνει και να το θεωρεί φυσικό, κανονικό και νόμιμο. Να βρίσκεται στην ανωμαλία και να το θεωρεί ομαλότητα. Να ξεπέφτει στον ηθικό κατήφορο και να νομίζει πως σκαρφαλώνει στις κορφές της "νέας ηθικής" που καταργεί τα ταμπού. Να κάνει τις πιο μεγάλες διαστροφές και να καυχιέται.
Ο 20ός αιώνας ήταν ο αιώνας των τέλειων μέσων, αλλά των συγκεχυμένων σκοπών.
Η αιδώς είναι το όπλο της ομορφιάς, όπως το αγκάθι στο τριαντάφυλλο. (Σενέκας)
Άνθρωπος που κοκκινίζει δεν μπορεί να έχει εντελώς αποκτηνωθεί. (Σαίξπηρ)
Ο λαός που δεν μπορεί πια να κοκκινίζει είναι χαμένος. (Tihamer Toth)
Οι ωδίνες της μητέρας μου, για να με γεννήσει πνευματικά, ήταν πιο σκληρές από αυτές που ένιωσε, για να με γεννήσει σαρκικά. (Άγιος Αυγουστίνος)
Χρειάζονται θυρωρό-φύλακα οι αισθήσεις.
Η γλώσσα είναι της καρδιάς ο δραγουμάνος (διερμηνέας). (Γερμανική παροιμία)
Ο λόγος είναι ο εκφραστής της καρδιάς.
Το ανθρώπινο καθεστώς χωρίς αιδώ θα ήταν χειρότερο και από τη ζούγκλα. (Ευάγγελος Παπανούτσος)
Ο εκχρηματισμός όλων των μορφών ζωής, που έπληξε και την περιοχή της τέχνης, είχε ως αποτέλεσμα τη διαστρέβλωση του ρόλου της μέσα από τη δημιουργία εμπορικών μορφών έργων, που απευθύνονται στον αμέριμνο και εφησυχασμένο δέκτη, και ειδικότερα στη νεολαία. Τα έργα αυτά συρρικνώνουν και μειώνουν την πραγματική καλλιτεχνική δημιουργία.
Ο εκφυλισμός της τέχνης είναι η μεγάλη τραγωδία της τέχνης.
Υπάρχει μια υποκρισία του γυμνού, όπως υπάρχει και μια υποκρισία του ντυμένου. Γιατί να θέλουμε να βλέπουμε μόνο τη δεύτερη; Μήπως για να συμμαχούμε έτσι ανετότερα με την πρώτη; (Άγγελος Τερζάκης)
Ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα να προστατεύει την ψυχή του αποφεύγοντας τις φλυαρίες, τις μωρολογίες και τις ματαιότητες.
Κάθε προσπάθειά μας, όταν δεν συνοδεύεται από την ταπείνωση, είναι ξένη προς το θείο θέλημα.
Να μη θλιβόμαστε, όταν ζητάμε κάτι από τον Θεό και δεν μας το δίνει. Δεν μας το δίνει είτε γιατί το ζητάμε σε ακατάλληλο χρόνο, είτε γιατί το ζητάμε με ακατάλληλο τρόπο, είτε γιατί είμαστε ανάξιοι να το λάβουμε, είτε γιατί παίρνοντάς το θα πέσουμε στην υπερηφάνεια ή στην αμέλεια.
Ο πανάγαθος Κύριος, βλέποντας την απροθυμία μας για άσκηση, παραχωρεί την ασθένεια ως ευκολότερο μέσο αγιασμού, ταπείνωσης, απαλλαγής από τα πάθη και τους πονηρούς λογισμούς.
Όσοι θέλουν να διακρίνουν το θείο θέλημα οφείλουν προηγουμένως να νεκρώσουν το δικό τους. Οφείλουν επίσης να προσευχηθούν με πίστη κι έπειτα να ρωτήσουν ταπεινά τους διακριτικούς πατέρες. Ό,τι τους συμβουλέψουν οι πνευματικοί να το δεχθούν ως θεϊκό λόγο, όσο κι αν δεν συμφωνεί με το δικό τους θέλημα, αρκεί να μην είναι αντίθετο με τις εντολές του Θεού. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση που οι πνευματικοί δεν είναι και τόσο τέλειοι και άγιοι.
Ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο τη σοφία, για να μαθαίνει και να δέχεται ό,τι προέρχεται από Αυτόν, όχι για να νομίζει πως η ίδια η σοφία έχει αυτάρκεια. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Η γνώση οδηγεί στην αλαζονεία, όταν δεν συνοδεύεται από αγάπη. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Όταν η θεολογία ξαναγυρίσει στα βάθη της Εκκλησίας και τα φωτίσει από μέσα, όταν το λογικό βρει το κέντρο του μέσα στην καρδιά και όταν η καρδιά ωριμάσει με τη βοήθεια της λογικής σκέψης, μόνο τότε θα γίνει μια αρχή για την κατανόηση της αλήθειας. (Φλωρόφσκυ)
Αν θέλεις να μείνεις αγράμματος, να αναπληρώσεις το έλλειμμα με αγιότητα και να μην κατηγορείς εκείνους που θέλουν να μορφωθούν.
Να αποφεύγουμε την έλλειψη μέτρου (αμετρία), την ακαταλληλότητα του χρόνου (ακαιρία) και την έλλειψη της τάξης (αταξία), γιατί εξαιτίας αυτών όλα καταλήγουν σε κακό, ακόμη κι αυτά που φάνηκαν καλά. (Άγιος Βασίλειος)
Για να στεφανωθεί ο αθλητής, πρέπει να έχει αθληθεί νόμιμα. Η νόμιμη άθληση απαιτεί ταπείνωση, ευγένεια, ανοικτή διάθεση, αμφιβολία. Όχι παράλογη καχυποψία, όχι γενίκευση, όχι βιασύνη, όχι επιθετικότητα, όχι μεροληψία.
Ας λάβουμε από τη νωθρότητα την πραότητα και από τη θερμότητα τον ζήλο. Κι ας αποφύγουμε τα βλαβερά τους, δηλαδή της νωθρότητας την οκνηρία και της θερμότητας το θράσος.
Παντού είναι μεγάλο καλό η επιείκεια. Η επιείκεια λέω, όχι η ψυχρότητα ούτε η κολακεία. Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ τους. Όταν έχεις αποδείξεις, γιατί οργίζεσαι; Για να τις ακυρώσεις; Δεν είναι ποτέ δυνατόν να πείσει εκείνος που οργίζεται. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Δεν γεννήθηκα για να εχθρεύομαι, αλλά για να συμφιλιώνω. (Σοφοκλέους Αντιγόνη)
Ο ζήλος που δεν έχει τα γνωρίσματα της ειρήνης, της επιείκειας και του ελέους δεν είναι ιερός. (Παναγιώτης Νέλλας)
Εάν μας χτυπούν, να βγάζουμε ήχο καθαρό. (Οδυσσέας Ελύτης)
Το να είμαι Πνευματοφόρος σημαίνει να αντιλαμβάνομαι όλα τα διακριτικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μου, σημαίνει να γίνω αληθινά ελεύθερος, αληθινά ο εαυτός μου μέσα στη μοναδικότητά μου. (Κάλλιστος Ware)
Τίποτε δεν μεγαλοποιεί τόσο τη φήμη, είτε κακή είτε καλή, όσο το άτακτο πλήθος, το οποίο, συνηθισμένο να ακούει και να διαλαλεί αβασάνιστα, απλώς επαναλαμβάνει όσα άκουσε, χωρίς να νοιάζεται για την αλήθεια. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Για να πει κανείς στον άλλον να κάνει κάτι, πρέπει αυτός που θα τον ακούσει να είναι ταπεινός και αυτός που θα το πει να είναι δέκα φορές πιο ταπεινός και να προσπαθεί να εφαρμόζει αυτό που θα πει. Θα κάνω ενάμισι εγώ, για να πω στον άλλον να κάνει ένα, και πάλι θα σκεφτώ αν θα το πω. (Όσιος Παΐσιος)
Κύριε, μόνο με τη σιωπή Σε νιώθουμε. Κάθε ομιλία Σε πληγώνει. Κι οι λέξεις μας είναι τα τραύματά Σου, απ’ όπου μαζί με το αίμα Σου στάζει και λίγη απεραντοσύνη. (Τάσος Λειβαδίτης)
Ο άνθρωπος μοιάζει με τα ζώα σε οτιδήποτε συνεπάγεται υποταγή σε αυτό που του δόθηκε. Οτιδήποτε είναι ελεύθερο από μια τέτοια υποταγή αποτελεί σημάδι της παρουσίας του ανθρώπου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει πολύ μακριά, μέχρι την καταστροφή από τον άνθρωπο αυτού που του δόθηκε. Σε αυτό το σημείο το ανθρώπινο φαινόμενο προβάλλει ακόμα πιο καθαρά, γιατί κανένα ζώο δεν θα μπορούσε να εναντιωθεί στην έμφυτη λογικότητα της φύσεώς του. Ο άνθρωπος μπορεί να το κάνει αυτό δείχνοντας ότι το ιδιάζον χαρακτηριστικό του δεν είναι η λογικότητα, αλλά η ελευθερία.
Ο άνθρωπος, σαν ένα παιδί, τοποθετήθηκε στον παράδεισο, για να εξελιχθεί σε ενήλικα ασκώντας την ελευθερία του. Αλλά εξαπατήθηκε και ενήργησε λανθασμένα. (Άγιος Ειρηναίος). Αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν θέμα υπέρβασης των ορίων της ελευθερίας. Ήταν μάλλον η περίπτωση εφαρμογής της απόλυτης ελευθερίας με λανθασμένο τρόπο. Αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το να πούμε ότι ο Αδάμ έπρεπε να προσαρμόσει την ορμή της ελευθερίας του στους περιορισμούς που είχε από τη φύση του. Γιατί, αν είχε προσαρμόσει έτσι την ελευθερία του, θα είχε χάσει την πορεία προς την απόλυτη ελευθερία, ενώ τώρα μπορεί ακόμα να την έχει, αλλά αφού την αναπροσαρμόσει και της δώσει νέο προσανατολισμό.
Τρία είναι τα κοινά στοιχεία της Θεολογίας με τη Φυσική Επιστήμη:
α) Ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε από το μηδέν.
β) Ότι η ενότητα είναι μέσα στην ίδια τη δομή της δημιουργίας.
γ) Ότι και η Θεολογία και η Φυσική Επιστήμη λειτουργούν διαμέσου των λογικών δομών του χώρου και του χρόνου.
Όταν ο άνθρωπος παίρνει στα χέρια του τον κόσμο και δημιουργικά τον ολοκληρώνει και τον αναφέρει στον Θεό, τότε ελευθερώνει την κτίση από τα όριά της και της επιτρέπει να υπάρχει αληθινά. Έτσι όταν ο άνθρωπος είναι "ιερεύς της δημιουργίας", γίνεται επίσης και ο ίδιος δημιουργός.
Η οικολογική κρίση είναι κρίση πολιτισμού. Είναι μια κρίση η οποία έχει να κάνει με την απώλεια της ιερότητας της φύσης στον πολιτισμό μας. Μόνο δύο δρόμους έχουμε για το ξεπέρασμα αυτής της κρίσης. Ο ένας είναι ο δρόμος της ειδωλολατρίας. Ο ειδωλολάτρης θεωρεί τον κόσμο ιερό, γιατί τον βλέπει διαποτισμένο από τη θεία παρουσία. Επομένως, τον σέβεται (μέχρι σημείου λατρείας μάλιστα) και δεν τον καταστρέφει. Αλλά κατά τον ίδιο τρόπο, δεν ανησυχεί ποτέ και για την τύχη του, γιατί πιστεύει στην αιωνιότητά του. Δεν βλέπει επίσης καμία ανάγκη για μετασχηματισμό της φύσεως ή για υπέρβαση των ορίων της: ο κόσμος είναι καλός, όπως είναι, και κατέχει εκ φύσεως ό,τι χρειάζεται για να επιζήσει. Ο άλλος δρόμος είναι ο χριστιανικός. Ο χριστιανός σέβεται τον κόσμο ως ιερό, όχι γιατί ενέχει στη φύση του την παρουσία του Θεού, αλλά γιατί βρίσκεται σε διαλεκτική σχέση με τον Θεό. Έτσι σέβεται τον κόσμο (χωρίς να τον λατρεύει, αφού δεν πιστεύει ότι έχει κάποια θεία παρουσία στη φύση του), αλλά θεωρεί τον άνθρωπο τον μόνο δυνατό συνδετικό κρίκο ανάμεσα στον Θεό και στη δημιουργία. Ο άνθρωπος γίνεται έτσι ένας σύνδεσμος, που μπορεί ή να φέρει την υλική φύση σε κοινωνία με τον Θεό και με τον τρόπο αυτό να την αγιάσει ή να τη στρέψει τελικά προς τον άνθρωπο - ή προς την ίδια τη φύση - και να την καταδικάσει να γίνει "κάτι", ένα "αντικείμενο", του οποίου το νόημα και ο σκοπός εξαντλούνται στην ικανοποίηση του ανθρώπου. Από τους δύο αυτούς τρόπους ο δεύτερος, ο χριστιανικός, είναι εκείνος που προσδίδει στον άνθρωπο βαριά ευθύνη για την τύχη της δημιουργίας. Ο πρώτος, ο ειδωλολατρικός, βλέπει τον άνθρωπο ως μέρος του κόσμου. Ο δεύτερος, με το να βλέπει τον άνθρωπο ως κρίκο ανάμεσα στον κόσμο και τον Θεό, τον βλέπει ως το μοναδικό πρόσωπο στη δημιουργία, δηλαδή ως τον μόνο που σέβεται βαθιά τον απρόσωπο κόσμο. Όχι μόνο για να "διατηρεί" τον κόσμο, αλλά και για να τον καλλιεργεί και να τον ενσωματώνει σε μορφές πολιτισμού με αιώνια επιβίωση και σωτηρία.
Όσο πιο βαθιά είναι η αλήθεια, το καλό, η ομορφιά, τόσο λιγότερο μπορούν να αποδειχθούν, έτσι ώστε η προσέγγιση που περιορίζεται μόνο σε αποδείξεις να γίνεται όλο και λιγότερο αποτελεσματική.
Όταν οι άνθρωποι κουράζονται από τις "δομές" και τους "θεσμούς", μεταπηδούν σε ένα είδος αυταπάτης της ελευθερίας, χωρίς να συνειδητοποιούν πως κλονίζοντας ένα σύνολο δομών, προετοιμάζουν ένα άλλο. Η σημερινή ελευθερία θα μετατραπεί σε αυριανούς "θεσμούς", και αυτό θα γίνεται επ’ άπειρον (ad infinitum).
Στην Παναγία η υπακοή και η ταπείνωση φαίνεται πως δεν ριζώνουν σε κάποιο "μειονέκτημα" της φύσεως, που έχει συνείδηση των "ορίων" της, αλλά πως αποτελούν έκφραση της βασιλικής ελευθερίας του ανθρώπου, της ικανότητάς του να συναντιέται ελεύθερα με την αλήθεια και να τη δέχεται ελεύθερα.
Στην Παναγία οι έννοιες της "εξάρτησης" και της "ελευθερίας" παύουν να είναι αντίθετες και να αποκλείουν η μία την άλλη.
Η Παναγία είναι η ίδια η έκφραση της προσευχής και της λατρείας. Είναι η Εκκλησία ως προσευχή, ως χαρά, ως πλήρωμα. Είναι αυτός ο συνδυασμός ομορφιάς και ταπείνωσης, ύλης και πνεύματος, χρόνου και αιωνιότητας, που αποτελεί την πραγματική εμπειρία της Εκκλησίας. Η Παναγία βρίσκεται στο κέντρο αυτής της εμπειρίας και είναι η ζωή της. Αυτή την εμπειρία είναι που ο κόσμος νοσταλγεί σήμερα.
Η Παναγία με το να είναι ο πρώτος, ο ανώτατος και ο τελειότερος καρπός του Αγίου Πνεύματος σε ολόκληρη την κτίση, μας αποκαλύπτει με την ίδια την παρουσία της την αληθινή φύση και τα αληθινά αποτελέσματα της καθόδου του Αγίου Πνεύματος, που είναι η πηγή της ζωής της Εκκλησίας.
Αν όντως το Άγιο Πνεύμα είναι αυτό που αποκαλύπτει την Παναγία σε μας, η Παναγία είναι αυτή που με έναν μοναδικό τρόπο αποτελεί την αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία.
Αν το Άγιο Πνεύμα μάς γνωρίζει την Παναγία, η Παναγία είναι η πρώτη σε ολόκληρη την κτίση που μας κάνει να Το γνωρίσουμε.
Η πρώτη αποκάλυψη των "εσχάτων", αυτής της ολοκλήρωσης εν Θεώ, η πρώτη φανέρωση από το Άγιο Πνεύμα της πραγματικότητας της Βασιλείας του Θεού είναι η Παναγία.
Σήμερα χρειαζόμαστε περισσότερο από καθετί άλλο να καταδυθούμε ξανά στην εμπειρία των εσχάτων της Εκκλησίας. Το αποκλειστικό δώρο της Εκκλησίας στον κόσμο είναι η εμπειρία των εσχάτων. Αυτή η κατάδυση ωστόσο δεν είναι δυνατή χωρίς την επανεύρεση των εσχατολογικών διαστάσεων του μυστηρίου της Παναγίας, όπως αυτό μας αποκαλύπτεται από το Άγιο Πνεύμα.
Η μεγάλη τιμή προς το πρόσωπο της Παναγίας αποτελεί καρπό της πίστης στον Θεό και αυτοαποκάλυψη της Εκκλησίας. Δεν είναι δόγμα, αλλά η ζωή και το άρωμα της χριστιανικής διδασκαλίας μέσα μας.
Η Παναγία δεν αποτελεί αντικείμενο μιας ιδιαίτερης λατρείας, η οποία προστέθηκε, θα λέγαμε, σε αυτήν του Χριστού. Αποτελεί περισσότερο μια ουσιαστική "διάσταση" της λατρείας που απευθύνεται στον Χριστό, μια ποιότητα ή μια τονικότητα αυτής της λατρείας.
Η Εκκλησία κηρύσσει τον Χριστό κι όχι την Παναγία. Αλλά η κοινωνία με τον Χριστό αποκαλύπτει την Παναγία ως μυστική χαρά της Εκκλησίας.
Αν ο Χριστός είναι η εικόνα του Πατρός, η Παναγία είναι η εικόνα της νέας δημιουργίας, η νέα Εύα, που ανταποκρίνεται στον νέο Αδάμ εκπληρώνοντας το μυστήριο της αγάπης.
Τους δασκάλους δεν τους πρέπει μόνο η αυθεντία, αλλά και η πολλή ευπροσηγορία- καταδεκτικότητα ("Ουκ αυθεντίας δει τω διδασκάλω μόνον, αλλά και προσηνείας πολλής"). (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Κανένας θεσμός ανθρώπινος, ούτε κι αν ονομάζεται εκκλησιαστικός, δεν μπορεί να χωρέσει, να ανεχθεί και να ικανοποιήσει τον άνθρωπο που έχει την πνοή του Θεού μέσα του και επιποθεί τον Χριστό. Και δεν είναι δυνατόν να αναπαυθεί ο άνθρωπος με καμιά υπόσχεση ή ενδοκοσμική προοπτική, γιατί διψά το ασύλληπτο και ανθρωπίνως ανέφικτο.
Εάν κάποιος δεν μπορεί να σηκώσει μεγάλους πειρασμούς και δοκιμασίες, δεν μπορεί να δεχθεί και να σηκώσει μεγάλα χαρίσματα. Χωρίς μεγάλους πειρασμούς, δεν δίδονται μεγάλα χαρίσματα.
Εάν αισθάνεσαι την ύπαρξη κάποιου χαρίσματος και δεν το αποδώσεις έσωθεν στον δωρεοδότη Θεό, εάν προσπαθήσεις να το οικειοποιηθείς και να το προβάλλεις (εμπορευόμενός το) συνειδητά ή ασυνείδητα, το έχασες, γιατί το μόλυνες. Το χάρισμα σώζεται χαριζόμενο. Αντίθετα, μολύνεται και χάνεται σφετεριζόμενο, θεωρούμενο ατομικό κατόρθωμα. Μοιάζει με το μάννα της ερήμου, που, εάν το κρατούσε κάποιος για άλλες μέρες, τότε χάλαγε, δεν τρωγόταν. Γιατί έπρεπε να έχεις εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού και να το παίρνεις κάθε μέρα καινούριο από Αυτόν.
Το πόσο κοντά ή μακριά σου είναι οι άνθρωποι δεν εξαρτάται από τη γεωγραφική ή χρονική απόσταση που σε χωρίζει από αυτούς, αλλά από το πόση υγεία πνευματική έχεις, πόσο υπάρχεις στον χώρο της αγάπης και της ευαισθησίας για τα αληθινά.
Όλη η δημιουργία, ο χώρος και ο χρόνος, έχουν αξία, επειδή είναι φανέρωση της αγάπης του Θεού.
Η αγάπη κάνει τον χώρο παράδεισο και στον χρόνο φέρνει το άχρονο και αιώνιο.
Αν δεν αγαπάς, στενεύει ο χώρος σου και λιγοστεύει ο χρόνος σου.
Αν σηκώσουμε με καρτερία τον σταυρό που μας δόθηκε, δι’ αυτού θα έρθει χαρά ανείπωτη σε όλη μας την ύπαρξη και δι’ αυτής σε όλο τον κόσμο αιωνίως.
Στην αρχαία Ελλάδα, οι αγώνες στον ιερό χώρο της Ολυμπίας (Ολυμπιακοί Αγώνες) δεν είναι απλό θέαμα, αλλά ιεροτελεστία. Ζητούν όλοι, αθλητές και πολίτες, τη θεία βοήθεια για την επιτυχία των αγώνων, που γίνονται προς τιμήν των θεών. Στο τέλος ο νικητής επιστρέφοντας στην πόλη του κατευθύνεται μαζί με τους συμπολίτες του εν πομπή προς τον πολιούχο θεό, για να εκφράσει σε αυτόν την ευγνωμοσύνη του για τη νίκη, τη στιγμή που κάθε αρετή και ικανότητα δεξιοτεχνίας στον άνθρωπο θεωρείται δώρο του Θεού. Ταυτόχρονα ζητείται από τη Νύμφη Ηχώ να κατεβεί στο σκοτεινό βασίλειο της Περσεφόνης και να αναγγείλει το ευχάριστο γεγονός στον νεκρό πατέρα του νικητή, ότι ο γιος του πρώτευσε στους Ολυμπιακούς αγώνες.
Ο ελληνισμός - ως ανθρώπινο μέγεθος - δεν είναι κάτι άσπιλο και αμόλυντο, που λαμβάνεται ως έχει. Ούτε κάτι άχρηστο, που απορρίπτεται ανεξέταστα. Βρίσκεις εδώ κάτι το πληθωρικά ζωντανό και αυθόρμητο, με όλες τις πτήσεις του πνεύματος και τις πτώσεις της ανθρώπινης αδυναμίας.
Στη σοβαρή λογοτεχνία αναμφίβολα βρίσκεις συμπυκνωμένη κάποια ανθρωπιά. Αναπαύεσαι, συμφωνείς, παίρνεις στοιχεία ζωής. Η ανάπαυση έρχεται μέσα σου και μια καινούρια δύναμη και όρεξη αποκτά ο εαυτός σου για τη συνέχιση του αγώνα. Αλλά η τελική απειλή μένει ανοιχτή. Προχωρείς και φτάνεις στον θάνατο, στον τάφο. Τότε οι φίλοι λογοτέχνες μπορεί να σου φέρουν με αγάπη ένα μπουκέτο λουλούδια ή μια ανθοδέσμη καλών και μετρημένων λόγων. Δεν μπορούν όμως να σε απαλλάξουν από τον θάνατο, να ακυρώσουν τον "έσχατο εχθρό".
Το ψεύτικο προβάλλεται και ζητά οπαδούς. Το αληθινό τιμάται περιφρονούμενο και σώζει αυτούς που μπορούν να νιώσουν την αξία του.
Η εν τω Θεώ χαρά είναι ισχυρότερη της παρούσης ζωής.
Όπως έχει ανάγκη ο άνθρωπος από το οξυγόνο για τούτη τη ζωή, έτσι έχει ανάγκη από τη δύναμη της πίστης για την αιώνια. Εφόσον πρέπει να κατορθώσουμε το ακατόρθωτο, έχουμε όλοι ανάγκη από την τόλμη της πίστης. Αυτό αποτελεί ένα στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ως Θεό συχνά λατρεύουμε όχι τον Θεό, αλλά ένα είδωλό Του (κατασκεύασμα χειρών και νοός ανθρώπων). Και πίστη ονομάζουμε όχι την τόλμη της εγκατάλειψης και την άνευ όρων εμπιστοσύνη σε Αυτόν, αλλά μια συμφεροντολογική δοσοληψία, που τη ρυθμίζουμε εμείς κατά τον λογισμό μας. Τότε δεν πρόκειται για πίστη, αλλά για μαγεία που θέλει να υποτάξει τον Θεό στον άνθρωπο.
Όταν σταματούν τα λόγια και ακυρώνεται η ισχύς των φαρμάκων, ενεργεί η δύναμη της πίστης. Τότε δοκιμάζονται όχι οι ιατρικές γνώσεις του γιατρού, αλλά η δύναμη της πίστης του. Τότε φανερώνεται η αντοχή και το βεληνεκές της θεραπείας του.
Όλα όσα μάζεψε, συγκέντρωσε και αγάπησε στη σύντομη ζωή του ο άνθρωπος τον αφήνουν. Αυτό που δεν τον αφήνει είναι η δίψα για το παραπέρα, για κάτι ελάχιστο που καταργεί τον θάνατο.
Όταν ο άνθρωπος πηγαίνει στην Εκκλησία με διάθεση να εκκλησιαστεί, τότε δεν κουράζεται, αλλά ξεκουράζεται.
Η ψυχή αναπαύεται, όταν χρησιμοποιούμε τα μέσα που μας δίνει ο Θεός για τον σκοπό αυτό.
Η υπομονή, όταν δεν είναι μια παθητική αναμονή του τέλους, αλλά ένα άγιο πείσμα γεμάτο ελπίδα, εγκυμονεί μια μελλοντική γονιμότητα.
Όπως δεν δικαιούμαστε να επισπεύδουμε τον θάνατο, δεν δικαιούμαστε και να τον παρατείνουμε.
Η αμέλεια είναι αδιαφορία για το καλό και αρχή του κακού. (Γρηγόριος ο Θεολόγος)
Η αξιοπιστία του δασκάλου κάνει αποδεκτό τον λόγο του στους μαθητές του και τους κάνει να τον προσέχουν. (Άγιος Βασίλειος)
Η ψυχή προσλαμβάνεται από τον άνθρωπο με τη σύλληψη του εμβρύου και αναχωρεί με τον βιολογικό θάνατο. Την αληθινή ζωή ο άνθρωπος την αποκτά όταν σχετίζεται με τον Χριστό. Η αιώνια ζωή αρχίζει από τη στιγμή που ο άνθρωπος αναγνωρίζει τον Θεό ως μόνο και αληθινό Ουράνιο Πατέρα και τον Υιό Του Ιησού Χριστό, που Τον έστειλε για τη σωτηρία του κόσμου.
Με το μυστήριο του αγίου βαπτίσματος γινόμαστε μέλη του αναστημένου σώματος του Κυρίου. Μας δίνεται η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής του πολέμου κατά της αμαρτίας. Έτσι η σωτηρία μας είναι ενέργεια του Θεού με την απαραίτητη αυτόβουλη ανθρώπινη συνέργεια.
Με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας λαμβάνουμε φάρμακο αθανασίας. Δεν σωζόμαστε μόνο με την τήρηση των θείων εντολών, αλλά με τη μέθεξη της Ανάστασης του Κυρίου στην προσωπική μας ζωή. Τότε κυρίως λεγόμαστε και είμαστε πνευματικοί άνθρωποι.
Ο σκοπός της δημιουργίας του ανθρώπου είναι να ενωθεί με τον Δημιουργό του. Αυτός είναι ο λόγος της ύπαρξης, ο φυσικός δεσμός, η κατά χάρη και μέθεξη θέωση του ανθρώπου. Το νήπιο πεθαίνοντας δεν κρίνεται δικαιούμενο για το καλό ή το κακό που έπραξε ή δεν έπραξε, αλλά διατηρείται στη φυσική κατάσταση της κοινωνίας με τον Θεό, αφού διατηρεί την καθαρότητά του. Ο άνθρωπος με τη γέννησή του δεν κληρονομεί την ενοχή του προπατορικού αμαρτήματος, που τον αποστερεί της καθαρότητας, αλλά κληρονομεί τη σωματική φθαρτότητα και θνητότητα και τη ροπή στα πάθη. Το άγιο βάπτισμα δίνει τη δυνατότητα καταπολέμησης των παθών και τον εγκεντρισμό μας στο σώμα του Χριστού, την Εκκλησία.
Η σχέση με τον Χριστό δεν είναι σχέση ηθική, αλλά σχέση υπαρξιακή.
Δεν θα δώσουμε λόγο στον Θεό τόσο για κάποιες μεγάλες αμαρτίες μας όσο για τη σπατάλη του χρόνου μας.
Μόνο ο άνθρωπος που μπορεί να αντιληφθεί πόσο σημαντικός είναι, μπορεί και να αρνηθεί τα δικαιώματά του.
Η μόνη μας χαρά είναι να αναπαύουμε τον αδελφό μας και αυτή είναι η ανάπαυσή μας.
Συμπεριφορά είναι ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος εξωτερικεύει την ψυχή του.
Όταν αγαπάμε, δεν έχουμε κανέναν εχθρό.
Του Θεού είναι ό,τι αντέχει στο γεγονός του θανάτου.
Πτώση δεν είναι το κακό, αλλά είναι ο αποπροσανατολισμός του ανθρώπου και η αποθέωσή του.
Ζήτησα από τον Θεό να μου δώσει δύναμη και Αυτός μου έδωσε δυσκολίες, για να τις ξεπεράσω. Του ζήτησα σοφία και Αυτός μου έδωσε προβλήματα, για να μάθω να λύνω. Του ζήτησα οικονομική άνεση και Αυτός μου έδωσε νου και ικανότητα για να δουλεύω. Του ζήτησα θάρρος και Αυτός μου έδωσε κινδύνους να ξεπερνώ. Του ζήτησα αγάπη και Αυτός μου έδωσε προβληματικά άτομα να βοηθώ. Του ζήτησα χάρες και Αυτός μου έδωσε ευκαιρίες να εκμεταλλευτώ. Απ’ ό,τι ζήτησα δεν πήρα τίποτα. Πήρα όμως αυτά που χρειαζόμουν πραγματικά και ήταν τα πάντα. Η προσευχή μου εισακούστηκε.
Σώσε εσύ πρώτα την ψυχή σου και χιλιάδες ψυχές θα σωθούν γύρω σου. (Σεραφείμ του Σάρωφ)
Απόκτησε την εσωτερική ειρήνη και χιλιάδες ψυχές θα σωθούν γύρω σου. (Σεραφείμ του Σάρωφ)
Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έμαθε να οργανώνει τη ζωή του έτσι, ώστε να έχει ελεύθερο χρόνο και σχετική ησυχία για περισυλλογή και προσευχή. Και αυτό δεν είναι άσχετο με την απληστία του.
Όπως η αγάπη κορυφώνεται στη θυσία για τον πλησίον, έτσι και η εργασία βρίσκει τον ύψιστο σκοπό της στην εξυπηρέτηση του πλησίον με πλήρη αυταπάρνηση.
Φιλανθρωπία είναι η φιλοξενία της ύπαρξης του άλλου στην καρδιά μου, δηλαδή η δημιουργία χώρου μέσα μου και γύρω μου, για να μπορέσει ο άλλος να υπάρξει. Δεν θέλω να τον αλλάξω. Αφήνω τον Χριστό να τον αλλάξει. Επειδή είμαι ανεπαρκής να φροντίσω και να διακρίνω όλες τις ανάγκες του, αφήνω τον Χριστό να τις καλύψει. Μπαίνουμε με τον άλλον σε μια πορεία συσταύρωσης, χωρίς απαιτήσεις και ανταλλάγματα.
Το καλύτερο δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε στο θείο βρέφος είναι οι αμαρτίες μας.
Δεν μπορεί ο άνθρωπος να αισθανθεί γαλήνη στην ψυχή του, αν δεν συμφιλιωθεί με τον Θεό.
Η ταπεινοφροσύνη (ταπείνωση) είναι η προϋπόθεση κάθε αρετής και η πιο δυσκολοκατόρθωτη αρετή.
Η νηστεία και η προσευχή είναι τα μέσα που διώχνουν τους δαίμονες.
Η κουλτούρα ενός λαού διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η παιδεία, η οικογένεια, οι συναναστροφές, τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, τα διαβάσματα, η σχέση του με τις κουλτούρες άλλων λαών, το άνοιγμα προς τον κόσμο.
Υποκουλτούρα είναι η ομογενοποιημένη διασκέδαση.
Κι αν ακόμη έχει κανείς τη συνείδηση ότι έκανε άπειρα κατορθώματα, αλλά δεν σκεφτεί τούτο, ότι δηλαδή είναι ο τελευταίος από όλους, καμιά ωφέλεια δεν θα μπορέσει να έχει από τα τόσα καλά έργα του. Γιατί αυτό είναι η ταπεινοφροσύνη, όταν δηλαδή κάποιος έχει αφορμές να υπερηφανεύεται, αλλά συγκρατεί τον εαυτό του, τον ταπεινώνει και τον κάνει μετριόφρονα. Και αν ακόμη φθάσουμε σε αυτή την κορυφή της αρετής (την ταπείνωση), αν αντιπαραθέσουμε σε αυτήν με πολλή ευγνωμοσύνη τις ευεργεσίες του Κυρίου μας, τότε θα καταλάβουμε ότι δεν κατορθώσαμε ούτε το μικρότερο μέρος από αυτά που έκανε ο Κύριος για μας. Διότι και οι άγιοι πρόκοψαν στην αρετή ενεργώντας με αυτόν τον τρόπο. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Κι αν υπάρχουν μερικοί που απέναντί μας αισθάνονται κάποια δυσαρέσκεια, ας μην ανάβουμε περισσότερο τον θυμό τους, αλλά με πολλή ταπεινοφροσύνη και στα λόγια και στις πράξεις να καταστέλλουμε την έχθρα τους και να καταπραΰνουμε την ταραγμένη ψυχή τους. Ας ασκούμε την ταπεινοφροσύνη. Διότι τίποτε δεν είναι πιο δυνατό από αυτήν, αλλά είναι πιο ισχυρή κι από την πέτρα και πιο σκληρή κι από το διαμάντι. Και μας ασφαλίζει περισσότερο κι από τους πύργους κι από το τείχος, αφού γίνεται πιο υψηλή από όλες τις πολεμικές μηχανές του διαβόλου. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Ακόμη και αυτός που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να κάνει τη δουλειά του κατά βάθος "διψάει" για την αλήθεια.
Δεν γίνεται να είμαστε κατά ένα ποσοστό με τον Χριστό και κατά ένα άλλο ποσοστό με τον κόσμο. Θα είμαστε ή ολόκληροι με τον Χριστό ή ολόκληροι με τον κόσμο.
Κατεύθυνση ζωής μπορούμε να αλλάξουμε μέχρι και λίγο πριν από τον φυσικό μας θάνατο, όχι μετά. Η ζωή μας μετά τον φυσικό μας θάνατο είναι η μονιμοποίηση της μέχρι τότε κατεύθυνσής μας.
Τα πάθη δεν αφήνουν να ενεργοποιηθούν οι κρυμμένες αρετές της ψυχής.
Η ησυχία είναι η αρχή της κάθαρσης της ψυχής. (Άγιος Βασίλειος)
Βρες την ειρήνη μέσα σου και θα ειρηνεύσει μαζί σου ο ουρανός και η γη. Τίποτε άλλο δεν είναι τόσο πολύ αρεστό στον Θεό, όσο το να συγκαταλέγει κανείς τον εαυτό του μεταξύ των τελευταίων ανθρώπων. Αυτό αποτελεί τη βάση της χριστιανικής ζωής. Γιατί ο ταπεινωμένος και συντετριμμένος άνθρωπος δεν θα είναι κενόδοξος, δεν θα οργίζεται, δεν θα φθονεί τον πλησίον του, δεν θα έχει άλλο πάθος.
Αυτό που περισσότερο από όλα μπορεί να μας συγκρατεί και να μας διατηρεί ενωμένους είναι η ταπεινοφροσύνη. Δηλαδή το να είμαστε μετριόφρονες και συνεσταλμένοι και το να μην έχουμε καμιά μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας.
Θεμέλιο της χριστιανικής ζωής είναι η ταπεινοφροσύνη. Κι αν ακόμη οικοδομήσεις πριν από αυτήν είτε την ελεημοσύνη, είτε την προσευχή, είτε τη νηστεία, είτε όλες τις αρετές, αν δεν βάλεις πρώτα αυτήν ως θεμέλιο, όλα θα πέσουν κάτω εύκολα. Ακόμη και η σωφροσύνη και η παρθενία και η περιφρόνηση των χρημάτων και οτιδήποτε άλλο, όλα είναι ακάθαρτα και μολυσμένα, όταν απουσιάζει η ταπεινοφροσύνη.
Ας έχουμε πάντα μέσα στην ψυχή μας την προσευχή και τους καρπούς της, δηλαδή την ταπεινοφροσύνη και την πραότητα. Γιατί ο Κύριος λέει: "Μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών".
Ο λόγος είναι η έπαλξη κατά της κτηνωδίας. Όταν δεν ξέρουμε, όταν δεν μπορούμε να εκφρασθούμε, όταν ο λόγος δεν είναι επαρκής, όταν δεν είναι αρκετά επεξεργασμένος, επειδή η σκέψη είναι ασαφής και μπερδεμένη, δεν απομένουν παρά οι γροθιές, τα χτυπήματα, η άξεστη, βλακώδης, τυφλή βία, καθώς και η βλακώδης και τυφλή συκοφαντία.
Εκκλησιαστές ήταν οι πολίτες που συμμετείχαν στην άμεση εκκλησία του δήμου για την άμεση, αδιαμεσολάβητη διακυβέρνηση του προσώπου τους και του κοινού προσώπου της πόλης.
Πίστη είναι η παραίτηση από τις βεβαιότητες.
Πρέπει να φας από τη γλυκύτητα της αρετής, για να καταλάβεις την πίκρα της αμαρτίας. Δεν μπορείς να αποκτήσεις τη γνώση της αμαρτίας με το να αμαρτάνεις και εν συνεχεία να μετανοείς και να αποτάσσεσαι την αμαρτία. Δεν αποκτάς δηλαδή την αίσθηση του τι φρίκη και τι επανάσταση εναντίον του Θεού είναι η παραμικρή αμαρτία μετέχοντας σε αυτήν, διότι όσο μετέχεις, τόσο αφομοιώνεσαι από αυτήν. Όταν λοιπόν κανείς αμαρτάνει, όχι μόνο δεν οδηγείται στη μετάνοια, αλλά πολύ περισσότερο ενώνεται με την αμαρτία και γίνεται ο ίδιος μια αμαρτία. Πρέπει να δοκιμάσει τη γλυκύτητα των αρετών, τη γνώση του Θεού, για να μπορέσει να καταλάβει τι είναι οι αντίστοιχες αμαρτίες.
Η μόνιμη ηρεμία και αταραξία μας εξαρτάται από τη μόνιμη κατεύθυνσή μας προς τον ουράνιο Πατέρα μας.
Για να αγιασθεί ο άνθρωπος, οφείλει να ησυχάσει. Η ησυχία του είναι η μετάνοιά του.
Ελεημοσύνη είναι η αρετή που με κάνει να παραβλέπω τα πάθη του ανθρώπου, τις αμαρτίες του, τις αδυναμίες του. Οπότε αναγνωρίζω την αγιοσύνη του και τον αγαπώ, χωρίς να περιμένω κάτι από αυτόν.
Ο λογισμός του ανθρώπου δεν ικανοποιείται από καμιά απάντηση.
Το προοράν, δηλαδή η εμβάθυνση στα εσώτερα του ανθρώπου και στην ενέργεια του Θεού, ακόμη και στους λόγους των πραγμάτων και στη ζωή, γεννιέται από το ενωτικό στοιχείο της αγάπης.
Όταν κάποιος συμπεριφέρεται άσχημα, αποδεικνύει ή τις άσχημες κληρονομικές του καταβολές, ή την αδύνατη ψυχή του, ή το αδύνατο μυαλό του, ή την ύπαρξη των παθών του, ή το απαίδευτο του χαρακτήρα του.
Ό,τι κι αν μας κάνουν οι άλλοι, ο σεβασμός μας προς την προσωπικότητά τους να είναι τέλειος, η αγάπη μας άρτια, η εμπιστοσύνη μας διακριτική. Οι σχέσεις μας να είναι σχέσεις μελών του ιδίου σώματος. Ελάχιστη παρέκκλιση από αυτά τα φρονήματα και τα αισθήματα, όπως περιφρόνηση, αντιλογία, κακία, ονειδισμός, κατάκριση, απορρίπτουν εμάς από τον Θεό και όχι τον άλλον.
Ενώ η εντολή είναι εμείς να εφαρμόσουμε τον νόμο του Θεού, εμείς ζητούμε να τον εφαρμόσει ο άλλος, δημιουργώντας έτσι σύγχυση στο οικοδόμημα της ζωής.
Βγάλε πρώτα από το μάτι σου το δοκάρι και τότε θα δεις καθαρά και θα μπορέσεις να βγάλεις το σκουπιδάκι από το μάτι του αδελφού σου ("Έκβαλε πρώτον την δοκόν εκ του οφθαλμού σου, και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ του οφθαλμού του αδελφού σου").
Απογοήτευση σημαίνει δεν υπάρχει Θεός. Όμως υπάρχει Θεός.
Η αμαρτία είναι ξένη ως προς την ψυχή, αλλά όταν επιτελείται, γίνεται ένα μαζί της και δεν μπορεί να την ξεχωρίσει κανείς, όπως δεν μπορεί να ξεχωρίσει τα άλατα από τα οστά μας.
Οι σωματικοί κόποι είναι μόνο τρόπος έκφρασης του πόθου μας προς τον Θεό. Δεν έχουν ισχύ, απλά είναι εργαλεία μας.
Ο περισπασμός που φέρνει η αμαρτία είναι χειρότερος και από αυτή την ίδια την αμαρτία. Ο άνθρωπος μπορεί από την αμαρτία να οδηγηθεί στη μετάνοια, αλλά με τον περισπασμό που φέρνει η αμαρτία περιπίπτει σε μια δίνη προβλημάτων, απασχολήσεων, ενεργειών, λόγων, εξηγήσεων, παρεξηγήσεων.
Το ψέμα δείχνει άνθρωπο που οι αρθρώσεις του δεν μπορούν να σταθούν, γι’ αυτό πέφτει και σωριάζεται. Δηλαδή το ψεύδος αποκαλύπτει την τέλεια αβουλία και αδυναμία του ανθρώπου.
Ο παράδεισος δεν είναι τόπος. Είναι τρόπος.
Η αληθινή αξιοπρέπεια είναι σαν το ποτάμι: όσο πιο βαθύ είναι, τόσο πιο λίγο θόρυβο κάνει.
Η αγάπη προς το ωραίο είναι η γέφυρα μεταξύ Θεού και ανθρώπου. (Νικόλαος Λύτρας)
Εμείς οι ίδιοι διαμορφώνουμε τη ζωή μας. Από μας εξαρτάται η ζωή μας.
Πρέπει να το καταλάβουμε ότι ο ποιητής ποιεί. Εάν θέλει να βγάζει από το μαύρο μαύρο, λογαριασμός δικός του. Αναλαμβάνει το βάρος της ευθύνης που αναλογεί στην ψυχή του. Εμένα μου αναλογεί το λευκό. Και σας εξομολογούμαι πως η κατεργασία του λευκού μέρους της ψυχής είναι πιο σκληρή κι από του μαρμάρου. Αλλά πώς να κάνω αλλιώς; Σε τι θα ωφελούσε να γίνω ένας απλός αναμεταδότης της ασχήμιας, με το δικαιολογητικό ότι υπάρχει στην πραγματικότητα; Είναι κάτι που το ξέρουμε και δεν υπάρχει λόγος να το επαναλαμβάνουμε. Τουλάχιστον εγώ αποβλέπω στη μεταμόρφωση. (Οδυσσέας Ελύτης, Η υπέρβαση και η γεωμέτρηση)
Τα αιτήματά μας ορίζουν την πνευματική μας κατάσταση, το πρόσωπό μας.
Αυτό που ζωντανεύει την ύπαρξή μας είναι η ίδια η αναζήτηση του Θεού.
Η αγάπη αποτελεί έκπτυξη της πυρηνικής δυνατότητας του ανθρώπου.
Το αντίθετο της αγάπης δεν είναι το μίσος, αλλά ο φόβος. (Αδελφή Γαβριηλία)
Εκκλησία είναι η δυνατότητα να αποκατασταθεί η συνείδησή μας και να γευτούμε τη χαρά του Θεού, όσο αμαρτωλοί κι αν είμαστε.
Η ταπείνωση είναι μίμηση του Χριστού. Η αλαζονεία, το θράσος και η αναίδεια είναι μίμηση του διαβόλου. (Άγιος Βασίλειος)
Για να έχουμε ειρήνη στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της ζωής, χρειαζόμαστε Πνεύμα Θεού και αγιοπατερική έκφραση.
Ευτυχώς για την ανθρώπινη φύση υπάρχουν επιθυμίες που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν. Αλλιώς, ο χειρότερος άνθρωπος θα μπορούσε να γίνει άρχοντας του κόσμου. (Σ. Λεζίνσκι, βασιλιάς Πολωνίας)
Ο ταπεινός άνθρωπος είναι ευχάριστος, σε όλους γλυκύς, παντοτινός ειρηνικός σύντροφος και δεν δίνει ποτέ αφορμή για φιλονικίες και συγκρούσεις. Ακόμη κι αν τον βρίσεις κι αν τον κακολογήσεις κι αν του πεις οτιδήποτε, θα σιωπήσει, θα υποφέρει με πραότητα και θα δείξει προς όλους τόσο ειρηνική συμπεριφορά, που δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Όταν κάποιος υπερηφανεύεται για την ταπεινοφροσύνη του, όταν η ταπεινοφροσύνη γίνεται για την επιδοκιμασία των ανθρώπων κι όχι του Θεού, σκοπεύοντας στους επαίνους και στη μεγαλοφροσύνη, τότε αυτή δεν είναι γνήσια, αλλά έργο του διαβόλου. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Ο ψαλμωδός δεν λέει ενήστευσα ούτε αγρύπνησα ούτε εκοιμήθηκα κατά γης, αλλά λέει "εταπεινώθην και έσωσέ με συντόμως ο Κύριος". Η μεν μετάνοια μας ανεγείρει, το δε πένθος κρούει την πύλη του Ουρανού, η δε οσία ταπείνωση την ανοίγει. (Ιωάννης ο Σιναΐτης)
Οι Κολλυβάδες εξέφραζαν τη λαϊκή βάση, η οποία απέρριπτε την ευρωπαϊκή εκδοχή του αυτονομημένου από τον Θεό ανθρώπου και του πολιτισμού της αυτάρκειας, σε αντίθεση με την ελληνορθόδοξη τοποθέτηση του ανθρώπου κάτω από τη σκέπη και τη σώζουσα χάρη του Θεού. (Γεώργιος Μεταλληνός)
"Άρατε τον ζυγόν μου εφ’ υμάς και μάθετε απ’ εμού, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών". (Κύριος)
Να μη φοβόμαστε ακούγοντας για ζυγό του Κυρίου μας, διότι ο ζυγός αυτός είναι ωφέλιμος και το φορτίο του ελαφρύ. Και πώς, τότε, ο Κύριος προηγουμένως έλεγε "στενή η πύλη και τεθλιμμένη η οδός"; Αυτό συμβαίνει όταν είμαστε ράθυμοι και χάνουμε το θάρρος μας. Και πώς μπορούμε να το αποφύγουμε αυτό; Αν γίνουμε ταπεινοί, πράοι, επιεικείς. Η ταπείνωση είναι μητέρα όλης της ευσέβειας. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Αυτό είναι το κατεξοχήν γνώρισμα του ανθρώπου που έχει τιμηθεί με το λογικό, δηλαδή η ημερότητα, η επιείκεια, η πραότητα, η ταπείνωση, η ησυχία, το να μην έλκεται σαν δούλος και παρασύρεται ή από τον θυμό ή από άλλα πάθη, αλλά με το λογικό και την ορθή σκέψη να κατανικάει τα εσωτερικά άτακτα σκιρτήματα και να διασώζει την ευγένεια, που προσιδιάζει στον άνθρωπο, και να μην εκπίπτει και καταντάει στη θηριωδία των άλογων ζώων. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Πάντα λειτουργεί άψογα ο πνευματικός νόμος, οπότε το άδικο δεν ευλογείται, το ψέμα φανερώνεται, η αλήθεια λάμπει.
Εκείνος που πραγματικά ταπεινώνει τον εαυτό του δεν θα μπορέσει ποτέ να εκτραπεί σε οργή, διότι η ψυχή του είναι συγκρατημένη και εξετάζει τα δικά της. Τι θα μπορούσε να υπάρξει ευτυχέστερο από την ψυχή αυτή που συμπεριφέρεται με τον τρόπο αυτό; (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Δρόμο και αφορμή για την απόκτηση της ταπείνωσης οι αείμνηστοι Πατέρες της Εκκλησίας όρισαν τους σωματικούς κόπους. Και εγώ συνιστώ την υπακοή και την ευθύτητα της καρδιάς, που εκ φύσεως είναι αντίθετες προς την οίηση. (Ιωάννης ο Σιναΐτης)
Νεύρα της ταπεινοφροσύνης και οδοί, αλλά όχι σημάδια και αποδείξεις, είναι η ακτημοσύνη, η αφανής ξενιτεία, η απόκρυψη της σοφίας, η απλή ομιλία, η ζήτηση ελεημοσύνης, η απόκρυψη της ευγενικής καταγωγής, η εξορία της παρρησίας, η απομάκρυνση της πολυλογίας. (Ιωάννης ο Σιναΐτης)
Εάν η υπερηφάνεια μερικούς από αγγέλους τους μετέβαλε σε δαίμονες, η ταπεινοφροσύνη οπωσδήποτε μερικούς από δαίμονες μπορεί να τους μεταβάλει σε αγγέλους. Γι’ αυτό ας έχουν θάρρος όσοι έπεσαν. (Ιωάννης ο Σιναΐτης)
Να μη συγκρινόμαστε με τους χειρότερους, αλλά με τους καλύτερους, δηλαδή τους αγίους.
Το πρόβλημα δεν είναι γύρω μας, αλλά μέσα μας.
Να βλέπουμε την παρουσία του Θεού στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου.
Ο ταπεινός υψώνεται, ενώ ο υπερήφανος καθηλώνεται.
Σημασία δεν έχει να κάνεις πολλούς σταυρούς, αλλά να σταυρώνεις τον εαυτό σου και να επιλέγεις μια οδό ανηφορική, τιμιότητας, ειλικρίνειας, απλότητας, λιτότητας και αυτοσεβασμού.
Να ξέρουμε πότε και πώς να μιλάμε και πότε και πώς να σιωπάμε.
Οι παρεξηγήσεις στις λέξεις δημιουργούν παρεξηγήσεις και στις σκέψεις. (Αλμπέρ Καμύ)
Τα ναι ορίζουν τον κοινωνικό. Τα όχι ορίζουν τον άνθρωπο.
Ομορφιά είναι η αλήθεια.
Αυτός που έχει περισσότερες δυνατότητες έχει και περισσότερες ευθύνες.
Να ομολογούμε τον σεβασμό μας στη νηστεία. Αν π.χ. σε κάποιο τραπέζι κάποιοι μας ειρωνευτούν και μας περιφρονήσουν ακόμα, θα είναι για μας τιμή. Όμως να μην καμαρώνουμε για τη νηστεία μας ούτε για τίποτα άλλο να καμαρώνουμε.
Εκεί που είναι ο θησαυρός μας, εκεί είναι προσκολλημένη και η καρδιά μας.
Η εφηβική κρίση είναι κρίση αυτονομίας και αποδέσμευσης. Είναι κρίση ανεξαρτησίας και ελευθερίας.
Για να μην οδηγούνται οι έφηβοι στην παραίτηση, να τους κάνουμε να αισθάνονται ότι έχουν επίδραση-επιρροή, ότι δηλαδή δεν είναι νήπια.
Αν μόνος σου δεν αδικείς τον εαυτό σου, κανείς δεν θα μπορέσει να σε αδικήσει. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Παχεία γαστήρ λεπτόν ου τίκτει νόα.
Τον Θεό Τον γνωρίζουμε διά των ενεργειών Του, όπως τον ήλιο από τις ακτίνες του.
Πρόσεξε μήπως χτυπώντας την αμαρτία χτυπήσεις τον αμαρτωλό. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Στους χίλιους που θα σε ακούσουν, ένας (και αν) θα σε καταλάβει. (Σεραφείμ του Σάρωφ)
Διά της αυτογνωσίας πορευόμαστε στην αδελφογνωσία και διά της αδελφογνωσίας πορευόμαστε στη θεογνωσία.
Η βία είναι ένα αποτρόπαιο είδος ανθρώπινης έκφρασης, που υποβιβάζει τη λογική και δεν οδηγεί πουθενά.
Το τσιγάρο είναι μια εθιστική-ναρκωτική ουσία, που δεν είναι παράνομη.
Με το τσιγάρο και τα ναρκωτικά δημιουργούνται πιο εύκολες παρέες αλλά και πιο επικίνδυνες.
Σε μια παρέα θα πω δέκα πράγματα και θα με προσέξουν. Δεν χρειάζεται να καπνίσω ή να πιω, για να με προσέξουν.
Με το κάπνισμα (και τα άλλα) η ποιότητα της ζωής μας χειροτερεύει άμεσα.
Το παιδί στο σπίτι χρειάζεται τα εξής:
-- Σταθερότητα.
-- Ασφάλεια.
-- Ειλικρίνεια.
-- Όρια.
-- Αγάπη άνευ όρων.
-- Σεβασμό (να ακούμε την άποψή του).
-- Συνοχή.
-- Διάκριση.
-- Ενημέρωση σε θέματα σεξουαλικής αγωγής (από νωρίς).
Χαρακτηριστικά του εφήβου είναι:
-- Η αντίδραση στην εξουσία.
-- Η μη δέσμευση.
-- Τα μη μεγαλεπήβολα-μακροχρόνια σχέδια.
-- Η ατομική διασκέδαση.
-- Το ενδιαφέρον να περνάει καλά, χαλαρά και χωρίς ευθύνες.
Τα φυσικά και επίκτητα προσόντα του εκπαιδευτικού μεταξύ άλλων είναι: η νοημοσύνη, η σύνεση, η διάκριση, η ψυχολογική-διδασκαλική-παιδαγωγική ικανότητα, η θεολογική-επιστημονική-εγκύκλιος κατάρτιση κ.ά.
Τα πνευματικά χαρίσματα του εκπαιδευτικού είναι: η πίστη και η σταθερότητα, η προσευχή, ο έλεγχος των παθών και η αγιότητα, η αγάπη, η υπομονή, η αναγνώριση.
Ο εκπαιδευτικός πετυχαίνει στο έργο του, όταν συνδυάζει τα προσόντα του με τα πνευματικά του χαρίσματα.
Οφείλουμε να δίνουμε στο παιδί το σαφές μήνυμα ότι δεν θέλουμε να του υποδείξουμε τι να κάνει, αλλά να του δώσουμε τα απαραίτητα στοιχεία, ώστε να κάνει τη σωστότερη επιλογή.
Ο Δεκάλογος των συζύγων:
-- Μην κάνετε τον δάσκαλο στον (ή στη) σύντροφό σας. Ο καλύτερος τρόπος να τον διδάξετε είναι να τον αγαπάτε και να τον σέβεστε.
-- Ο γάμος είναι μια διαρκής αλλά ωραία περιπέτεια, που βοηθάει να ανακαλύπτουμε τον αληθινό μας εαυτό και τον ψυχικό κόσμο του συντρόφου μας και να γνωρίζουμε καλύτερα τον Θεό.
-- Τον σύντροφό μας τον αποδεχόμαστε όπως είναι, με τις αδυναμίες και τις ιδιοτροπίες του και όχι όπως θα θέλαμε εμείς να είναι. Η οικογένεια είναι γυμναστήριο ψυχών.
-- Προσπαθήστε να καταλάβετε τον σύντροφό σας. Μη λησμονείτε ότι ο άνδρας σκέφτεται με τη λογική, ενώ η γυναίκα με την καρδιά.
-- Μην προσπαθείτε να επιβάλετε τη γνώμη σας και να διορθώσετε τον σύντροφό σας. Φροντίστε καλύτερα να διορθώσετε τον εαυτό σας.
-- Με την πίστη, την υπομονή και την αγάπη αντιμετωπίζονται νικηφόρα όλες οι δυσκολίες της ζωής.
-- Ο μεγαλύτερος εχθρός της συζυγικής ζωής είναι ο εγωισμός. Δεν μας σώζει η επίθεση κατά του συντρόφου μας, αλλά η επίθεση κατά του εγώ μας.
-- Το καλύτερο παράδειγμα για τα παιδιά είναι να αγαπάει ο πατέρας τη μητέρα τους και η μητέρα τον πατέρα τους και να τους βλέπουν να προσεύχονται και να εκκλησιάζονται.
-- Το μυστικό της οικογενειακής γαλήνης είναι να μπορεί κανείς να συγχωρεί.
-- Ο γάμος είναι μυστήριο μέγα, που αρχίζει μέσα στην Εκκλησία και ανανεώνεται με τη Θεία Λειτουργία, την εξομολόγηση και τα υπόλοιπα μυστήρια της Εκκλησίας.
Η ευτυχία δεν είναι στόχος στον οποίο πρέπει να φτάσεις. Βρίσκεται στη διαδικασία της αγάπης, της συνεχούς εκμάθησης να αγαπάει κανείς και να συγχωρεί, διεργασίες που αποτελούν και την ωρίμανσή μας. Κάτι που συναρτάται άμεσα με τη δίψα μας για την αλήθεια. Ο Ντοστογιέφσκι γράφει ότι, αν λέμε συνέχεια ψέματα στον εαυτό μας, στο τέλος θα χάσουμε την ικανότητα να αγαπάμε. (Βασίλειος Θερμός)
Η ελευθερία του ανθρώπου δεν ταυτίζεται με την απροσδιοριστία. Ελευθερία είναι η δυνατότητά του να πράττει με ορισμένο στόχο, του οποίου η επιλογή απεργάζεται την ενότητα του υποκειμένου της.
Η ασκητική χρήση του κόσμου, αντίθετα προς την καταναλωτική, σώζει και τον κόσμο και τον άνθρωπο.
Όλοι χρειάζονται τη συγνώμη του Θεού και τη δική μας. Χωρίς τη συγνώμη μένει η αυτοδικαίωση και η απελπισία της, η ανάλγητη ηθική της τήρησης των κανόνων και η δικαιοσύνη της τιμωρίας των παραβάσεων, ηθική και δικαιοσύνη που κάνουν τον Ιησού να εξεγείρεται.
Αμαρτία δεν είναι να παραβαίνεις ηθικές αρχές. Είναι να ζεις μέσα στα όρια που σου έχουν θέσει άλλοι, να ζεις με άλλα λόγια υπό τον νόμο και τον φόβο του. Ο φόβος μάς ευνουχίζει και μας εξαγριώνει. Αυτό τον φόβο θέλει να πολεμήσει ο Ιησούς με τον θάνατό Του. Δέχεται να ξεσπάσει επάνω Του το μίσος και η αγωνία των άλλων, για να λυτρώσει την ύπαρξη από τον φόβο. Έπρεπε να μας κρατήσει ανθρώπους και ήξερε πως ο φοβισμένος άνθρωπος ακυρώνει τον εαυτό του, καθώς ο φόβος αλλοιώνει τη συνείδηση, μας γεμίζει δυσπιστία και μας κλείνει ψυχικά. Ο φόβος γεννιέται από βαθύ τραυματισμό και απλώνεται όπου η ανάγκη κυριεύει την αλήθεια.
Δεν αρκεί να ονομάζουμε την αλήθεια, πρέπει και να την πιστεύουμε. Η εμμονή στην αλήθεια είναι εμμονή στον πλατύτερο δυνητικό μας εαυτό.
Το ψέμα και ο φόβος ανήκουν στην παθολογία της ατομικότητας, δείχνουν το ασυμφιλίωτο με τον εαυτό μου.
Ο θάνατος για την αλήθεια δίνει προβάδισμα στη ζωή απέναντι στον φόβο και την αγωνία.
Ο θάνατος γίνεται εναγώνιος, όσο το πνεύμα αντιστέκεται, ενώ το σώμα φθίνει. Τότε το νόημα της ζωής μένει μετέωρο ως ανολοκλήρωτο και ο θάνατος έρχεται ως τιμωρία. "Τετέλεσται" σημαίνει την πληρότητα και την ανάπαυση που δίνει στο πνεύμα μου η επίγνωση ότι δεν ζω ούτε πεθαίνω για μένα. Ζώντας και πεθαίνοντας για τους άλλους ο Ιησούς υπέφερε μόνος και σιωπηλός τον θάνατο, χωρίς να καταφεύγει σε φαντάσματα ψυχικής αθανασίας.
Προσφέροντας το Σώμα και το Αίμα του ο Ιησούς εξέφρασε την έσχατη επιθυμία Του να υπάρχει μέσα στον καθένα ο Θεός. Ζήτησε δηλαδή να μοιρασθούμε όλοι την ελευθερία Του, για να ελευθερωθεί ο κόσμος από την αγωνία και το βάρος του νοήματος της ζωής. Το νόημα δεν μπορεί να είναι η ενοχή. Το νόημα είναι η άνοιξη.
Στον πόνο δεν είμαστε κατ’ εικόνα του Θεού. Γίνεται Εκείνος κατ’ εικόνα μας και μας προσφέρει συμπόνια.
Από τη στιγμή που ο Θεός πήρε στο πρόσωπο του Ιησού την όψη του ανθρώπου, ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει τον Θεό, χωρίς να χάσει τον εαυτό του. Μπορεί να πονέσει και να πεθάνει επέκεινα του μηδενός.
Εκείνος που πιστεύει στον Υιό ζει στην άχρονη εσωτερική αλήθεια της αυτοπραγμάτωσης, στον πυρήνα της δημιουργικής του ουσίας, που μεταβάλλει τον θάνατο σε ανάσταση. Η προσφορά είναι θάνατος, και τούτος πάλι ο θάνατος είναι ανάσταση και ζωή.
Το πνεύμα ως ριζική αφύπνιση του αυθεντικού εαυτού χρειάζεται την πίστη. Αυτή δεν είναι κάποια ακλόνητη πεποίθηση, αλλά ένα βαθύ πάθος.
Αμαρτία είναι μια εσωτερική υποδούλωση, η τυπική σχέση με τον Θεό χωρίς υπαρξιακό αντίκρισμα ή μάλλον με ιδεολογική κάλυψη, η απώλεια του εαυτού στις περιστασιακές ικανοποιήσεις.
Το μήνυμα του πάσχοντος Θεού ως συμβόλου της σωτηρίας του ανθρώπου δεν συνεπάγεται εξορκισμό της επιθυμίας, για να προστατευθεί έτσι η κοινωνική συνοχή. Το μήνυμά Του είναι η ευχαριστιακή - ποιητική - μέθεξη της ελεύθερης θέλησης στη βιωμένη αλήθεια.
Για να χαρώ την επιθυμία μου, οφείλω να συνδέσω θεραπευτικά το απολαυστικό παρόν με το έσχατο μέλλον.
Θα κριθούμε κατά την εγγύτητα προς την αλήθεια και κατά την απόσταση από την ψευδαίσθηση και αυτό μπορεί να μας γεμίσει εδώ και τώρα τη ζωή. Έτσι μόνο νοείται αναγεννητικά το πλήρωμα του χρόνου.
Η πίστη στον Ιησού ως απόλυτη αγάπη δημιουργεί ένα ιδανικό και νόημα ζωής, το οποίο με τη σειρά του δίνει εσωτερική ενότητα στον θεληματικό άνθρωπο και ελευθερώνει τη δίψα για το αυθεντικό, πέραν της ματαιότητας των συμβάσεων.
Στον Πατέρα αναφέρεται η πίστη, όμως οι πιστοί "παραδίδονται" στον Υιό υπό την έννοια ότι η ένσαρκή Του υπόσταση επιτρέπει να ζουν την πίστη τους στο ίδιο το θέλημά τους και όχι να τηρούν συμβατικά το θείο θέλημα. Αυτό σημαίνει ότι όσοι πιστεύουν στον Υιό θα έχουν ζωή αιώνια.
Τα Ευαγγέλια είναι πρωτίστως κείμενα πίστης και σε αυτά τα κείμενα δεν βαραίνει η εξωτερική ακρίβεια, αλλά η δυνατότητα που μας προσφέρουν να κοιταζόμαστε στο βάθος των γραφομένων και να αποφασίζουμε.
Η θυσία ακυρώνει τον θάνατο, εφόσον το είναι για τον άλλον υπερβαίνει το είναι ως μηδέν.
Εκεί που ως εικόνα του Θεού έπρεπε να επιλέξω το καλό και να πω όχι στο ένστικτο για λόγους ηθικής, τώρα (μετά τον Χριστό) ως καθρέφτης του Θεού καλούμαι να αναγάγω σε ένστικτο την πνευματική ελευθερία, να νοιάζομαι και να αγαπώ, να αναρωτιέμαι στην πίστη μου και να ρωτώ. Όλα ελευθερώνονται από τη μοίρα της συνθήκης τους όταν γίνουν ερώτημα.
Η καλύτερη ασφάλεια δεν είναι να διαιωνίσουμε τη θνητή ούτως ή άλλως ύπαρξή μας, αλλά να μη μας καταπιεί η θάλασσα, να μη μας καταβάλει η αγωνία του θανάτου, να μην παραιτηθούμε από τα οράματά μας, κι ας διακινδυνεύουμε. Μένει ζωντανός όποιος δεν βολεύεται με την καθιέρωση και διακινδυνεύει σε αυτό που κάνει ανά πάσα στιγμή της ζωής του.
Οραματιστής είναι εκείνος του οποίου οι ιδέες βασίζονται στην πίστη και όχι στα πράγματα. Η θεωρία και το όραμα προϋποθέτουν εσωτερική ματιά.
Το όραμα της υπέρβασης ως αυθυπέρβασης σκεπάζει τον φόβο σαν αγαθή σκιά.
Η καρδιά και όχι η υλική πραγματικότητα έχει τη δύναμη να νικά την αγωνία.
Η αλήθεια δεν βρίσκεται στη σκέψη για τα πράγματα. Βρίσκεται στο νόημα ως πρόθεση και πλεόνασμα της σκέψης.
Η δύναμη του Θεού συνθλίβει τον άνθρωπο. Η αδυναμία Του τον αναγεννά. Ο Ιησούς θεραπεύει από συμπάθεια και όχι για να επιδείξει θεϊκή δύναμη.
Θα βγούμε από την εσωτερική μας κόλαση, όταν, αντί να την παλεύουμε αθεράπευτα με αλυσίδες, μάθουμε σιγά-σιγά να ακούμε και να συμφιλιωνόμαστε με τη φωνή της ψυχής μας. Στον ορίζοντα αυτής της ενότητας θα δεξιωθούμε λυτρωτικά τη χάρη της Βασιλείας.
Η αγάπη είναι θείο χάρισμα, γιατί σε ό,τι αγαπώ μου νεύει το απόλυτο.
Η αλήθεια του θαύματος δεν έχει να κάνει με την αυθεντικότητα του καταγεγραμμένου στο ευαγγελικό κείμενο παράδοξου περιστατικού. Έχει να κάνει με το αν τούτο φτωχαίνει ή πλουτίζει την ύπαρξή μας και συμβάλλει στην πνευματική συνοχή της ζωής.
Το θαύμα αποτελεί γεγονός πίστης, αποκαλυπτικού χαρακτήρα και όχι μαγικού με δεισιδαιμονικές προεκτάσεις. Αποτελεί σημείο συγχωρητικής αγάπης του Θεού απέναντι στον άνθρωπο που είναι δεκτικός ερμηνευτικής απομύθευσης.
Πνευματικά πραγματικό είναι το σημαντικό και γι’ αυτό βρίσκεται πέραν των αντικειμενικών αποδείξεων.
Ο Θεός βοηθάει, όταν αναδεχόμαστε την πνευματική προοπτική της θελήσεώς Του και ταυτιζόμαστε εμπράκτως μαζί Του.
Η σωτηρία που φέρνει ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός έγκειται σε πληρότητα που ξεχειλίζει το είναι.
Θαύμα είναι η ανατροπή μιας συνθήκης φθοράς, η υπέρβαση των ορίων που μας αιχμαλωτίζουν ατομικά ή συλλογικά στην υπαρξιακή βαρύτητα, κάθε μεταμορφωτική αλλαγή του κόσμου και του ανθρώπου. Θαύμα είναι η μετοχή στο Πνεύμα του Θεού, που πνέει ως μεταμορφωτική δύναμη.
Η διάνοια έχει πλήθος αλήθειες. Η ζωή έχει μία και μοναδική: την αύρα του νοήματος.
Αν έσχατο είναι η Βασιλεία, το ήθος της Βασιλείας νοείται ως ζωή μέσα στον κόσμο ελεύθερη από τη βαρύτητα του κόσμου, δηλαδή μία μεταμορφωμένη ύπαρξη, για την οποία το αύριο αποτελεί ανοικτή δυνατότητα και ουδέποτε αποπνευματωμένος τελετουργικός τύπος. Σε αυτή την προοπτική, πτώση είναι ο συμβιβασμός με τη βαρύτητα και λυτρωτική αποκατάσταση είναι η ηθική υπέρβαση της βαρύτητας, το ζωηφόρο άνοιγμα στο μέλλον, μία πριν την ανάσταση ανάσταση.
Πίστη είναι η παραίτηση από την ιδέα ότι όλα εξαρτώνται από τις δυνάμεις μας, η παράδοση της επιθυμίας μας στο απόλυτο μυστήριο του Θεού. Τότε συμβαίνει το θαύμα.
Η προσευχή φέρνει τη γαλήνη της παράδοσης σε κάτι που μας ξεπερνά, δημιουργεί ατμόσφαιρα δωρεάς και θερμαίνει την ελπίδα για βοήθεια.
Η πίστη δηλώνει ενεργό συμμετοχή του ανθρώπου σε μια σωτηρία, η οποία ξεπερνά την όποια θεραπεία και εκφράζει την απόφαση να δεξιωθούμε το αλλιώς στη ζωή μας.
Το καινούριο που φέρνει ο Ιησούς με τη διδασκαλία και τη ζωή Του έγκειται στη συν- χώρηση ως τροπή της σκληρότητας σε συμπόνια. Σε μια τέτοια προοπτική η μετάνοια θα μπορούσε να γράφεται και συμπόνια.
Τα θαύματα συμβαίνουν όχι ως υπερφυσικά γεγονότα, αλλά ως συμβολισμοί πίστης στην ελευθερία μας από τα φυσικά όρια. Νομιμοποιητική βάση του θαύματος είναι ο αναστάσιμος τρόπος ύπαρξης, ασχέτως φθοράς και θανάτου.
Σώζει η εσωτερική αφύπνιση, όχι ο εντυπωσιασμός από θαυμαστά σημεία. Το θαύμα είναι απρόσφορο για όποιον στερείται εσωτερικής ετοιμότητας και όποιος διαθέτει εσωτερική ετοιμότητα δεν το χρειάζεται.
Η απελευθέρωση από τον φόβο επιτυγχάνεται με πίστη στον Θεό, με αληθινό δηλαδή τρόπο ζωής, με ψυχική καθαρότητα και διαφάνεια του ανθρώπου, ο οποίος εκτεθειμένος στο βλέμμα των τρίτων δεν έχει να κρύψει τίποτε. Κρυβόμαστε φοβούμενοι την κρίση και επίκριση, αλλά ο φόβος και η αγωνία μάς φτωχαίνουν. Θα ξεπεράσουμε τον φόβο ζώντας την αλήθεια μας και όχι κρύβοντάς την. Η δική μας απόκρυψη εμποδίζει να προκόψουν οι άλλοι. Εκτιθέμενοι κρατούμε την ύπαρξή μας ανοικτή σαν ανανεούμενη δυνατότητα. Αντίθετα, ο φόβος, ως αρνητικό νόημα, στενεύει αποπνικτικά την ύπαρξή μας και μας κάνει δυστυχείς.
Η πίστη λειτουργεί ως εμβρυουλκός της αυθεντικότητας.
Η ανωριμότητα είναι ανυπομονησία αγχώδης και η ανυπομονησία αφήνει χώρο μέσα μας μόνο για τον εαυτό μας.
Αγάπη είναι το να μπαίνω στη θέση του άλλου χωρίς να ταυτίζομαι μαζί του. Το πρόσωπό του να αποκτά ζωτική σημασία στα μάτια μου, ώστε να μη μένει χώρος για αντιπαλότητα.
Είμαστε εικόνα του Θεού, όχι επειδή δικάζουμε, αλλά επειδή συγχωρούμε.
Αν η αμαρτία κατά βάθος είναι απιστία, ο λόγος της συγνώμης ελευθερώνει την πίστη.
Όταν οι ρόλοι πολιτείας και θρησκείας δεν διακρίνονται, η εξουσία τείνει να απολυτοποιείται και η θρησκεία να πολιτεύεται, οπότε η ιερότητα της εξουσίας ευνοεί τον ολοκληρωτισμό, ενώ η πολιτικοποίηση των θεμάτων συνείδησης υπονομεύει την πολιτική κοινωνία.
Ίδιον της ψυχικής ανωριμότητας δεν είναι τόσο η εξάρτηση από το περιβάλλον, όσο η απόδοση στα αρνητικά του περιβάλλοντος της εσωτερικής μας διάσπασης και του υπαρξιακού μας κενού. Όταν δεν κοιτάμε μέσα μας, προβάλλουμε τις εσωτερικές μας συγκρούσεις στους τρίτους. Μιλούμε για "συνωμοσίες" ή "καταπιεστικό" σύστημα και πασχίζουμε να τα ανατρέψουμε. Όμως δεν αλλάζουμε τίποτα, αν δεν αρχίσουμε από τον εαυτό μας.
Στον λόγο σας το ναι να είναι ναι και το όχι να είναι όχι ("Έστω δε ο λόγος υμών ναι ναι, ου ου"). (Κύριος)
Ο βυζαντινός καλλιτέχνης σέβεται και σπουδάζει τον λόγο του υλικού και δεν βιάζει την ύλη, για να πειθαρχήσει στη σκοπιμότητα που συνέλαβε το μυαλό του. Χρησιμοποιώντας τα υλικά του κόσμου, ασκείται σε αυτοπαραίτηση και απάρνηση της εγωκεντρικής ματαιοδοξίας και αναδεικνύει τις δυνατότητες που έχει το ίδιο το υλικό να λογοποιηθεί.
Η Ανάσταση δημιουργεί μία νέα οικονομία του εγωισμού: δεν καταργεί το Εγώ, αλλά το ανοίγει και το φωτίζει, το κάνει στη λεπτότητά του αγνώριστο σαν τον αναστάντα Ιησού.
Αγάπη και πίστη αντισταθμίζουν το σκοτάδι των κενών της ύπαρξης.
Χωρίς πίστη δεν νοείται καν Ανάσταση.
Όσο πλησιάζουμε την πνευματική ζωή, τόσο δεν ενδιαφέρουν οι αποδείξεις εμπειρικής ιστορικότητας. Μας κερδίζει ένας μεταεμπειρικός ρεαλισμός, ο οποίος δεν εντοπίζει την Ανάσταση σε κάποιο σημείο του χρόνου, αλλά την εννοεί ως καθολική συνθήκη, που απλώνεται εξίσου γύρω μας και μέσα μας.
Το έσχατο της Ανάστασης δεν υπονοεί κάποιο σύμπαν αόρατο πάνω από το δικό μας, κάτι σαν υπερκείμενο όροφο. Υποβάλλει μια ποιητική στάση ζωής στον γήινο κόσμο μας, μια δευτέρα παρουσία μας στον εύθραυστο εαυτό μας.
Το πνεύμα επηρεάζει το σώμα, επειδή το φως του μετέχει στο φως της εικόνας του Θεού.
Η μετά θάνατον ζωή ως αναστάσιμη πραγματικότητα σημαίνει νέα αυτοσυνειδησία του ανθρώπου πέρα από τον εγωκεντρισμό.
Αγαπώ σημαίνει βάζω την ψυχή μου σε ό,τι κάνω. Ψυχή είναι η ακατάστροφη αυθυπέρβαση του Εγώ στο άπειρο της ελευθερίας του.
Το βόλεμα είναι Άδης πνευματικός, ριζική αμαρτία. Η αμαρτία δεν έχει να κάνει τόσο με παραβιάσεις εντολών, όσο με επιλογές παθητικής προσαρμογής στα δεδομένα, με εγκλωβισμό σε νοοτροπία η οποία μας υπαγορεύει να διακινδυνεύσουμε την ευθύνη των επιθυμιών μας. Οπότε, αντί να συνδυάσουμε τον λόγο με το άλογο ένστικτο, αφήνουμε το ένστικτο μόνο του, απελπισμένο, άγριο και αδέσποτο. Εννοείται, δεν το αναχαιτίζουμε εκ των υστέρων.
Ο Υιός του Θεού με την αμαρτύρητη Ανάστασή Του επέλεξε να μην επιβληθεί άνωθεν, αλλά να προβάλει εντός μας την αλήθεια Του, ώστε να την υπερασπισθούμε με την ίδια μας την ύπαρξη. Το κύρος της ιστορικής αντικειμενικότητας θυσιάζεται στην πίστη. Εάν η πραγματιστική τεκμηρίωση προσγειώνει το πνεύμα, η πίστη το ενώνει σε έσχατο σκοπό που μας περιλαμβάνει. Υπό αυτή την έννοια η πίστη σώζει. Το θέμα δεν είναι λοιπόν να "αποδειχθεί" η Ανάσταση, αλλά να "αποδειχθεί" η πίστη, διά της οποίας αναλαμβάνουμε την ευθύνη των επιλογών μας. Σε αυτή την ευθύνη παίζεται η δική μας ανάσταση- ανόρθωση. Θα ήταν καταστροφικό να υπήρχαν μάρτυρες της Ανάστασης. Αντί πίστης, η οποία μας κάνει να αγαπάμε και να αλλάζουμε, θα είχαμε την υπερφυσική εξασφάλιση και μια ψυχή ρηχότατη. Τουναντίον, η αμαρτύρητη Ανάσταση παρακάμπτει την εξωτερική γνώση της μεσσιανικότητας του Χριστού και μας καλεί να γίνουμε αυτόπτες μάρτυρες ενός φωτεινού δικού μας εαυτού και διάφανου στις σχέσεις με τους άλλους. (Στέλιος Ράμφος)
Τα εχθρικά στερεότυπα για ένα σύνολο ανθρώπων, στον βαθμό που βασίζονται σε μη αποδεδειγμένες υποθέσεις, αποτελούν ουσιαστικά στρεβλές νοητικές κατηγορίες.
Οι πλουσιότεροι άνθρωποι δεν είναι εκείνοι που έχουν τα περισσότερα, αλλά εκείνοι που χρειάζονται τα λιγότερα.
Μερικοί πνευματικοί νόμοι:
-- Αν ευχαριστείς από καρδιάς κάποιον, αυτός θα ευχαριστηθεί και θα σου δώσει κι άλλα.
-- Όσο πιο αυστηρά κρίνεις κάποιον, τόσο πιο αυστηρά θα κριθείς και θα το πληρώσεις.
-- Όποιον κατακρίνεις, σε αυτόν θα γίνεις ρεζίλι και ό,τι κατακρίνεις, σε αυτό θα πέσεις.
-- Ζητάς πολλά; Δεν θα σου δοθεί τίποτα. Δεν ζητάς τίποτα; Θα σου δοθούν τα πάντα.
-- Αν κυνηγάς τη δόξα, αυτή φεύγει. Αν δεν την κυνηγάς, σε κυνηγάει αυτή.
-- Αν ξεφτιλίσεις κάποιον, θα ξεφτιλιστείς κι εσύ από τον Θεό.
-- Αν είσαι κακομοίρης και τσιγκούνης, δεν θα έχεις ευλογία από τον Θεό.
-- Αν δεν αδικείς τον εαυτό σου, κανείς δεν μπορεί να σε αδικήσει.
-- Αν δεν συμφιλιωθείς με τους γονείς σου, θα κάνεις τα ίδια με αυτούς και χειρότερα.
Η ταπεινοφροσύνη είναι θησαυροφυλάκιο αρετών. (Άγιος Βασίλειος)
Για να γίνει ένα παιδί ώριμο και πειθαρχημένο, ο γονιός οφείλει να εκφράζει την αγάπη του με τους εξής τρόπους: -- με σωματική επαφή -- με οπτική επαφή -- με συγκεντρωμένη προσοχή -- με πειθαρχία, φτάνει να γίνεται με τρόπο που το παιδί να μη νιώθει αδύναμο.
Τα πάθη δεν είναι δυνάμεις που πρέπει να ξεριζωθούν. Είναι φυσικές δυνάμεις, που τις οικειοποιείται ο διάβολος, ενώ δεν έχει κανένα δικαίωμα, και πρέπει να εξαγνιστούν.
Ο άνθρωπος μπορεί να ησυχάσει με το πρόβλημα του θανάτου, μόνο αν βιώνει τον θάνατο ως αυτοπαράδοση σε κάποιο πρόσωπο το οποίο θα συναντήσει μετά. Αυτό είναι για τους πιστούς το πρόσωπο του Χριστού.
Να αγωνιζόμαστε σαν όλα να εξαρτώνται από μας και να ησυχάζουμε σαν όλα να εξαρτώνται από τον Θεό. Παράλληλα να μη χάνουμε την αλήθεια της πρόνοιας του Θεού.
Οι γραμμές των ορίων είναι σαν τον φάρο, που δείχνει πού σταματάει η ασφαλής πλεύση. Αλλού φωτίζει τα περάσματα ανάμεσα από υφάλους κι αλλού ορίζει τον δρόμο προς την ανοιχτή θάλασσα.
Όταν η ψυχή συνηθίσει στην αποστασία από τον Θεό, γεμίζει με πολλή ακράτεια, πλεονεξία, γαστριμαργία, ψέμα και από κάθε είδος κακοήθειας.
Η μεγαλύτερη επιστήμη στον άνθρωπο είναι πώς να κάνει το καλό, πώς να σκέφτεται το καλό και πώς να λέει το καλό. (Σίμων Αρβανίτης)
Δεν καταστρέφει τόσο η αμαρτία, όσο η απελπισία που ακολουθεί την αμαρτία. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Η κίνηση της οργής, από οποιαδήποτε αιτία κι αν προκληθεί, τυφλώνει τα μάτια της ψυχής και δεν την αφήνει να δει τον ήλιο της δικαιοσύνης. (Ιωάννης ο Κασσιανός)
Όποιος έχει πνευματικά κριτήρια έχει λιγότερα δικαιώματα στην κοινωνία μας. (Όσιος Παΐσιος)
Η σωστή πνευματική πορεία είναι να ξεχνάει κανείς τα καλά που κάνει και να θυμάται τα καλά που του κάνουν οι άλλοι. (Όσιος Παΐσιος)
Όταν έχουμε ταπείνωση, μπορούμε να καταλάβουμε τις παγίδες του διαβόλου, γιατί με την ταπείνωση φωτίζεται ο άνθρωπος και συγγενεύει με τον Θεό. (Όσιος Παΐσιος)
Να μη θίγουμε με τα λόγια μας την τιμή του πλησίον. Να χρησιμοποιούμε τη γλώσσα, μόνο για να δοξάζουμε τον Θεό και για να λέμε λόγους ψυχωφελείς.
Να μη νηστεύει μόνο το στόμα μας, αλλά και οι αισθήσεις μας και τα μέλη μας. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Κανένας δεν είναι τόσο καλός στην ψυχή όσο ο απλός. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Όταν ο αδελφός μας σφάλλει, εμείς να βαστάζουμε τον πειρασμό του. Η αληθινή αγάπη μάς εμπνέει να κάνουμε θυσίες χάριν του πλησίον. (Όσιος Πορφύριος)
Όταν ο φόβος χτυπάει την πόρτα σου, στείλε την πίστη να ανοίξει. Και τότε θα εξαφανισθεί ο κακός επισκέπτης.
Η στάση που εκ των προτέρων καλλιεργούμε μπορεί κάλλιστα να καθορίσει το πώς θα μας επηρεάσει ο πόνος όταν χτυπήσει.
Όλα όσα συμβαίνουν σε εκείνους που αγαπούν τον Θεό είναι για το καλό τους ("Τοις αγαπώσι τον Θεόν πάντα συνεργεί εις αγαθόν").
Όσο περισσότερο αφήνουμε το επίπεδο ικανοποίησής μας να καθορίζεται από εξωτερικούς παράγοντες (καινούριο αυτοκίνητο, μοντέρνα ρούχα, μια αξιοζήλευτη καριέρα, κοινωνική κατάσταση), τόσο περισσότερο χάνουμε τον έλεγχο πάνω στην ίδια μας την ευτυχία.
Ο δρόμος του "θα" οδηγεί στην πόλη του "ποτέ". (Κινέζικη Παροιμία)
Πίστη είναι η πιστότητα-εμπιστοσύνη σε μια σχέση.
Παράδοση δεν είναι αυτό που παραλαμβάνουμε, αλλά αυτό που παραδίνουμε.
Κάθε λαός την τύχη του την κάνει μοναχός του. Κι όσο του φταίει η κούτρα του, δεν του φταίει ο εχτρός του. (Κρητική μαντινάδα)
Χάσαμε τη σοφία για χάρη της γνώσης και χάσαμε τη γνώση για χάρη της πληροφορίας. (Έλιοτ)
Η πίστη είναι δώρο του Θεού, που οφείλουμε να ζητάμε από Εκείνον.
Σε ό,τι μας συμβαίνει, υπάρχει πάντα η σταθερή προθυμία του Θεού να δουλέψει μαζί μας και μέσα μας, για να βγει κάτι καλό.
Προσευχόμαστε, όχι για να λυθούν τα προβλήματά μας, αλλά για να μας βοηθήσει ο Θεός να Τον βρούμε.
Με τη συνεχή επίκληση του ονόματος του Χριστού φεύγουν όλα τα επικαλύμματα που μας εμποδίζουν να ακούσουμε.
Όποια ταλαιπωρία κι αν περάσουμε για τον Θεό, θα ακολουθήσει η ανάπαυση.
Όταν δεν έχουμε μέτρο, αναγκαζόμαστε να παίρνουμε μέτρα. (Μανώλης Ρασούλης)
Αυτό που καθιστά τον άνθρωπο πρόσωπο είναι να παίρνει αγάπη και να δίνει αγάπη.
Η χαρά είναι ο καρπός της σχέσης.
Το απλό είναι δυσκολότερο από το περίπλοκο. Θέλει σκληρή δουλειά, για να καθαρίσεις τη σκέψη σου και να την κάνεις απλή. (Στηβ Τζομπς)
Να δώσουμε στον άλλον τη δυνατότητα να ξεγυμνώσει τον εαυτό του μπροστά μας. Αυτό είναι η κατεξοχήν πράξη αγάπης και έχει ως αποτέλεσμα την αληθινή σχέση.
Αγιότητα είναι η τελείωση του ανθρώπου μέσα στη χάρη του Θεού. Δεν πρέπει να μπερδεύουμε την αγιότητα με την τελειομανία, που είναι νεύρωση.
Τα παιδιά των χωρισμένων γονιών είναι πιο έξυπνα αλλά και πιο ταλαιπωρημένα.
Το δύσκολο δεν είναι τόσο η πράξη αγάπης προς τον άλλον, όσο το να μη συνοδεύεται αυτή η πράξη με την προβολή του εαυτού μας ως ανώτερου. Αυτό που έχουμε ανάγκη στις σχέσεις είναι η βαθύτερη κατανόηση.
Ο Θεός είναι άδικος, γιατί αν ήταν δίκαιος θα έπρεπε να μας κάψει όλους. (Αβάς Ισαάκ)
Η έμμονη ενασχόληση με τις αμαρτίες μας δείχνει έπαρση.
Η έμμονη ενασχόληση με τις αμαρτίες του συντρόφου μας δείχνει απουσία αγάπης.
Το ότι εργάζεται και προσφέρει κάποιος οφείλεται στη χάρη του Θεού. Άρα είναι λάθος να το χρησιμοποιεί αυτό ως επιχείρημα για τη δικαίωσή του.
Η γνώση σήμερα μας έχει μετατρέψει σε αυτοκίνητα που τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Χρειαζόμαστε όμως να γνωρίζουμε και πώς οδηγείται αυτό το αυτοκίνητο.
Ο Θεός είναι δυνατόν να αποκαλύπτεται κάθε στιγμή και σε κάθε άνθρωπο.
Κανένας μας δεν είναι σωστός. Το σημαντικότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να παραδεχτούμε τα λάθη μας και να τα καταθέσουμε.
Τα καλά δεν είναι πάντα και συμφέροντα για τον άνθρωπο, ενώ τα συμφέροντα δεν παρουσιάζονται πάντα ως καλά.
Μόνο όταν είμαστε συνδεδεμένοι με τον Χριστό μπορούμε να προσφέρουμε αληθινή αγάπη.
Η ζωή μας είναι ο αδελφός μας. Στο πρόσωπο του αδελφού μας βλέπουμε την παρουσία του Θεού.
Να μην αγνοούμε την ψυχική ανάγκη του ανθρώπου για σύνδεση.
Υγιή πνευματικά παιδιά μπορούμε να κάνουμε, μόνο αν η συζυγία μας έχει ενότητα.
Κάθε διαπροσωπική σχέση φιλίας, οικειότητας ή εχθρότητας είναι μια πρόκληση πλησιάσματος. Για να υπάρξουμε πρέπει να γίνουμε ανύπαρκτοι.
Μας λείπει η πνευματική ευαισθησία, η οποία καλλιεργείται μέσα στη χάρη του Θεού. Ο πόνος και η πνευματική ευαισθησία υπάρχουν μαζί.
Υπάρχει ένα χάρισμα του Θεού που είναι η γενεσιουργός αιτία της πνευματικής ευαισθησίας: το να μπορείς να φιλοξενείς από γεννησιμιού σου τα μέγιστα και πρώτα ερωτήματα και απορίες της ύπαρξής σου.
Η χάρη του Θεού έπεται των δοκιμασιών του ανθρώπου.
Όταν ο άλλος αισθάνεται άνετα μαζί μας είτε φτύνοντάς μας είτε αποδεχόμενός μας, αυτό σημαίνει ότι κάτι γίνεται. Ίσως να έχει ενεργήσει μέσα μας η χάρη του Θεού.
Ο μόνος κίνδυνος για τον άνθρωπο είναι ο πνευματικός θάνατος (δηλαδή η αμαρτία), μέσα από τον οποίο δεν μπορεί να νικηθεί ούτε ο βιολογικός θάνατος.
Το σημαντικό είναι να διακονούμε τον άλλον άνθρωπο, χωρίς να ζητάμε ανταμοιβή. Αυτό είναι ένδειξη ότι η χάρη του Θεού ενεργεί.
Η μεγαλύτερη αυστηρότητα είναι η επιείκεια που αιφνιδιάζει, που φέρνει τον άλλον ενώπιον των ευθυνών της προσωπικής του ελευθερίας τι να επιλέξει και τι να απορρίψει.
Αυτός που θα σε μάθει να αγαπάς είναι ο Χριστός. Εσύ αυτό που είναι απαραίτητο να κάνεις είναι να θελήσεις να σε μάθει ο Χριστός να αγαπάς. Και ο χώρος που θα σε μάθει να αγαπάς είναι η συζυγία σου, η οικογένειά σου. Θα βγεις ή όχι από τον εαυτό σου; Θα σταυρώσεις ή όχι τη φιλαυτία σου;
Καθετί που φέρνει έπαρση φέρνει και ταραχή. Όπως φέρνουν ταραχή τα πάθη, έτσι φέρνει ταραχή και η έπαρση.
Οποιοδήποτε χάρισμα δεν φέρνει ενότητα και κοινότητα δεν είναι αληθινό χάρισμα.
Να μπορούμε να υπερβαίνουμε την ασχήμια του άλλου ανθρώπου. Αυτό φέρνει ενότητα και κοινότητα.
Πνευματικό δίκαιο και πνευματική ωριμότητα είναι να αγαπάω τον εχθρό μου. Προϋπόθεση είναι η χάρη του Θεού.
Οι αρμοί της ενότητας είναι η συγκατάβαση.
Να θέτουμε τον εαυτό μας σε υπαρξιακή κρίση καθημερινά.
Για να αναπαύσω τον άλλον, οφείλω πρώτα να βρω εγώ τον εαυτό μου, να ειρηνεύσω με τη χάρη του Θεού. Το αν θα του μιλήσω ή όχι είναι θέμα διάκρισης (άλλες φορές ναι, άλλες φορές όχι).
Πρέπει να ξενιτευτούμε μέσα στις ρίζες μας. Να δούμε ξανά τις ρίζες μας με την έκπληξη του ξένου.
Επιβιώνω σημαίνει αποκτηνώνομαι. Ζω σημαίνει αγαπώ και όταν αγαπώ μαθαίνω.
Στη Θεία Λειτουργία, για να έρθει σε μας η χάρη του Θεού, οφείλουμε να έχουμε συγκέντρωση, ειρήνη και να μη σκεπτόμαστε τίποτε. (Αμφιλόχιος Μακρής)
Ο νόμος που οφείλει να δέχεται ο χριστιανός δεν είναι ο νόμος του ισχυρού, αλλά ο νόμος του Δημιουργού. (Γρηγόριος Παλαμάς)
Βαρνάβας σημαίνει υιός παρακλήσεως, υιός παρηγορίας.
Για να είναι κανείς ανοιχτός στον άλλον, οφείλει να έχει την ταυτότητα στο χέρι του με έναν ήρεμο και γλυκό τρόπο.
Οργή είναι η φυσική δύναμη που μας εμφυτεύτηκε από τον Θεό, για να βοηθούμε τους αδύνατους. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Το άβατο, π.χ. του Αγίου Όρους, δεν είναι αποκλεισμός, αλλά δεξίωση εσχατολογική του άλλου φύλου. Χωρίς ταπείνωση το παν γίνεται μηδέν. Με ταπείνωση το μηδέν γίνεται παν. (Άγιος Βασίλειος)
Να βάλουμε όρια στη ζωή μας, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αγαπήσουμε αληθινά.
Η υπακοή, όταν γίνεται, να μην είναι μιμητισμός. Να γίνεται με αληθινή πίστη στον Θεό και όπως τη θέλει ο Θεός (να έχουμε από πριν θέσει τα όρια στον εαυτό μας).
Θέτω όρια δεν σημαίνει μόνο στένεμα ορίων αλλά και άμβλυνση ορίων, π.χ. στον χρόνο που θα αφιερώσω στον σύντροφό μου ή στα παιδιά μου.
Σε μια σχέση είναι σημαντικό να υπάρχει και κάποιος προσωπικός χρόνος αλλά με διάκριση.
Σε μια σχέση είναι σημαντικό να έχουμε ευθύτητα.
Επειδή η αμαρτία μπήκε στη ζωή μας με την ηδονή, θα βγει με τα αντίθετά της, δηλαδή με τον πόνο, την οδύνη, την άσκηση, τον διωγμό. (Γρηγόριος Νύσσης)
Να είμαστε μάρτυρες προσωπικοί της αγάπης του Θεού και να τη μεταδίδουμε στους άλλους ανθρώπους.
Υγιές-χαροποιό πένθος είναι η αίσθηση ότι δεν είναι ζωντανή η πίστη μας στον Θεό, ότι δεν είναι ζωντανή η σχέση μας με τον Θεό.
Να βάλουμε τον Θεό ως πρώτη προτεραιότητα στη ζωή μας. Πρώτα όμως να παραδεχτούμε ότι αυτό δεν το έχουμε κάνει.
Είναι μεγάλη πλάνη να θέλουμε να αλλάξουμε τον άλλον.
Το αληθινό φαίνεται και το αναγνωρίζει ο καθένας. Μόνο αυτός που δεν θέλει δεν το αναγνωρίζει.
Ο Θεός (η σχέση με τον Θεό) ήδη υπάρχει σε αυτόν που κοινωνεί τα Άχραντα Μυστήρια. Απλά, με τη Θεία Ευχαριστία ο Θεός τού απαντά.
Ο ανάπηρος μας υπενθυμίζει το μέτρο της ζωής μας (τον θάνατο) και προσγειώνει εμάς, που είμαστε ξιπασμένοι.
Δεν υπάρχει τυποποιημένη προσευχή, αλλά τυποποιημένη διάθεση. Αυτό που χρειάζεται να αλλάξει είναι η στάση μας.
Μετάνοια δεν είναι οι ενοχές, αλλά το ξεπέρασμα των ενοχών, το τέλος των ενοχών. Οι ενοχές είναι η αφορμή για τη μετάνοια. Αν οι ενοχές παραμείνουν μετά τη μετάνοια, η μετάνοια δεν ήταν αληθινή.
Για τον καθένα θα έπρεπε η υγεία να μην είναι αυτοσκοπός, αλλά ένα μέσο για τη ζωή. Όταν γίνεται αυτοσκοπός, διαστρέφεται στο αντίθετό της. (Κλάους Ντέρνερ)
Το εξωτερικό μας πρόβλημα είναι αποτέλεσμα του εσωτερικού προβλήματός μας.
Στην περίπτωση που δύο άνθρωποι προσεύχονται ζητώντας από τον Θεό δύο αντίθετα πράγματα, ο Θεός ανταποκρίνεται στον πιο αδύνατο να αντέξει την απόρριψη.
Αγωνίζομαι σημαίνει ότι ο λογισμός μου, η καρδιά μου, η επιθυμία μου, η ελευθερία μου είναι στραμμένα στον Θεό.
Το στοιχείο που κυριαρχεί τη Σαρακοστή είναι η μετάνοια.
Αν θέλαμε να περιγράψουμε με λίγα λόγια την πνευματική ζωή, θα λέγαμε ότι είναι η ενεργοποίηση της ακόρεστης προσμονής και προσδοκίας της επερχόμενης Βασιλείας του Θεού, του θησαυρού που έχουμε χάσει και τον ζητάμε. Είναι η όρεξή μας να ζήσουμε. Είναι η όρεξή μας για τον Θεό.
Δημιουργικότητα δεν είναι η υπεραπασχόληση, αλλά το φούντωμα του πόθου μου.
Τοις καθαροίς πάντα καθαρά. (Άγιος Σιλουανός)
Η κατάκριση δηλώνει ότι δεν έχουμε αληθινή προσδοκία Θεού και αληθινή προετοιμασία.
Η εξομολόγηση-μετάνοια είναι αγωγή, ώστε ο άνθρωπος να ακολουθήσει την παιδεία-μόρφωση του Χριστού.
Εκείνοι που υποφέρουν πολύ παραπονιούνται λιγότερο. (Αίσωπος)
Η αδιάκριτη (χωρίς όρια) αγάπη δεν είναι αγάπη χριστιανική και οδηγεί σε αδιάκριτες συγκρούσεις.
Τα αρνητικά στοιχεία που έχουμε κληρονομήσει από τους γονείς μας αποτελούν ελαφρυντικά για την κατάστασή μας. Όμως είμαστε και προσωπικά υπεύθυνοι, ιδιαίτερα αν έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ την εφηβεία.
Δεν μπορεί καμιά υγιής σχέση να οικοδομηθεί στη βάση των ενοχών. Ούτε και αυτή με τον Θεό.
Λόγια που δεν μπορούμε να τα πούμε σε κάποιον να μην τα λέμε σε τρίτους. Αυτό κάποια στιγμή θα μας εκθέσει.
Αν θέλεις να βοηθήσεις την Εκκλησία, διόρθωσε τον εαυτό σου και αμέσως διορθώνεται ένα κομματάκι της Εκκλησίας. (Όσιος Παΐσιος)
Προσβλέποντας στον Χριστό, ο άνθρωπος φωτίζεται, παίρνει φως από τον Χριστό.
Σηκώνω σταυρό σημαίνει σταυρώνω τη δική μου ελευθερία, για να γίνει αληθινή ελευθερία. Σταυρώνω το δικό μου θέλημα, για να γίνει το θέλημα του Θεού.
Η έννοια της χριστιανικής αγάπης δεν είναι καταστρατήγηση των ορίων, αλλά είναι διαφύλαξη των ορίων και μέσα από τη διαφύλαξη των ορίων μπορούμε να δώσουμε τον εαυτό μας στον άλλον.
Η χριστιανική αγάπη δεν επιβραβεύει-ενισχύει την ιδιοτροπία του άλλου.
Να συμπεριφερόμαστε με τέτοιον τρόπο στον άλλον, ώστε να υφίσταται τις συνέπειες της δικής του συμπεριφοράς, όταν δεν σέβεται τα δικά μου όρια (που έχω θέσει).
Κανένα γνήσιο καλό δεν μπορεί να γεννηθεί με βάση την ενοχή.
Η οργή είναι συνήθως σύμπτωμα τραυματισμένου εγωισμού.
Η οργή μου δείχνει ότι δεν έχω θέσει σταθερά και αναγνωρισμένα όρια.
Στην οργή του άλλου δεν χρειάζεται να κανακεύουμε, να δίνουμε εξηγήσεις, να πληγωνόμαστε ή να οργιζόμαστε κι εμείς. Ο οργισμένος χρειάζεται να βρει απέναντί του ένα ήρεμο τείχος (με όρια από πριν). Μερικές φορές βοηθάει και η απομάκρυνσή μας από τον οργισμένο για κάποιο χρονικό διάστημα. Οφείλουμε να απαντάμε στην πρόκληση του άλλου χωρίς οργή, με ήπιο τρόπο, με σταθερό τρόπο και διαφυλάττοντας τα όριά μας.
Θέτω όρια σημαίνει διαφυλάττω την προσωπική μου ελευθερία.
Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε σε μια σχέση είναι να θέσουμε τα όριά μας. Στη συνέχεια, ασκούμενοι στην ταπείνωση, οφείλουμε να προσπαθήσουμε να βρούμε τη χρυσή τομή με την οποία τα όρια θα διαφυλαχθούν. Αυτό είναι διαδικασία ωρίμανσης.
Η ψυχολογική ωρίμανση του ανθρώπου είναι να θέσει τα όριά του στον άλλον. Η πνευματική ωρίμανση είναι να σεβαστεί τα όρια και τα δικά του και του άλλου.
Υγιής πνευματική πορεία δεν μπορεί να υπάρξει με ενοχές, αλλά με ενεργοποίηση του φιλότιμου και του πόθου για τον Θεό εν ελευθερία.
Ο Χριστός μάς καλεί να απαρνηθούμε τα προσωπεία μας, τις μάσκες μας και να ξαναβάλουμε στη θέση τους το "κατ’ Εικόνα".
Η προόραση είναι αποτέλεσμα της διόρασης. Η διόραση είναι αποτέλεσμα της διάκρισης. Η διάκριση είναι αποτέλεσμα της ταπείνωσης.
Η μετάνοια είναι το μόνο που μπορούμε να δώσουμε στον Θεό.
Η μετάνοια είναι βαθιά εσωτερική αλλαγή και αλλοίωση της ύπαρξής μας, που προβάλλεται οικουμενικά και αλλοιώνει όλη την οικουμένη.
Η μετάνοια είναι η αίσθηση της απομάκρυνσης-αποκοπής μας από τον Θεό, η αίσθηση της προσωπικής μας ανεπάρκειας και η πρόσδεσή μας στον Θεό.
Η αγάπη που δίνουμε έξω από την αίσθηση της προσωπικής μας ανεπάρκειας δεν είναι αληθινή αγάπη. Ακολουθείται από σκληρότητα και επιθετικότητα.
Μπορώ να βλέπω με συμπάθεια-συγκατάβαση τον συνάνθρωπό μου, αν τον βλέπω μέσα από την αίσθηση της προσωπικής μου αδυναμίας και ανεπάρκειας και μέσα από την αγάπη του Θεού, που έχει επιείκεια.
Η μετάνοια δεν είναι κάποιος στιγμιαίος ρομαντισμός μιας ορισμένης περιόδου, για να κοινωνήσει ο άνθρωπος και να αισθανθεί όμορφα. Η μετάνοια είναι αλλαγή του τρόπου ζωής του ανθρώπου.
Η υπόθεση της σωτηρίας μας είναι απόφαση δική μας.
Το πρώτο εμπόδιο του ανθρώπου που έχει αποφασίσει να προχωρήσει πνευματικά είναι η απόγνωση-απελπισία. Το εμπόδιο αυτό το βάζει ο διάβολος, αλλά μπορεί να ξεπεραστεί με τη βοήθεια των Πατέρων της Εκκλησίας.
Μετάνοια δεν είναι μόνο να αισθανθώ την αμαρτωλότητά μου, αλλά και να εμπιστευθώ την αγάπη του Θεού.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αμαρτία από την κακομοιριά της απόγνωσης.
Δύο είναι τα εμπόδια που συναντά κανείς στη μετάνοια: η απόγνωση και η ραθυμία. Αυτά τα δύο είναι το ίδιο πράγμα. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Η συνείδηση είναι αυτό το κέντρισμα που μας υπενθυμίζει τι κακό κάναμε. Από κει και πέρα σημασία έχει ποια θα είναι απέναντι σε αυτό η τοποθέτησή μας.
Αίσθηση της αμαρτίας είναι ότι αυτό που έκανα με χώρισε-απέκοψε από τον Θεό.
Ο Ιούδας μεταμελήθηκε, αλλά δεν μετανόησε, γι’ αυτό και έφτασε στην απόγνωση.
Ο πιο επώδυνος και ο πιο θεραπευτικός ταυτόχρονα τρόπος να βοηθήσουμε τον άλλον να αισθανθεί την αμαρτία του είναι ο φιλάνθρωπος τρόπος.
Η αγάπη δεν είναι βλακεία. Όταν κάποιος με φτύσει, δεν θα πω "τι ωραία που με έφτυσες". Η αγάπη είναι πορεία ζωής.
Συνήθως αυτός που λέει τη λέξη "σ’ αγαπώ" είναι ψεύτης.
Αυτός που γνωρίζει το σωστό, αλλά δεν το πράττει, θα φάει πολύ ξύλο ("Ο γνους και μη ποιήσας δαρήσεται πολλάς").
Κάθε άνθρωπος έχει μέσα του μια φλόγα, το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση, και για να φωτισθεί αυτός ο άνθρωπος χρειάζεται να την ανακαλύψει και να την τροφοδοτήσει.
Το κακό δεν υπάρχει, δεν είναι ύπαρξη, είναι γεγονός. Το καλό υπάρχει, είναι πρόσωπο, είναι ο Θεός.
Η αγάπη είναι ένα συνεχές δόσιμο.
Όταν αγαπάμε τον άλλον, οικοδομούμαστε πνευματικά.
Αυτά που δίνουμε να είναι χρήσιμα και να προσέχουμε σε ποιους τα δίνουμε.
Ο Χριστός μάς λέει να Τον αγαπάμε, όχι γιατί έχει ανάγκη την αγάπη μας, αλλά γιατί εμάς συμφέρει να Τον αγαπάμε.
Δεν έχουν τον ίδιο Θεό όλοι, αλλά ο ίδιος Θεός τους έχει όλους. Δεν ακούνε τον ίδιο Θεό όλοι, αλλά ο ίδιος Θεός τους ακούει όλους.
Ο Γκάντι ήταν αληθινός ηγέτης, γιατί ζούσε αυτά που έλεγε.
Χωρίς τη συμμετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας δεν υπάρχει χριστιανική ζωή.
Τυπική δεν είναι η συμμετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας. Τυπική μπορεί να είναι η προσέγγιση του ανθρώπου σε αυτά.
Η συμμετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας να είναι καρπός μετάνοιας και καρπός εσωτερικής συνειδητότητας.
Τυπικό είναι κάτι, όταν λειτουργεί το σώμα, αλλά δεν λειτουργεί η καρδιά.
Μετάνοια είναι η σύνδεση της ζωής μου με τον Θεό.
Φιλία σημαίνει αμοιβαίος σεβασμός των ορίων και της διαφορετικότητας.
Όταν από φόβο μη διαλυθεί η σχέση αποκρύψουμε τα δικά μας όρια, δηλαδή το πρόσωπό μας, το αποτέλεσμα θα είναι μια ψεύτικη σχέση. Το πρόβλημα δημιουργείται από την ανασφάλεια και τη δειλία μας να εκτεθούμε και να τοποθετηθούμε.
Τα όρια σε μια σχέση δεν είναι διαχωριστικά-ανταγωνιστικά. Είναι βοηθητικά σημεία επαφής, ώστε η επιθυμία να είναι αληθινή και η σχέση αγαπητική.
Η γυναίκα σήμερα είναι κουρασμένη, όχι γιατί δουλεύει, αλλά γιατί αναλαμβάνει τις ευθύνες του άνδρα (που δεν αναλαμβάνει ο άνδρας).
Όταν ο άνδρας αναλαμβάνει την ευθύνη, η γυναίκα ησυχάζει και νιώθει ασφαλής.
Συγχωρώ σημαίνει ξεπερνώ-υπερβαίνω το παρελθόν μου και προχωράω μπροστά. Δεν σημαίνει καταργώ τα όρια ή υποχωρώ.
Η συγχώρεση απαιτεί την αληθινή θέληση του ενός. Η συμφιλίωση απαιτεί την αληθινή θέληση και των δύο χωρίς άρση των ορίων.
Η προσευχή είναι προτιμότερη κι από την αναπνοή.
Για να υπάρξει το αποτέλεσμα της διάκρισης, χρειάζεται μία απόσταση.
Σύμφωνα με τους Πατέρες μας, η διάκριση είναι μία από τις μεγαλύτερες αρετές.
Διάκριση μπορεί να έχει αυτός που έχει γνώση, ασφάλεια και εμπειρία.
Η αδιακρισία, που είναι το αντίθετο της διάκρισης, είναι συνέπεια της άγνοιας, της ανασφάλειας και της απειρίας.
Ο σκοπός της πνευματικής ζωής δεν είναι η ηθική βελτίωση του ανθρώπου.
Μετάνοια είναι η απόφαση του ανθρώπου να στραφεί προς τον Θεό, γιατί Αυτός είναι η ζωή του. Είναι η στροφή προς τον Θεό και η παραμονή στον Θεό.
Η μετάνοια δεν χρειάζεται χρόνο. Είναι σαν την αστραπή.
Ο Θεός δεν ζητεί "το κέφι Του". Ζητεί αυτό που εμείς έχουμε ανάγκη.
Ο άνθρωπος του Θεού είναι και ηθικά βελτιωμένος. Ο ηθικά βελτιωμένος δεν είναι απαραίτητα και άνθρωπος του Θεού.
Στην Εκκλησία δεν υπάρχει καταξίωση, υπάρχει δωρεά. Μόνο μέσω της δωρεάς μαθαίνει κανείς να αγαπά.
Το πρόβλημά μας είναι ότι ζητάμε τον παράδεισο και όχι τον Θεό, που θα μας οδηγήσει στον παράδεισο.
Όταν αισθανόμαστε ότι πάμε καλά, τότε η αρετή μας είναι κατάρα.
Δεν είναι δυνατόν να ερωτευθούμε μια γυναίκα, αν προηγουμένως δεν τη δούμε. Το ίδιο γίνεται και με τη χάρη του Θεού.
Η σκληρότητα της καρδιάς είναι η βάση της κάθε αμαρτίας.
Αν θέλουμε να λάβουμε από τον Θεό, να μην Του ζητούμε τίποτα. Μόνο να Του παραδοθούμε. Να ζητούμε τον ίδιο τον Θεό, που Αυτός είναι τα πάντα.
Ο απώτερος σκοπός της Εκκλησίας μας είναι όλοι να γίνουν ένα. Να υπάρξει ενότητα όπως στην Αγία Τριάδα.
Ο τρόπος που μπορεί ο άνθρωπος να αντιληφθεί την αλήθεια είναι η ταπείνωση.
Η αγάπη αντλεί τη χάρη του Θεού.
Στην πνευματική ζωή να αγωνιζόμαστε απλά, απαλά και μυστικά.
Όταν εκβιάζεις το θείο, δεν έρχεται.
Το ενδιαφέρον του διαβόλου δεν είναι να μας ρίξει στην αμαρτία. Το ενδιαφέρον του είναι μετά την πτώση μας στην αμαρτία να ασχολούμαστε συνεχώς με αυτήν.
Όταν ασχολούμαστε συνεχώς με τις αμαρτίες μας, γινόμαστε αμαρτιοκεντρικοί και όχι χριστοκεντρικοί.
Ο διάβολος τρέμει την περιφρόνηση.
Ταπείνωση είναι να παραδεχτώ ότι η ζωή μου είναι ο Χριστός και όχι εγώ.
Το μέτρο της μετάνοιάς μας είναι η στροφή μας προς τον Χριστό. Και διά του Χριστού λύνονται και τα προβλήματά μας.
Όταν γίνουμε φίλοι με τον Θεό, τότε γίνονται φίλοι μας όλοι οι άνθρωποι.
Όταν θέλω να επιβάλω στον άλλον τις δικές μου απόψεις, δεν αφήνω τη χάρη του Θεού να ενεργήσει εν ελευθερία μέσα του.
Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε στον άλλον είναι να ανάψουμε το φυτίλι για την αγάπη του Θεού.
Η εντολή του νόμου ίσχυε κατά την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. Μετά τον Χριστό ισχύει η εντολή της χάρης-αγάπης, όχι η εντολή του νόμου.
Την Παλαιά Διαθήκη να μην τη βλέπουμε ξέχωρα από την Καινή Διαθήκη αλλά στην προοπτική της Καινής Διαθήκης.
Να θέλουμε να έχουμε και να ζητάμε από τον Θεό όχι ελαφρύ φορτίο αλλά γερές πλάτες.
Το κλειδί που μας ανοίγει τους ουρανούς είναι η κατανόηση της ανυπαρξίας μας και η προσφυγή μας στην ύπαρξη του Θεού.
Ο υπερήφανος κλείνει την καρδιά του στον Θεό και γι’ αυτό εισπράττει την έλλειψη του Θεού. Στη συνέχεια κατηγορεί τον Θεό ότι δεν τον βοηθά.
Κατανοώ τον άλλον άνθρωπο σημαίνει ότι βρίσκω τα όριά του και συνεννοούμαι μαζί του.
Τα όρια είναι καρπός εσωτερικής καλλιέργειας και προόδου του ανθρώπου.
Στην Ορθοδοξία η πίστη είναι η εμπειρία της σχέσης. Δεν είναι ένας διανοητικός ακροβατισμός σχολαστικιστικού περιεχομένου, για να αποδειχθεί η ύπαρξη του Θεού.
Πίστη είναι η πιστότητα σε μία σχέση - στην προσωπική σχέση με τον Θεό.
Αυτός που πιστεύει αληθινά στον Θεό δεν είναι θεατής του Θεού, αλλά είναι μέσα στον Θεό.
Η πίστη είναι καρπός της προσωπικής σχέσης με τον Θεό. Μέσα από τη σχέση αυτή μου αποκαλύπτεται ο Θεός.
Λύση δεν υπάρχει εκεί που δεν υπάρχει μετάνοια. Η λύση είναι η μετάνοια.
Το πρόβλημά μας είναι η έλλειψη βαθιάς (αληθινής) μετάνοιας.
Το μειονέκτημα της γυναίκας είναι ότι ξεγελιέται εύκολα, είναι αφελής. Το πλεονέκτημά της είναι ότι είναι καρδιακή, έχει ταπείνωση.
Η μεγάλη αμαρτία του Αδάμ δεν ήταν ότι έφαγε τον απαγορευμένο καρπό, αλλά ότι κρύφτηκε από τον Θεό μετά από αυτή την αμαρτία. Δεν εμπιστεύθηκε τον Θεό ως Πατέρα.
Ταπεινός είναι αυτός που αποδέχεται ότι όλα είναι δωρεάν και του χαρίστηκαν.
Αμαρτία είναι ό,τι βλάπτει τον άνθρωπο.
Η μεγαλύτερη δυσκολία μας είναι να διαχειριστούμε σωστά τη χαρά.
Οι εμμονές μας είναι η ψυχασθένειά μας.
Μια βεβαιότητα να έχουμε: την αγάπη του Θεού.
Να αφεθούμε στο άγνωστο αλλά σίγουρα ασφαλές θέλημα του Θεού.
Το "κατ’ εικόνα" περιλαμβάνει: α) τη λογική φύση, β) το αυτεξούσιο (προσωπική ελευθερία) και γ) τη δυνατότητα κυριαρχίας στα άλλα όντα.
Έχε εμπιστοσύνη στον Θεό, αλλά κλείδωνε καλά το αυτοκίνητό σου.
Είμαστε παιδιά του Θεού. Δεν είμαστε εγγόνια του Θεού, για να υπερτονίζουμε τη σχέση με τον πνευματικό μας.
Η προσευχή είναι η βαθύτερη αίτησή μας προς τον Θεό, ώστε να μπει ο Θεός στη ζωή μας.
Χωρίς την προσευχή (τον πόθο προς την προσευχή) δεν μπορεί να υπάρξει πνευματική ζωή ούτε σωτηρία για τον άνθρωπο.
Ό,τι κάνουμε να είναι προσευχή. Μόνο τότε ωφελούν αυτά που κάνουμε.
Αν η αγάπη για το παιδί σου ξεπεράσει τον πόθο σου για την πνευματική σου πορεία, δεν θα προοδεύσετε πνευματικά ούτε εσύ ούτε το παιδί σου.
Ένας γάμος (ή μία σχέση) χάνεται, όταν δεν έχει σωστό προσανατολισμό.
Η πνευματική ζωή είναι σχέση. Ως σχέση έχει τα απρόοπτά της, την ελευθερία της.
Η Ορθοδοξία είναι δύσκολη, γιατί προϋποθέτει την προσωπική σχέση με τον Θεό, κάτι που έχει προσωπικό κόστος.
Η προσευχή είναι η αφύπνιση της προσωπικής σχέσης με τον Θεό.
Η μεγαλύτερη αρετή, που οδηγεί πιο γρήγορα από κάθε άλλη στον Θεό, είναι να αγαπάμε τον εχθρό μας και να συγχωρούμε από καρδιάς αυτόν που μας αδίκησε. Η αλήθεια ομορφαίνει στην αλήθεια της υπαρξιακής κοινωνίας.
Η ποιότητα της ζωής εξαρτάται: α) από την ψυχική υγεία, β) από τη σωματική υγεία, γ) από την πνευματική καλλιέργεια, δ) από την παιδεία, ε) από τις κοινωνικές συνθήκες, στ) από τις οικονομικές συνθήκες.
Μόνο ο άνθρωπος πεθαίνει. Τα ζώα ψοφούν. Ο άνθρωπος από τη στιγμή που θα γεννηθεί έρχεται σε αντιπαράθεση με τον θάνατο.
Οφείλουμε να εξοικειωθούμε με τον θάνατο, όχι γιατί είναι το τέλος της ύπαρξης, αλλά γιατί είναι το τελεσίδικο επεισόδιο αυτού του τρόπου ύπαρξης που γνωρίζουμε εδώ πέρα.
Η υπερευαισθησία συχνά κρύβει εγωισμό και υπερηφάνεια.
Ζωή έχει ο άνθρωπος της αγάπης και της ελευθερίας.
Τίποτα στη ζωή μας δεν είναι τυχαίο. Όλα εκφράζουν κάτι, π.χ. οι πράξεις μας, η συμπεριφορά μας κ.ά.
Όταν κάποιος άνθρωπος δεν ελκύει κάποιον άλλον κοντά του, είναι δική του η αμαρτία.
Η αίσθηση της μοναξιάς είναι αίσθηση αμαρτίας.
Η καλή πράξη δεν είναι προϋπόθεση της σωτηρίας, αλλά καρπός της σωτηρίας, που επέρχεται με τη συγχώρεση.
Ένας άνθρωπος που έχει τη χάρη του Θεού είναι αδύνατο να μη θέλει να προσφέρει.
Στην ένωση των ανθρώπων αυτό που συμβάλλει περισσότερο είναι η προσευχή, κυρίως η κοινή προσευχή.
Όταν έχουμε το Πνεύμα του Θεού, δηλαδή το Άγιο Πνεύμα, γινόμαστε ανίκανοι προς κάθε αμαρτία.
Αυτό που θα μας οδηγήσει στη σωτηρία δεν είναι οι καλές μας πράξεις, αλλά η αγάπη μας προς τον Χριστό. Αγαπάμε τον Χριστό, αν καταλάβουμε και αν συνειδητοποιήσουμε ότι και Αυτός μας αγαπά. Μην ασχολείστε με το κακό. Στραφείτε προς το φως του Θεού. (Όσιος Πορφύριος) Δεν χρειάζεται να σφιγγόμαστε, για να γίνουμε καλύτεροι στην πνευματική ζωή αλλά και αλλού. Όλα να τα κάνουμε με τρόπο απλό και απαλό. (Όσιος Πορφύριος)
Οι καλύτεροι παίκτες αντιδρούν σε αυτό που υπολογίζουν ότι θα συμβεί, αντί να περιμένουν να συμβεί.
Αλήθεια είναι η διερεύνηση ενός, μέσω ενός άλλου, προς έναν τρίτο. (Φλωρέσκυ)
Αποφατισμός είναι όρος της θεολογίας κατά τον οποίο η γνώση του Θεού (θεογνωσία) επιτυγχάνεται μέσω της άρνησης και όχι με τις νοησιαρχικές και ορθολογιστικές διαδικασίες του φιλοσοφικού στοχασμού. Η γνώση του Θεού είναι μυστική εμπειρία που κατακτάται με την πίστη.
Αποφατισμός είναι η άρνηση να εξαντλήσουμε τη γνώση της αλήθειας στη διατύπωσή της, η άρνηση να ταυτίσουμε τη γνώση της αλήθειας με μόνη την κατανόηση της λογικής της εξαγγελίας. (Χρήστος Γιανναράς)
Αποφατισμός είναι η ψυχοσωματική επικοινωνία με τον Θεό.
Η τελική εικόνα της ανθρώπινης φύσης συνεχώς αναβάλλεται. Η φύση μας ποικίλει, αλλάζει, εξελίσσεται. Δηλαδή συνεχώς γίνεται.
Άνθρωπος χωρίς γλώσσα είναι άνθρωπος χωρίς σκέψη.
Η μεταφυσική έχει ποιητική γλώσσα, όπως ο Διονύσιος Σολωμός που γράφει "τα σπλάχνα μου κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν". Πολύ συχνά και η νεότερη φυσική έχει ποιητική γλώσσα.
Η εμπειρία συνιστά βεβαιότητα που δεν μπορεί να ειδωλοποιηθεί. Π.χ. δεν είναι ανάγκη να μάθω πώς αγαπάνε όλοι οι λαοί, για να γνωρίσω τι είναι αγάπη.
Στην επιστήμη ισχύει η αρχή της διαψευσιμότητας. Π.χ. δεχόμαστε κάποια πρόταση ως σωστή μέχρι να υπάρξει κάποια άλλη που να τη διαψεύσει.
Πίστη δεν σημαίνει πεποίθηση, αλλά εμπιστοσύνη σε μια σχέση που κερδίζεται και χάνεται διαρκώς.
Φιλότιμος είναι αυτός που αγαπά την τιμή και που αποδίδει ανάλογη τιμή σε αυτόν που βρίσκεται κοντά του.
Η Παναγία είναι το πλέον θεώμενο ανθρώπινο πρόσωπο. Η θέωση της Παναγίας είναι το πρότυπο της θέωσης όλων μας.
Όταν δεν αληθεύεις, δεν αγαπάς αληθινά.
Ο φανατισμός είναι μια αντίδραση του ανθρώπου που δεν έχει βαθιά πίστη.
Το πνεύμα που μιλάει διχαστικά-απορριπτικά δεν είναι το Πνεύμα του Θεού. Αλλά ούτε και το πνεύμα που αποδέχεται την αίρεση, το ψεύδος του άλλου είναι το Πνεύμα του Θεού.
Δεν είναι αγάπη το φως να το ονομάσουμε σκοτάδι και το σκοτάδι να το ονομάσουμε φως. Αυτό μπορεί να δώσει προσωρινά αποτελέσματα, αλλά δεν έχει σωτηρία.
Αν αρνηθούμε τον πόνο του εκτροχιασμού από την αλήθεια, τότε δεν μπορούμε να γίνουμε δεκτικοί της αγάπης του Θεού.
Η αδιαφορία προς τον εχθρό είναι μεγάλη τέχνη.
Όταν μας επιτεθεί ο πειρασμός-διάβολος, να μη φοβηθούμε, να μην αγχωθούμε, αλλά να ταπεινωθούμε και να τον περιφρονήσουμε. Τότε αυτός θα φύγει.
Να μην βλέπουμε παντού διαβόλους.
Όταν ντυθούμε την πανοπλία του Θεού, δηλαδή τη χάρη του Θεού, τότε τα πάντα θα κατορθώσουμε. Και αυτό εξαρτάται από μας.
Μην πολεμάτε το σκοτάδι. Να ζητάτε το φως του Θεού και τότε θα φύγει το σκοτάδι.
Να αφήσουμε τους άλλους να μας μιλούν, όπως αισθάνονται. Να μην ζητιανεύουμε την αγάπη.
Επιδίωξή μας να είναι να αγαπάμε τους άλλους και να προσευχόμαστε με όλη μας την ψυχή γι’ αυτούς. Τότε και οι άλλοι θα μας αγαπούν. Όταν αγαπάμε τους άλλους, χωρίς να επιδιώκουμε να μας αγαπούν, τότε θα μαζεύονται γύρω μας σαν τις μέλισσες.
Όποιος ειρηνεύσει με τον εαυτό του, θα ειρηνεύσει μαζί του ο ουρανός και η γη. (Αβάς Ισαάκ)
Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο.
Η Εκκλησία είναι εργαστήρι αγιότητας.
Η άποψη ότι επικρατεί στον κόσμο το κακό δεν είναι εκ του Θεού. Προέρχεται από τον αντικείμενο και οδηγεί στην απελπισία. Αυτό που επικρατεί στον κόσμο δεν είναι το κακό, αλλά η Εκκλησία του Θεού.
Ο θάνατος είναι έξω από τη θέληση του Θεού. Δεν είναι φυσική κατάσταση, αλλά αποτέλεσμα της πτώσης, της αμαρτίας. Ζωή αληθινή είναι η παρουσία του Θεού, η "ενοίκησή" Του στην καρδιά του ανθρώπου. Η πτώση μάς χώρισε από τον Θεό και αδρανοποίησε τη χάρη Του μέσα μας. Αυτός ο χωρισμός, που ονομάζεται πνευματικός θάνατος, προκάλεσε και τον σωματικό μας θάνατο. Ο χριστιανός όμως πιστεύει ότι ο σωματικός θάνατος ως γεγονός αποτελεί οικονομία του Θεού και ευεργεσία Του, για να μη γίνει αθάνατο το κακό. Ο σωματικός θάνατος είναι διάσπαση της αρμονίας, διακοπή της συλλειτουργίας ψυχής και σώματος, πρόσκαιρος χωρισμός της ψυχής από το σώμα μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου.
Ταπείνωση είναι η αποδοχή της προσωπικής μας ατέλειας και η προσαρμογή σε αυτήν.
Το πρόβλημα του ανθρώπου δεν είναι ο σύντροφός του, αλλά ο εαυτός του και η σωτηρία του.
Να μην είμαστε ούτε υπερευαίσθητοι ούτε αναίσθητοι. Να έχουμε την ευαισθησία που καλλιεργεί τον άνθρωπο. Η υπερευαισθησία και η αναισθησία τον καταρρακώνουν.
Όταν δρομολογηθούμε στον Θεό, ενοχές δεν υπάρχουν.
Όποιος υπερηφανεύεται είναι ανόητος, γιατί στερεί τον εαυτό του από τη χάρη του Θεού.
Όταν ο άνθρωπος επαίρεται, τότε χάνει την επικοινωνία με τους συνανθρώπους του, όπως στον πύργο της Βαβέλ.
Όταν ο άνθρωπος επαίρεται, του αλλοιώνεται το φρόνημα και χάνει την ικανότητα της συγχώρεσης.
Μια μορφή υπερηφάνειας είναι η κατάκριση του άλλου.
Κατάκριση είναι το να κρίνουμε αρνητικά τον άλλον. Αλλά και η κρίση δεν είναι κάτι καλό, εκτός αν το κάνουμε για θετική προσέγγιση του άλλου.
Όταν τιμούμε κάποιον που δεν αξίζει, τότε ο Θεός πολύ περισσότερο θα τιμήσει εμάς, που δεν αξίζουμε (ως Θεός είναι "υποχρεωμένος" να το κάνει αυτό).
Δύο πράγματα πρέπει να σκεφτόμαστε πάντα: α) ποιοι είμαστε και β) τι είναι η αγάπη του Θεού για μας.
Σου έρχεται να βλάψεις κάποιον; Σκέψου ποιος είσαι. Η ανάμνηση των δικών μας αμαρτιών μάς βοηθάει να συγχωρούμε και να συμπαθούμε τους άλλους ανθρώπους.
Η πίεση αποδίδει μόνο όταν είναι εκούσια. Διαφορετικά, τίποτε καλό δεν μπορεί να γίνει με την πίεση.
Τα τρία κακά είναι: α) ο αμαρτωλός εαυτός μας, β) η ροπή προς την αμαρτία και γ) ο διάβολος. Από αυτά το δεύτερο, δηλαδή η ροπή προς την αμαρτία, έχει ως αποτέλεσμα ένα τέταρτο κακό: τον θάνατο.
Ακηδία σημαίνει αφροντισιά (κήδομαι σημαίνει φροντίζω).
Το πρόσωπο είναι έννοια αναφορική. Ορίζεται σε σχέση με κάποιον ή με κάτι. Μέσα από τη σχέση αναδεικνύεται ο άνθρωπος ως πρόσωπο, διότι μέσα από αυτή βιώνει με τρόπο μοναδικό, ανόμοιο και ανεπανάληπτο τα κοινά γνωρίσματα της ανθρώπινης φύσης, που ενσαρκώνει. Χαρακτηριστικό (ειδοποιός διαφορά) του προσώπου είναι η μοναδικότητα, η ανομοιότητα και το ανεπανάληπτο, με μια λέξη η ετερότητα, η οποία τον διακρίνει από έναν άλλον άνθρωπο και με την οποία υπερβαίνει τη φυσική ατομικότητα, την οποία προϋποθέτει. Το πρόσωπο είναι η υπέρβαση της ατομικότητας, η υπέρβαση της αντίθεσης υποκειμένου και αντικειμένου. Είναι το Εγώ που "εξ-ίσταται", εξέρχεται από τον εαυτό του και πραγματοποιεί μια σχέση κοινωνίας, που είναι κοινωνία αγάπης. Κανένα πρόσωπο δεν είναι όμοιο με το άλλο, επειδή το καθένα βιώνει με τον δικό του τρόπο τις κοινές ιδιότητες της ανθρώπινης φύσης. Πρότυπο του προσώπου είναι ο Θεός και γι’ αυτό η έννοια του προσώπου είναι ιερή. Η έννοια αυτή του προσώπου ως οντολογική έννοια προέρχεται από την ανατολική φιλοσοφική παράδοση και είναι γέννημα της πατερικής θεολογίας.
Αντίθετη με την έννοια του προσώπου είναι η έννοια του ατόμου. Άτομο είναι η απρόσωπη κοινωνική μονάδα, που ενσαρκώνει μόνο τις κοινές ανθρώπινες ιδιότητες. Χαρακτηριστικό του ατόμου είναι η άρνηση ή η απουσία της ετερότητας. Για να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο του Heidegger, είναι το "Selbstheit", η "εαυτότητα", δηλαδή το "απόλυτο υποκείμενο". Διάκριση (ειδοποιός διαφορά) από τα άλλα άτομα δεν υπάρχει. Όλα τα άτομα είναι τα ίδια. Το άτομο είναι η συνείδηση της ατομικότητας, το Εγώ που αντιπαρατάσσεται προς το Εσύ, το υποκείμενο που στέκει απέναντι στο αντικείμενο. Ελευθερία θεωρείται η ικανότητά του να θέτει όρια γύρω από τον εαυτό του, να αυτοεπιβεβαιώνεται.
Ο μεσαίωνας της Ανατολής ήταν σκλαβωμένος στους Τούρκους, ενώ ο μεσαίωνας της Δύσης ήταν σκλαβωμένος στην τέχνη, το πείραμα και την επιστήμη.
Στην εξέλιξη του σημερινού κόσμου πρωταγωνιστούν συνήθως η σύμπτωση συμφερόντων, η τεχνοκρατική οργάνωση και όχι το χάρισμα, η έμπνευση της αγάπης.
Μετά την κάμψη της κομμουνιστικής ιδεολογίας, αναπτύσσεται σε πολλές χώρες ένας ιδιαίτερος τύπος Ισλάμ, που προσφέρει προστασία, συσπείρωση, καταφύγιο και αξιοπρέπεια στους φτωχούς, ελπίδα για καταξίωση και κοινωνική δικαιοσύνη στους περιθωριακούς. Έτσι διαμορφώνεται ένα προλεταριάτο που οπλίζεται με θρησκευτική αποφασιστικότητα, αντοχή και μαχητικότητα.
Η αναζήτηση της υπέρτατης πραγματικότητας, της αλήθειας, της υπέρβασης του θανάτου παραμένει βαθύς πόθος και δικαίωμα του κάθε ανθρώπου.
Τον θανατηφόρο ιό του εγωισμού μόνο το γνήσιο θρησκευτικό βίωμα είναι σε θέση να τον εξουδετερώσει. Όσο πιο αυθεντικό και καθαρό είναι το θρησκευτικό βίωμα, τόσο πιο πολύ συμβάλλει - με την αφύπνιση και το αγωνιστικό φρόνημα οργανωμένων ομάδων και λαών - σε μια θετική προσφορά μέσα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Μακάριοι όσοι έχουν και μεταδίδουν ειρήνη, γιατί αυτοί θα ονομασθούν παιδιά του Θεού.
Ο σκοπός δεν είναι να διατηρηθούν τα όρια, αλλά να καταργηθούν.
Ό,τι γίνεται σύστημα-καθεστώς σε μια σχέση καταργεί τη σχέση.
Ο Χριστός είπε: "Εγώ είμαι η αλήθεια". Η Εκκλησία ως σώμα του Χριστού είναι η αλήθεια.
Να μη βάζουμε τον σκοπό μας ανάμεσα σε μας και τον Θεό, αλλά τον Θεό ανάμεσα σε μας και τον σκοπό μας.
Αυτό που μας αποδυναμώνει δεν είναι οι δυσκολίες, αλλά οι ευκολίες.
Το να μιλάμε εναντίον των άλλων συχνά είναι ένας τρόπος να μιλάμε υπέρ του εαυτού μας, χωρίς να μιλάμε για τον εαυτό μας.
Άγιος είναι ο μετανοημένος αμαρτωλός.
Όπως η σκιά ακολουθεί αυτούς που περπατούν κάτω από τον ήλιο, έτσι και ο φθόνος ακολουθεί αυτούς που περπατούν κάτω από τη δόξα.
Δεν διδάσκουμε εκείνο που θέλουμε. Δεν διδάσκουμε εκείνο που ξέρουμε. Διδάσκουμε εκείνο που είμαστε.
Ο Θεός δεν ζητά συνηγόρους, που να προβάλλουν με τα λόγια τους την αξία του χριστιανισμού. Ζητά υπηκόους, που να δείχνουν με τον άψογο βίο τους τη δύναμη του Χριστού.
Ένα πράγμα είναι απαραίτητο να θυμόμαστε: να ξεχνάμε τις αδικίες που μας κάνουν.
Ο γνωστικός άνθρωπος ξέρει τον αμαθή, γιατί υπήρξε κι ο ίδιος αμαθής. Ο αμαθής όμως δεν ξέρει τον γνωστικό, γιατί δεν υπήρξε ποτέ γνωστικός. (Σενέκας)
Ο παράδεισος είναι για τους μετανοημένους αμαρτωλούς. Η κόλαση είναι για τους αμετανόητους.
Ένας άνθρωπος δεν μπορεί ποτέ να γίνει ευγενικός στους τρόπους του, αν δεν είναι ευγενικός στη σκέψη.
Γνωρίζει τον εαυτό του προπάντων εκείνος που δεν έχει μεγάλη ιδέα γι’ αυτόν. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Ό,τι κάνει τους ανθρώπους καλούς χριστιανούς τους κάνει και καλούς πολίτες.
Ένας αναιδής μπορεί να υποκριθεί τον ευγενικό, ένας όμως ευγενικός δεν μπορεί ποτέ να υποκριθεί τον αναιδή. Οι μεγάλες επιτυχίες είναι ένα τοις εκατό έμπνευση, τύχη και αγωνία, αλλά ενενήντα εννέα τοις εκατό ιδρώτας.
Η δόξα είναι βαρύτατο φαγητό και λίγα στομάχια μπορούν να τη χωνέψουν. (Αδαμάντιος Κοραής)
Όταν κανείς αγαπάει, λέει περισσότερα με τη σιωπή του παρά με τα λόγια του.
Ο πλούτος δεν είναι ούτε καλός ούτε κακός. Αξίζει τόσο, όσο αυτός που τον έχει. Να σκέφτεσαι είναι εύκολο. Να δρας είναι δύσκολο. Να δρας σύμφωνα με τη σκέψη σου είναι ό,τι πιο δύσκολο υπάρχει. (Γκαίτε)
Όταν κάποιος τα έχει όλα, δεν κάνει όνειρα. Έχει ιδιοτροπίες. (Φολλερώ)
Όποιος πριν δώσει μια υπόσχεση σκέφτεται καλά είναι βέβαιο ότι θα την κρατήσει.
Οι τύραννοι δεν κατόρθωσαν ακόμη να βρουν αλυσίδα για το μυαλό.
Οι ευτυχισμένοι πρέπει να ξέρουν ότι όσο πιο γεμάτο είναι το ποτήρι, τόσο πιο εύκολα χύνεται.
Ενδιαφέρει:
-- για το χτίσιμο ενός σπιτιού, η θέση
-- για τη σκέψη, το βάθος -- για τη φιλία, η πρόθεση
-- για τη συζήτηση, η ειλικρίνεια
-- για τη διοίκηση, η τάξη
-- για τη δουλειά, η αρμοδιότητα
-- για την πράξη, η σωστή επιλογή
Για να αλυσοδέσεις έναν γίγαντα, πρέπει πρώτα να τον αποκοιμίσεις. (Κινέζικο)
Ο πόθος είναι πιο γλυκός από την εκπλήρωσή του.
Αν διαρκώς κρίνεις τους άλλους, δεν θα σου μείνει καιρός να τους αγαπήσεις. (Αδελφή Τερέζα)
Η εκδίκηση μοιάζει πολλές φορές με το να δαγκώσεις έναν σκύλο, επειδή σε δάγκωσε.
Ελευθερία σημαίνει ευθύνη. Γι’ αυτό οι περισσότεροι τη φοβούνται.
Δεν μπορώ να αλλάξω την κατεύθυνση του ανέμου, αλλά μπορώ να προσαρμόζω τα πανιά μου έτσι, ώστε να φθάνω πάντα στον προορισμό μου.
Όταν ο άνθρωπος που έχω απέναντί μου δεν είναι έτοιμος να ακούσει τον ειλικρινή μου λόγο, εγώ οφείλω να έχω την οξυδέρκεια και την ευγένεια να το καταλάβω εγκαίρως. Οπότε παύω να είμαι ειλικρινής, αλλά όχι επειδή είμαι ανειλικρινής.
Η διάσταση στο περιεχόμενο των εννοιών είναι μεγάλη, ακόμη και με ανθρώπους που νομίζεις ότι μοιράζεσαι κοινό κώδικα.
Για να δεις τους ανθρώπους όπως πραγματικά είναι, πρέπει να τους αγαπάς δίχως όρους. Αν δεν το κάνεις αυτό, δεν θα σου αποκαλυφθούν ποτέ και θα τους έχεις χάσει για πάντα. (Λεό Μπουσκάλια)
Όταν το τελευταίο δέντρο καεί, όταν ο τελευταίος ποταμός ρυπανθεί και όταν το τελευταίο ψάρι πεθάνει, τότε ο άνθρωπος θα διαπιστώσει πως δεν μπορεί να τραφεί με χρήματα.
Κάθε πρόβλημα έχει ένα δώρο για σένα στα χέρια του. (Ρίτσαρντ Μπαχ)
Αν η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, το άλλο ήμισυ είναι η σωστή τακτική σε συνδυασμό με τον κατάλληλο χρόνο εκδήλωσης της όποιας αντίδρασης.
Υπάρχει το μάτι της δικαιοσύνης, που τα βλέπει όλα ("Έστι δίκης οφθαλμός, ος τα πανθ’ ορά").
Είναι πιο δύσκολο να φυλάξεις τα αγαθά παρά να τα αποκτήσεις ("Το φυλάξαι τα αγαθά χαλεπότερον εστί του κτήσασθαι").
Όσο είναι ημέρα, να εργάζεσθε τα έργα του φωτός. Όταν όμως έρχεται η νύχτα, τότε κανείς δεν μπορεί να εργάζεται ("Έως ημέρα εστί, εργάζεσθε τα έργα του φωτός. Έρχεται νυξ, ότε ουδείς δύναται εργάζεσθαι").
Όταν μιλούμε για Ορθοδοξία, μιλούμε για Εκκλησία. Χωρίς την εκκλησιολογική θεμελίωση και διάστασή της, η Ορθοδοξία είναι μία από τις θρησκείες (έστω και η τελειότερη των θρησκειών) ή μία από τις ιδεολογίες (έστω και η υψηλότερη των ιδεολογιών). Η Ορθοδοξία λοιπόν είναι Εκκλησία, όχι θρησκεία ή ιδεολογία.
Ο μεγάλος κίνδυνος της Εκκλησίας είναι η εκκοσμίκευση. Είναι ο ιστορικός συσχηματισμός ή η ταύτισή της με την ιστορία, η θρησκειοποίηση ή ιδεολογικοποίησή της, φαινόμενα που νεκρώνουν την εσχατολογική της πηγή και τη χαρισματική της δυναμική, μεταβάλλοντάς την από οντολογικό γεγονός ή προσωπικό-κοινωνικό τρόπο ύπαρξης σε νομικό θεσμό ή εξουσιαστικό καθεστώς.
Τα μυστήρια που συνιστούν τη ζώσα ψυχή της οντολογίας της Εκκλησίας δεν είναι ένας κόσμος ιδεών ή μια ιερή και απρόσιτη, μεταφυσική και υπερβατική περιοχή, αλλά εκφράζουν έναν σαφή ρεαλισμό και μια ύψιστη πραγματικότητα, έναν τρόπο ύπαρξης και ζωής, τη μοναδική δυνατότητα οντολογικής μεταμόρφωσης και θέωσης.
Αν η ιδεολογία δικαιώνει τον ατομισμό και αναδεικνύει τον μαζάνθρωπο, η Εκκλησία είναι κοινωνία προσώπων, ενότητα αγαπητική, η νέα ανθρωπότητα, που ο προσωπικός τρόπος ύπαρξής της αντανακλά τον τρόπο ύπαρξης της Αγίας Τριάδας.
Η ιδεολογία είναι βία διανοητική και ιστορική.
Η Εκκλησία δεν ιδρύθηκε για να οργανώσει την εξωτερική πλευρά της ζωής, να νικήσει το κακό με τη βία. Περιμένει τα πάντα μέσα από μια εσωτερική και πνευματική αναγέννηση, μέσα από την αμοιβαία δράση της ανθρώπινης ελευθερίας και της θείας χάρης. (Ν. Μπερντιάεφ)
Το υγιέστερο κίνημα στην ιστορία είναι το κίνημα του ρομαντισμού.
Ας είμαστε ρεαλιστές, δηλαδή ας επιδιώκουμε το ανέφικτο. (Μπρεχτ)
Ο τίτλος του "ασκητή" δηλώνει τη θέση του ανθρώπου μέσα στον κόσμο σε διάκριση από το ζώο.
Η ορθόδοξη άσκηση δεν είναι καταπίεση της ανθρώπινης φύσης και μαζοχιστικός αυτοβασανισμός που οδηγεί σε νευρώσεις, αλλά είναι αντεπανάσταση εναντίον της ανταρσίας της ατομικής θέλησης.
Το πνεύμα των Χριστουγέννων είναι το πνεύμα της συγκατάβασης.
Η προσπάθειά μας να προστατέψουμε τον Θεό είναι μειωτική του Θεού. Ο Θεός δεν θέλει την προστασία μας ούτε την έχει ανάγκη. Αυτό που θέλει ο Θεός είναι να μείνουμε εντελώς απροστάτευτοι από καθετί και να καταφύγουμε στη δική Του προστασία.
Το μόνο που δεν μπορεί να αλλάξει είναι η αλήθεια.
Ο κατηφής ασκητισμός δεν είναι Ορθοδοξία. Μόνο ό,τι είναι φως είναι Ορθοδοξία. Η Ορθοδοξία είναι ήθος χαράς και κοινωνίας ενάντια στη μοναξιά και στην εγκατάλειψη, αναστάσιμη γιορτή και σχόλη, σε αντίθεση προς τον κενό, πνιγηρό "ελεύθερο χρόνο" και τη μηδενιστική αργία.
Η λογική του ορθόδοξου ανθρώπου είναι φωτισμένη, τρέφεται από την "καθαρά καρδία". Στην ορθόδοξη παράδοση η λογική δεν αυτονομήθηκε από την καρδιά, γι’ αυτό και δεν είναι αφηρημένη, άκαρδη, υπερτροφική και καταστροφική, αποκομμένη από τη ζωή και επικίνδυνη για τη ζωή, ατομικιστική και αντικοινωνική.
Μια ανθρωπότητα προσανατολισμένη στην ευδαιμονία και όχι στην αλήθεια δεν μπορεί να επιβιώσει.
Η εχθρότητα προς το σώμα, όπου υπάρχει μέσα στον χριστιανισμό, αποτελεί αλλοτρίωση της γνήσιας χριστιανικής παράδοσης και ένδειξη μιας πλατωνικής- νεοπλατωνικής αιχμαλωσίας του χριστιανισμού, εναντίον της οποίας δίκαια επαναστατεί η σύγχρονη θεολογία. Η ορθόδοξη άσκηση προϋποθέτει κατάφαση της ύλης, της ζωής και της χαράς και δεν στρέφεται κατά του σώματος, αλλά κατά του σαρκικού φρονήματος. Η ορθόδοξη άσκηση δεν είναι σωματοκτονία, αλλά παθοκτονία.
Ο ασκητισμός του χριστιανισμού αποβλέπει αποκλειστικά στην καταπολέμηση του εγωκεντρισμού χάριν της αγάπης και όχι στην εξουθένωση και στην υποβάθμιση της ύλης χάριν του πνεύματος.
Μέσα στην άχαρη και ψυχρή κοινωνία του προγραμματισμού και του υπολογισμού, του αδυσώπητου αγώνα για "το εμόν και το σον", που στενεύει τις καρδιές, μέσα στη διάχυτη ανθρωπολογική σύγχυση, η χριστιανική άσκηση στρέφει τον άνθρωπο από τη διχόνοια στην ομόνοια, από το ίδιον στο κοινόν, από τον μηδενισμό στην ελπίδα, από το υπαρξιακό κενό στην πληρότητα του νοήματος της εν Χριστώ ζωής, από την ανέραστη ακοινωνησία του ευδαιμονισμού στην κοινωνία της ευχαριστίας και της αγάπης.
Όταν ο άνθρωπος έχει συναίσθηση του εαυτού του, δεν κατηγορεί τους άλλους για το κακό που διαπιστώνει μέσα του και γύρω του, αλλά αντίθετα βλέπει στον εαυτό του την αιτία του κακού.
Η οικολογική κρίση μπορεί να χαρακτηριστεί ως μετάσταση της ηθικής και της κοινωνικής κρίσης από τον άνθρωπο στην κτίση. Είναι η φανέρωση της ανθρώπινης αμαρτίας σε οικολογικές διαστάσεις.
Η αποφασιστική στροφή για την απομάκρυνση από την αναπόφευκτη οικολογική καταστροφή μπορεί να θεμελιωθεί μόνο στην επανατοποθέτηση του ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο. Και η επανατοποθέτηση αυτή, που χρειάζεται να εκφρασθεί στο σύνολο της προσωπικής και της κοινωνικής ζωής, δεν μπορεί παρά να έχει θρησκευτική βάση. Όπως βεβαιώνει μια βασική αρχή της Κυβερνητικής, για να κυβερνηθεί κάποιο σύστημα χρειάζεται ένα σημείο αναφοράς έξω από το σύστημα. Στην προκειμένη περίπτωση, για να κυβερνηθεί ο κόσμος χρειάζεται ένα σημείο αναφοράς έξω από τον κόσμο.
Με τον πόνο ξεσκεπάζονται στον άνθρωπο τα μεγάλα μυστήρια του κόσμου, αν εκείνος που πονά έχει ανθρωπιά και πίστη. (Φώτης Κόντογλου)
Η φιλοσοφία ολοκληρώνεται στην εκκλησιαστική εμπειρία ως φιλοκαλία.
Τα γνωρίσματα-κριτήρια τα οποία συνιστούν τη ζωή των χριστιανών είναι η αγάπη, η μαρτυρία και η πνευματικότητα.
Ο άνθρωπος είναι το ελεεινότερο των δημιουργημάτων, όταν η ζωή του δεν υπερβαίνει απείρως τον εαυτό του ή δεν είναι μια ελευθερία, που βρίσκει την τελείωσή της στον Θεό.
Ο Θεός είναι η ατέλειωτη ελευθερία μας.
Αγιότητα είναι η πληρότητα του κατά φύσιν ανθρώπου.
Η νέα ειδωλολατρία που εξαπλώνεται είναι η ζωική ζωή ή ο ζωώδης ευτυχισμός, που διαρκώς τρέφουμε με τις περιττές ή άχρηστες ανάγκες μας, με τις υποσχέσεις ή τις απολαύσεις μας. Η ιδεολογία ή η πολιτική, η πρόοδος ή ο πολιτισμός, θέτουν αυτές στην υπηρεσία της υποδούλωσης του ανθρώπου ή της καταστροφής του μέλλοντός του.
Η αλήθεια μάς ελευθερώνει. Και την αλήθεια τη γνωρίζουμε μόνο με την αγάπη.
Το ήθος του προσώπου είναι η πρόταση ζωής της Ορθοδοξίας. Είναι ό,τι πολυτιμότερο έχει να δώσει η παράδοσή μας στον σύγχρονο κόσμο, λάβαρο του οποίου είναι το άτομο και τα δικαιώματά του. Το πρόσωπο όχι μόνο δεν είναι το ίδιο πράγμα με το άτομο, αλλά είναι το αντίθετό του. Ενώ άτομο σημαίνει σχάση, μονάδα χωρίς παράθυρο στον συνάνθρωπο, το πρόσωπο είναι σχέση, αγάπη και κοινωνία ως πραγμάτωση αληθινής ελευθερίας.
Ο ορθόδοξος, φιλάνθρωπος, κοινωνικός, ανοικτός, οικουμενικός άνθρωπος είναι το αντίθετο του εγωκεντρικού, κλειστού ανθρώπου, που διεκδικεί τα δικαιώματά του και δεν χαρίζει τίποτε, τον οποίο επιθυμούν και πλάθουν ο απολυτοποιημένος σύγχρονος ωφελιμισμός, ο ευδαιμονισμός και ο δικαιωματισμός.
Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στην ορθόδοξη πίστη και σε όλα τα ιδεολογικά συστήματα: Στην ορθόδοξη πίστη τίποτα δεν είναι περιττό για τον άνθρωπο.
Μην ψάχνεις να βρεις ποιος φταίει. Βρες ποιο είναι το μονοπάτι που δίνει διέξοδο.
Όταν βλέπεις κάποιον να έχει μια αδυναμία, επαίνεσέ τον ότι έχει την αντίστοιχη αρετή. (Ισαάκ ο Σύρος)
Να χαιρόμαστε περισσότερο την παρουσία του άλλου παρά τα λόγια του.
Τον αλκοολικό μόνο με έναν τρόπο μπορείς να τον θεραπεύσεις: με το να του προτείνεις καλύτερο κρασί.
Τα προβλήματα υπάρχουν, όχι για να τα λύνουμε, αλλά για να ταπεινωνόμαστε.
Ο κόσμος είναι όπως ένα κομμάτι γης με λουλούδια που από κάτω μπορεί να υπάρχουν τάφοι. Ο κόσμος είναι της πλήξης, ενώ ο Θεός της έκπληξης.
Όπως σε ένα χωράφι, αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι να καταπολεμήσουμε τα αγκάθια, αλλά να έχουμε καλή ανάπτυξη της καλλιέργειάς μας, έτσι και στη ζωή αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει δεν είναι η καταπολέμηση των παθών, αλλά η αγάπη μας προς τον Χριστό. Έτσι θα καταπολεμηθούν και τα πάθη.
Η ύπαρξη χωρίζεται: α) στο άκτιστο και β) στο κτιστό.
Η μητέρα φύση είναι πολύ γενναιόδωρη, αρκεί να την πλησιάσουμε με σεμνές και όχι αρπακτικές διαθέσεις.
Ενορία είναι, όταν λείψεις μια φορά από την Εκκλησία, κάποιος να σου τηλεφωνήσει, για να μάθει αν είσαι καλά. Οι δύο μεγαλύτεροι κίνδυνοι για το εκκλησιαστικό γεγονός είναι η παρεκτροπή του σε ιδεολογία ή σε ηθικισμό.
Οι τέσσερις αρχές στη Δύση παραδοσιακά ήταν (κι ακόμα είναι) οι εξής: α) η αρχή της αυθεντίας, β) η αρχή των ακαταμάχητων αποδείξεων, γ) η αρχή του ωφέλιμου αποτελέσματος και δ) η αρχή της πλειοψηφίας. Στην Ελλάδα η αλήθεια παραδοσιακά έβγαινε από την κοινωνία της εμπειρίας με την κατάθεση της προσωπικής μαρτυρίας του καθενός ("Πάντες ομογνωμούσιν και έκαστος μαρτυρεί").
Η διαφορά της θεωρητικής κατανόησης από την εμπειρία φαίνεται πολύ καθαρά στο παράδειγμα της μητρικής αγάπης, μεταξύ κάποιου που την έχει γευτεί και κάποιου που απλώς τη γνωρίζει θεωρητικά.
Αγάπη είναι η θεληματική αυτοπροσφορά η άνευ διεκδικήσεων. Αυτό είναι σταυρός και ανάσταση.
Κάθε πράγμα στον καιρό του ("Καιρός τω παντί πράγματι").
Τα μάτια αποκαλύπτουν εκείνο που είμαστε, ενώ το στόμα εκείνο που γίναμε.
Η Ορθοδοξία αποτελεί παράμετρο της εθνικής μας ιδιοπροσωπίας.
Η φοβία και η ανασφάλεια είναι άγνοια του Θεού.
Ο ρόλος της Εκκλησίας δεν είναι να κάνει καλούς ανθρώπους, αλλά τον κάθε άνθρωπο να τον κάνει θεό.
Ο κόσμος δεν δημιουργήθηκε, αλλά δημιουργείται. (Νικόλαος Λουδοβίκος)
Η αλήθεια του κόσμου είναι στο τέλος του. Στα έσχατα θα ξέρουμε τι είναι ο κόσμος και ο άνθρωπος. Δηλαδή δεν ισχύει αυτό που είπε ο Αριστοτέλης, ότι ο άνθρωπος είναι κάτι συγκεκριμένο. Τα φυσικά χαρακτηριστικά των όντων είναι διαπραγματεύσιμα, δεν είναι αναγκαστικά.
Η φύση (το είναι) είναι ένα ενεργούμενο γεγονός, ένας συνεχής διάλογος, μια υπαρξιακή συνεργία Θεού και ανθρώπου. Τα όντα δεν είναι μόνο, αλλά και πράττονται στην αλήθεια τους. Η φύση έχει έναν άκτιστο ορίζοντα, που την προσδιορίζει και την ποιεί συνεχώς. Η ενοχή βρίσκεται στην προαίρεση, όχι στη φύση.
Υπάρχουν δύο είδη ανόδου προς τον Θεό. Το ένα είναι φανταστικό (γίνεται διά του μυαλού). Το άλλο είναι πραγματικό (γίνεται μαζί με όλη την κτίση).
Η φύση της χάρης είναι η χάρη της φύσης.
Αυτό που μας μαθαίνει η χάρη του Θεού είναι η πληρότητα του φυσικού εν τω Θεώ.
Αυτό που έχει σημασία στην Ανάσταση του Χριστού είναι ότι ο Θεός μάς έδειξε τον τρόπο της ανάστασης.
Τα έσχατα είναι μια ανώτερη κατάσταση από την προ-πτωτική.
Η αφομοίωση του χριστιανισμού είναι ένα γεγονός που συνεχίζεται και σήμερα. Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε αφομοιώσει την πληρότητα του χριστιανικού πνεύματος. Ο βαθμός αφομοίωσης είναι άλλο πράγμα από την υπαρξιακή προσχώρηση.
Ο Αδάμ κλήθηκε να γίνει θεός, αλλά δεν άντεξε, αρνήθηκε να ωριμάσει (αυτή είναι η πτώση). Δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει τον πειρασμό της ισοθεΐας και θέλησε να κυριαρχήσει πάνω στον Θεό. Έπειτα ανέλαβε ο Θεός την πρωτοβουλία, αρχίζοντας με την ενσάρκωσή Του.
Η πτώση δηλώνει ότι αυτόματα, χωρίς ερωτικό τρόπο, κυριαρχικά θέλω να γίνω θεός.
Η Βασιλεία του Θεού είναι αυτά που δεν μπορεί να πει ο άνθρωπος.
Η Βασιλεία του Θεού είναι η "αεικίνητος στάσις".
Όπως η φύση είναι ιερή, έτσι και το φυσικό θέλημα είναι ιερό (ούτε ο Θεός ο ίδιος μπορεί να επέμβει). Όμως το γνωμικό θέλημα μπορεί να βελτιωθεί (π.χ. μέσω του πνευματικού μου). Μπορώ να κάνω το θέλημά μου μη ναρκισσιστικό, μη φίλαυτο.
Κάθε ον είναι μια πρόταση του Θεού στο πλάσμα Του, στην οποία το ίδιο το ον πρέπει να απαντήσει. Δεν μπορείς να γυρίσεις την πρόταση του Θεού πίσω, γιατί η ενέργεια αυτή είναι παρά φύσιν. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να απαντήσεις. Όπως όταν ένας νέος κάνει σε μια κοπέλα μία πρόταση. Η κοπέλα δεν μπορεί να τη θεωρήσει ως μη γενόμενη, μπορεί όμως να πει όχι εκμηδενίζοντάς την με την απάντησή της.
Αν προσθέσουμε όλα τα στοιχεία ενός ανθρώπου, δεν έχουμε έναν άνθρωπο, αλλά κάτι που κατά πολύ υπολείπεται του ανθρώπου. Ο άνθρωπος είναι κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των στοιχείων του.
Ο άνθρωπος είναι κατά χάριν άπειρος. Μετέχει στην κτίση του Θεού, όπως το παιδί μετέχει στην περιουσία του πατέρα του.
Τα πάθη είναι δυνάμεις της φύσης και άρα είναι φτιαγμένα από τον Θεό. Γι’ αυτό δεν θέλουμε να εξαφανιστούν, αλλά να μεταμορφωθούν. Είναι τρομερό να πετάς μαζί με τα νερά και το μωρό. Χρειάζεται να γίνει λεπτή επέμβαση, ώστε τα πάθη να προσανατολιστούν προς τον Θεό.
Ο άνθρωπος είναι κατά χάριν άναρχος και ατελεύτητος.
Στον Αυγουστίνο το κακό είναι μέρος της φύσης του ανθρώπου. Στην πατερική παράδοση το κακό δεν είναι μέρος της φύσης του ανθρώπου, αλλά η ελευθερία του ανθρώπου είναι αυτό που αρρωσταίνει. Στη Δύση η αμαρτία είναι στη φύση. Στην Ανατολή η αμαρτία είναι στην προαίρεση.
Ο Αυγουστίνος έκανε το λάθος να πει ότι το κακό εφευρέθηκε από τον άνθρωπο. Το κακό δεν εφευρέθηκε από κανένα ον.
Μόνο Αυτός που εξήγαγε τον κόσμο από το μηδέν μπορεί να τον κρατήσει πάνω από το μηδέν.
Ο άνθρωπος είναι ένα γίγνεσθαι. Δεν ξέρουμε τι είναι. Σίγουρα όμως είναι εικόνα Θεού. Το είναι με το γίγνεσθαι είναι απολύτως δεμένα.
Τα όντα είναι διάλογοι, όχι μονόλογοι.
Υπάρχει η θέση, αλλά πρέπει να υπάρξει και η αντίθεση, για να υπάρξει η σύνθεση.
Δεν με ενδιαφέρει η αιώνια ζωή. Με ενδιαφέρει η αιώνια ζωτικότητα. (Νίτσε) Θεολογία είναι η συνουσία Θεού και κτίσης.
Ο Θεός είναι μέσα στην κτίση. Είναι μέσα στον κάθε άνθρωπο.
Ο Θεός δεν είναι αναγκαιότητα του νου. Είναι εμπειρία. Η κοινωνία με τον Θεό μού δίνει μια εμπειρία του απείρου, του όλου.
Οι επιστήμονες λένε ότι δεν θα υπάρξει ποτέ γονίδιο της κακίας ή της ηθικής. Άρα επιστημονικά η ελευθερία της φύσης μας δεν κινδυνεύει.
Το κακό είναι ένα μη ον, που όμως υπάρχει. (Πλάτων) Το κακό (δηλαδή το μηδέν) είναι ένας πραγματικός κίνδυνος για το είναι μου.
Οι επιστήμονες λένε ότι ο άνθρωπος προσδιορίζεται από: α) τα γονίδια, β) το περιβάλλον, γ) τα τυχαία γεγονότα και δ) το επίπεδο της ελευθερίας.
Το πιο σημαντικό ερώτημα είναι αν η φύση μπορεί να μπει σε μια άλλη προοπτική, η οποία να τη δικαιώνει και να την πλουτίζει.
Η πνευματική πορεία ενός ανθρώπου μπορεί να μεταβάλει ακόμα και την κληρονομικότητά του.
Το καλό που έχει η εποχή μας είναι ότι οι οριακές εμπειρίες είναι εμπειρίες των πολλών. Αυτό θα δημιουργήσει καταστροφές, αλλά θα δημιουργήσει και αναστροφές. Βρισκόμαστε στην εποχή του τέλους της ηθικής και της αρχής της θεολογικής οντολογίας.
Η διήγηση της Γενέσεως δεν ερμηνεύεται κατά γράμμα. Είναι μια αλληγορική διήγηση. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι πώς φτιάχτηκε ο κόσμος, αλλά ποιος τον έφτιαξε.
Το κακό υπήρχε πριν από την πτώση.
Το ότι δεν ξέρω τι μου γίνεται είναι ένα δράμα, τις συνέπειες του οποίου πληρώνω πρώτα εγώ και έπειτα όλοι οι άλλοι.
Ποιητικά συνυπάρχουμε.
Σύμφωνα με τους Πατέρες, δεν γνωρίζουμε τι είναι ο άνθρωπος. Είμαστε εικόνες ενός Θεού, που είναι απροσδιόριστος και πολύ μεγάλος. Αυτή η έλλειψη ορισμού ελευθερώνει τον άνθρωπο από τα πρέπει.
Ο Θεός δίνει στον άνθρωπο τα πάντα και απολύτως. Ένας λόγος που το κάνει είναι και για να μην κατέχεται ο άνθρωπος από αυτά.
Ο σκοπός της απόκτησης παιδιών είναι να τα αγαπήσουμε.
Αυτό που θέλει ο Θεός για μας είναι να ανθίσουμε, όπως ανθίζουν τα λουλούδια. Άπαξ και ανθίσουμε, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι Κάποιος μας αγαπάει χωρίς λόγο.
Εάν υπάρχει μια αγάπη που είναι καθαρή προσφορά-δοτικότητα, δηλαδή που απλά προσφέρεται, τότε τα πάντα ανατρέπονται.
Το ότι ο Θεός είναι Τριάδα σημαίνει ότι έχει την αλήθεια, την αγάπη και το νόημά Του μέσα στη σχέση. Μάλιστα αυτή η αγάπη είναι τόσο βαθιά, που μιλάμε για ομοούσια Τριάδα. Εμείς δεν μπορούμε να αγαπήσουμε τόσο τον άλλον, ώστε να γίνουμε ο άλλος και να υπάρχουμε επειδή υπάρχει ο άλλος. Η δομή της υπέρτατης αγάπης που υπάρχει στην Αγία Τριάδα είναι και δομή της υπέρτατης αυτάρκειας. Και όταν αυτή η Τριαδική αγάπη φτάσει στο αποκορύφωμά της, γεννά κι άλλα όντα, τα οποία δεν μοιάζουν μεταξύ τους και τα οποία είναι τόσο ελεύθερα, που μπορούν ακόμα και να αρνηθούν τον Θεό. Μόνο αυτού του είδους η αγάπη μπορεί να αφήσει τον άλλον παντελώς ελεύθερο. Ο Θεός δεν επενδύει στην αγάπη Του. Είναι η απόλυτη κένωση, η πλήρης αυτοάρνηση.
Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία είχε σκληρότητα πλάι στο μεγαλείο της και κατέρρευσε, διότι είχε την εμπειρία ουράνιων πραγμάτων που δεν μπορούσε να φτάσει. Σύμφωνα με αυτήν ο άνθρωπος δεν μπορεί να συνδιαιωνήσει την ψυχή με το σώμα.
Κατά τους Πατέρες, η ψυχή δεν είναι άυλη, αλλά είναι άυλη μόνο σε σχέση με το σώμα. Άυλος είναι μόνο ο Θεός.
Αφού το κατ’ εικόνα αναφέρεται σε όλο το ανθρώπινο ον, δεν μπορούμε να πετάξουμε τίποτα από τον άνθρωπο. Άρα τον Θεό μπορούμε να Τον προσεγγίσουμε μόνο ολόκληροι, όχι με κάποιο μέρος μας. Αφού με έπλασε ολόκληρο ο Θεός, τότε μπορεί και να με σώσει ολόκληρο, που σημαίνει να υπάρχω ολόκληρος απέναντί Του σε μια αιώνια κοινωνία διαλόγου και αγάπης.
Οι χριστιανοί δεν περιορίζονται σε μια δήθεν πνευματική σχέση με τον Θεό, αλλά λατρεύουν τον Θεό.
Ο κάθε άνθρωπος είναι ένα μεγάλο δώρο στον εαυτό του, που έχει αρχή, αλλά δεν έχει τέλος. Ο Θεός όμως δίνει στον άνθρωπο ένα δεύτερο πολύ μεγάλο δώρο, που είναι ο κόσμος. Αλλά δίνει και ένα τρίτο πολύ μεγάλο δώρο, που είναι η κοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Τέλος, δίνει και ένα τέταρτο πολύ μεγάλο δώρο, που είναι η Εκκλησία, η προοπτική ο κάθε άνθρωπος και ο κόσμος να γίνουν σώμα Του, η αιώνια προοπτική στα προηγούμενα δώρα Του.
Ο Θεός μάς έδωσε τη δυνατότητα να χαιρόμαστε την πληρότητα της εικόνας Του στον άλλον άνθρωπο.
Ο Θεός μάς προσφέρει συνέχεια δυνατότητες να βγούμε από τον εαυτό μας, να κοιτάξουμε έξω μας και να γίνουμε σοφότεροι.
Η ενσάρκωση του Θεού αποδεικνύει ότι η αγάπη Του είναι χωρίς όρια και ότι δεν απαιτεί τίποτα για τον εαυτό της.
Με την ευχαριστιακή πνευματικότητα ο άνθρωπος ευχαριστεί τον Θεό, όχι γιατί ο Θεός θέλει ο άνθρωπος να Τον ευχαριστεί (για να γίνει πιο Θεός), αλλά γιατί ο άνθρωπος θέλει να γίνει όμοιος με τον Θεό.
Η ευχαριστιακή πνευματικότητα έχει ένα χαρακτηριστικό πολύ σημαντικό, που είναι ο διάλογος. Ο διάλογος γίνεται με τον Θεό, αλλά γίνεται και με τους άλλους ανθρώπους. Το τέλος του διαλόγου είναι να γίνει ο άνθρωπος σαν τον Θεό. Να γίνει δηλαδή ομοούσιος με τους άλλους. Να μην μπορεί και να μη θέλει να χωριστεί από τους άλλους.
Η προσευχή είναι η δική μου απάντηση στον λόγο του Θεού.
Στο ερώτημα "γιατί δεν προσευχόμαστε" μια απάντηση είναι ότι δεν βλέπουμε ποιος είναι πίσω από τα όντα του κόσμου. Η ουσία της πτώσης του κόσμου είναι ότι βλέπει τα δώρα, αλλά δεν βλέπει τον Δωρεοδότη.
Ο Θεός μάς μιλάει συνέχεια, όπως μιλάνε σε αυτούς που βρίσκονται σε λήθαργο, για να τους ξυπνήσουν. Μερικές φορές μας ρίχνει και κάποιο χαστούκι, δηλαδή επιτρέπει κάποιον πειρασμό (τους χρειαζόμαστε κι αυτούς). Κι όταν ο άνθρωπος αρχίζει να μιλάει, καταλαβαίνει πώς και γιατί ο Θεός έκανε ό,τι έκανε. Τότε ο ασήμαντος αυτός άνθρωπος αρχίζει να γίνεται σοφός και άγιος, ένα βασιλικό δημιούργημα στη Βασιλεία του Θεού, που συγκυβερνά μαζί με τον Θεό τον κόσμο.
Η Βασιλεία του Θεού είναι μια αρχή, όχι ένα τέλος. Ο άνθρωπος πάντα θα έχει κάτι να κάνει. Στη Βασιλεία του Θεού δεν υπάρχει πλήξη.
Η συμφιλίωση με τον θάνατο είναι εντελώς αντιχριστιανική. Το γεγονός του θανάτου είναι τραύμα για τον άνθρωπο και είναι κάτι που ο Θεός δεν το θέλει.
Ο άνθρωπος χωρίς το σώμα είναι ένα φάντασμα και χωρίς την ψυχή είναι ένα πτώμα.
Η ψυχή υποφέρει μετά τον θάνατο. Παρηγορείται μόνο από το Άγιο Πνεύμα και αναμένει την ανάσταση του σώματος. Εν Αγίω Πνεύματι αυτή η λύπη της ψυχής γίνεται μέγιστη χαρά.
Η χάρη του Αγίου Πνεύματος δεν καταργεί τις φυσικές δυνάμεις. Αντίθετα, τις αποκαθιστά. Τις κάνει καθαρότερες και ισχυρότερες.
Η μόνη ερώτηση που θα μας κάνει ο Θεός στα έσχατα είναι: "Γιατί ήρθες μόνος σου εδώ; Πού είναι οι άλλοι;".
Κατά την κρίση του κάθε ανθρώπου στα έσχατα θα ερωτηθούν οι άλλοι άνθρωποι. Άρα η κρίση του ανθρώπου στα έσχατα θα είναι αντικειμενική και θα γίνει μεταξύ των ανθρώπων.
Ο ζυγός της κρίσης του καθενός είναι η γνώμη του. (Μάξιμος ο Ομολογητής)
Πάρα πολλά από τα ψυχοσωματικά νοσήματα έχουν ως αίτιο το ασυνείδητο μίσος.
Η αγάπη σιγά σιγά βελτιώνει την ψυχοσωματική κατάσταση του ανθρώπου και κάνει τον κόσμο παράδεισο.
Άλλο ο μοναχισμός και άλλο η μοναξιά.
Το μυστήριο του σταυρού είναι η διαδικασία της εξόδου από τη φιλαυτία. Ο άνθρωπος που μπαίνει σε αυτή τη διαδικασία πονάει πολύ, γιατί τραυματίζεται ο ναρκισσισμός του, παθαίνει δηλαδή αυτό που φοβάται περισσότερο από όλα.
Ο δρόμος της χάρης έχει ως προϋπόθεση την προαίρεση του ανθρώπου να μην πει όχι στα ναρκισσιστικά τραύματα. Βέβαια, αυτό που παίρνει ο άνθρωπος είναι πολύ περισσότερο από αυτό που δίνει.
Η αγάπη κατορθώνεται ως εκ θαύματος.
Οφείλουμε πρώτα να ξεκαθαρίσουμε αν ο γάμος είναι ο στόχος της ζωής μας ή το μέσο για τον στόχο της ζωής μας, που είναι ο Θεός.
Οι άνθρωποι που οδεύουν για γάμο να παίρνουν την απόφαση ότι θα αγωνίζονται να ελκύουν τη χάρη του Θεού.
Αγάπη στην οικογένεια σημαίνει ότι δημιουργώ διακριτικά τις προϋποθέσεις στον άλλον, ώστε να ποθήσει τον Θεό. Πάνω σε αυτό να θυμόμαστε πάντα ότι διδάσκουμε χωρίς να διδάσκουμε.
Η ενασχόληση με την αμαρτία είναι δαιμονική. Να λέμε το "ήμαρτον" και να προχωρούμε.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του ανθρώπου είναι ότι ζητάει την αναγνώριση και την επιβράβευση των άλλων.
Μπορούμε να βοηθήσουμε τον άλλον, αν του δώσουμε την άνεση να μας πλησιάσει και αν τον εμπνεύσουμε. Δεν χρειάζεται να έχουμε άγχος.
Η μεγαλύτερη αγάπη και εκτίμηση και ο βαθύτερος σεβασμός που μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας είναι το να πενθούμε για την έλλειψη του Θεού από μέσα μας.
Το πρόσωπο του ανθρώπου κρίνεται από το τι θεωρεί ο άνθρωπος μακάριο θησαυρό της ζωής του. Ό,τι θεωρεί ο άνθρωπος μακάριο θησαυρό της ζωής του, με αυτό ταυτίζεται.
Τον ταπεινό δεν μπορεί να τον νικήσει κανείς, γιατί έχει αποδεχθεί την ήττα του και την έχει καταθέσει στην αγάπη του Θεού.
Ο υπερβολικά ναρκισσιστής έχει συνεχώς ανάγκες. Γι’ αυτό είναι πολύ φτωχός και δεν μπορεί να αναπαύσει τον άλλον.
Τον Θεό δεν Τον ανακαλύπτουμε με τη λογική μας, αλλά Τον συναντούμε με τη χάρη Του. Η λογική μου δεν είναι αυτό που θα ανακαλύψει, αλλά αυτό που θα περιγράψει τα θαυμάσια του Θεού.
Αυτό που κρίνει αν κάτι πάει καλά (π.χ. Εκκλησία, οικογένεια) είναι το αν υπάρχει ενότητα.
Τα δώρα του Θεού σε έναν είναι δώρα του Θεού σε όλη την Εκκλησία.
Η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται σε αυτούς που είναι ικανοί να τη δεχτούν.
Η θεμελιώδης χριστιανική εσχατολογία καταστρέφεται είτε από την αισιοδοξία, που οδηγεί στην ουτοπία, είτε από την απαισιοδοξία, που οδηγεί στην απόδραση.
Αν υπάρχουν δύο αιρετικές λέξεις στο χριστιανικό λεξιλόγιο, αυτές είναι οι λέξεις "αισιοδοξία" και "απαισιοδοξία". Αυτά τα δύο πράγματα είναι τελείως αντι-βιβλικά και αντι-χριστιανικά.
Η πίστη μας στηρίζεται σε δύο αποκαλύψεις: α) ο Θεός αγάπησε πολύ τον κόσμο και β) ο έκπτωτος κόσμος μυστικά λυτρώθηκε.
Αν θέλετε να μάθετε για όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο, ξεκινήστε ευχαριστώντας τον Θεό. Έτσι δεν θα πέσετε στην αίρεση της αναγωγής του ανθρώπου σε οικονομία και σεξουαλική φύση. Τότε θα ξέρετε ότι ο άνθρωπος έγινε άνθρωπος, όχι επειδή ανακάλυψε τον τροχό - όσο σημαντικό και αν ήταν αυτό. Όχι επειδή είναι ο Homo Sapiens ή επειδή ανακάλυψε τη λογική του Αριστοτέλη. Έγινε όμως άνθρωπος, όταν έγινε ο Homo Adoratus, ο άνθρωπος που ευχαριστεί. Ο άνθρωπος που δεν λέει στον Θεό "το δικαιούμαι, είναι συνταγματικό μου δικαίωμα να έχω πάντα αυτό ή εκείνο". Είναι ο άνθρωπος που ευχαριστώντας τον Θεό ξαφνικά αναφωνεί "πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης Σου".
Η πορεία του Χριστού είναι αντίθετη εκείνης του Αδάμ. Ο Αδάμ θέλησε να ανέλθει αφ’ εαυτού και να γίνει ίσος με τον Θεό. Ως εκ τούτου έπεσε σε βαθμό απώλειας. Ο μετανοών όμως πορεύεται προς τα κάτω κατά το παράδειγμα του δεύτερου Αδάμ, του Κυρίου. Και όταν φθάσει στο μηδέν της ταπείνωσης, γίνεται υλικό κατάλληλο για αναδημιουργία. Είναι ίδιον στον Θεό των χριστιανών να δημιουργεί εκ του μηδενός.
Η ευλογία της σχέσης είναι ότι με θέτει αντιμέτωπο με την ελευθερία μου, με το πρόσωπό μου.
Δείκτης της στάσης μου προς τον Θεό είναι η τοποθέτησή μου ως προς τον σύντροφό μου.
Ο άνθρωπος που αναζητεί τον Θεό αναπτύσσει τη γνωστική ικανότητα να γνωρίζει, εν τη αγάπη του Θεού, τον άλλον.
Δυστυχώς επικρατεί στον κόσμο η ατομοκεντρική αντίληψη "αφού αυτός δεν κάνει κακό σε μένα, ας κάνει ό,τι θέλει, ας αυτοκτονήσει ακόμη".
Σε μια σχέση να με ενδιαφέρει πώς να ευχαριστήσω, να ικανοποιήσω και να δώσω χαρά στον σύντροφό μου, όχι τι μπορώ να κερδίσω-αρπάξω από αυτή τη σχέση.
Το ουσιώδες στην ενότητα της σχέσης είναι η προσφορά. Οφείλω όμως πρώτα να καταλάβω τι χρειάζεται πραγματικά ο άλλος, για να μπορέσω διακριτικά να του το δώσω.
Το φρόνημα του Χριστού δίνει τη δυνατότητα να μεταμορφώνονται τα πάντα, ακόμα και τα πράγματα. Με το φρόνημα του Χριστού μεταμορφώνεται και αυτός που δίνει, αλλά και αυτός που παίρνει από αυτόν.
Ο νόμος προστατεύει τα άτομα, δεν θεραπεύει όμως τη σχέση.
Η αποξένωση δημιουργείται από την αίσθηση ότι ο άλλος με χρησιμοποιεί, με βλέπει ως αντικείμενο.
Σε μια σχέση η πίεση που ασκείται από τον έναν στον άλλον, ακόμη και στο όνομα της αγάπης, σκοτώνει την αγάπη.
Μόνο μέσα στην ελευθερία μπορεί να επιτευχθεί ενότητα και αγάπη.
Η αγάπη και η υπακοή εμπνέονται. Δώσε στον άλλον τη δυνατότητα να σε απατήσει, για να μη σε απατήσει ποτέ.
Η ελευθερία του πνεύματος γεννά την αγάπη.
Πρέπει να υπερβούμε το συμφέρον μας, για να βρούμε το αληθινό μας συμφέρον.
Όλοι είμαστε διαφορετικοί (όχι ίδιοι, όχι ίσοι), αλλά όλοι είμαστε εξίσου σημαντικοί.
Ο σεβασμός, η κατανόηση και η αυθεντικότητα είναι βασικές δεξιότητες της επικοινωνίας.
Σεβασμός σημαίνει να πιστεύουμε ότι ο άλλος άνθρωπος είναι σημαντικός, αξιόλογος, πολύτιμος, μοναδικός.
Κατανόηση σημαίνει ότι είμαστε ικανοί να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του άλλου και να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ενέργειες και τα πιστεύω του σημαίνουν κάτι γι’ αυτόν, έστω κι αν σε εμάς φαίνονται παράξενα.
Αυθεντικότητα σημαίνει ότι μπορούμε να εμπιστευθούμε αυτό που βλέπουμε στον άλλον, ότι κρατάμε τον λόγο μας και ότι είμαστε ανοιχτοί με τους ανθρώπους.
Δεν θέλω να γίνω καλύτερος από κανέναν. Θέλω να γίνομαι καλύτερος κάθε μέρα από τον εαυτό μου.
Κοσμικό είναι καθετί που δεν συνδέεται με την πηγή της ζωής, που είναι ο Θεός, καθετί που δεν μας ενεργοποιεί την αγάπη προς τον Θεό.
Η ευθύνη του ανθρώπου είναι που δεν ψάχνει τον Θεό. Όχι που δεν ξέρει αν κάτι είναι σωστό ή λάθος-αμαρτία. Η χαρμολύπη φέρνει την αίσθηση της ζωής.
Ο πόνος δεν είναι τόσο κακός. Όταν το σώμα του αρρώστου δεν πονάει, οι γιατροί ανησυχούν, ενώ όταν αυτό αρχίζει να πονάει, οι γιατροί χαίρονται, γιατί ο άρρωστος δείχνει ότι έχει ζωή.
Αυτοί που πενθούν για τις αμαρτίες τους (γιατί δεν έχουν το όντως αγαθόν, δηλαδή τον Θεό) είναι μακάριοι, γιατί αυτοί θα παρηγορηθούν ("Μακάριοι οι πενθούντες ότι αυτοί παρακληθήσονται").
Ο λόγος που πενθώ δηλώνει πού είναι στραμμένη η γνώση μου και η ελευθερία μου. Όταν ο άνθρωπος δεν έχει πόνο για την απώλεια του Θεού, είναι χαμένος.
Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να σε πείθουν για την αγάπη τους, χωρίς όμως η αγάπη τους να αποδεικνύεται πρακτικά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν αναλαμβάνουν το προσωπικό κόστος που έχει η αληθινή αγάπη. Η φτώχεια του πνεύματος, το να λέμε "ας είναι ευλογημένο", είναι ταπείνωση.
Με τις ψυχοθεραπευτικές μεθόδους συνήθως κάνουμε διάγνωση, όχι θεραπεία.
Το Άγιο Πνεύμα δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί, για να λάβουμε κάτι καλό. Το ίδιο το Άγιο Πνεύμα είναι καλό.
Επειδή νομίζουμε ότι εμείς κανονίζουμε τα πράγματα, αυτά ποτέ δεν κανονίζονται.
Συζυγία σημαίνει ενότητα, αλλά όχι σύγχυση προσώπων.
Ο Θεός έπλασε τον κάθε άνθρωπο με μια ιδιαίτερη αξία.
Μέσα από μια πολεμική λογική ο άνθρωπος δεν μπορεί να βρει τίποτα καλό στον γάμο.
Ο άνθρωπος χρειάζεται να βρει τη ζωή, για να μπορέσει να τη μοιραστεί με τον άλλον.
Μόνο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος μπορεί να υπάρχει αληθινή ενότητα στον γάμο. Για να έρθει η χάρη του Αγίου Πνεύματος, προϋπόθεση είναι ο σεβασμός του άλλου προσώπου.
Και οι κουνέλες κάνουν παιδιά. Σημασία όμως έχει το πώς μεγαλώνουμε, το πώς μορφώνουμε τα παιδιά.
Οι περισσότερες γυναίκες έχουν το στοιχείο της αυταρέσκειας και το έχουν από πολύ μικρή ηλικία. Θέλουν να είναι αρεστές. Αυτό το στοιχείο φέρνει πολλά προβλήματα στη ζωή τους.
Ό,τι ζούμε να το ζούμε θεοφιλώς.
Μόνο ο άνθρωπος που νιώθει αυτοεκτίμηση μπορεί να δώσει, μπορεί να προσφέρει.
Ζω σημαίνει αγαπώ.
Ο σύντροφός μας και τα παιδιά μας είναι οι βοηθοί μας στην πορεία μας προς τον Θεό.
Να μάθουμε να κατανοούμε βαθύτερα τον άλλον άνθρωπο. Η κατανόηση του άλλου είναι το βασικό στοιχείο σε μια σχέση.
Όταν κάποιος δεν μας συμπεριφέρεται καλά, μας βοηθάει να κατανοήσουμε την κατάστασή του.
Αυτό που μας γεμίζει με το Άγιο Πνεύμα πιο γρήγορα από οτιδήποτε άλλο είναι το να συγχωρούμε αυτόν που μας αδίκησε και το να αγαπάμε τον εχθρό μας.
Πριν πούμε σε κάποιον να κόψει ένα πάθος, να τον πείσουμε ότι έχει αξία, ότι είναι φτιαγμένος για τον Θεό.
Η συναίσθηση της αμαρτωλότητάς μας έχει να κάνει με τη συναίσθηση (με το πένθος) του εκτροχιασμού μας από αυτό για το οποίο είμαστε φτιαγμένοι. Από αυτή τη συναίσθηση και από τον ταυτόχρονο θάνατο του εαυτού μας γεννιέται η ζωή μέσα μας.
Η απαίτησή μας ο άλλος να είναι όπως εμείς φανερώνει την αδυναμία μας να αγαπήσουμε.
Να μάθουμε να είμαστε ευθείς και έντιμοι.
Όταν εκδηλώνουμε την οργή μας, να το κάνουμε με θετικό τρόπο. Αν όμως ο τρόπος εκδήλωσης της οργής μας είναι αρνητικός, να απολογούμαστε.
Ο βαθύς σεβασμός του άλλου ανθρώπου γεννά τη διάκριση πώς θα του φερθούμε.
Πραγματική πραότητα είναι η απουσία εσωτερικής ταραχής στη σχέση μου με τον άλλον άνθρωπο. Για να γίνει αυτό, απαιτείται η γνώση του άλλου ανθρώπου και η γνώση του εαυτού μου. Πραότητα σημαίνει ζωντανή σχέση με τον άλλον άνθρωπο.
Να οργιζόμαστε χωρίς να αμαρτάνουμε, δηλαδή να οργιζόμαστε ως φανέρωση της αγάπης μας και όχι ως εκδήλωση μιας εμπαθούς κατάστασης ("Οργίζεσθε και μη αμαρτάνετε").
Ο Θεός, αν έχουμε ζωντανή σχέση μαζί Του, μας δείχνει πολλούς τρόπους να αντιμετωπίσουμε τις δύσκολες καταστάσεις που μας παρουσιάζονται στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.
Για να βλαστήσει η αγάπη, πρέπει να εξαλειφθεί η ιδιοτροπία.
Βασικά για μια συζυγία είναι:
α) Να πείσουμε τον σύντροφό μας ότι αυτός κατέχει την πρώτη θέση στη ζωή μας, είτε έχει χαρίσματα είτε δεν έχει. Να αποδεχόμαστε και να αναγνωρίζουμε τον σύντροφό μας, για να μπορέσει να βρει την αυτοαξία του. Να στεκόμαστε έτσι που να βγάζουμε στην επιφάνεια την αξία του συντρόφου μας, να τον τιμούμε. Αυτή είναι η άσκηση του ζευγαριού.
β) Καθένας από τους δύο συντρόφους να αισθάνεται ότι έχει προσωπική αξία, ότι στέκεται στα πόδια του και ότι είναι χρήσιμος και χωρίς τον σύντροφό του, άρα ότι μπορεί να προσφέρει στον σύντροφό του. Η ιδεώδης απόσταση φέρνει το ιδεώδες πλησίασμα.
γ) Να συνεχίσουμε την προσωπική μας φροντίδα και ανάπτυξη και να μη στερήσουμε από τον σύντροφό μας αυτό που τον αναπαύει και τον αναπτύσσει. Όμως η προσωπική μας ανάπτυξη να γίνεται για τη σχέση και όχι για τον εαυτό μας. Το πρόσωπο αναπτύσσεται, όταν επενδύεται σε σχέσεις με άλλα πρόσωπα. Να μην είμαστε καθηλωμένοι σε αυτά που ξέρουμε, αλλά αντίθετα να συνεχίζουμε την πορεία της προσωπικής (πνευματικής κ.ά.) ανάπτυξης. Αυτό να το εντάσσουμε στη σχέση λαμβάνοντας υπόψη και τον σύντροφό μας (τις ανάγκες του, το πρόγραμμά του κτλ).
Στη δυσάρεστη συμπεριφορά του άλλου η οποιαδήποτε αντίδρασή μας, είτε είναι υποχωρητικότητα είτε είναι σύγκρουση, να έχει θετικά μηνύματα γι’ αυτόν.
Η ασθένεια συνδέεται με την αμαρτία.
Ο ταπεινός άνθρωπος οπουδήποτε κι αν βρίσκεται περνάει καλά.
Αυτός που είναι πλεονέκτης τα χάνει όλα.
Να μη συμβιβαζόμαστε με τη μετριότητα, με το συμβατικό.
Η δικαιοσύνη είναι καρπός της σχέσης, έχει προϋπόθεση τη γνώση του άλλου. Δεν είναι η σχέση καρπός της δικαιοσύνης.
Η αληθινή συγνώμη είναι η μετάδοση στον άλλον αυτού που μεταλάβαμε, δηλαδή της συγνώμης του Χριστού.
Ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη μόνο να φάει, αλλά και να σωθεί.
Κάθε ενέργειά μας να έχει ενότητα, να έχει μετάνοια και να είναι καρπός της σχέσης με τον Θεό.
Μας τρομάζει η ησυχία, γιατί αποκαλύπτει την εσωτερική μας κατάντια.
Μόνο τότε μπορεί να βρει ησυχία ο άνθρωπος, αν συνειδητοποιήσει ότι είναι μόνο αυτός και ο Θεός.
Το να σωθεί κάποιος είναι υπόθεση καθαρά δική του (ούτε του πνευματικού του ούτε κανενός άλλου).
Σε κάθε περίπτωση να δείχνουμε στον άλλον ότι μας είναι σημαντικός, ότι έχει αξία.
Το αληθινό μένει, το ψεύτικο χάνεται.
Θα χρειαστούμε λιγότερα λόγια πράττοντας το σωστό. Ο ζωγράφος διδάσκει πιο πολύ με τις ζωγραφιές του.
Πειθαρχία χωρίς δημοκρατία είναι βία. Δημοκρατία χωρίς πειθαρχία είναι αναρχία.
Η μεγαλύτερη αμαρτία του ανθρώπου είναι να μην έχει χαρά.
Ένα πράγμα ζητάει ο Θεός από μας: να λάβουμε αυτό που μας δίνει.
Αυτό που λέμε αμαρτία είναι η φιλαυτία. Εμείς οφείλουμε να μεταβάλουμε τη φιλαυτία σε αγάπη. Να μεταβάλουμε τη χωρίς λόγο αγάπη προς τον εαυτό μας σε έλλογη αγάπη και προς τον εαυτό μας και προς τον άλλον.
Το αντίθετο της αγάπης δεν είναι το μίσος, αλλά η φιλαυτία. Αγάπη προς τον άλλον σημαίνει να μην τον περιφρονώ, να μην τον εκμεταλλεύομαι και να μπαίνω σε αληθινή σχέση μαζί του.
Αγάπη είναι να μπεις στην κατάσταση του άλλου ανθρώπου και να ενεργοποιήσεις τα θετικά του στοιχεία.
Μέσα από την ταπείνωση βρίσκει την αληθινή του αξία ο άνθρωπος.
Άλλο η ταπείνωση και άλλο η μειονεξία και η κακομοιριά.
Βασικό στοιχείο του πνευματικού αγώνα είναι η χαρά.
Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε ένα σταθερό αίσθημα προσωπικής αξίας και να μην επηρεαζόμαστε από το αν μας αποδέχονται ή αν μας απορρίπτουν οι άλλοι άνθρωποι.
Χριστιανός είναι αυτός που δέχεται να εκτεθεί στον άλλον, για να έχει αληθινή σχέση μαζί του.
Η αρχή της σοφίας του Θεού είναι η επιείκεια και η πραότητα. (Ισαάκ ο Σύρος)
Η δικαιοσύνη ύστερα από ανταγωνισμό με τον άλλον δεν είναι αληθινή δικαίωση (δικαίωση του Θεού) γιατί δεν αναπαύει, δεν ελευθερώνει.
Η αιτία που συνήθως ένας άνθρωπος χωρίζει από έναν άλλον είναι η (κοσμική) δικαιοσύνη.
Ο Θεός αρνήθηκε ακόμη και την προσωπική Του αξιοπρέπεια, για να σωθούμε εμείς.
Είναι εύκολο να δείχνουμε ελεημοσύνη σε κάποιους ανθρώπους, είναι δύσκολο όμως να δείξουμε ελεημοσύνη σε αυτόν με τον οποίο συγκρουόμαστε.
Δεν γίνεται ελεημοσύνη χωρίς προσευχή και χωρίς μετάνοια.
Δεν μπορείς να προχωρήσεις πνευματικά, αν δεν δεις θετικά (χωρίς λογισμούς) τον άλλον άνθρωπο, γιατί μόνο έτσι ελκύεις τη χάρη του Θεού.
Πνευματικός θάνατος είναι η έλλειψη της χάρης του Θεού, η νέκρωση της σχέσης με τον Θεό.
Ο Θεός είναι ολόκληρος παντού και πάντοτε.
Οι άνθρωποι να μην απορρίπτονται ποτέ από τη σκέψη μας, αλλά τα λάθη τους να μην γίνονται ποτέ αποδεκτά από τη ζωή μας.
Ο Χριστός μίλησε στην αγία Φωτεινή (Σαμαρείτιδα). Δεν την έδιωξε.
Αυτός που ακολουθεί έναν βλάκα είναι πιο βλάκας.
Ό,τι μας βλάπτει να το απορρίπτουμε.
Η μασονία επίσημα τοποθετήθηκε εκτός Εκκλησίας στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ο σκοπός του πνευματικού αγώνα είναι να πλησιάσουμε τον Θεό και να αναπαυθεί η καρδιά μας.
Να αφήσουμε τον ψεύτικο λόγο ύπαρξης (και τρόπο ζωής) και να αναζητήσουμε τον αληθινό και τον αιώνιο. Να μην ακολουθούμε ναρκωτικούς τρόπους ζωής.
Αμαρτάνουμε, για να αισθανθούμε ότι δεν είμαστε μόνοι. Όμως στην πραγματικότητα δεν είμαστε μόνοι, όταν έχουμε τον Θεό.
Ελεημοσύνη είναι η διάθεση του ανθρώπου να δίνει στον άλλον, εφόσον έχει λάβει από το έλεος του Θεού.
Η ελεημοσύνη δεν είναι δική μας, αλλά όταν φαινόμαστε ελεήμονες, στην πραγματικότητα λειτουργούμε ως όργανα της ελεημοσύνης του Θεού.
Η μεγαλύτερη ελεημοσύνη είναι να δώσουμε στον άλλον την ελπίδα ότι μπορεί να ζήσει κι αυτός την παρουσία του Θεού.
Ο Θεός ξεπερνά τη γνώση. (Γρηγόριος Νύσσης)
Μέσα από τις ενέργειες του Θεού βλέπουμε την παρουσία Του και τη σοφία Του.
Οι περισσότεροι άνθρωποι θαυμάζουν την υγεία και λένε εγκώμια γι’ αυτήν, ενώ με τις πράξεις τους τη δηλητηριάζουν.
Άλλο να θαυμάζεις τον Δημιουργό και άλλο να Τον έχεις μέσα σου.
Σκοπός της πνευματικής ζωής είναι η όραση του Θεού. Όραση του Θεού είναι η ένωση με τον Θεό και η γνώση του Θεού.
Ο Θεός αποτύπωσε πάνω στον άνθρωπο τα μηνύματα της αγαθότητάς Του. Ο άνθρωπος όμως με την κακία του τα αμαύρωσε.
Ο Χριστός (η συνάντηση με τον Χριστό) είναι ο σκοπός. Η άσκηση είναι ο τρόπος.
Η θρησκεία είναι πάντοτε ο πειρασμός της Εκκλησίας. (Χρήστος Γιανναράς)
Όταν η διακονία της Εκκλησίας γίνει εξουσία, η Εκκλησία είναι ήδη θρησκεία.
Το ευχαριστιακό δείπνο είναι ο καινούριος τρόπος ύπαρξης. Η βίωση της ζωής μας όχι ως δουλεία στη φύση, αλλά ως αγάπη.
Τα μυστήρια της Εκκλησίας είναι φανέρωση του ευχαριστιακού τρόπου της ύπαρξης ένσαρκων αδελφών σε συγκεκριμένη κοινότητα, σε δεδομένο χρόνο και χώρο.
Πρόσωπο είναι η υπόσταση της φύσης, δηλαδή η κάθε συγκεκριμένη ύπαρξη, η οποία πραγματοποιεί τα γνωρίσματα της φύσης με τρόπο μοναδικό, ανόμοιο κι ανεπανάληπτο.
Η υπέρτατη μορφή ελευθερίας είναι η αγάπη. Δεν μπορείς ποτέ να αγαπήσεις αναγκαστικά-υποχρεωτικά. Αγαπάς, επειδή ελεύθερα επιλέγεις την έξοδο από το εγώ και το δόσιμο στον άλλον.
Η θρησκεία αντιπροσωπεύει την αναγκαιότητα, ενώ η Εκκλησία ευαγγελίζεται την ελευθερία.
Η Εκκλησία προτείνει την ελευθερία από την αναγκαιότητα της φύσης.
Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν εκκλησία την εκκλησία του δήμου. Η εκκλησία του δήμου δεν ήταν απλώς μια συνέλευση των πολιτών, για να εκφέρουν γνώμες, να κρίνουν και να πάρουν αποφάσεις. Πριν από οτιδήποτε άλλο, ήταν η συγκρότηση και η φανέρωση της πόλης. Η πραγματοποίηση και η φανέρωση ενός άλλου τρόπου συνύπαρξης και συλλογικότητας. Αυτή η συνύπαρξη δεν βασιζόταν στην προτεραιότητα της χρείας, δηλαδή της κοινωνίας των αναγκών, αλλά στην προτεραιότητα της κοινωνίας του αληθούς.
Εάν οι αρχαίοι Έλληνες κομίζουν κάτι καινούριο στην ιστορία της ανθρωπότητας, είναι ότι βάζουν για πρώτη φορά ως στόχο της συλλογικότητας όχι τη χρησιμότητα, αλλά το κατ’ αλήθειαν. Δηλαδή τη συμβίωση σύμφωνα με όρους που δεν γνωρίζουν μεταβολή, φθορά, θάνατο. Αυτό ιδρύει την πόλη και την πολιτική επιστήμη-τέχνη.
Η θρησκεία είναι φυσική-ενστικτώδης ανάγκη. Η λογική της είναι βιολογικά καθορισμένη. Θέλει να ερμηνεύσει το ανεξήγητο, να τιθασεύσει το ανεξέλεγκτο, να συγκαλύψει το αναπότρεπτο. Κάθε θρησκεία διατυπώνει μεθοδικά τα δόγματά της, τις αναντίρρητες αλήθειες της. Οργανώνει συστηματικά την ηθική της, τις κωδικοποιημένες εντολές της. Η θρησκευτικότητα είναι από τη φύση της (όπως η πείνα, η αναπαραγωγή, ο φόβος του θανάτου) υπόθεση ατομική. Ο θρησκευόμενος λειτουργεί με κέντρο το εγώ του (ατομική ελευθερία, ατομικά συναισθήματα, ατομική σωτηρία). Τα γνωρίσματα της θρησκείας είναι το θαύμα, το μυστήριο και το κύρος. Και τα τρία αναιρούν την ελευθερία. Ακριβέστερα οδηγούν στην ηδονική αυτοπαραίτηση από την ελευθερία. Και τα τρία στηρίζουν την εξουσία. Η θρησκεία γίνεται θεσμός και αγωνίζεται για την εξουσιαστική θωράκισή της με ιεροποίηση ιδεών, φανατισμό, κάποτε με φονταμενταλισμό.
Η Εκκλησία δεν συνιστά μια καινούρια θρησκεία. Αποτελεί έναν τρόπο σχέσεων κοινωνίας. Ο τρόπος αυτός είναι ένα άθλημα: το άθλημα να συνυπάρχουμε οι άνθρωποι χωρίς τους περιορισμούς της φυσικής αναγκαιότητας, να αληθεύει η ύπαρξη υπερβαίνοντας τη φθορά. Τα μέλη της Εκκλησίας προσλαμβάνουν την τροφή (το ψωμί και το κρασί), όχι για να διαιωνίσουν τον θάνατο, αλλά για να κοινωνήσουν στο στοιχειώδες, πλην ύψιστο, επίπεδο της ζωής. Το δείπνο τους είναι ευχαριστία στον Χριστό, τον χορηγό της ζωής και της τροφής. Ο Χριστός δείχνει σε όσους Τον εμπιστεύονται έναν ένσαρκο τρόπο ύπαρξης: την αγάπη. Η αγάπη δεν είναι αγαθοεργία. Είναι η κοινωνία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Είναι η ελευθερία από τους περιορισμούς της πίστης. Αυτή την ελευθερία μαρτυρούν τα σημεία του Ιησού. Δεν είναι θαύματα, καταναγκαστικά πειστήρια μιας μαγικής δύναμης. Κορυφαίο σημείο ενός άλλου τρόπου ύπαρξης, η Ανάσταση του Χριστού. Το Ευαγγέλιο της Ανάστασης γνωστοποιεί αυτό τον τρόπο: την υπέρβαση του θανάτου. Και όσοι εμπιστεύονται τους μάρτυρες της Ανάστασης εμπλέκονται σε μια εμπειρία σχέσης. Γίνονται με τη σειρά τους μάρτυρες μιας σχέσης βιωμένης. Η γλώσσα μόνο να σημάνει μπορεί αυτή τη σχέση ("Έρχου και ίδε"). Αλλά ένα άθλημα συνείδησης, μια γνώση βιωμένη, μια σχέση αμφίκρημνη, δεν γίνεται να μεταποιηθούν σε δογματική διδασκαλία. Ούτε τα μέλη μιας σχέσης θεμελιωμένης στην εμπιστοσύνη και στην αγάπη γίνεται να μεταλλαχθούν σε εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους. Δίχως την ανατροπή των όρων του εξουσιαστικού φαινομένου δεν μπορεί να υπάρχει εκκλησιαστικό γεγονός. Όπως δεν μπορεί να υπάρχει εκκλησιαστικό γεγονός δίχως το δείπνο της ευχαριστίας.
Οι προϋποθέσεις, για να κατοικήσει στον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα, είναι η αγωνιστικότητα, η ταπείνωση, το φιλότιμο, η αρχοντιά και η θυσία. Ο άνθρωπος είναι άχρηστος, άμα λείψει η χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτό είναι το θείο φως. (Όσιος Παΐσιος)
Η αγάπη διαλύει όλες τις αντιφάσεις της ανθρώπινης ζωής.
Η γλώσσα της αγάπης είναι η σιωπή. Όταν κάποιος αγαπάει ειλικρινά, λέει περισσότερα με τη σιωπή του παρά με τα λόγια του.
Αν δεν είμαστε αγαπητοί, αυτό σημαίνει ότι δεν ξέρουμε να αγαπάμε.
Η αληθινή αγάπη είναι αναζήτηση μέσα από μια ζωή που έχει αξίες και που δεν κυριαρχείται από τις επιθυμίες μας και τα δικαιώματά μας, αλλά από το τι είναι ο άλλος και τι ανάγκες έχει.
Ας διδαχθούμε από τη μέλισσα την αγάπη για την εργασία, την αγάπη προς το ωραίο και την αγάπη προς τους άλλους.
Η γνώση είναι δύναμη και η δύναμη αποβαίνει προς το καλό, μόνο όταν την καθοδηγεί η αγάπη.
Η αγάπη είναι εκδήλωση της θεϊκής φύσης, που υπάρχει πέρα από τον χρόνο.
Μετά τη στεναχώρια ακολουθούν με τη σειρά η κρίση, η κατάκριση και η επανάσταση.
Ο αληθινά ταπεινός δεν στεναχωριέται.
Η πνευματική μας καλλιέργεια γίνεται στην καρδιά. Πνευματικός άνθρωπος είναι ο καρδιακός άνθρωπος, όχι ο μορφωμένος.
Αγαπάμε, όταν δεν ζητάμε τίποτα από τον άλλον κι όταν, όσο μας δίνει ο Θεός, τόσο κι εμείς δίνουμε στον άλλον.
Μας είναι πνευματικά επιζήμιο το να λαμβάνουμε μέρος σε συζήτηση που κατακρίνουν κάποιον ή που απλά τον σχολιάζουν.
Όσο μεγαλύτερη είναι η πίστη μας για τα επουράνια, τόσο μικρότερη είναι η στεναχώρια μας για τα επίγεια.
Αυτό που εμείς βλέπουμε ως αδικία εις βάρος μας, ο Θεός το έχει ως το μεγαλύτερο σχολείο για την προκοπή της ψυχής μας.
Να ξέρουμε πότε να σωπαίνουμε και πότε να φεύγουμε από εκεί που είμαστε.
Από την κουταμάρα καλύτερη η βουβαμάρα.
Αν θέλεις να κάνεις κάτι, να μην το αναγγείλεις. Θα "υλοποιηθεί" στα λόγια και δεν θα χρειάζεται να υλοποιηθεί στην πραγματικότητα.
Όταν έχουμε αμφιβολία για τη στάση που θα τηρήσουμε, να ρωτάμε τη συνείδησή μας και να υπολογίζουμε πάντα και τη θέση του άλλου.
Η διαφορά Θεολογίας και Ποιμαντικής είναι ότι η μεν Θεολογία ασχολείται με το πώς θα πρέπει να είναι η πραγματικότητα, η δε Ποιμαντική με το τι μπορούμε να κάνουμε.
Η προσπάθεια του Ιώβ δεν ήταν τόσο το να αντέξει τις αρρώστιες, την καταστροφή της οικογένειάς του και την απώλεια της περιουσίας του, όσο το να μην εξουθενωθεί από τα σχόλια και τη "συμπαράσταση" των φίλων του, που θεωρούσαν ως δικαίωμά τους να σχολιάζουν τη ζωή του Ιώβ μέσα από το δικό τους μίζερο σύστημα αξιολόγησης.
Να είμαστε ευαίσθητοι, όχι υπερευαίσθητοι.
Υπάρχουν δύο ειδών άνθρωποι: αυτοί που έχουν τη δύναμη για αγάπη και εκείνοι που έχουν την αγάπη για τη δύναμη.
Το να σταματάμε τον πόνο χωρίς να σκεφτόμαστε το μήνυμά του είναι σαν να αποσυνδέουμε τον συναγερμό της πυρκαγιάς, για να αποφύγουμε τα δυσάρεστα νέα. Ο πόνος δεν είναι εχθρικός εισβολέας, αλλά πιστός αγγελιοφόρος που αποστέλλεται από το σώμα μου, για να με ειδοποιήσει για κάποιον κίνδυνο.
Η μεγαλύτερη ανακάλυψη της γενιάς μου είναι ότι οι άνθρωποι με το να αλλάξουν την εσωτερική στάση του νου τους μπορούν να μεταβάλλουν τις εξωτερικές πτυχές της ζωής τους. (Ουίλιαμ Τζαίημς)
Ο άνθρωπος που δεν αγαπά δεν ζει. (Αβάς Ησύχιος)
Αγάπη είναι ο Θεός. Και όποιος προσπαθεί να δώσει ορισμό του Θεού μοιάζει με τυφλό που μετρά στην άβυσσο τους κόκκους της άμμου.
Να μαθαίνουμε να αγαπούμε κι όχι να ζητούμε να μας αγαπούν. (Όσιος Πορφύριος)
Το μυαλό είναι σαν το αλεξίπτωτο: λειτουργεί μόνο όταν είναι ανοιχτό.
Η αγάπη μας να είναι σαν την αγάπη του Θεού, που μοιάζει με τον ήλιο και απευθύνεται αδιακρίτως σε όλα τα πλάσματά Του. (Όσιος Παΐσιος)
Κάθε φροντίδα και κάθε άσκηση που στοιχίζει κόπους πολλούς, εφόσον δεν φτάνει στην αγάπη, είναι μάταιη και σε τίποτα χρήσιμο δεν καταλήγει. (Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Η αγάπη υπάρχει μόνο μέσα στην ελευθερία των προσώπων. Όπου δεν υπάρχει ελευθερία, δεν υπάρχει αγάπη.
Ποτέ μην ψάξεις κάτι τέλειο, για να αγαπήσεις, γιατί κινδυνεύεις να πεθάνεις χωρίς αγάπη. Αγάπησε κάτι που δεν είναι τέλειο και κάνε το τέλειο με την αγάπη σου.
Η αγάπη δεν είναι μια απλή συναισθηματική κατάσταση. Είναι μια επιστήμη που απαιτεί ειδίκευση. Είναι οδός και τρόπος ζωής.
Η αγάπη είναι μια θετική κατάσταση. Είναι ελευθερία από την ιδιοτέλεια, τη νοοτροπία του κόσμου και τη γνώμη του. Αυτός που έχει αυτή την ελευθερία αγαπά χωρίς προϋποθέσεις, δρα χωρίς να περιμένει ανταπόδοση, ευεργετεί χωρίς να θέλει να φαίνεται, μισεί τις φαρισαϊκές επιδείξεις της αρετής. Έχει αφομοιώσει το πνεύμα της ταπείνωσης του Χριστού.
Η αγάπη είναι το μόνο πράγμα που, όσο περισσότερο απλόχερα το σκορπάς, τόσο πολλαπλασιάζεται.
Η αγάπη είναι πάντα σταυρωμένη.
Η αγάπη επιβάλλει παραίτηση ακόμα και από τα δικαιώματά μας, στην περίπτωση που η χρήση τους μπορεί να γίνει αιτία σκανδαλισμού και πτώσης για τους άλλους.
Αυτός που αγαπάει δεν περιμένει ανταπόδοση.
Η αγάπη είναι κένωση (ταπείνωση), αυτοπαραίτηση από τις δυνάμεις του "εγώ", υπέρβαση του εαυτού μας. Είναι η τέχνη του να δίνεις κι όχι να παίρνεις. (Ισαάκ ο Σύρος)
Αγάπη σημαίνει να κερδίζεις τη ζωή, δίνοντάς τη για τους άλλους. Να πέφτεις άπειρες φορές στη φωτιά για τους ανθρώπους κι όμως να μη χορταίνεις από αυτή σου την προσφορά. (Ισαάκ ο Σύρος)
Και το πιο άγριο ζώο, αν το πλησιάσεις με πραγματική αγάπη, δεν θα σε πειράξει. (Όσιος Παΐσιος)
Η αγάπη γεννά την κατανόηση.
Η αληθινή αγάπη χαρακτηρίζεται από φιλότιμο και αρχοντιά.
Όπου υπάρχει υπερηφάνεια, δεν υπάρχει αγάπη.
Καλύτερα να αγαπάς παρά να σε αγαπούν.
Όσο περισσότερο σηκώνει κανείς τα βάρη των άλλων, τόσο περισσότερο αυξάνει η δύναμή του.
Όλες οι αρετές είναι όψεις της μιας και μεγάλης αρετής: της αρετής της αγάπης.
Η αληθινή αγάπη είναι να τα δίνεις όλα και να μη ζητάς τίποτα.
Όταν κάποιος αγαπά, πάσχει. Η αγάπη έχει πάντα αυτό το τίμημα.
Να είμαστε ευγνώμονες όχι τόσο σε εκείνους που μας αγαπούν, όσο σε εκείνους που μας εμπνέουν την αγάπη.
Η αγάπη χρειάζεται ανδρεία.
Όπου δεν συναντάς την αγάπη, βάλε εσύ την αγάπη και θα τη συναντήσεις.
Οι μόνοι που, όταν χάνουν, νικούν είναι αυτοί που ξέρουν να αγαπούν.
Όποιος φοβάται κάποιον δεν μπορεί να τον αγαπά πραγματικά. (Αριστοτέλης)
Η αγάπη διώχνει τον φόβο.
Είτε μακριά είμαστε είτε κοντά, χωρίς την αγάπη υπάρχει μόνο ο φόβος. Κόλαση είναι να μην ξέρεις να αγαπάς. (Ντοστογιέφσκι)
Μόνο η αγάπη μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους με ό,τι βαθύτερο υπάρχει μέσα τους.
Η αγάπη μαραίνεται κάτω από τον εξαναγκασμό.
Μαθαίνεις να αγαπάς μόνο αγαπώντας.
Έργο της αγάπης είναι η ευεργεσία που προκαλείται από αγαθή προαίρεση, η μακροθυμία και η υπομονή προς τον πλησίον, καθώς και η χρήση των πραγμάτων με ορθό τρόπο. (Μάξιμος ο Ομολογητής)
Η αγάπη μοιάζει με τη φλόγα ενός κεριού. Όσα κεράκια κι αν ανάψεις με αυτήν, η αρχική φλόγα παραμένει ακέραιη και κάθε νέο κεράκι έχει τόση φλόγα όση και τα άλλα. (Μάξιμος ο Ομολογητής)
Η αγάπη είναι ο σίγουρος οδηγός προς το υψηλότερο επίπεδο συνειδητότητας που είναι ικανός να φτάσει ο άνθρωπος.
Σε ένα πρόσωπο πριν και μετά την αγάπη διαπιστώνουμε την ίδια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε μια λάμπα σβηστή και σε μια λάμπα αναμμένη. Η λάμπα υπήρχε και όταν ήταν σβηστή, τώρα όμως που είναι αναμμένη απλώνει παντού το φως της και αυτή είναι η λειτουργία της.
Η αγάπη είναι ιδιότητα θεϊκή. (Όσιος Παΐσιος)
Αυτός που έχει αληθινή αγάπη δεν ανέχεται να ακούει υπονοούμενα ή φανερές κατηγορίες για τον πλησίον. (Όσιος Θαλασσινός)
Τέλεια αγάπη έχει εκείνος που αγαπάει όλους τους ανθρώπους το ίδιο. (Άγιος Αυγουστίνος)
Όποιος απέκτησε την αγάπη τον ίδιο τον Θεό απέκτησε. (Ισαάκ ο Σύρος) Αγάπα και κάνε ό,τι θέλεις. (Άγιος Αυγουστίνος)
Η αγάπη και ο θάνατος εξισώνουν όλες τις τάξεις.
Η αγάπη σβήνει τον θυμό, όπως το νερό τη φωτιά. Η αγάπη οικοδομεί τον πλησίον. (Απόστολος Παύλος)
Ο Θεός είναι αγάπη. Όποιος ζει μέσα στην αγάπη ζει μέσα στον Θεό και ο Θεός ζει μέσα σε αυτόν. (Απόστολος Παύλος)
Σήμερα οι άνθρωποι ζητούν να τους αγαπήσουν και γι’ αυτό αποτυγχάνουν. Το σωστό είναι να ενδιαφέρεσαι όχι αν σε αγαπούν, αλλά αν εσύ αγαπάς τον Χριστό και τους ανθρώπους, γιατί μόνο έτσι γεμίζει η ψυχή. (Όσιος Πορφύριος)
Το αντίθετο της αγάπης δεν είναι το μίσος, αλλά η αδιαφορία. Η αγάπη αναζητεί πάντα έναν τρόπο. Η αδιαφορία βρίσκει πάντα μια δικαιολογία.
Η αγάπη είναι μια τέχνη και μάλιστα η μεγαλύτερη από όλες τις καλές τέχνες.
Αγάπη θα πει να βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση του άλλου.
Μη φοβάσαι ότι η ζωή σου θα τελειώσει. Να φοβάσαι μήπως δεν άρχισε ποτέ.
Πλούσιος είναι αυτός που αγαπά.
Αγαπάμε αληθινά όταν: -- Κάποιοι μάς βλάπτουν και εμείς επιθυμούμε και ευχόμαστε το καλό τους. -- Φροντίζουμε να είμαστε χρήσιμοι σε όλους ανεξαιρέτως. -- Δεν υπερηφανευόμαστε για τα δικά μας χαρίσματα και δεν υποτιμούμε τους μη χαρισματικούς κατά την κρίση μας. -- Σκεπάζουμε τις αδυναμίες των άλλων και δεν τις κουτσομπολεύουμε. -- Προτιμούμε να αδικούμαστε παρά να αδικούμε. -- Λυπούμαστε για την αδικία και χαιρόμαστε για την αλήθεια.
Μόνο αυτοί που αγαπάμε μπορούν να μας προξενήσουν πραγματική λύπη.
Το τίμημα της αγάπης είναι ο ψυχικός πόνος. Όσο μεγαλύτερη είναι η αγάπη, τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο ψυχικός πόνος. Τον πόνο αυτόν τον υπομένουμε, όταν τον συνδέουμε με την ελπίδα στον Θεό.
Η αγάπη ανήκει αποκλειστικά στον Θεό και σε εκείνους που έχουν ανακαινισθεί μέσα τους σύμφωνα με το κατ’ εικόνα και το καθ’ ομοίωσιν του Θεού. (Όσιος Κασσιανός)
Άλλο η περιποίηση κι άλλο η αγάπη. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Η τέλεια αγάπη φέρει μέσα της τον σεβασμό στην προσωπικότητα του άλλου, όποιο κι αν είναι το ποιόν της, καθώς και την προστασία της από τη φθορά και την καταστροφή που επιφέρει η οικειότητα. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Η αγάπη εμπεριέχει τον σεβασμό και ο σεβασμός εμπεριέχει την αγάπη.
Είναι ευκολότερο να θυσιάζεσαι γι’ αυτούς που αγαπάς παρά να ζεις μαζί τους. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Αγάπη σημαίνει να σέβεσαι την ελευθερία του άλλου. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Αν έχεις αγάπη για όλο τον κόσμο, όλος ο κόσμος είναι όμορφος. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Όταν αγαπήσουμε με όλη μας την καρδιά, οι πάντες και τα πάντα συνεργούν επ’ αγαθόν.
Η αληθινή αγάπη είναι πάντα πάνω στον σταυρό, αλλά συγχρόνως χαίρεται μέσα στο φως της ανάστασης. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Η αγάπη και η ταπείνωση είναι συνώνυμα. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Η αγάπη αλλοιώνει θετικά τη φύση των πραγμάτων.
Ο κόσμος είναι φτωχός σε αγάπη. Όλοι ψάχνουν την αγάπη, αλλά όταν αυτή πλησιάσει δεν την αναγνωρίζουν, γιατί ποτέ τους δεν την αισθάνθηκαν. Μόνο η αγάπη συναντιέται με την αιωνιότητα, στην οποία και ανήκει. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Όποιος από αγάπη κουράζεται για τον πλησίον του παραμένει ξεκούραστος. Αντίθετα, εκείνος που αγαπάει μόνο τον εαυτό του και τεμπελιάζει, κουράζεται και που κάθεται.
Ο Θεός είναι ελεύθερος και η αγάπη κατοικεί μέσα στην ελευθερία.
Όποιος είναι πλούσιος σε αληθινή αγάπη είναι φτωχός σε λόγια.
Όπου επικρατεί η υποψία, η αμφιβολία και ο φόβος, εκεί φεύγει η αγάπη.
Η αγάπη είναι η πιο σύντομη οδός για τη Βασιλεία των Ουρανών. Εκμηδενίζει την απόσταση μεταξύ του Θεού και του ανθρώπου.
Όταν χάσεις την αγάπη, χάνεις και τη συνείδησή σου για την αλήθεια. Διότι η αγάπη και η αλήθεια είναι αχώριστες.
Κάθε δώρο που δίνεται, όσο μικρό κι αν φαίνεται, είναι μεγάλο, αν δίνεται με αγάπη. Συνεπώς, περισσότερη αξία δεν έχει αυτό που προσφέρεται, αλλά ο τρόπος με τον οποίο προσφέρεται.
Να παίρνουμε μέσα μας τον πόνο των άλλων, όπως ο Κύριος πήρε πάνω στον Σταυρό τον πόνο των ανθρώπων χάριν των ανθρώπων.
Η αγάπη σώζει και θα σώσει τον κόσμο.
Μόνο διαμέσου του Θεού είναι δυνατόν να αγαπά κανείς ακόμη και το πιο άσχημο κτίσμα του Θεού. Γι’ αυτό και έρχεται πρώτη η εντολή: "Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου".
Το να λέμε "έκανα αυτή τη θυσία και πήγε χαμένη" είναι φαρισαϊσμός.
Λίγα λόγια, πολλή αγάπη. Η δύναμη του σκότους περιμένει ευκαιρία. Ας μη μιλούμε, για να μη μετανιώνουμε. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Αληθινά ελεύθερος είναι όποιος αγαπά αληθινά, με ανιδιοτέλεια και θυσιαστικότητα.
Εκείνος που δεν περιφρονεί τη δόξα και την ατιμία, τον πλούτο και τη φτώχεια, τις απολαύσεις της ζωής και τις λύπες, δεν απέκτησε ακόμη την τέλεια αγάπη. Διότι η τέλεια αγάπη όχι μόνο περιφρονεί όλα αυτά, αλλά περιφρονεί και την ίδια την πρόσκαιρη ζωή και τον θάνατο. (Μάξιμος ο Ομολογητής)
Ο άνθρωπος που δεν έχει αγάπη είναι ανώνυμος.
Αγάπη=αλήθεια=ελευθερία=υπομονή=προσευχή. Λέξεις με διαφορετική ρίζα, όμως όταν λείψει μία από αυτές δεν μπορούν να υπάρξουν οι άλλες.
Όταν η αγάπη δεν αντέχει μπροστά στον θάνατο, είναι ψεύτικη ή τουλάχιστον ατελής. Μόνο όταν η αγάπη είναι ισχυρότερη από τον θάνατο, είναι τέλεια και αληθινή. Αυτή άλλωστε είναι η χριστιανική αγάπη.
Η αγάπη είναι σαν την οροφή του σπιτιού. Αν θέσεις τα θεμέλια ενός σπιτιού στερεώνοντας πάνω σε αυτά τους τοίχους και δεν προσθέσεις την οροφή, τα πάντα είναι άσκοπα.
Η αγάπη δεν περιορίζεται ούτε από τον χρόνο ούτε από τον χώρο, αλλά διατηρείται στην αιώνια παρουσία του Θεού.
Η αληθινή αγάπη αποκαθιστά την ενότητα της ανθρώπινης φύσης.
Στον μέλλοντα αιώνα η αγάπη θα μένει ατέλευτη, χαρίζοντας στον πιστό αιώνια δόξα και μακαριότητα.
Η αγάπη έχει προσωπικό χαρακτήρα και δεν συσχετίζεται με αφηρημένες έννοιες. Γι’ αυτό η βίωσή της είναι πραγματική μόνο στον χώρο όπου μπορεί να ασκηθεί, στην κοινωνία δηλαδή των προσώπων.
Αν δεν ταπεινωθούμε, δεν μπορούμε να αγαπήσουμε. Όσο πιο υπερήφανοι είμαστε, τόσο μικρότερο χώρο καταλαμβάνει στην καρδιά μας η αγάπη.
Το φιλότιμο είναι λαμπικαρισμένη αγάπη ταπεινού ανθρώπου, ευλαβικό απόσταγμα της καλοσύνης. (Όσιος Παΐσιος)
Η υπέρβαση της ατομικότητας πραγματοποιείται με την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Η αγάπη ξεπερνά τα όρια του ατόμου. Το άτομο μεταβάλλεται σε πρόσωπο, που έρχεται να συναντήσει με σεβασμό το άλλο ανθρώπινο πρόσωπο.
Η αγάπη είναι μια πράξη που δεν πειθαρχεί στους κανόνες της αριθμητικής. Διαιρούμενη πολλαπλασιάζεται. Όσο τη μοιράζεις, τόσο και πληθαίνει. Όσο σπάταλα την προσφέρεις, τόσο πλουσιοπάροχα επανέρχεται.
Η αγάπη είναι τριών ειδών: α) η σαρκική αγάπη, η οποία είναι γεμάτη πνευματικά μικρόβια, β) η κοσμική αγάπη, η οποία είναι φαινομενική, τυπική, υποκριτική, δίχως βάθος και γ) η πνευματική αγάπη, η οποία είναι η αληθινή, η αγνή, η ακριβή αγάπη. Αυτή η αγάπη είναι αθάνατη. Μένει "εις αιώνας αιώνων". (Όσιος Παΐσιος)
Η αγάπη είναι παράδεισος. Το μίσος είναι κόλαση.
Συνείδηση είναι το μάτι του Θεού μέσα στην ψυχή μας.
Η αγάπη σκεπάζει πολλά ελαττώματα. Αντίθετα, η έχθρα υποψιάζεται και τα ανύπαρκτα ακόμη.
Αγαπώντας τον πλησίον, αγαπούμε τον Θεό.
Μέσα στην άχαρη και ψυχρή κοινωνία του προγραμματισμού και του υπολογισμού, του αδυσώπητου αγώνα για "το εμόν και το σον", που στενεύει τις καρδιές, μέσα στη διάχυτη ανθρωπολογική σύγχυση, η χριστιανική άσκηση στρέφει τον άνθρωπο από τη διχόνοια στην ομόνοια, από το ίδιον στο κοινόν, από τον μηδενισμό στην ελπίδα, από το υπαρξιακό κενό στην πληρότητα του νοήματος της εν Χριστώ ζωής, από την ανέραστη ακοινωνησία του ευδαιμονισμού στην κοινωνία της ευχαριστίας και της αγάπης.
Όταν ο άνθρωπος έχει συναίσθηση του εαυτού του, δεν κατηγορεί τους άλλους για το κακό που διαπιστώνει μέσα του και γύρω του, αλλά αντίθετα βλέπει στον εαυτό του την αιτία του κακού.
Η οικολογική κρίση μπορεί να χαρακτηριστεί ως μετάσταση της ηθικής και της κοινωνικής κρίσης από τον άνθρωπο στην κτίση. Είναι η φανέρωση της ανθρώπινης αμαρτίας σε οικολογικές διαστάσεις.
Η αποφασιστική στροφή για την απομάκρυνση από την αναπόφευκτη οικολογική καταστροφή μπορεί να θεμελιωθεί μόνο στην επανατοποθέτηση του ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο. Και η επανατοποθέτηση αυτή, που χρειάζεται να εκφρασθεί στο σύνολο της προσωπικής και της κοινωνικής ζωής, δεν μπορεί παρά να έχει θρησκευτική βάση. Όπως βεβαιώνει μια βασική αρχή της Κυβερνητικής, για να κυβερνηθεί κάποιο σύστημα χρειάζεται ένα σημείο αναφοράς έξω από το σύστημα. Στην προκειμένη περίπτωση, για να κυβερνηθεί ο κόσμος χρειάζεται ένα σημείο αναφοράς έξω από τον κόσμο.
Με τον πόνο ξεσκεπάζονται στον άνθρωπο τα μεγάλα μυστήρια του κόσμου, αν εκείνος που πονά έχει ανθρωπιά και πίστη. (Φώτης Κόντογλου)
Η φιλοσοφία ολοκληρώνεται στην εκκλησιαστική εμπειρία ως φιλοκαλία.
Τα γνωρίσματα-κριτήρια τα οποία συνιστούν τη ζωή των χριστιανών είναι η αγάπη, η μαρτυρία και η πνευματικότητα.
Ο άνθρωπος είναι το ελεεινότερο των δημιουργημάτων, όταν η ζωή του δεν υπερβαίνει απείρως τον εαυτό του ή δεν είναι μια ελευθερία, που βρίσκει την τελείωσή της στον Θεό.
Ο Θεός είναι η ατέλειωτη ελευθερία μας.
Αγιότητα είναι η πληρότητα του κατά φύσιν ανθρώπου.
Η νέα ειδωλολατρία που εξαπλώνεται είναι η ζωική ζωή ή ο ζωώδης ευτυχισμός, που διαρκώς τρέφουμε με τις περιττές ή άχρηστες ανάγκες μας, με τις υποσχέσεις ή τις απολαύσεις μας. Η ιδεολογία ή η πολιτική, η πρόοδος ή ο πολιτισμός, θέτουν αυτές στην υπηρεσία της υποδούλωσης του ανθρώπου ή της καταστροφής του μέλλοντός του.
Η αλήθεια μάς ελευθερώνει. Και την αλήθεια τη γνωρίζουμε μόνο με την αγάπη.
Το ήθος του προσώπου είναι η πρόταση ζωής της Ορθοδοξίας. Είναι ό,τι πολυτιμότερο έχει να δώσει η παράδοσή μας στον σύγχρονο κόσμο, λάβαρο του οποίου είναι το άτομο και τα δικαιώματά του. Το πρόσωπο όχι μόνο δεν είναι το ίδιο πράγμα με το άτομο, αλλά είναι το αντίθετό του. Ενώ άτομο σημαίνει σχάση, μονάδα χωρίς παράθυρο στον συνάνθρωπο, το πρόσωπο είναι σχέση, αγάπη και κοινωνία ως πραγμάτωση αληθινής ελευθερίας.
Ο ορθόδοξος, φιλάνθρωπος, κοινωνικός, ανοικτός, οικουμενικός άνθρωπος είναι το αντίθετο του εγωκεντρικού, κλειστού ανθρώπου, που διεκδικεί τα δικαιώματά του και δεν χαρίζει τίποτε, τον οποίο επιθυμούν και πλάθουν ο απολυτοποιημένος σύγχρονος ωφελιμισμός, ο ευδαιμονισμός και ο δικαιωματισμός.
Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στην ορθόδοξη πίστη και σε όλα τα ιδεολογικά συστήματα: Στην ορθόδοξη πίστη τίποτα δεν είναι περιττό για τον άνθρωπο.
Μην ψάχνεις να βρεις ποιος φταίει. Βρες ποιο είναι το μονοπάτι που δίνει διέξοδο.
Όταν βλέπεις κάποιον να έχει μια αδυναμία, επαίνεσέ τον ότι έχει την αντίστοιχη αρετή. (Ισαάκ ο Σύρος)
Να χαιρόμαστε περισσότερο την παρουσία του άλλου παρά τα λόγια του.
Τον αλκοολικό μόνο με έναν τρόπο μπορείς να τον θεραπεύσεις: με το να του προτείνεις καλύτερο κρασί.
Τα προβλήματα υπάρχουν, όχι για να τα λύνουμε, αλλά για να ταπεινωνόμαστε.
Ο κόσμος είναι όπως ένα κομμάτι γης με λουλούδια που από κάτω μπορεί να υπάρχουν τάφοι. Ο κόσμος είναι της πλήξης, ενώ ο Θεός της έκπληξης.
Όπως σε ένα χωράφι, αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι να καταπολεμήσουμε τα αγκάθια, αλλά να έχουμε καλή ανάπτυξη της καλλιέργειάς μας, έτσι και στη ζωή αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει δεν είναι η καταπολέμηση των παθών, αλλά η αγάπη μας προς τον Χριστό. Έτσι θα καταπολεμηθούν και τα πάθη.
Η ύπαρξη χωρίζεται: α) στο άκτιστο και β) στο κτιστό.
Η μητέρα φύση είναι πολύ γενναιόδωρη, αρκεί να την πλησιάσουμε με σεμνές και όχι αρπακτικές διαθέσεις.
Ενορία είναι, όταν λείψεις μια φορά από την Εκκλησία, κάποιος να σου τηλεφωνήσει, για να μάθει αν είσαι καλά. Οι δύο μεγαλύτεροι κίνδυνοι για το εκκλησιαστικό γεγονός είναι η παρεκτροπή του σε ιδεολογία ή σε ηθικισμό.
Οι τέσσερις αρχές στη Δύση παραδοσιακά ήταν (κι ακόμα είναι) οι εξής: α) η αρχή της αυθεντίας, β) η αρχή των ακαταμάχητων αποδείξεων, γ) η αρχή του ωφέλιμου αποτελέσματος και δ) η αρχή της πλειοψηφίας. Στην Ελλάδα η αλήθεια παραδοσιακά έβγαινε από την κοινωνία της εμπειρίας με την κατάθεση της προσωπικής μαρτυρίας του καθενός ("Πάντες ομογνωμούσιν και έκαστος μαρτυρεί").
Η διαφορά της θεωρητικής κατανόησης από την εμπειρία φαίνεται πολύ καθαρά στο παράδειγμα της μητρικής αγάπης, μεταξύ κάποιου που την έχει γευτεί και κάποιου που απλώς τη γνωρίζει θεωρητικά.
Αγάπη είναι η θεληματική αυτοπροσφορά η άνευ διεκδικήσεων. Αυτό είναι σταυρός και ανάσταση.
Κάθε πράγμα στον καιρό του ("Καιρός τω παντί πράγματι").
Τα μάτια αποκαλύπτουν εκείνο που είμαστε, ενώ το στόμα εκείνο που γίναμε.
Η Ορθοδοξία αποτελεί παράμετρο της εθνικής μας ιδιοπροσωπίας.
Η φοβία και η ανασφάλεια είναι άγνοια του Θεού.
Ο ρόλος της Εκκλησίας δεν είναι να κάνει καλούς ανθρώπους, αλλά τον κάθε άνθρωπο να τον κάνει θεό.
Ο κόσμος δεν δημιουργήθηκε, αλλά δημιουργείται. (Νικόλαος Λουδοβίκος)
Η αλήθεια του κόσμου είναι στο τέλος του. Στα έσχατα θα ξέρουμε τι είναι ο κόσμος και ο άνθρωπος. Δηλαδή δεν ισχύει αυτό που είπε ο Αριστοτέλης, ότι ο άνθρωπος είναι κάτι συγκεκριμένο. Τα φυσικά χαρακτηριστικά των όντων είναι διαπραγματεύσιμα, δεν είναι αναγκαστικά.
Η φύση (το είναι) είναι ένα ενεργούμενο γεγονός, ένας συνεχής διάλογος, μια υπαρξιακή συνεργία Θεού και ανθρώπου. Τα όντα δεν είναι μόνο, αλλά και πράττονται στην αλήθεια τους. Η φύση έχει έναν άκτιστο ορίζοντα, που την προσδιορίζει και την ποιεί συνεχώς. Η ενοχή βρίσκεται στην προαίρεση, όχι στη φύση.
Υπάρχουν δύο είδη ανόδου προς τον Θεό. Το ένα είναι φανταστικό (γίνεται διά του μυαλού). Το άλλο είναι πραγματικό (γίνεται μαζί με όλη την κτίση).
Η φύση της χάρης είναι η χάρη της φύσης.
Αυτό που μας μαθαίνει η χάρη του Θεού είναι η πληρότητα του φυσικού εν τω Θεώ.
Αυτό που έχει σημασία στην Ανάσταση του Χριστού είναι ότι ο Θεός μάς έδειξε τον τρόπο της ανάστασης.
Τα έσχατα είναι μια ανώτερη κατάσταση από την προ-πτωτική.
Η αφομοίωση του χριστιανισμού είναι ένα γεγονός που συνεχίζεται και σήμερα. Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε αφομοιώσει την πληρότητα του χριστιανικού πνεύματος. Ο βαθμός αφομοίωσης είναι άλλο πράγμα από την υπαρξιακή προσχώρηση.
Ο Αδάμ κλήθηκε να γίνει θεός, αλλά δεν άντεξε, αρνήθηκε να ωριμάσει (αυτή είναι η πτώση). Δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει τον πειρασμό της ισοθεΐας και θέλησε να κυριαρχήσει πάνω στον Θεό. Έπειτα ανέλαβε ο Θεός την πρωτοβουλία, αρχίζοντας με την ενσάρκωσή Του.
Η πτώση δηλώνει ότι αυτόματα, χωρίς ερωτικό τρόπο, κυριαρχικά θέλω να γίνω θεός.
Η Βασιλεία του Θεού είναι αυτά που δεν μπορεί να πει ο άνθρωπος.
Η Βασιλεία του Θεού είναι η "αεικίνητος στάσις".
Όπως η φύση είναι ιερή, έτσι και το φυσικό θέλημα είναι ιερό (ούτε ο Θεός ο ίδιος μπορεί να επέμβει). Όμως το γνωμικό θέλημα μπορεί να βελτιωθεί (π.χ. μέσω του πνευματικού μου). Μπορώ να κάνω το θέλημά μου μη ναρκισσιστικό, μη φίλαυτο.
Κάθε ον είναι μια πρόταση του Θεού στο πλάσμα Του, στην οποία το ίδιο το ον πρέπει να απαντήσει. Δεν μπορείς να γυρίσεις την πρόταση του Θεού πίσω, γιατί η ενέργεια αυτή είναι παρά φύσιν. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να απαντήσεις. Όπως όταν ένας νέος κάνει σε μια κοπέλα μία πρόταση. Η κοπέλα δεν μπορεί να τη θεωρήσει ως μη γενόμενη, μπορεί όμως να πει όχι εκμηδενίζοντάς την με την απάντησή της.
Αν προσθέσουμε όλα τα στοιχεία ενός ανθρώπου, δεν έχουμε έναν άνθρωπο, αλλά κάτι που κατά πολύ υπολείπεται του ανθρώπου. Ο άνθρωπος είναι κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των στοιχείων του.
Ο άνθρωπος είναι κατά χάριν άπειρος. Μετέχει στην κτίση του Θεού, όπως το παιδί μετέχει στην περιουσία του πατέρα του.
Τα πάθη είναι δυνάμεις της φύσης και άρα είναι φτιαγμένα από τον Θεό. Γι’ αυτό δεν θέλουμε να εξαφανιστούν, αλλά να μεταμορφωθούν. Είναι τρομερό να πετάς μαζί με τα νερά και το μωρό. Χρειάζεται να γίνει λεπτή επέμβαση, ώστε τα πάθη να προσανατολιστούν προς τον Θεό.
Ο άνθρωπος είναι κατά χάριν άναρχος και ατελεύτητος.
Στον Αυγουστίνο το κακό είναι μέρος της φύσης του ανθρώπου. Στην πατερική παράδοση το κακό δεν είναι μέρος της φύσης του ανθρώπου, αλλά η ελευθερία του ανθρώπου είναι αυτό που αρρωσταίνει. Στη Δύση η αμαρτία είναι στη φύση. Στην Ανατολή η αμαρτία είναι στην προαίρεση.
Ο Αυγουστίνος έκανε το λάθος να πει ότι το κακό εφευρέθηκε από τον άνθρωπο. Το κακό δεν εφευρέθηκε από κανένα ον.
Μόνο Αυτός που εξήγαγε τον κόσμο από το μηδέν μπορεί να τον κρατήσει πάνω από το μηδέν.
Ο άνθρωπος είναι ένα γίγνεσθαι. Δεν ξέρουμε τι είναι. Σίγουρα όμως είναι εικόνα Θεού. Το είναι με το γίγνεσθαι είναι απολύτως δεμένα.
Τα όντα είναι διάλογοι, όχι μονόλογοι.
Υπάρχει η θέση, αλλά πρέπει να υπάρξει και η αντίθεση, για να υπάρξει η σύνθεση.
Δεν με ενδιαφέρει η αιώνια ζωή. Με ενδιαφέρει η αιώνια ζωτικότητα. (Νίτσε) Θεολογία είναι η συνουσία Θεού και κτίσης.
Ο Θεός είναι μέσα στην κτίση. Είναι μέσα στον κάθε άνθρωπο.
Ο Θεός δεν είναι αναγκαιότητα του νου. Είναι εμπειρία. Η κοινωνία με τον Θεό μού δίνει μια εμπειρία του απείρου, του όλου.
Οι επιστήμονες λένε ότι δεν θα υπάρξει ποτέ γονίδιο της κακίας ή της ηθικής. Άρα επιστημονικά η ελευθερία της φύσης μας δεν κινδυνεύει.
Το κακό είναι ένα μη ον, που όμως υπάρχει. (Πλάτων) Το κακό (δηλαδή το μηδέν) είναι ένας πραγματικός κίνδυνος για το είναι μου.
Οι επιστήμονες λένε ότι ο άνθρωπος προσδιορίζεται από: α) τα γονίδια, β) το περιβάλλον, γ) τα τυχαία γεγονότα και δ) το επίπεδο της ελευθερίας.
Το πιο σημαντικό ερώτημα είναι αν η φύση μπορεί να μπει σε μια άλλη προοπτική, η οποία να τη δικαιώνει και να την πλουτίζει.
Η πνευματική πορεία ενός ανθρώπου μπορεί να μεταβάλει ακόμα και την κληρονομικότητά του.
Το καλό που έχει η εποχή μας είναι ότι οι οριακές εμπειρίες είναι εμπειρίες των πολλών. Αυτό θα δημιουργήσει καταστροφές, αλλά θα δημιουργήσει και αναστροφές. Βρισκόμαστε στην εποχή του τέλους της ηθικής και της αρχής της θεολογικής οντολογίας.
Η διήγηση της Γενέσεως δεν ερμηνεύεται κατά γράμμα. Είναι μια αλληγορική διήγηση. Αυτό που έχει σημασία δεν είναι πώς φτιάχτηκε ο κόσμος, αλλά ποιος τον έφτιαξε.
Το κακό υπήρχε πριν από την πτώση.
Το ότι δεν ξέρω τι μου γίνεται είναι ένα δράμα, τις συνέπειες του οποίου πληρώνω πρώτα εγώ και έπειτα όλοι οι άλλοι.
Ποιητικά συνυπάρχουμε.
Σύμφωνα με τους Πατέρες, δεν γνωρίζουμε τι είναι ο άνθρωπος. Είμαστε εικόνες ενός Θεού, που είναι απροσδιόριστος και πολύ μεγάλος. Αυτή η έλλειψη ορισμού ελευθερώνει τον άνθρωπο από τα πρέπει.
Ο Θεός δίνει στον άνθρωπο τα πάντα και απολύτως. Ένας λόγος που το κάνει είναι και για να μην κατέχεται ο άνθρωπος από αυτά.
Ο σκοπός της απόκτησης παιδιών είναι να τα αγαπήσουμε.
Αυτό που θέλει ο Θεός για μας είναι να ανθίσουμε, όπως ανθίζουν τα λουλούδια. Άπαξ και ανθίσουμε, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι Κάποιος μας αγαπάει χωρίς λόγο.
Εάν υπάρχει μια αγάπη που είναι καθαρή προσφορά-δοτικότητα, δηλαδή που απλά προσφέρεται, τότε τα πάντα ανατρέπονται.
Το ότι ο Θεός είναι Τριάδα σημαίνει ότι έχει την αλήθεια, την αγάπη και το νόημά Του μέσα στη σχέση. Μάλιστα αυτή η αγάπη είναι τόσο βαθιά, που μιλάμε για ομοούσια Τριάδα. Εμείς δεν μπορούμε να αγαπήσουμε τόσο τον άλλον, ώστε να γίνουμε ο άλλος και να υπάρχουμε επειδή υπάρχει ο άλλος. Η δομή της υπέρτατης αγάπης που υπάρχει στην Αγία Τριάδα είναι και δομή της υπέρτατης αυτάρκειας. Και όταν αυτή η Τριαδική αγάπη φτάσει στο αποκορύφωμά της, γεννά κι άλλα όντα, τα οποία δεν μοιάζουν μεταξύ τους και τα οποία είναι τόσο ελεύθερα, που μπορούν ακόμα και να αρνηθούν τον Θεό. Μόνο αυτού του είδους η αγάπη μπορεί να αφήσει τον άλλον παντελώς ελεύθερο. Ο Θεός δεν επενδύει στην αγάπη Του. Είναι η απόλυτη κένωση, η πλήρης αυτοάρνηση.
Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία είχε σκληρότητα πλάι στο μεγαλείο της και κατέρρευσε, διότι είχε την εμπειρία ουράνιων πραγμάτων που δεν μπορούσε να φτάσει. Σύμφωνα με αυτήν ο άνθρωπος δεν μπορεί να συνδιαιωνήσει την ψυχή με το σώμα.
Κατά τους Πατέρες, η ψυχή δεν είναι άυλη, αλλά είναι άυλη μόνο σε σχέση με το σώμα. Άυλος είναι μόνο ο Θεός.
Αφού το κατ’ εικόνα αναφέρεται σε όλο το ανθρώπινο ον, δεν μπορούμε να πετάξουμε τίποτα από τον άνθρωπο. Άρα τον Θεό μπορούμε να Τον προσεγγίσουμε μόνο ολόκληροι, όχι με κάποιο μέρος μας. Αφού με έπλασε ολόκληρο ο Θεός, τότε μπορεί και να με σώσει ολόκληρο, που σημαίνει να υπάρχω ολόκληρος απέναντί Του σε μια αιώνια κοινωνία διαλόγου και αγάπης.
Οι χριστιανοί δεν περιορίζονται σε μια δήθεν πνευματική σχέση με τον Θεό, αλλά λατρεύουν τον Θεό.
Ο κάθε άνθρωπος είναι ένα μεγάλο δώρο στον εαυτό του, που έχει αρχή, αλλά δεν έχει τέλος. Ο Θεός όμως δίνει στον άνθρωπο ένα δεύτερο πολύ μεγάλο δώρο, που είναι ο κόσμος. Αλλά δίνει και ένα τρίτο πολύ μεγάλο δώρο, που είναι η κοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Τέλος, δίνει και ένα τέταρτο πολύ μεγάλο δώρο, που είναι η Εκκλησία, η προοπτική ο κάθε άνθρωπος και ο κόσμος να γίνουν σώμα Του, η αιώνια προοπτική στα προηγούμενα δώρα Του.
Ο Θεός μάς έδωσε τη δυνατότητα να χαιρόμαστε την πληρότητα της εικόνας Του στον άλλον άνθρωπο.
Ο Θεός μάς προσφέρει συνέχεια δυνατότητες να βγούμε από τον εαυτό μας, να κοιτάξουμε έξω μας και να γίνουμε σοφότεροι.
Η ενσάρκωση του Θεού αποδεικνύει ότι η αγάπη Του είναι χωρίς όρια και ότι δεν απαιτεί τίποτα για τον εαυτό της.
Με την ευχαριστιακή πνευματικότητα ο άνθρωπος ευχαριστεί τον Θεό, όχι γιατί ο Θεός θέλει ο άνθρωπος να Τον ευχαριστεί (για να γίνει πιο Θεός), αλλά γιατί ο άνθρωπος θέλει να γίνει όμοιος με τον Θεό.
Η ευχαριστιακή πνευματικότητα έχει ένα χαρακτηριστικό πολύ σημαντικό, που είναι ο διάλογος. Ο διάλογος γίνεται με τον Θεό, αλλά γίνεται και με τους άλλους ανθρώπους. Το τέλος του διαλόγου είναι να γίνει ο άνθρωπος σαν τον Θεό. Να γίνει δηλαδή ομοούσιος με τους άλλους. Να μην μπορεί και να μη θέλει να χωριστεί από τους άλλους.
Η προσευχή είναι η δική μου απάντηση στον λόγο του Θεού.
Στο ερώτημα "γιατί δεν προσευχόμαστε" μια απάντηση είναι ότι δεν βλέπουμε ποιος είναι πίσω από τα όντα του κόσμου. Η ουσία της πτώσης του κόσμου είναι ότι βλέπει τα δώρα, αλλά δεν βλέπει τον Δωρεοδότη.
Ο Θεός μάς μιλάει συνέχεια, όπως μιλάνε σε αυτούς που βρίσκονται σε λήθαργο, για να τους ξυπνήσουν. Μερικές φορές μας ρίχνει και κάποιο χαστούκι, δηλαδή επιτρέπει κάποιον πειρασμό (τους χρειαζόμαστε κι αυτούς). Κι όταν ο άνθρωπος αρχίζει να μιλάει, καταλαβαίνει πώς και γιατί ο Θεός έκανε ό,τι έκανε. Τότε ο ασήμαντος αυτός άνθρωπος αρχίζει να γίνεται σοφός και άγιος, ένα βασιλικό δημιούργημα στη Βασιλεία του Θεού, που συγκυβερνά μαζί με τον Θεό τον κόσμο.
Η Βασιλεία του Θεού είναι μια αρχή, όχι ένα τέλος. Ο άνθρωπος πάντα θα έχει κάτι να κάνει. Στη Βασιλεία του Θεού δεν υπάρχει πλήξη.
Η συμφιλίωση με τον θάνατο είναι εντελώς αντιχριστιανική. Το γεγονός του θανάτου είναι τραύμα για τον άνθρωπο και είναι κάτι που ο Θεός δεν το θέλει.
Ο άνθρωπος χωρίς το σώμα είναι ένα φάντασμα και χωρίς την ψυχή είναι ένα πτώμα.
Η ψυχή υποφέρει μετά τον θάνατο. Παρηγορείται μόνο από το Άγιο Πνεύμα και αναμένει την ανάσταση του σώματος. Εν Αγίω Πνεύματι αυτή η λύπη της ψυχής γίνεται μέγιστη χαρά.
Η χάρη του Αγίου Πνεύματος δεν καταργεί τις φυσικές δυνάμεις. Αντίθετα, τις αποκαθιστά. Τις κάνει καθαρότερες και ισχυρότερες.
Η μόνη ερώτηση που θα μας κάνει ο Θεός στα έσχατα είναι: "Γιατί ήρθες μόνος σου εδώ; Πού είναι οι άλλοι;".
Κατά την κρίση του κάθε ανθρώπου στα έσχατα θα ερωτηθούν οι άλλοι άνθρωποι. Άρα η κρίση του ανθρώπου στα έσχατα θα είναι αντικειμενική και θα γίνει μεταξύ των ανθρώπων.
Ο ζυγός της κρίσης του καθενός είναι η γνώμη του. (Μάξιμος ο Ομολογητής)
Πάρα πολλά από τα ψυχοσωματικά νοσήματα έχουν ως αίτιο το ασυνείδητο μίσος.
Η αγάπη σιγά σιγά βελτιώνει την ψυχοσωματική κατάσταση του ανθρώπου και κάνει τον κόσμο παράδεισο.
Άλλο ο μοναχισμός και άλλο η μοναξιά.
Το μυστήριο του σταυρού είναι η διαδικασία της εξόδου από τη φιλαυτία. Ο άνθρωπος που μπαίνει σε αυτή τη διαδικασία πονάει πολύ, γιατί τραυματίζεται ο ναρκισσισμός του, παθαίνει δηλαδή αυτό που φοβάται περισσότερο από όλα.
Ο δρόμος της χάρης έχει ως προϋπόθεση την προαίρεση του ανθρώπου να μην πει όχι στα ναρκισσιστικά τραύματα. Βέβαια, αυτό που παίρνει ο άνθρωπος είναι πολύ περισσότερο από αυτό που δίνει.
Η αγάπη κατορθώνεται ως εκ θαύματος.
Οφείλουμε πρώτα να ξεκαθαρίσουμε αν ο γάμος είναι ο στόχος της ζωής μας ή το μέσο για τον στόχο της ζωής μας, που είναι ο Θεός.
Οι άνθρωποι που οδεύουν για γάμο να παίρνουν την απόφαση ότι θα αγωνίζονται να ελκύουν τη χάρη του Θεού.
Αγάπη στην οικογένεια σημαίνει ότι δημιουργώ διακριτικά τις προϋποθέσεις στον άλλον, ώστε να ποθήσει τον Θεό. Πάνω σε αυτό να θυμόμαστε πάντα ότι διδάσκουμε χωρίς να διδάσκουμε.
Η ενασχόληση με την αμαρτία είναι δαιμονική. Να λέμε το "ήμαρτον" και να προχωρούμε.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του ανθρώπου είναι ότι ζητάει την αναγνώριση και την επιβράβευση των άλλων.
Μπορούμε να βοηθήσουμε τον άλλον, αν του δώσουμε την άνεση να μας πλησιάσει και αν τον εμπνεύσουμε. Δεν χρειάζεται να έχουμε άγχος.
Η μεγαλύτερη αγάπη και εκτίμηση και ο βαθύτερος σεβασμός που μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας είναι το να πενθούμε για την έλλειψη του Θεού από μέσα μας.
Το πρόσωπο του ανθρώπου κρίνεται από το τι θεωρεί ο άνθρωπος μακάριο θησαυρό της ζωής του. Ό,τι θεωρεί ο άνθρωπος μακάριο θησαυρό της ζωής του, με αυτό ταυτίζεται.
Τον ταπεινό δεν μπορεί να τον νικήσει κανείς, γιατί έχει αποδεχθεί την ήττα του και την έχει καταθέσει στην αγάπη του Θεού.
Ο υπερβολικά ναρκισσιστής έχει συνεχώς ανάγκες. Γι’ αυτό είναι πολύ φτωχός και δεν μπορεί να αναπαύσει τον άλλον.
Τον Θεό δεν Τον ανακαλύπτουμε με τη λογική μας, αλλά Τον συναντούμε με τη χάρη Του. Η λογική μου δεν είναι αυτό που θα ανακαλύψει, αλλά αυτό που θα περιγράψει τα θαυμάσια του Θεού.
Αυτό που κρίνει αν κάτι πάει καλά (π.χ. Εκκλησία, οικογένεια) είναι το αν υπάρχει ενότητα.
Τα δώρα του Θεού σε έναν είναι δώρα του Θεού σε όλη την Εκκλησία.
Η δόξα του Θεού αποκαλύπτεται σε αυτούς που είναι ικανοί να τη δεχτούν.
Η θεμελιώδης χριστιανική εσχατολογία καταστρέφεται είτε από την αισιοδοξία, που οδηγεί στην ουτοπία, είτε από την απαισιοδοξία, που οδηγεί στην απόδραση.
Αν υπάρχουν δύο αιρετικές λέξεις στο χριστιανικό λεξιλόγιο, αυτές είναι οι λέξεις "αισιοδοξία" και "απαισιοδοξία". Αυτά τα δύο πράγματα είναι τελείως αντι-βιβλικά και αντι-χριστιανικά.
Η πίστη μας στηρίζεται σε δύο αποκαλύψεις: α) ο Θεός αγάπησε πολύ τον κόσμο και β) ο έκπτωτος κόσμος μυστικά λυτρώθηκε.
Αν θέλετε να μάθετε για όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο, ξεκινήστε ευχαριστώντας τον Θεό. Έτσι δεν θα πέσετε στην αίρεση της αναγωγής του ανθρώπου σε οικονομία και σεξουαλική φύση. Τότε θα ξέρετε ότι ο άνθρωπος έγινε άνθρωπος, όχι επειδή ανακάλυψε τον τροχό - όσο σημαντικό και αν ήταν αυτό. Όχι επειδή είναι ο Homo Sapiens ή επειδή ανακάλυψε τη λογική του Αριστοτέλη. Έγινε όμως άνθρωπος, όταν έγινε ο Homo Adoratus, ο άνθρωπος που ευχαριστεί. Ο άνθρωπος που δεν λέει στον Θεό "το δικαιούμαι, είναι συνταγματικό μου δικαίωμα να έχω πάντα αυτό ή εκείνο". Είναι ο άνθρωπος που ευχαριστώντας τον Θεό ξαφνικά αναφωνεί "πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης Σου".
Η πορεία του Χριστού είναι αντίθετη εκείνης του Αδάμ. Ο Αδάμ θέλησε να ανέλθει αφ’ εαυτού και να γίνει ίσος με τον Θεό. Ως εκ τούτου έπεσε σε βαθμό απώλειας. Ο μετανοών όμως πορεύεται προς τα κάτω κατά το παράδειγμα του δεύτερου Αδάμ, του Κυρίου. Και όταν φθάσει στο μηδέν της ταπείνωσης, γίνεται υλικό κατάλληλο για αναδημιουργία. Είναι ίδιον στον Θεό των χριστιανών να δημιουργεί εκ του μηδενός.
Η ευλογία της σχέσης είναι ότι με θέτει αντιμέτωπο με την ελευθερία μου, με το πρόσωπό μου.
Δείκτης της στάσης μου προς τον Θεό είναι η τοποθέτησή μου ως προς τον σύντροφό μου.
Ο άνθρωπος που αναζητεί τον Θεό αναπτύσσει τη γνωστική ικανότητα να γνωρίζει, εν τη αγάπη του Θεού, τον άλλον.
Δυστυχώς επικρατεί στον κόσμο η ατομοκεντρική αντίληψη "αφού αυτός δεν κάνει κακό σε μένα, ας κάνει ό,τι θέλει, ας αυτοκτονήσει ακόμη".
Σε μια σχέση να με ενδιαφέρει πώς να ευχαριστήσω, να ικανοποιήσω και να δώσω χαρά στον σύντροφό μου, όχι τι μπορώ να κερδίσω-αρπάξω από αυτή τη σχέση.
Το ουσιώδες στην ενότητα της σχέσης είναι η προσφορά. Οφείλω όμως πρώτα να καταλάβω τι χρειάζεται πραγματικά ο άλλος, για να μπορέσω διακριτικά να του το δώσω.
Το φρόνημα του Χριστού δίνει τη δυνατότητα να μεταμορφώνονται τα πάντα, ακόμα και τα πράγματα. Με το φρόνημα του Χριστού μεταμορφώνεται και αυτός που δίνει, αλλά και αυτός που παίρνει από αυτόν.
Ο νόμος προστατεύει τα άτομα, δεν θεραπεύει όμως τη σχέση.
Η αποξένωση δημιουργείται από την αίσθηση ότι ο άλλος με χρησιμοποιεί, με βλέπει ως αντικείμενο.
Σε μια σχέση η πίεση που ασκείται από τον έναν στον άλλον, ακόμη και στο όνομα της αγάπης, σκοτώνει την αγάπη.
Μόνο μέσα στην ελευθερία μπορεί να επιτευχθεί ενότητα και αγάπη.
Η αγάπη και η υπακοή εμπνέονται. Δώσε στον άλλον τη δυνατότητα να σε απατήσει, για να μη σε απατήσει ποτέ.
Η ελευθερία του πνεύματος γεννά την αγάπη.
Πρέπει να υπερβούμε το συμφέρον μας, για να βρούμε το αληθινό μας συμφέρον.
Όλοι είμαστε διαφορετικοί (όχι ίδιοι, όχι ίσοι), αλλά όλοι είμαστε εξίσου σημαντικοί.
Ο σεβασμός, η κατανόηση και η αυθεντικότητα είναι βασικές δεξιότητες της επικοινωνίας.
Σεβασμός σημαίνει να πιστεύουμε ότι ο άλλος άνθρωπος είναι σημαντικός, αξιόλογος, πολύτιμος, μοναδικός.
Κατανόηση σημαίνει ότι είμαστε ικανοί να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του άλλου και να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ενέργειες και τα πιστεύω του σημαίνουν κάτι γι’ αυτόν, έστω κι αν σε εμάς φαίνονται παράξενα.
Αυθεντικότητα σημαίνει ότι μπορούμε να εμπιστευθούμε αυτό που βλέπουμε στον άλλον, ότι κρατάμε τον λόγο μας και ότι είμαστε ανοιχτοί με τους ανθρώπους.
Δεν θέλω να γίνω καλύτερος από κανέναν. Θέλω να γίνομαι καλύτερος κάθε μέρα από τον εαυτό μου.
Κοσμικό είναι καθετί που δεν συνδέεται με την πηγή της ζωής, που είναι ο Θεός, καθετί που δεν μας ενεργοποιεί την αγάπη προς τον Θεό.
Η ευθύνη του ανθρώπου είναι που δεν ψάχνει τον Θεό. Όχι που δεν ξέρει αν κάτι είναι σωστό ή λάθος-αμαρτία. Η χαρμολύπη φέρνει την αίσθηση της ζωής.
Ο πόνος δεν είναι τόσο κακός. Όταν το σώμα του αρρώστου δεν πονάει, οι γιατροί ανησυχούν, ενώ όταν αυτό αρχίζει να πονάει, οι γιατροί χαίρονται, γιατί ο άρρωστος δείχνει ότι έχει ζωή.
Αυτοί που πενθούν για τις αμαρτίες τους (γιατί δεν έχουν το όντως αγαθόν, δηλαδή τον Θεό) είναι μακάριοι, γιατί αυτοί θα παρηγορηθούν ("Μακάριοι οι πενθούντες ότι αυτοί παρακληθήσονται").
Ο λόγος που πενθώ δηλώνει πού είναι στραμμένη η γνώση μου και η ελευθερία μου. Όταν ο άνθρωπος δεν έχει πόνο για την απώλεια του Θεού, είναι χαμένος.
Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να σε πείθουν για την αγάπη τους, χωρίς όμως η αγάπη τους να αποδεικνύεται πρακτικά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν αναλαμβάνουν το προσωπικό κόστος που έχει η αληθινή αγάπη. Η φτώχεια του πνεύματος, το να λέμε "ας είναι ευλογημένο", είναι ταπείνωση.
Με τις ψυχοθεραπευτικές μεθόδους συνήθως κάνουμε διάγνωση, όχι θεραπεία.
Το Άγιο Πνεύμα δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί, για να λάβουμε κάτι καλό. Το ίδιο το Άγιο Πνεύμα είναι καλό.
Επειδή νομίζουμε ότι εμείς κανονίζουμε τα πράγματα, αυτά ποτέ δεν κανονίζονται.
Συζυγία σημαίνει ενότητα, αλλά όχι σύγχυση προσώπων.
Ο Θεός έπλασε τον κάθε άνθρωπο με μια ιδιαίτερη αξία.
Μέσα από μια πολεμική λογική ο άνθρωπος δεν μπορεί να βρει τίποτα καλό στον γάμο.
Ο άνθρωπος χρειάζεται να βρει τη ζωή, για να μπορέσει να τη μοιραστεί με τον άλλον.
Μόνο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος μπορεί να υπάρχει αληθινή ενότητα στον γάμο. Για να έρθει η χάρη του Αγίου Πνεύματος, προϋπόθεση είναι ο σεβασμός του άλλου προσώπου.
Και οι κουνέλες κάνουν παιδιά. Σημασία όμως έχει το πώς μεγαλώνουμε, το πώς μορφώνουμε τα παιδιά.
Οι περισσότερες γυναίκες έχουν το στοιχείο της αυταρέσκειας και το έχουν από πολύ μικρή ηλικία. Θέλουν να είναι αρεστές. Αυτό το στοιχείο φέρνει πολλά προβλήματα στη ζωή τους.
Ό,τι ζούμε να το ζούμε θεοφιλώς.
Μόνο ο άνθρωπος που νιώθει αυτοεκτίμηση μπορεί να δώσει, μπορεί να προσφέρει.
Ζω σημαίνει αγαπώ.
Ο σύντροφός μας και τα παιδιά μας είναι οι βοηθοί μας στην πορεία μας προς τον Θεό.
Να μάθουμε να κατανοούμε βαθύτερα τον άλλον άνθρωπο. Η κατανόηση του άλλου είναι το βασικό στοιχείο σε μια σχέση.
Όταν κάποιος δεν μας συμπεριφέρεται καλά, μας βοηθάει να κατανοήσουμε την κατάστασή του.
Αυτό που μας γεμίζει με το Άγιο Πνεύμα πιο γρήγορα από οτιδήποτε άλλο είναι το να συγχωρούμε αυτόν που μας αδίκησε και το να αγαπάμε τον εχθρό μας.
Πριν πούμε σε κάποιον να κόψει ένα πάθος, να τον πείσουμε ότι έχει αξία, ότι είναι φτιαγμένος για τον Θεό.
Η συναίσθηση της αμαρτωλότητάς μας έχει να κάνει με τη συναίσθηση (με το πένθος) του εκτροχιασμού μας από αυτό για το οποίο είμαστε φτιαγμένοι. Από αυτή τη συναίσθηση και από τον ταυτόχρονο θάνατο του εαυτού μας γεννιέται η ζωή μέσα μας.
Η απαίτησή μας ο άλλος να είναι όπως εμείς φανερώνει την αδυναμία μας να αγαπήσουμε.
Να μάθουμε να είμαστε ευθείς και έντιμοι.
Όταν εκδηλώνουμε την οργή μας, να το κάνουμε με θετικό τρόπο. Αν όμως ο τρόπος εκδήλωσης της οργής μας είναι αρνητικός, να απολογούμαστε.
Ο βαθύς σεβασμός του άλλου ανθρώπου γεννά τη διάκριση πώς θα του φερθούμε.
Πραγματική πραότητα είναι η απουσία εσωτερικής ταραχής στη σχέση μου με τον άλλον άνθρωπο. Για να γίνει αυτό, απαιτείται η γνώση του άλλου ανθρώπου και η γνώση του εαυτού μου. Πραότητα σημαίνει ζωντανή σχέση με τον άλλον άνθρωπο.
Να οργιζόμαστε χωρίς να αμαρτάνουμε, δηλαδή να οργιζόμαστε ως φανέρωση της αγάπης μας και όχι ως εκδήλωση μιας εμπαθούς κατάστασης ("Οργίζεσθε και μη αμαρτάνετε").
Ο Θεός, αν έχουμε ζωντανή σχέση μαζί Του, μας δείχνει πολλούς τρόπους να αντιμετωπίσουμε τις δύσκολες καταστάσεις που μας παρουσιάζονται στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.
Για να βλαστήσει η αγάπη, πρέπει να εξαλειφθεί η ιδιοτροπία.
Βασικά για μια συζυγία είναι:
α) Να πείσουμε τον σύντροφό μας ότι αυτός κατέχει την πρώτη θέση στη ζωή μας, είτε έχει χαρίσματα είτε δεν έχει. Να αποδεχόμαστε και να αναγνωρίζουμε τον σύντροφό μας, για να μπορέσει να βρει την αυτοαξία του. Να στεκόμαστε έτσι που να βγάζουμε στην επιφάνεια την αξία του συντρόφου μας, να τον τιμούμε. Αυτή είναι η άσκηση του ζευγαριού.
β) Καθένας από τους δύο συντρόφους να αισθάνεται ότι έχει προσωπική αξία, ότι στέκεται στα πόδια του και ότι είναι χρήσιμος και χωρίς τον σύντροφό του, άρα ότι μπορεί να προσφέρει στον σύντροφό του. Η ιδεώδης απόσταση φέρνει το ιδεώδες πλησίασμα.
γ) Να συνεχίσουμε την προσωπική μας φροντίδα και ανάπτυξη και να μη στερήσουμε από τον σύντροφό μας αυτό που τον αναπαύει και τον αναπτύσσει. Όμως η προσωπική μας ανάπτυξη να γίνεται για τη σχέση και όχι για τον εαυτό μας. Το πρόσωπο αναπτύσσεται, όταν επενδύεται σε σχέσεις με άλλα πρόσωπα. Να μην είμαστε καθηλωμένοι σε αυτά που ξέρουμε, αλλά αντίθετα να συνεχίζουμε την πορεία της προσωπικής (πνευματικής κ.ά.) ανάπτυξης. Αυτό να το εντάσσουμε στη σχέση λαμβάνοντας υπόψη και τον σύντροφό μας (τις ανάγκες του, το πρόγραμμά του κτλ).
Στη δυσάρεστη συμπεριφορά του άλλου η οποιαδήποτε αντίδρασή μας, είτε είναι υποχωρητικότητα είτε είναι σύγκρουση, να έχει θετικά μηνύματα γι’ αυτόν.
Η ασθένεια συνδέεται με την αμαρτία.
Ο ταπεινός άνθρωπος οπουδήποτε κι αν βρίσκεται περνάει καλά.
Αυτός που είναι πλεονέκτης τα χάνει όλα.
Να μη συμβιβαζόμαστε με τη μετριότητα, με το συμβατικό.
Η δικαιοσύνη είναι καρπός της σχέσης, έχει προϋπόθεση τη γνώση του άλλου. Δεν είναι η σχέση καρπός της δικαιοσύνης.
Η αληθινή συγνώμη είναι η μετάδοση στον άλλον αυτού που μεταλάβαμε, δηλαδή της συγνώμης του Χριστού.
Ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη μόνο να φάει, αλλά και να σωθεί.
Κάθε ενέργειά μας να έχει ενότητα, να έχει μετάνοια και να είναι καρπός της σχέσης με τον Θεό.
Μας τρομάζει η ησυχία, γιατί αποκαλύπτει την εσωτερική μας κατάντια.
Μόνο τότε μπορεί να βρει ησυχία ο άνθρωπος, αν συνειδητοποιήσει ότι είναι μόνο αυτός και ο Θεός.
Το να σωθεί κάποιος είναι υπόθεση καθαρά δική του (ούτε του πνευματικού του ούτε κανενός άλλου).
Σε κάθε περίπτωση να δείχνουμε στον άλλον ότι μας είναι σημαντικός, ότι έχει αξία.
Το αληθινό μένει, το ψεύτικο χάνεται.
Θα χρειαστούμε λιγότερα λόγια πράττοντας το σωστό. Ο ζωγράφος διδάσκει πιο πολύ με τις ζωγραφιές του.
Πειθαρχία χωρίς δημοκρατία είναι βία. Δημοκρατία χωρίς πειθαρχία είναι αναρχία.
Η μεγαλύτερη αμαρτία του ανθρώπου είναι να μην έχει χαρά.
Ένα πράγμα ζητάει ο Θεός από μας: να λάβουμε αυτό που μας δίνει.
Αυτό που λέμε αμαρτία είναι η φιλαυτία. Εμείς οφείλουμε να μεταβάλουμε τη φιλαυτία σε αγάπη. Να μεταβάλουμε τη χωρίς λόγο αγάπη προς τον εαυτό μας σε έλλογη αγάπη και προς τον εαυτό μας και προς τον άλλον.
Το αντίθετο της αγάπης δεν είναι το μίσος, αλλά η φιλαυτία. Αγάπη προς τον άλλον σημαίνει να μην τον περιφρονώ, να μην τον εκμεταλλεύομαι και να μπαίνω σε αληθινή σχέση μαζί του.
Αγάπη είναι να μπεις στην κατάσταση του άλλου ανθρώπου και να ενεργοποιήσεις τα θετικά του στοιχεία.
Μέσα από την ταπείνωση βρίσκει την αληθινή του αξία ο άνθρωπος.
Άλλο η ταπείνωση και άλλο η μειονεξία και η κακομοιριά.
Βασικό στοιχείο του πνευματικού αγώνα είναι η χαρά.
Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε ένα σταθερό αίσθημα προσωπικής αξίας και να μην επηρεαζόμαστε από το αν μας αποδέχονται ή αν μας απορρίπτουν οι άλλοι άνθρωποι.
Χριστιανός είναι αυτός που δέχεται να εκτεθεί στον άλλον, για να έχει αληθινή σχέση μαζί του.
Η αρχή της σοφίας του Θεού είναι η επιείκεια και η πραότητα. (Ισαάκ ο Σύρος)
Η δικαιοσύνη ύστερα από ανταγωνισμό με τον άλλον δεν είναι αληθινή δικαίωση (δικαίωση του Θεού) γιατί δεν αναπαύει, δεν ελευθερώνει.
Η αιτία που συνήθως ένας άνθρωπος χωρίζει από έναν άλλον είναι η (κοσμική) δικαιοσύνη.
Ο Θεός αρνήθηκε ακόμη και την προσωπική Του αξιοπρέπεια, για να σωθούμε εμείς.
Είναι εύκολο να δείχνουμε ελεημοσύνη σε κάποιους ανθρώπους, είναι δύσκολο όμως να δείξουμε ελεημοσύνη σε αυτόν με τον οποίο συγκρουόμαστε.
Δεν γίνεται ελεημοσύνη χωρίς προσευχή και χωρίς μετάνοια.
Δεν μπορείς να προχωρήσεις πνευματικά, αν δεν δεις θετικά (χωρίς λογισμούς) τον άλλον άνθρωπο, γιατί μόνο έτσι ελκύεις τη χάρη του Θεού.
Πνευματικός θάνατος είναι η έλλειψη της χάρης του Θεού, η νέκρωση της σχέσης με τον Θεό.
Ο Θεός είναι ολόκληρος παντού και πάντοτε.
Οι άνθρωποι να μην απορρίπτονται ποτέ από τη σκέψη μας, αλλά τα λάθη τους να μην γίνονται ποτέ αποδεκτά από τη ζωή μας.
Ο Χριστός μίλησε στην αγία Φωτεινή (Σαμαρείτιδα). Δεν την έδιωξε.
Αυτός που ακολουθεί έναν βλάκα είναι πιο βλάκας.
Ό,τι μας βλάπτει να το απορρίπτουμε.
Η μασονία επίσημα τοποθετήθηκε εκτός Εκκλησίας στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ο σκοπός του πνευματικού αγώνα είναι να πλησιάσουμε τον Θεό και να αναπαυθεί η καρδιά μας.
Να αφήσουμε τον ψεύτικο λόγο ύπαρξης (και τρόπο ζωής) και να αναζητήσουμε τον αληθινό και τον αιώνιο. Να μην ακολουθούμε ναρκωτικούς τρόπους ζωής.
Αμαρτάνουμε, για να αισθανθούμε ότι δεν είμαστε μόνοι. Όμως στην πραγματικότητα δεν είμαστε μόνοι, όταν έχουμε τον Θεό.
Ελεημοσύνη είναι η διάθεση του ανθρώπου να δίνει στον άλλον, εφόσον έχει λάβει από το έλεος του Θεού.
Η ελεημοσύνη δεν είναι δική μας, αλλά όταν φαινόμαστε ελεήμονες, στην πραγματικότητα λειτουργούμε ως όργανα της ελεημοσύνης του Θεού.
Η μεγαλύτερη ελεημοσύνη είναι να δώσουμε στον άλλον την ελπίδα ότι μπορεί να ζήσει κι αυτός την παρουσία του Θεού.
Ο Θεός ξεπερνά τη γνώση. (Γρηγόριος Νύσσης)
Μέσα από τις ενέργειες του Θεού βλέπουμε την παρουσία Του και τη σοφία Του.
Οι περισσότεροι άνθρωποι θαυμάζουν την υγεία και λένε εγκώμια γι’ αυτήν, ενώ με τις πράξεις τους τη δηλητηριάζουν.
Άλλο να θαυμάζεις τον Δημιουργό και άλλο να Τον έχεις μέσα σου.
Σκοπός της πνευματικής ζωής είναι η όραση του Θεού. Όραση του Θεού είναι η ένωση με τον Θεό και η γνώση του Θεού.
Ο Θεός αποτύπωσε πάνω στον άνθρωπο τα μηνύματα της αγαθότητάς Του. Ο άνθρωπος όμως με την κακία του τα αμαύρωσε.
Ο Χριστός (η συνάντηση με τον Χριστό) είναι ο σκοπός. Η άσκηση είναι ο τρόπος.
Η θρησκεία είναι πάντοτε ο πειρασμός της Εκκλησίας. (Χρήστος Γιανναράς)
Όταν η διακονία της Εκκλησίας γίνει εξουσία, η Εκκλησία είναι ήδη θρησκεία.
Το ευχαριστιακό δείπνο είναι ο καινούριος τρόπος ύπαρξης. Η βίωση της ζωής μας όχι ως δουλεία στη φύση, αλλά ως αγάπη.
Τα μυστήρια της Εκκλησίας είναι φανέρωση του ευχαριστιακού τρόπου της ύπαρξης ένσαρκων αδελφών σε συγκεκριμένη κοινότητα, σε δεδομένο χρόνο και χώρο.
Πρόσωπο είναι η υπόσταση της φύσης, δηλαδή η κάθε συγκεκριμένη ύπαρξη, η οποία πραγματοποιεί τα γνωρίσματα της φύσης με τρόπο μοναδικό, ανόμοιο κι ανεπανάληπτο.
Η υπέρτατη μορφή ελευθερίας είναι η αγάπη. Δεν μπορείς ποτέ να αγαπήσεις αναγκαστικά-υποχρεωτικά. Αγαπάς, επειδή ελεύθερα επιλέγεις την έξοδο από το εγώ και το δόσιμο στον άλλον.
Η θρησκεία αντιπροσωπεύει την αναγκαιότητα, ενώ η Εκκλησία ευαγγελίζεται την ελευθερία.
Η Εκκλησία προτείνει την ελευθερία από την αναγκαιότητα της φύσης.
Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν εκκλησία την εκκλησία του δήμου. Η εκκλησία του δήμου δεν ήταν απλώς μια συνέλευση των πολιτών, για να εκφέρουν γνώμες, να κρίνουν και να πάρουν αποφάσεις. Πριν από οτιδήποτε άλλο, ήταν η συγκρότηση και η φανέρωση της πόλης. Η πραγματοποίηση και η φανέρωση ενός άλλου τρόπου συνύπαρξης και συλλογικότητας. Αυτή η συνύπαρξη δεν βασιζόταν στην προτεραιότητα της χρείας, δηλαδή της κοινωνίας των αναγκών, αλλά στην προτεραιότητα της κοινωνίας του αληθούς.
Εάν οι αρχαίοι Έλληνες κομίζουν κάτι καινούριο στην ιστορία της ανθρωπότητας, είναι ότι βάζουν για πρώτη φορά ως στόχο της συλλογικότητας όχι τη χρησιμότητα, αλλά το κατ’ αλήθειαν. Δηλαδή τη συμβίωση σύμφωνα με όρους που δεν γνωρίζουν μεταβολή, φθορά, θάνατο. Αυτό ιδρύει την πόλη και την πολιτική επιστήμη-τέχνη.
Η θρησκεία είναι φυσική-ενστικτώδης ανάγκη. Η λογική της είναι βιολογικά καθορισμένη. Θέλει να ερμηνεύσει το ανεξήγητο, να τιθασεύσει το ανεξέλεγκτο, να συγκαλύψει το αναπότρεπτο. Κάθε θρησκεία διατυπώνει μεθοδικά τα δόγματά της, τις αναντίρρητες αλήθειες της. Οργανώνει συστηματικά την ηθική της, τις κωδικοποιημένες εντολές της. Η θρησκευτικότητα είναι από τη φύση της (όπως η πείνα, η αναπαραγωγή, ο φόβος του θανάτου) υπόθεση ατομική. Ο θρησκευόμενος λειτουργεί με κέντρο το εγώ του (ατομική ελευθερία, ατομικά συναισθήματα, ατομική σωτηρία). Τα γνωρίσματα της θρησκείας είναι το θαύμα, το μυστήριο και το κύρος. Και τα τρία αναιρούν την ελευθερία. Ακριβέστερα οδηγούν στην ηδονική αυτοπαραίτηση από την ελευθερία. Και τα τρία στηρίζουν την εξουσία. Η θρησκεία γίνεται θεσμός και αγωνίζεται για την εξουσιαστική θωράκισή της με ιεροποίηση ιδεών, φανατισμό, κάποτε με φονταμενταλισμό.
Η Εκκλησία δεν συνιστά μια καινούρια θρησκεία. Αποτελεί έναν τρόπο σχέσεων κοινωνίας. Ο τρόπος αυτός είναι ένα άθλημα: το άθλημα να συνυπάρχουμε οι άνθρωποι χωρίς τους περιορισμούς της φυσικής αναγκαιότητας, να αληθεύει η ύπαρξη υπερβαίνοντας τη φθορά. Τα μέλη της Εκκλησίας προσλαμβάνουν την τροφή (το ψωμί και το κρασί), όχι για να διαιωνίσουν τον θάνατο, αλλά για να κοινωνήσουν στο στοιχειώδες, πλην ύψιστο, επίπεδο της ζωής. Το δείπνο τους είναι ευχαριστία στον Χριστό, τον χορηγό της ζωής και της τροφής. Ο Χριστός δείχνει σε όσους Τον εμπιστεύονται έναν ένσαρκο τρόπο ύπαρξης: την αγάπη. Η αγάπη δεν είναι αγαθοεργία. Είναι η κοινωνία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Είναι η ελευθερία από τους περιορισμούς της πίστης. Αυτή την ελευθερία μαρτυρούν τα σημεία του Ιησού. Δεν είναι θαύματα, καταναγκαστικά πειστήρια μιας μαγικής δύναμης. Κορυφαίο σημείο ενός άλλου τρόπου ύπαρξης, η Ανάσταση του Χριστού. Το Ευαγγέλιο της Ανάστασης γνωστοποιεί αυτό τον τρόπο: την υπέρβαση του θανάτου. Και όσοι εμπιστεύονται τους μάρτυρες της Ανάστασης εμπλέκονται σε μια εμπειρία σχέσης. Γίνονται με τη σειρά τους μάρτυρες μιας σχέσης βιωμένης. Η γλώσσα μόνο να σημάνει μπορεί αυτή τη σχέση ("Έρχου και ίδε"). Αλλά ένα άθλημα συνείδησης, μια γνώση βιωμένη, μια σχέση αμφίκρημνη, δεν γίνεται να μεταποιηθούν σε δογματική διδασκαλία. Ούτε τα μέλη μιας σχέσης θεμελιωμένης στην εμπιστοσύνη και στην αγάπη γίνεται να μεταλλαχθούν σε εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους. Δίχως την ανατροπή των όρων του εξουσιαστικού φαινομένου δεν μπορεί να υπάρχει εκκλησιαστικό γεγονός. Όπως δεν μπορεί να υπάρχει εκκλησιαστικό γεγονός δίχως το δείπνο της ευχαριστίας.
Οι προϋποθέσεις, για να κατοικήσει στον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα, είναι η αγωνιστικότητα, η ταπείνωση, το φιλότιμο, η αρχοντιά και η θυσία. Ο άνθρωπος είναι άχρηστος, άμα λείψει η χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτό είναι το θείο φως. (Όσιος Παΐσιος)
Η αγάπη διαλύει όλες τις αντιφάσεις της ανθρώπινης ζωής.
Η γλώσσα της αγάπης είναι η σιωπή. Όταν κάποιος αγαπάει ειλικρινά, λέει περισσότερα με τη σιωπή του παρά με τα λόγια του.
Αν δεν είμαστε αγαπητοί, αυτό σημαίνει ότι δεν ξέρουμε να αγαπάμε.
Η αληθινή αγάπη είναι αναζήτηση μέσα από μια ζωή που έχει αξίες και που δεν κυριαρχείται από τις επιθυμίες μας και τα δικαιώματά μας, αλλά από το τι είναι ο άλλος και τι ανάγκες έχει.
Ας διδαχθούμε από τη μέλισσα την αγάπη για την εργασία, την αγάπη προς το ωραίο και την αγάπη προς τους άλλους.
Η γνώση είναι δύναμη και η δύναμη αποβαίνει προς το καλό, μόνο όταν την καθοδηγεί η αγάπη.
Η αγάπη είναι εκδήλωση της θεϊκής φύσης, που υπάρχει πέρα από τον χρόνο.
Μετά τη στεναχώρια ακολουθούν με τη σειρά η κρίση, η κατάκριση και η επανάσταση.
Ο αληθινά ταπεινός δεν στεναχωριέται.
Η πνευματική μας καλλιέργεια γίνεται στην καρδιά. Πνευματικός άνθρωπος είναι ο καρδιακός άνθρωπος, όχι ο μορφωμένος.
Αγαπάμε, όταν δεν ζητάμε τίποτα από τον άλλον κι όταν, όσο μας δίνει ο Θεός, τόσο κι εμείς δίνουμε στον άλλον.
Μας είναι πνευματικά επιζήμιο το να λαμβάνουμε μέρος σε συζήτηση που κατακρίνουν κάποιον ή που απλά τον σχολιάζουν.
Όσο μεγαλύτερη είναι η πίστη μας για τα επουράνια, τόσο μικρότερη είναι η στεναχώρια μας για τα επίγεια.
Αυτό που εμείς βλέπουμε ως αδικία εις βάρος μας, ο Θεός το έχει ως το μεγαλύτερο σχολείο για την προκοπή της ψυχής μας.
Να ξέρουμε πότε να σωπαίνουμε και πότε να φεύγουμε από εκεί που είμαστε.
Από την κουταμάρα καλύτερη η βουβαμάρα.
Αν θέλεις να κάνεις κάτι, να μην το αναγγείλεις. Θα "υλοποιηθεί" στα λόγια και δεν θα χρειάζεται να υλοποιηθεί στην πραγματικότητα.
Όταν έχουμε αμφιβολία για τη στάση που θα τηρήσουμε, να ρωτάμε τη συνείδησή μας και να υπολογίζουμε πάντα και τη θέση του άλλου.
Η διαφορά Θεολογίας και Ποιμαντικής είναι ότι η μεν Θεολογία ασχολείται με το πώς θα πρέπει να είναι η πραγματικότητα, η δε Ποιμαντική με το τι μπορούμε να κάνουμε.
Η προσπάθεια του Ιώβ δεν ήταν τόσο το να αντέξει τις αρρώστιες, την καταστροφή της οικογένειάς του και την απώλεια της περιουσίας του, όσο το να μην εξουθενωθεί από τα σχόλια και τη "συμπαράσταση" των φίλων του, που θεωρούσαν ως δικαίωμά τους να σχολιάζουν τη ζωή του Ιώβ μέσα από το δικό τους μίζερο σύστημα αξιολόγησης.
Να είμαστε ευαίσθητοι, όχι υπερευαίσθητοι.
Υπάρχουν δύο ειδών άνθρωποι: αυτοί που έχουν τη δύναμη για αγάπη και εκείνοι που έχουν την αγάπη για τη δύναμη.
Το να σταματάμε τον πόνο χωρίς να σκεφτόμαστε το μήνυμά του είναι σαν να αποσυνδέουμε τον συναγερμό της πυρκαγιάς, για να αποφύγουμε τα δυσάρεστα νέα. Ο πόνος δεν είναι εχθρικός εισβολέας, αλλά πιστός αγγελιοφόρος που αποστέλλεται από το σώμα μου, για να με ειδοποιήσει για κάποιον κίνδυνο.
Η μεγαλύτερη ανακάλυψη της γενιάς μου είναι ότι οι άνθρωποι με το να αλλάξουν την εσωτερική στάση του νου τους μπορούν να μεταβάλλουν τις εξωτερικές πτυχές της ζωής τους. (Ουίλιαμ Τζαίημς)
Ο άνθρωπος που δεν αγαπά δεν ζει. (Αβάς Ησύχιος)
Αγάπη είναι ο Θεός. Και όποιος προσπαθεί να δώσει ορισμό του Θεού μοιάζει με τυφλό που μετρά στην άβυσσο τους κόκκους της άμμου.
Να μαθαίνουμε να αγαπούμε κι όχι να ζητούμε να μας αγαπούν. (Όσιος Πορφύριος)
Το μυαλό είναι σαν το αλεξίπτωτο: λειτουργεί μόνο όταν είναι ανοιχτό.
Η αγάπη μας να είναι σαν την αγάπη του Θεού, που μοιάζει με τον ήλιο και απευθύνεται αδιακρίτως σε όλα τα πλάσματά Του. (Όσιος Παΐσιος)
Κάθε φροντίδα και κάθε άσκηση που στοιχίζει κόπους πολλούς, εφόσον δεν φτάνει στην αγάπη, είναι μάταιη και σε τίποτα χρήσιμο δεν καταλήγει. (Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Η αγάπη υπάρχει μόνο μέσα στην ελευθερία των προσώπων. Όπου δεν υπάρχει ελευθερία, δεν υπάρχει αγάπη.
Ποτέ μην ψάξεις κάτι τέλειο, για να αγαπήσεις, γιατί κινδυνεύεις να πεθάνεις χωρίς αγάπη. Αγάπησε κάτι που δεν είναι τέλειο και κάνε το τέλειο με την αγάπη σου.
Η αγάπη δεν είναι μια απλή συναισθηματική κατάσταση. Είναι μια επιστήμη που απαιτεί ειδίκευση. Είναι οδός και τρόπος ζωής.
Η αγάπη είναι μια θετική κατάσταση. Είναι ελευθερία από την ιδιοτέλεια, τη νοοτροπία του κόσμου και τη γνώμη του. Αυτός που έχει αυτή την ελευθερία αγαπά χωρίς προϋποθέσεις, δρα χωρίς να περιμένει ανταπόδοση, ευεργετεί χωρίς να θέλει να φαίνεται, μισεί τις φαρισαϊκές επιδείξεις της αρετής. Έχει αφομοιώσει το πνεύμα της ταπείνωσης του Χριστού.
Η αγάπη είναι το μόνο πράγμα που, όσο περισσότερο απλόχερα το σκορπάς, τόσο πολλαπλασιάζεται.
Η αγάπη είναι πάντα σταυρωμένη.
Η αγάπη επιβάλλει παραίτηση ακόμα και από τα δικαιώματά μας, στην περίπτωση που η χρήση τους μπορεί να γίνει αιτία σκανδαλισμού και πτώσης για τους άλλους.
Αυτός που αγαπάει δεν περιμένει ανταπόδοση.
Η αγάπη είναι κένωση (ταπείνωση), αυτοπαραίτηση από τις δυνάμεις του "εγώ", υπέρβαση του εαυτού μας. Είναι η τέχνη του να δίνεις κι όχι να παίρνεις. (Ισαάκ ο Σύρος)
Αγάπη σημαίνει να κερδίζεις τη ζωή, δίνοντάς τη για τους άλλους. Να πέφτεις άπειρες φορές στη φωτιά για τους ανθρώπους κι όμως να μη χορταίνεις από αυτή σου την προσφορά. (Ισαάκ ο Σύρος)
Και το πιο άγριο ζώο, αν το πλησιάσεις με πραγματική αγάπη, δεν θα σε πειράξει. (Όσιος Παΐσιος)
Η αγάπη γεννά την κατανόηση.
Η αληθινή αγάπη χαρακτηρίζεται από φιλότιμο και αρχοντιά.
Όπου υπάρχει υπερηφάνεια, δεν υπάρχει αγάπη.
Καλύτερα να αγαπάς παρά να σε αγαπούν.
Όσο περισσότερο σηκώνει κανείς τα βάρη των άλλων, τόσο περισσότερο αυξάνει η δύναμή του.
Όλες οι αρετές είναι όψεις της μιας και μεγάλης αρετής: της αρετής της αγάπης.
Η αληθινή αγάπη είναι να τα δίνεις όλα και να μη ζητάς τίποτα.
Όταν κάποιος αγαπά, πάσχει. Η αγάπη έχει πάντα αυτό το τίμημα.
Να είμαστε ευγνώμονες όχι τόσο σε εκείνους που μας αγαπούν, όσο σε εκείνους που μας εμπνέουν την αγάπη.
Η αγάπη χρειάζεται ανδρεία.
Όπου δεν συναντάς την αγάπη, βάλε εσύ την αγάπη και θα τη συναντήσεις.
Οι μόνοι που, όταν χάνουν, νικούν είναι αυτοί που ξέρουν να αγαπούν.
Όποιος φοβάται κάποιον δεν μπορεί να τον αγαπά πραγματικά. (Αριστοτέλης)
Η αγάπη διώχνει τον φόβο.
Είτε μακριά είμαστε είτε κοντά, χωρίς την αγάπη υπάρχει μόνο ο φόβος. Κόλαση είναι να μην ξέρεις να αγαπάς. (Ντοστογιέφσκι)
Μόνο η αγάπη μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους με ό,τι βαθύτερο υπάρχει μέσα τους.
Η αγάπη μαραίνεται κάτω από τον εξαναγκασμό.
Μαθαίνεις να αγαπάς μόνο αγαπώντας.
Έργο της αγάπης είναι η ευεργεσία που προκαλείται από αγαθή προαίρεση, η μακροθυμία και η υπομονή προς τον πλησίον, καθώς και η χρήση των πραγμάτων με ορθό τρόπο. (Μάξιμος ο Ομολογητής)
Η αγάπη μοιάζει με τη φλόγα ενός κεριού. Όσα κεράκια κι αν ανάψεις με αυτήν, η αρχική φλόγα παραμένει ακέραιη και κάθε νέο κεράκι έχει τόση φλόγα όση και τα άλλα. (Μάξιμος ο Ομολογητής)
Η αγάπη είναι ο σίγουρος οδηγός προς το υψηλότερο επίπεδο συνειδητότητας που είναι ικανός να φτάσει ο άνθρωπος.
Σε ένα πρόσωπο πριν και μετά την αγάπη διαπιστώνουμε την ίδια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε μια λάμπα σβηστή και σε μια λάμπα αναμμένη. Η λάμπα υπήρχε και όταν ήταν σβηστή, τώρα όμως που είναι αναμμένη απλώνει παντού το φως της και αυτή είναι η λειτουργία της.
Η αγάπη είναι ιδιότητα θεϊκή. (Όσιος Παΐσιος)
Αυτός που έχει αληθινή αγάπη δεν ανέχεται να ακούει υπονοούμενα ή φανερές κατηγορίες για τον πλησίον. (Όσιος Θαλασσινός)
Τέλεια αγάπη έχει εκείνος που αγαπάει όλους τους ανθρώπους το ίδιο. (Άγιος Αυγουστίνος)
Όποιος απέκτησε την αγάπη τον ίδιο τον Θεό απέκτησε. (Ισαάκ ο Σύρος) Αγάπα και κάνε ό,τι θέλεις. (Άγιος Αυγουστίνος)
Η αγάπη και ο θάνατος εξισώνουν όλες τις τάξεις.
Η αγάπη σβήνει τον θυμό, όπως το νερό τη φωτιά. Η αγάπη οικοδομεί τον πλησίον. (Απόστολος Παύλος)
Ο Θεός είναι αγάπη. Όποιος ζει μέσα στην αγάπη ζει μέσα στον Θεό και ο Θεός ζει μέσα σε αυτόν. (Απόστολος Παύλος)
Σήμερα οι άνθρωποι ζητούν να τους αγαπήσουν και γι’ αυτό αποτυγχάνουν. Το σωστό είναι να ενδιαφέρεσαι όχι αν σε αγαπούν, αλλά αν εσύ αγαπάς τον Χριστό και τους ανθρώπους, γιατί μόνο έτσι γεμίζει η ψυχή. (Όσιος Πορφύριος)
Το αντίθετο της αγάπης δεν είναι το μίσος, αλλά η αδιαφορία. Η αγάπη αναζητεί πάντα έναν τρόπο. Η αδιαφορία βρίσκει πάντα μια δικαιολογία.
Η αγάπη είναι μια τέχνη και μάλιστα η μεγαλύτερη από όλες τις καλές τέχνες.
Αγάπη θα πει να βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση του άλλου.
Μη φοβάσαι ότι η ζωή σου θα τελειώσει. Να φοβάσαι μήπως δεν άρχισε ποτέ.
Πλούσιος είναι αυτός που αγαπά.
Αγαπάμε αληθινά όταν: -- Κάποιοι μάς βλάπτουν και εμείς επιθυμούμε και ευχόμαστε το καλό τους. -- Φροντίζουμε να είμαστε χρήσιμοι σε όλους ανεξαιρέτως. -- Δεν υπερηφανευόμαστε για τα δικά μας χαρίσματα και δεν υποτιμούμε τους μη χαρισματικούς κατά την κρίση μας. -- Σκεπάζουμε τις αδυναμίες των άλλων και δεν τις κουτσομπολεύουμε. -- Προτιμούμε να αδικούμαστε παρά να αδικούμε. -- Λυπούμαστε για την αδικία και χαιρόμαστε για την αλήθεια.
Μόνο αυτοί που αγαπάμε μπορούν να μας προξενήσουν πραγματική λύπη.
Το τίμημα της αγάπης είναι ο ψυχικός πόνος. Όσο μεγαλύτερη είναι η αγάπη, τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο ψυχικός πόνος. Τον πόνο αυτόν τον υπομένουμε, όταν τον συνδέουμε με την ελπίδα στον Θεό.
Η αγάπη ανήκει αποκλειστικά στον Θεό και σε εκείνους που έχουν ανακαινισθεί μέσα τους σύμφωνα με το κατ’ εικόνα και το καθ’ ομοίωσιν του Θεού. (Όσιος Κασσιανός)
Άλλο η περιποίηση κι άλλο η αγάπη. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Η τέλεια αγάπη φέρει μέσα της τον σεβασμό στην προσωπικότητα του άλλου, όποιο κι αν είναι το ποιόν της, καθώς και την προστασία της από τη φθορά και την καταστροφή που επιφέρει η οικειότητα. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Η αγάπη εμπεριέχει τον σεβασμό και ο σεβασμός εμπεριέχει την αγάπη.
Είναι ευκολότερο να θυσιάζεσαι γι’ αυτούς που αγαπάς παρά να ζεις μαζί τους. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Αγάπη σημαίνει να σέβεσαι την ελευθερία του άλλου. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Αν έχεις αγάπη για όλο τον κόσμο, όλος ο κόσμος είναι όμορφος. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Όταν αγαπήσουμε με όλη μας την καρδιά, οι πάντες και τα πάντα συνεργούν επ’ αγαθόν.
Η αληθινή αγάπη είναι πάντα πάνω στον σταυρό, αλλά συγχρόνως χαίρεται μέσα στο φως της ανάστασης. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Η αγάπη και η ταπείνωση είναι συνώνυμα. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Η αγάπη αλλοιώνει θετικά τη φύση των πραγμάτων.
Ο κόσμος είναι φτωχός σε αγάπη. Όλοι ψάχνουν την αγάπη, αλλά όταν αυτή πλησιάσει δεν την αναγνωρίζουν, γιατί ποτέ τους δεν την αισθάνθηκαν. Μόνο η αγάπη συναντιέται με την αιωνιότητα, στην οποία και ανήκει. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Όποιος από αγάπη κουράζεται για τον πλησίον του παραμένει ξεκούραστος. Αντίθετα, εκείνος που αγαπάει μόνο τον εαυτό του και τεμπελιάζει, κουράζεται και που κάθεται.
Ο Θεός είναι ελεύθερος και η αγάπη κατοικεί μέσα στην ελευθερία.
Όποιος είναι πλούσιος σε αληθινή αγάπη είναι φτωχός σε λόγια.
Όπου επικρατεί η υποψία, η αμφιβολία και ο φόβος, εκεί φεύγει η αγάπη.
Η αγάπη είναι η πιο σύντομη οδός για τη Βασιλεία των Ουρανών. Εκμηδενίζει την απόσταση μεταξύ του Θεού και του ανθρώπου.
Όταν χάσεις την αγάπη, χάνεις και τη συνείδησή σου για την αλήθεια. Διότι η αγάπη και η αλήθεια είναι αχώριστες.
Κάθε δώρο που δίνεται, όσο μικρό κι αν φαίνεται, είναι μεγάλο, αν δίνεται με αγάπη. Συνεπώς, περισσότερη αξία δεν έχει αυτό που προσφέρεται, αλλά ο τρόπος με τον οποίο προσφέρεται.
Να παίρνουμε μέσα μας τον πόνο των άλλων, όπως ο Κύριος πήρε πάνω στον Σταυρό τον πόνο των ανθρώπων χάριν των ανθρώπων.
Η αγάπη σώζει και θα σώσει τον κόσμο.
Μόνο διαμέσου του Θεού είναι δυνατόν να αγαπά κανείς ακόμη και το πιο άσχημο κτίσμα του Θεού. Γι’ αυτό και έρχεται πρώτη η εντολή: "Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου".
Το να λέμε "έκανα αυτή τη θυσία και πήγε χαμένη" είναι φαρισαϊσμός.
Λίγα λόγια, πολλή αγάπη. Η δύναμη του σκότους περιμένει ευκαιρία. Ας μη μιλούμε, για να μη μετανιώνουμε. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Αληθινά ελεύθερος είναι όποιος αγαπά αληθινά, με ανιδιοτέλεια και θυσιαστικότητα.
Εκείνος που δεν περιφρονεί τη δόξα και την ατιμία, τον πλούτο και τη φτώχεια, τις απολαύσεις της ζωής και τις λύπες, δεν απέκτησε ακόμη την τέλεια αγάπη. Διότι η τέλεια αγάπη όχι μόνο περιφρονεί όλα αυτά, αλλά περιφρονεί και την ίδια την πρόσκαιρη ζωή και τον θάνατο. (Μάξιμος ο Ομολογητής)
Ο άνθρωπος που δεν έχει αγάπη είναι ανώνυμος.
Αγάπη=αλήθεια=ελευθερία=υπομονή=προσευχή. Λέξεις με διαφορετική ρίζα, όμως όταν λείψει μία από αυτές δεν μπορούν να υπάρξουν οι άλλες.
Όταν η αγάπη δεν αντέχει μπροστά στον θάνατο, είναι ψεύτικη ή τουλάχιστον ατελής. Μόνο όταν η αγάπη είναι ισχυρότερη από τον θάνατο, είναι τέλεια και αληθινή. Αυτή άλλωστε είναι η χριστιανική αγάπη.
Η αγάπη είναι σαν την οροφή του σπιτιού. Αν θέσεις τα θεμέλια ενός σπιτιού στερεώνοντας πάνω σε αυτά τους τοίχους και δεν προσθέσεις την οροφή, τα πάντα είναι άσκοπα.
Η αγάπη δεν περιορίζεται ούτε από τον χρόνο ούτε από τον χώρο, αλλά διατηρείται στην αιώνια παρουσία του Θεού.
Η αληθινή αγάπη αποκαθιστά την ενότητα της ανθρώπινης φύσης.
Στον μέλλοντα αιώνα η αγάπη θα μένει ατέλευτη, χαρίζοντας στον πιστό αιώνια δόξα και μακαριότητα.
Η αγάπη έχει προσωπικό χαρακτήρα και δεν συσχετίζεται με αφηρημένες έννοιες. Γι’ αυτό η βίωσή της είναι πραγματική μόνο στον χώρο όπου μπορεί να ασκηθεί, στην κοινωνία δηλαδή των προσώπων.
Αν δεν ταπεινωθούμε, δεν μπορούμε να αγαπήσουμε. Όσο πιο υπερήφανοι είμαστε, τόσο μικρότερο χώρο καταλαμβάνει στην καρδιά μας η αγάπη.
Το φιλότιμο είναι λαμπικαρισμένη αγάπη ταπεινού ανθρώπου, ευλαβικό απόσταγμα της καλοσύνης. (Όσιος Παΐσιος)
Η υπέρβαση της ατομικότητας πραγματοποιείται με την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Η αγάπη ξεπερνά τα όρια του ατόμου. Το άτομο μεταβάλλεται σε πρόσωπο, που έρχεται να συναντήσει με σεβασμό το άλλο ανθρώπινο πρόσωπο.
Η αγάπη είναι μια πράξη που δεν πειθαρχεί στους κανόνες της αριθμητικής. Διαιρούμενη πολλαπλασιάζεται. Όσο τη μοιράζεις, τόσο και πληθαίνει. Όσο σπάταλα την προσφέρεις, τόσο πλουσιοπάροχα επανέρχεται.
Η αγάπη είναι τριών ειδών: α) η σαρκική αγάπη, η οποία είναι γεμάτη πνευματικά μικρόβια, β) η κοσμική αγάπη, η οποία είναι φαινομενική, τυπική, υποκριτική, δίχως βάθος και γ) η πνευματική αγάπη, η οποία είναι η αληθινή, η αγνή, η ακριβή αγάπη. Αυτή η αγάπη είναι αθάνατη. Μένει "εις αιώνας αιώνων". (Όσιος Παΐσιος)
Η αγάπη είναι παράδεισος. Το μίσος είναι κόλαση.
Συνείδηση είναι το μάτι του Θεού μέσα στην ψυχή μας.
Η αγάπη σκεπάζει πολλά ελαττώματα. Αντίθετα, η έχθρα υποψιάζεται και τα ανύπαρκτα ακόμη.
Αγαπώντας τον πλησίον, αγαπούμε τον Θεό.
Σεβόμενοι κάθε άνθρωπο, σεβόμαστε την εικόνα του Θεού και τον εαυτό μας.
Η αγάπη είναι σαν το φεγγάρι: όταν δεν μεγαλώνει, μικραίνει. (Κινέζικη Παροιμία)
Μπορείς να δίνεις χωρίς να αγαπάς. Δεν μπορείς όμως να αγαπάς χωρίς να δίνεις.
Η αγάπη είναι συνεχής γνώση του άλλου και εκούσια παραίτηση από το εγώ χάριν του εσύ.
Η αγάπη είναι σταυρωμένη, γι’ αυτό όμως και αναστάσιμη.
Η αγάπη είναι ανιδιοτελής προσφορά, που κλιμακώνεται από τις καθημερινές ασήμαντες εκδηλώσεις μέχρι και την αυτοθυσία.
Η εσωτερική άνθηση του αγαπώντος προσώπου μεταμορφώνει το ίδιο και τους άλλους, αφού η κοινωνία γεωργείται με την αυθυπέρβαση και την αυτοπροσφορά. Η ανάδειξη της προσωπικής ετερότητας είναι η κορύφωση της αγάπης. Ο άλλος ξεχωρίζει από το πλήθος, αποκτά μοναδικότητα που τίποτε δεν μπορεί να αντικαταστήσει.
Η αγάπη είναι μια προσπάθεια του ανθρώπου να αρνηθεί τον εαυτό του μέσα στην κίνηση προς το άλλο πρόσωπο, για να κοινωνήσει μαζί του σε μια θετική και γόνιμη πρόσληψη. Όταν δε και το άλλο πρόσωπο απαντήσει θετικά στην αγαπητική κίνηση του πρώτου, δημιουργείται ανάμεσά τους μια διαπροσωπική αλληλοπεριχώρηση, που καταλήγει σε ένα έντονο δέσιμο (ένα είδος ταύτισης), με αποτέλεσμα τον αμοιβαίο πλουτισμό.
Το κακό στη βάση του είναι μια αποπροσανατολισμένη μορφή αγάπης, που ξεκινά από μια ψευδοαυταπάρνηση του προσώπου μέσα σε μια ανάδρομη κίνηση, που το οδηγεί τελικά στο ίδιο, για να καταλήξει σε μια ψευδοκοινωνία του προσώπου με τον εαυτό του, δηλαδή στη μόνωση. Η μόνωση πάλι υποβιβάζει το πρόσωπο στην πρωτόγονη υπαρκτική του υπόσταση, που είναι το εγώ και το άτομο, με τη μόνη διαφορά ότι η κατάσταση τώρα είναι θελημένη και συνειδητή. Αν λοιπόν κανείς θα ήθελε να δώσει ένα όνομα στο κακό, θα μπορούσε να το ονομάσει εγωισμό ή ατομισμό. Αν πάλι θα ήθελε να του δώσει έναν άλλο ορισμό, θα έλεγε ότι το κακό είναι κάθε αντικοινωνική πράξη. Στη θεολογική ορολογία η πράξη αυτή ονομάζεται αμαρτία.
Η αγάπη δημιουργεί αγάπη. Η αγάπη έχει μια καθολικότητα, που δεν περιορίζεται μόνο στον άνθρωπο, αλλά απλώνεται σε όλα τα πλάσματα, μέχρι και σε αυτή τη φύση.
Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι η αγάπη είναι εξίσωση που ερμηνεύει τον κόσμο, υλικό και πνευματικό.
Το καθήκον μάς βοηθάει να κάνουμε πράγματα σωστά. Η αγάπη μάς εμπνέει να τα κάνουμε όμορφα.
Ζήσε για να αγαπάς και αγάπα για να ζεις.
Τη μεγαλύτερη ευτυχία μάς τη δίνει η πεποίθηση ότι μας αγαπούν.
Όπως με το να θυμάσαι τη φωτιά δεν ζεσταίνεσαι, έτσι και με το να πιστεύεις, χωρίς να εργάζεσαι την αγάπη, δεν σώζεσαι.
Η αγάπη είναι πιο όμορφη, όταν φοράει όχι τα γιορτινά της, αλλά τα ρούχα της δουλειάς.
Η αγάπη του Σαμαρείτη ήταν αυθόρμητη, έμπρακτη, ηρωική, ανιδιοτελής, παγκόσμια. Αυτές ήταν οι πέντε γραμμές που στοιχειοθέτησαν το αιώνιο πεντάγραμμο της αγάπης: "Πορεύου και συ ποίει ομοίως".
Την αγάπη δεν τη νοιάζει τόσο αυτό που πέρασε, όσο αυτό που έρχεται.
Η δυνατότητα για αγάπη δεν είναι το ίδιο με την ικανότητα για αγάπη.
Η αληθινή αγάπη απελευθερώνει.
Η αγάπη δεν είναι ανταγωνιστικό άθλημα.
Από την αγάπη και την ειρήνη δεν υπάρχει τίποτε ανώτερο. (Γρηγόριος Νύσσης)
Όταν αγαπάει κανείς πραγματικά, δεν εξαρτά τη διάθεσή του για τους ανθρώπους από τις απόψεις τους, αλλά αποβλέποντας στην κοινή ανθρώπινη φύση μας αγαπάει εξίσου όλους τους ανθρώπους.
Στην εποχή μας παρατηρείται μια διάσπαση απειλητική: η διάσπαση μεταξύ δύναμης και αγάπης. Όσοι διαθέτουν δύναμη δεν έχουν αγάπη και όσοι έχουν αγάπη δεν διαθέτουν δύναμη. Έργο των χριστιανών είναι να βρουν τρόπους, ώστε να συνενώσουν τα διεστώτα και να καταστήσουν τη μεν αγάπη δυναμική, τη δε δύναμη αγαθοποιό.
Κάθε ανατροπή είναι γεμάτη ιδανικά και ρομαντισμό, αλλά αφού αυτή ολοκληρωθεί, γίνεται καθεστώς και αρχίζει η διαφθορά. (Ιάκωβος Καμπανέλλης)
Με στραβό αν κοιμηθείς, το πρωί αλληθωρίζεις.
Για να παιδαγωγούμε και να καθοδηγούμε, οφείλουμε πρώτα να μάθουμε να αυτοπειθαρχούμε.
Τα παραμύθια έχουν ενότητα. Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που τα παραμύθια ωφελούν.
Τα παιδιά είναι έτοιμα να αναγνωρίσουν το εξαιρετικό σε πράξεις και όχι σε πρόσωπα. (Βασίλειος Καραποστόλης)
Η ανάδειξη των αξιοτέρων είναι απαραίτητη προϋπόθεση μιας υγιούς κοινωνίας.
Η αλήθεια και η καθαρότητα είναι τα γνωρίσματα του αληθινού χριστιανού.
Άγιοι δεν γινόμαστε μόνοι μας. Η χάρη του Θεού μάς κάνει αγίους.
Άγιος είναι όχι ο αναμάρτητος και αλάθητος, αλλά αυτός που μετά την αμαρτία και το λάθος τρέχει στον Θεό και λέει το "ήμαρτον".
Άγιος είναι αυτός που χαρά του και ανάπαυσή του είναι ο Θεός.
Ο σκοπός της πορείας μας οφείλει να συγκλίνει στην αγιότητα και στη συνεχή προσπάθεια να πλησιάσουμε τον Θεό. Διότι μόνο έτσι θα μπορέσουμε να δούμε στα πρόσωπα των συνανθρώπων μας τον ίδιο τον Ιησού Χριστό.
Όπου υπάρχει γκρίνια, εκεί απουσιάζει ο Θεός.
Να μην ασχολούμαστε με το κακό. Όταν ασχολούμαστε με το κακό ακόμη και αγωνιζόμενοι για την κατανίκησή του, γινόμαστε, χωρίς να το καταλάβουμε, φορείς του κακού.
Σε ένα γραπτό διαγώνισμα, όταν ένας μαθητής αφήνει κάποιον συμμαθητή του να "κλέψει" από αυτόν, διαπράττει τα εξής κακά: -- Εξαπατά τον καθηγητή του. -- Εμποδίζει τον συμμαθητή του να μπει στη διαδικασία μάθησης και να προοδεύσει. -- Εκδηλώνει υπεροψία απέναντι στον συμμαθητή του ("είμαι πιο έξυπνος από σένα").
Οι πρωτόπλαστοι βγήκαν από τον παράδεισο, επειδή έχασαν την παιδικότητά τους. Ο μόνος τρόπος να γυρίσουμε στον παράδεισο είναι να γίνουμε σαν τα παιδιά.
Το φαινόμενο του γερονταδισμού, που δηλαδή ένας γέροντας θεωρείται αλάθητος, είναι ένα παπικό φαινόμενο.
Ο πόθος αγιότητας για έναν χριστιανό είναι ο πόθος να ενωθεί με τον Χριστό, που είναι η πηγή της αγιότητας. Ο ατομικός πόθος αγιότητας είναι μια εγωιστική-σατανική τάση.
Οι μάρτυρες ένιωθαν τόσο πολύ ενωμένοι με τον Χριστό, ώστε προτιμούσαν να τους κόψουν τα μέλη του σώματός τους παρά οι ίδιοι να κοπούν από το σώμα του Χριστού. (Νικόλαος Καβάσιλας)
Όταν κάτι υπερβολικά δοξαστεί, κάποια στιγμή αρχίζει να φθείρεται.
Όποιος διατάσσει τους άλλους δεν έχει καμιά σχέση με τον Χριστό. Ο Χριστός έπλενε τα πόδια των μαθητών. Οι γκουρού βάζουν τους άλλους να τους πλένουν τα πόδια και μετά να πίνουν το βρώμικο νερό.
Ο χριστιανισμός δεν είναι θρησκεία. Ούτε καν είναι η καλύτερη των θρησκειών. Το βασικό σε κάθε θρησκεία είναι ότι οι άνθρωποι λατρεύουν τον Θεό ή τους θεούς τους προσφέροντας θυσίες. Στον χριστιανισμό συμβαίνει το αντίστροφο, δηλαδή ο Θεός προσφέρει θυσία στους ανθρώπους τον Υιό Του και έπειτα, μέσω των Αποστόλων, παρακαλάει τους ανθρώπους να συμφιλιωθούν μαζί Του.
Ο αληθινός χριστιανισμός είναι μια επανάσταση. Είναι μια ανατροπή όλων των θρησκειών του κόσμου.
Το να μιλάς για τον Θεό δεν έχει αξία. Αξία έχει το να συναντιέσαι-ενώνεσαι με τον Θεό, το να ζεις τον Θεό. (Γρηγόριος Παλαμάς)
Με τη Θεία Ευχαριστία ενωνόμαστε με τον Χριστό. Γινόμαστε ένα σώμα με τον Χριστό.
Οι χριστιανοί είναι ανώτεροι από την Αγία Τράπεζα, γιατί η Αγία Τράπεζα είναι από λίθο και αγιάζεται από το Σώμα του Χριστού που τίθεται πάνω, ενώ οι χριστιανοί είναι οι ίδιοι σώμα Χριστού. (Ιωάννης ο Χρυσόστομος)
Γνωρίζουμε καλά μόνο ό,τι έχουμε αγαπήσει.
Η γη έχει όλα τα αγαθά που μπορούν να ικανοποιήσουν όλες τις ανάγκες όλων των ανθρώπων. Όμως ποτέ δεν θα μπορέσει να ικανοποιηθεί η ανθρώπινη απληστία.
Αυτό που εκπέμπεις, αυτό έχεις. Αυτό που δίνεις, αυτό εισπράττεις.
Συχνά οι γονείς εξαγοράζουν τις τύψεις τους πληρώνοντας.
Είτε βραδιάζει είτε φέγγει, μένει λευκό το γιασεμί. (Γεώργιος Σεφέρης)
Εμπρός κοιτάζω τ’ αναμμένα μου κεριά. (Κωνσταντίνος Καβάφης)
Διασκέδαση σημαίνει διασκορπισμός, ξεχαρβάλωμα. Την ψυχαγωγία να επιζητούμε, όχι τη διασκέδαση.
Το κεφάλι του παιδιού δεν είναι δοχείο, για να το γεμίσουμε. Είναι σπίρτο και φωτιά, που περιμένει να το ανάψουμε. Είναι ανθρακιά.
Καλός είναι ο δάσκαλος που μαθαίνει στον μαθητή πώς να μαθαίνει, πώς να δημιουργεί, πώς να απολαμβάνει τη δημιουργία του (λαμβάνοντας ηθική ικανοποίηση), κυρίως όμως πώς να συνδημιουργεί σεβόμενος όλη την πλάση.
Η εγωπάθεια μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο αλληλοφάγωμα. (Ιερώνυμος ο Β΄)
Αφήσαμε τη σοφία για τη γνώση και αφήσαμε τη γνώση για την πληροφόρηση. (Έλιοτ)
Ο αληθινός παιδαγωγός φροντίζει από την αρχή "να γίνει ίσιο το δεντράκι". Αυτό είναι πολύ πιο εύκολο και αποτελεσματικό από το να προσπαθεί να το ισιώσει, αφού αυτό στραβώσει.
Μέσα από έναν μεγάλο όγκο πληροφοριών στο διαδίκτυο δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσει κανείς αυτό που είναι ενδιαφέρον και κυρίως αυτό που είναι αξιόπιστο.
Σε εκείνους που αγαπούν τον Θεό όλα συνεργούν για το καλό τους.
Η διαμαρτυρία, όταν είναι ειρηνική και ενωτική, γίνεται ανίκητη δύναμη. Όταν όμως αυτή εκφυλίζεται σε αντικοινωνικές συμπεριφορές βίας, τότε γίνεται καταστροφική και αυτοϋπονομευτική.
Η πνευματική ζωή έχει τους νόμους της και μόνο όταν τους γνωρίζουμε και τους τηρούμε, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις παγίδες του πονηρού, να υπερνικήσουμε τα πάθη μας, να ενοποιήσουμε τον εαυτό μας, να ανακαλύψουμε το πραγματικό μας πρόσωπο και να προσφέρουμε θυσία αγάπης στον πλησίον και στον Θεό. (Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος)
Η ελπίδα είναι πάντα επαναστατική, επειδή αρνείται να αποδεχθεί ότι το παρόν είναι αμετάβλητο. (Κλαούντιο Μάγκρις)
Να λυπούμαστε, αλλά να μη στεναχωριόμαστε.
Ο διάβολος πιστεύει στον Θεό περισσότερο από όλους, νηστεύει περισσότερο από όλους και αγρυπνεί περισσότερο από όλους. Όμως όλα αυτά τα κάνει χωρίς να αγαπάει τον Θεό.
Αυτός που αγαπάει τον Θεό διδάσκεται από τον Θεό πώς να αντιμετωπίζει τις διάφορες καταστάσεις (π.χ. τα όνειρα).
Μας αφορά η άποψη όλων, αλλά να δίνουμε βαρύτητα στη γνώμη των ειδημόνων.
Όποιος αγαπά δεν συγκρίνει.
Μερικές κρητικές μαντινάδες: -- Δότης θα γίνω της καρδιάς να μην ταφεί στο χώμα, να ζει αυτή να σ’ αγαπά κι ας είναι σε άλλο σώμα. -- Πουλί που ξέρει στη ζωή ν’ αντέχει όλο τον πόνο, στα ύψη φτάνει και πετά με μια φτερούγα μόνο. -- Άμα ξεπέσει ο άνθρωπος απ’ την κακή του γνώση, το χέρι της βοήθειας κανείς δεν θα του δώσει. -- Έχεις καρδιά που ο Θεός δεν έχει πλάσει άλλη, να τα ’χει τοσανά πολλά τα πλούτη και τα κάλλη.
Μεταξύ μας πρώτα να είμαστε φίλοι και μετά όλα τα άλλα.
Αν ψάχνεις για φίλους, θα ανακαλύψεις ότι είναι δυσεύρετοι. Αν είσαι διατεθειμένος να είσαι φίλος, θα τους βρεις παντού.
Όπως είναι οι σκέψεις μας, έτσι είναι και η ζωή μας.
Το θαύμα της μετάνοιας είναι ανώτερο από τα άλλα θαύματα, γιατί ανασταίνει την ψυχή μας.
Αγάπη σημαίνει περιορίζω τον εαυτό μου και δίνω χώρο στον άλλον.
Δαιμονισμένος δεν είναι αυτός που χτυπιέται πάνω και κάτω, αλλά αυτός που δεν θέλει να κάνει την καρδιά του κατοικητήριο του Χριστού.
Η Εκκλησία δεν είναι ένα ίδρυμα ή ένα σωματείο που θέλει να αποδείξει τη χρησιμότητά της. Η Εκκλησία είναι αυτή που δίνει νόημα στη ζωή μας.
Συγχωρώ σημαίνει ξεχνώ.
Όταν μια πόρτα κλείνει, μια άλλη ανοίγει. Αλλά συχνά κοιτάμε τόσο πολύ και με τόση πικρία την κλειστή πόρτα, που δεν βλέπουμε αυτή που έχει ανοιχτεί για μας. (Graham Bell)
Αυτός που αγωνίζεται μπορεί να χάσει, όμως αυτός που δεν αγωνίζεται έχει ήδη χάσει. (Μπέρτολτ Μπρεχτ)
Ο λόγος που λοξοδρομούμε στην αμαρτία είναι ότι δεν είμαστε αναπαυμένοι με την πίστη.
Είναι ανάγκη να προβληθεί ένα ιδανικό πρότυπο, για να το μιμηθούν οι πολιτικοί ηγέτες μας. Επίσης, είναι ανάγκη ο λαός να αποκτήσει ορθά κριτήρια στην επιλογή των κυβερνητών του έθνους μας. (Όσιος Παΐσιος)
Η αγάπη δεν απαιτείται και δεν εξαναγκάζεται.
Σε μια λεκτική αντιπαράθεση αυτός που φωνάζει περισσότερο είναι ο πιο φοβισμένος και αγχωμένος.
Με τον εαυτό μας να είμαστε αυστηροί και να τηρούμε το θέλημα του Θεού, στους άλλους όμως να είμαστε επιεικείς, ταπεινοί, με συμπάθεια και με διάθεση κατανόησης.
Πριν γίνουμε άγιοι, να γίνουμε άνθρωποι.
Να μιλάμε στη γλώσσα του άλλου.
Οφείλουμε να ωριμάσουμε, να μάθουμε να πορευόμαστε στη ζωή χωρίς να στηριζόμαστε σε άλλους.
Αν θέλεις να βοηθήσεις την Εκκλησία, διόρθωσε τον εαυτό σου και αμέσως διορθώνεται ένα κομμάτι της Εκκλησίας. Τότε μόνο κλείνει ο Θεός την πόρτα, όταν ανοίγει μία άλλη. Απλοποίησε τη ζωή σου, όσο μπορείς, για να ελευθερωθείς από το κοσμικό άγχος και για να έχει νόημα η ζωή σου. (Όσιος Παΐσιος)
Σε μια σχέση η αρχική επιθυμία για σταθερότητα καταλήγει να γίνεται πρόβλημα, γιατί αντίκειται στη βασική συνθήκη της ζωής, που είναι η διαρκής αλλαγή. Όταν κάτι δεν έχει κίνηση, όταν δεν έχει την αίσθηση της διαρκούς πορείας, τότε είναι καταδικασμένο στη φθορά.
Εάν εδώ δεν νιώσεις τον παράδεισο, πώς θα καταλάβεις ότι εκεί που πήγες είναι ο παράδεισος; (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Εάν το όμορφο αφορά το αύριο, αυτό είναι μια βρισιά για το τώρα.
Ο εθισμός είναι η χρήση ενός μέσου, με σκοπό να αποφύγω να αναγνωρίσω το πρόβλημά μου ή τον πόνο μου. Τα πάντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εθιστικά. Ακόμα και οι χριστιανικές κοινότητες.
Επιστημονικά ο εθισμός είναι το να συνεχίζω μια συνήθειά μου, αν και γνωρίζω ότι αυτή με φθείρει, με καταστρέφει. Αντιλαμβάνομαι τον εθισμό μου από τα προβλήματα που προκαλεί στην καθημερινή μου ζωή.
Ο εκφοβισμός μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας (Internet) θεωρείται ένα από τα πιο εκφοβιστικά πράγματα που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος, γιατί εκεί υπάρχει το απόλυτο άγνωστο της απόλυτης δύναμης. Το να αποδεχόμαστε-δικαιολογούμε ότι κάποιος αυτοκτόνησε επειδή ζοριζόταν, π.χ. για οικονομικούς λόγους, κινητοποιεί και άλλους ανθρώπους να σκεφτούν την αυτοκτονία ως λύση. Ο Θεός είναι Θεός σχέσης.
Η αμαρτία είναι η προσβολή της σχέσης μου με τον Θεό.
Η ενοχή είναι το άγχος μου εάν είμαι εντάξει στη σχέση μου με τον Θεό.
Ο παράδεισος είναι η σχέση μου με τον Θεό και με τους άλλους ανθρώπους.
Η κόλαση είναι η αδυναμία μου να κατανοήσω την ύπαρξη των άλλων ανθρώπων γύρω μου και να σχετισθώ μαζί τους.
Ο ταπεινός είναι ο γνήσιος χριστιανός. Αυτός που ό,τι είναι και ό,τι έχει πιστεύει ότι το οφείλει στον Χριστό.
Σε καθετί αρνητικό να προσπαθούμε να δίνουμε μια θετική προοπτική, άσχετα τι θα πράξουν οι άλλοι. Κι αυτή η προοπτική δεν είναι δικό μας θέλημα, αλλά η ελπίδα μας στο σχέδιο του Θεού.
Η σχέση είναι μια πρόκληση ταπείνωσης, αγάπης, ενότητας.
Ο Θεός δεν βοηθάει. Κάνει θαύματα.
Ο Θεός είναι η πηγή της πιο καθαρής αγάπης.
Με τον Θεό δεν λύνονται ως διά μαγείας όλα τα προβλήματα, αλλά αυτός που πιστεύει λαμβάνει θάρρος, υπομονή και ελπίδα. Παρηγορείται και ενισχύεται.
Η υπέρβαση της αγάπης βρίσκεται στο να αγαπάμε όχι μόνο αυτούς που μας αγαπούν, αλλά και αυτούς που δεν μας αγαπούν και αυτούς που μας εχθρεύονται.
Οι λογισμοί ταλαιπωρούν τον άνθρωπο και τον οδηγούν στην απελπισία. Η αδιαφορία στους λογισμούς είναι ο αγώνας μας και το σύγχρονο μαρτύριο.
Ό,τι λαμβάνουμε από τον Θεό αυτό εκφράζουμε στους άλλους.
Ο Θεός μάς θέλει αδύνατους. Όταν είμαστε αδύνατοι, τότε μπορούμε να ενισχυθούμε και να γίνουμε δυνατοί από τον ίδιο τον Θεό.
Ο μη γογγυσμός (η διατήρηση της χαράς και της ελπίδας) είναι καλύτερη άσκηση και από τη νηστεία.
Να μην καταδικάζουμε κανέναν άνθρωπο βλέποντάς τον ως κολασμένο.
Να μην βλέπουμε ασχήμιες γύρω μας, αλλά να βλέπουμε την ομορφιά του Θεού.
Αν αγαπάς, διευρύνεται ο χώρος σου και μεγαλώνει ο χρόνος σου.
Η πίστη είναι η συμμετοχή της δικής μας ελευθερίας στη βούληση του Θεού.
Η πίστη είναι δώρο-αποκάλυψη του Θεού. Αυτό που αναλογεί στον άνθρωπο στο θέμα της πίστης, η ευθύνη δηλαδή του ανθρώπου, είναι το να θέλει να πιστέψει.
Όταν αληθινά θέλουμε να πιστέψουμε, τότε διατηρούμε την καρδιά μας ανοιχτή στον Θεό, γόνιμη δηλαδή σε πνευματική καρποφορία. Και τότε μπορούμε να αφομοιώσουμε το δώρο του Θεού, που είναι η πίστη.
Η πίστη είναι το βίωμα της προσωπικής σχέσης με τον Θεό.
Την προσωπική σχέση με τον Θεό την αναπτύσσουμε κυρίως με την προσευχή και τη νηστεία.
Νηστεία χωρίς προσευχή είναι δίαιτα. Νηστεία με προσευχή είναι πνευματική άσκηση και πόθος για τον Θεό.
Ο πολιτισμός μας είναι τέτοιος, που χωρίς κόπο θέλουμε να τα έχουμε όλα. Στην πνευματική ζωή δεν είναι έτσι. Οφείλουμε να κοπιάσουμε. Για να λάβουμε πνεύμα, οφείλουμε να δώσουμε αίμα.
Η μητέρα όλων των παθών είναι η γαστριμαργία. Ο άνθρωπος που δεν ελέγχει την κοιλιά του δεν ελέγχει κανένα πάθος. Άρα δεν μπορεί να έχει πνεύμα.
Η λιτότητα είναι ευγένεια.
Αν ελέγχουμε την κοιλιά μας, τις επιθυμίες μας, τα πάθη μας, τότε ελέγχουμε και τη συμπεριφορά μας, τιμάμε τις σχέσεις μας, έχουμε εσωτερική λεπτότητα.
Υπάρχει μια μικρή χαρά, που περιγελά τον θάνατο. Και αν τυχόν όλα τα κερδίσουμε και δεν κερδίσουμε εκείνη τη χαρά, τότε είμαστε εξίσου αποτυχημένοι, είτε είμαστε πλούσιοι, είτε φτωχοί, είτε γραμματισμένοι, είτε αγράμματοι. (Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Ο Κύριος νοιάζεται για την καρδιά μας και όχι για την εικόνα-φάτσα μας.
Παρθενία είναι η αγάπη προς τον Θεό και ελεημοσύνη είναι η αγάπη προς τον άνθρωπο. Αν μία από αυτές τις δύο αγάπες λείπει, τότε ούτε και η άλλη υπάρχει αληθινά.
Ο άνθρωπος που πιστεύει στην αρετή του, την παρθενία του, τη δύναμή του κινδυνεύει να πέσει στη σκληροκαρδία, δηλαδή να περιφρονεί και να κατακρίνει τους άλλους ανθρώπους.
Οι άλλοι άνθρωποι είναι για μας ο Νυμφίος Χριστός εν ετέρα μορφή.
Μόνο μια καθαρή και ειρηνική ψυχή μπορεί να συναντήσει τον Νυμφίο Χριστό.
Μόνο ο άνθρωπος που σέβεται την καρδιά του μπορεί να έχει εσωτερική ειρήνη, πνευματική αντίληψη και ελευθερία.
Ο Θεός φωτίζει και οδηγεί τους καλούς γιατρούς. Είναι λάθος να περιμένουμε ιατρικά θαύματα απορρίπτοντας τη συμβολή της ιατρικής. Η σωστή ιατρική με τη δική μας συμβολή μπορεί να κάνει θαύματα.
Όπως είναι οι σκέψεις μας, έτσι είναι και η ζωή μας. (π. Θαδδαίος)
"Είμαι ελεύθερος να κάνω ό,τι θέλω". Αυτήν τη φράση συνήθως χρησιμοποιούν (ή υπονοούν) οι απανταχού ξεροκέφαλοι, για να δικαιολογήσουν τις ανόητες πράξεις τους. Θα μπορούσε να διατυπωθεί και "είμαι ελεύθερος να κάνω ό,τι μου καπνίσει".
Δεν υπάρχει πιο άγριο θηρίο από τον άνθρωπο, όταν κατέχει ίση δύναμη με τα πάθη του. (Πλούταρχος)
Ψυχολογικά η συνωμοσιολογία αποτελεί καθαρά φοβικό σύνδρομο, ένα είδος συλλογικής μανίας καταδίωξης ελλείψει προσανατολισμού στο μέλλον. Στερούμενη αναστοχαστικής δυνατότητας η συνωμοσιολογική φαντασίωση ριζώνει στην παραμυθητική βεβαιότητα μιας εθνικής μοναδικότητας και ενός ανέλεγκτου, απόλυτα κακού εχθρού, στον οποίο προβάλλουμε και αποδίδουμε όλες τις ανικανότητες και τις αποτυχίες μας, καθηλώνει δε στο ανιστορικό της παρόν τον χρόνο. Ένα παρόν το οποίο συρράπτει επιλεκτικά σαν μεταφυσική κουρελού, ώστε τα όποια ναυάγια να επιδέχονται μόνο τέτοιου είδους ερμηνεία. (Στέλιος Ράμφος)
Χρόνος είναι η σφραγίδα του σκοπού της ζωής επί της ζωής, η μεταμόρφωση του πρωτογενώς αναγκαίου σε πνευματική αξία. (Στέλιος Ράμφος)
Η δαιμονοποίηση της επιχειρηματικότητας που βιώνουμε στην Ελλάδα από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα είναι μια καταφανής πολιτικοποίηση του φθόνου. (Στέλιος Ράμφος)
Σκοπός δεν είναι να επιλέξουμε ανάμεσα στο μίσος ή την περιφρόνηση για το χρεωκοπημένο πολιτικό μας σύστημα, αλλά να ξεπεράσουμε μια διαίρεση η οποία κάποτε παίρνει διαστάσεις κακής μοίρας. Υπερβαίνουμε τη μοίρα μας με την ψυχή μας. Ύψιστη αδικία είναι ο διχασμός της καχυποψίας, πολιτικό δε ζητούμενο η συνεννόηση εκτός συνενοχής. Άραγε δεν υπάρχει άλλος τρόπος συνάντησης εκτός των δεσμών της συγγένειας και του στενού συμφέροντος; (Στέλιος Ράμφος)
Τα πάθη μάς κρατούν χαμηλά. Οι αντιφάσεις μας, εφόσον τις αναλαμβάνουμε, αυτές μας ανεβάζουν. (Στέλιος Ράμφος)
Πολιτικές ηγεσίες και πολίτες δεν μπορεί να παίζουν με τη φωτιά, γιατί, ως γνωστόν, υπάρχουν φωτιές που σβήνουν με νερό, υπάρχουν όμως και φωτιές που σβήνουν με αίμα. (Στέλιος Ράμφος)
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου φαίνεται από αυτό που θεωρεί αστείο. (Γκαίτε)
Οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι αυτοί που βρίσκουν γαλήνη στο σπίτι τους.
Τίποτε δεν έχει μεγαλύτερη σημασία από την παρούσα στιγμή.
Ο έξυπνος άνθρωπος αλλάζει γνώμη. Ο ηλίθιος ποτέ.
Δεν υπάρχουν ούτε δυο άνθρωποι στον κόσμο που να βλέπουν τη ζωή με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.
Όταν συμπεριφερόμαστε στους ανθρώπους όπως αυτοί είναι, τους κάνουμε χειρότερους. Όταν τους συμπεριφερόμαστε όπως θα μπορούσαν να είναι, τους βοηθούμε να γίνουν αυτό που είναι ικανοί να γίνουν. (Γκαίτε)
Να μισούμε την αμαρτία, αλλά να αγαπάμε τους αμαρτωλούς.
Η ζήλια είναι χάσιμο χρόνου. Έχουμε ήδη όλα όσα χρειαζόμαστε.
Να μην μας μένουν πικρίες για κανέναν λόγο. Οι πικρίες είναι το ισχυρότερο δηλητήριο.
Η ζωή δεν είναι τυλιγμένη με κορδέλα, είναι όμως το μεγαλύτερο δώρο.
Να καλλιεργούμε την αδελφοσύνη μεταξύ μας χωρίς όμως να χάνουμε την προσωπικότητά μας.
Η αυτοσυγκέντρωση μέσα στον θόρυβο είναι μια πολύ καλή άσκηση.
Οφείλουμε να είμαστε συμφιλιωμένοι με το παρελθόν μας, για να μην καταστρέφει το παρόν μας.
Να στύβουμε το λίγο και από αυτό να βγάζουμε το πολύ.
Η ποιότητα της ζωής μας δεν εξαρτάται τόσο από αυτά που μας συμβαίνουν, όσο από το πώς αντιδρούμε σε αυτά που μας συμβαίνουν.
Μια νίκη έχει αξία, όταν νικάμε τον αντίπαλό μας χωρίς να γινόμαστε ίδιοι με αυτόν.
Να υπηρετούμε τους άλλους χωρίς να ζητάμε την ανταπόδοση ή την αναγνώριση.
Κάνοντας καλό σε κάποιον, μην ξεχάσεις να τον ευχαριστήσεις μετά. (Λέων Τολστόι)
Να μην κουραζόμαστε να αναζητάμε την ομορφιά στην κάθε μέρα.
Ζωή είναι το άθροισμα των επιλογών μας.
Ο τρόπος είναι ουσία. Δεν είναι κάτι δευτερεύον.
Ο χριστιανός προσπαθεί να φιλτράρει την ατμόσφαιρα της γης, ώστε να την κάνει ατμόσφαιρα παραδείσου.
Αν αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, τα πράγματα που βλέπουμε θα αλλάξουν. (Γουέην Ντύερ)
Οι άνθρωποι μας αντιμετωπίζουν όπως εμείς τους μαθαίνουμε. (Γουέην Ντύερ)
Η ύψιστη μορφή άγνοιας είναι όταν απορρίπτουμε κάτι που δεν ξέρουμε τίποτε γι’ αυτό. (Γουέην Ντύερ)
Όταν κρίνουμε τους άλλους, δεν τους χαρακτηρίζουμε, χαρακτηρίζουμε τον εαυτό μας. (Γουέην Ντύερ)
Οι καυγάδες δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς τη συμμετοχή σου. (Γουέην Ντύερ)
Η αφθονία δεν είναι κάτι το οποίο αποκτούμε. Είναι κάτι στο οποίο συντονιζόμαστε. (Γουέην Ντύερ)
Οι άνθρωποι που αγαπούν ζουν σε έναν κόσμο αγάπης. Οι εχθρικοί άνθρωποι ζουν σε έναν εχθρικό κόσμο.
Ελευθερία σημαίνει υπευθυνότητα. Γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι τη φοβούνται. (Μπερνάρ Σω)
Όταν κατηγορούμε τους άλλους, εμποδίζουμε τον εαυτό μας να ωριμάσει.
Medicus curat, Deus sanat (= Ο γιατρός νοσηλεύει, ο Θεός θεραπεύει).
Να αρχίσουμε να κάνουμε δουλειά με τον εαυτό μας και να ακούμε τις ψυχωφελείς φωνές. Ο ακέραιος χαρακτήρας κάνει το σωστό, ακόμα κι όταν κανένας δεν κοιτάει.
Ο χαρακτήρας δεν είναι κάτι με το οποίο γεννήθηκες και που δεν μπορεί να αλλάξει, όπως τα δακτυλικά αποτυπώματα. Είναι κάτι με το οποίο δεν έχεις γεννηθεί και πρέπει να αναλάβεις την ευθύνη να το διαμορφώσεις. (Jim Rohn)
Το 80% της επιτυχίας, σε οποιαδήποτε δουλειά, έχει να κάνει με το πώς τα πας με τους άλλους ανθρώπους. (H. Jackson Brown)
Ευγνωμοσύνη δεν χρωστάμε μόνο σε αυτούς που μας έκαναν καλό, αλλά και σε αυτούς που δεν μας έβλαψαν ενώ μπορούσαν.
Ο χρόνος είναι το νόμισμα της ζωής σου. Είναι το μοναδικό νόμισμα που έχεις και μόνο εσύ μπορείς να αποφασίσεις πώς θα το ξοδεύεις. Πρόσεχε, μόνο, μην αφήνεις άλλους ανθρώπους να το ξοδεύουν αυτοί για σένα. (Carl Sandburg)
Δεν είμαστε υπεύθυνοι μόνο γι’ αυτό που κάνουμε, αλλά και γι’ αυτό που δεν κάνουμε. (Μολιέρος)
Μπορούμε να αποφύγουμε τις ευθύνες μας. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις συνέπειες της αποφυγής των ευθυνών μας. (Sir Josiah Stamp)
Μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους όλο τον καιρό. (Αβραάμ Λίνκολν)
Σε μια κρίση, η πιο τολμηρή επιλογή είναι συχνά η πιο ασφαλής. (Henry Kissinger)
Πριν αποκτήσουμε εξουσία πρέπει να αποκτήσουμε σοφία, για να τη διαχειριστούμε καλά. (Ralph Waldo Emerson)
Όσο πιο πολύ αγαπάς κάποιον, τόσο πιο λίγο χρειάζεται να τον κολακεύεις. (Μολιέρος)
Δεν γίνεται κανείς γελοίος με τις ιδιότητες που έχει, αλλά με τις ιδιότητες που προσποιείται ότι έχει. (Λα Ροσφουκώ)
Ο πραγματικά σοφός δάσκαλος δεν είναι αυτός που σε σπρώχνει μέσα στον οίκο της σοφίας, αλλά αυτός που σε οδηγεί στο κατώφλι του μυαλού σου. (Χαλίλ Γκιμπράν)
Κάποιοι άνθρωποι δεν λογαριάζουν τα λεφτά τους μέχρι να τους τελειώσουν. Κάποιοι άλλοι κάνουν το ίδιο με τον χρόνο τους. (Γκαίτε)
Όταν δύο άνθρωποι μαλώνουν, φταίει εκείνος που είναι πιο έξυπνος. (Γκαίτε)
Αυτός που έχει εξαπατηθεί δύο φορές από τον ίδιο άνθρωπο είναι συνεργός στην απάτη. (Thomas Fuller)
Η τέχνη της διακυβέρνησης θέλει περισσότερο χαρακτήρα παρά μυαλό. (Lawrence)
Μια ευγενική καρδιά, όπως ο ήλιος, δείχνει το μεγαλείο της, όταν είναι στο πιο χαμηλό σημείο. (Philip Sidney)
Χαιρέτα καβαλάρης, για να σε χαιρετούν όταν ξεπεζέψεις. (Καραϊσκάκης)
Αυτό που είσαι θα φανεί σε αυτό που κάνεις. (Τόμας Έντισον)
Η τύχη, για να φτάσει σε μένα, περνάει μέσα από συνθήκες που δημιουργεί ο χαρακτήρας μου. (Nicolas Chamfort)
Να έχεις μια καρδιά που ποτέ δεν σκληραίνει, έναν χαρακτήρα που ποτέ δεν κουράζει, ένα άγγιγμα που ποτέ δεν πονά. (Charles Dickens)
Ο χαρακτήρας μας είναι αυτό που κάνουμε όταν νομίζουμε ότι κανένας δεν μας βλέπει. (H. Jackson Brown)
Το μέτρο του χαρακτήρα ενός ανθρώπου είναι τι θα έκανε αν ήξερε ότι κανένας ποτέ δεν θα το μάθαινε. (Thomas Macaulay)
Μια καλή ζωή είναι αυτή που εμπνέεται από την αγάπη και καθοδηγείται από τη γνώση. (Bertrand Russell)
Μη φοβάστε τόσο πολύ τον θάνατο, όσο μια ανεπαρκή ζωή. (Bertolt Brecht)
Ο έξυπνος άνθρωπος θα βρει διέξοδο από μια δύσκολη κατάσταση. Ο σοφός δεν θα βρεθεί καν σε αυτή την κατάσταση. (Jean-Paul Richter)
Οι σοφοί μιλούν επειδή έχουν κάτι να πουν. Οι ανόητοι μιλούν επειδή πρέπει κάτι να πουν. (Πλάτων)
Αληθινός φίλος είναι αυτός που παραβλέπει τις αποτυχίες σου και αντέχει τις επιτυχίες σου. (Doug Larson) Ο άνθρωπος είναι οι σχέσεις του. (Καρλ Μαρξ)
Όλα φτάνουν στην ώρα τους για εκείνους που ξέρουν να περιμένουν. (Honore de Balzac)
Όποιος δεν μπορεί να καταλάβει τη σιωπή σου, δεν μπορεί να καταλάβει ούτε τα λόγια σου. (Tolkien)
Να ζεις με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην έχεις πρόβλημα να πουλήσεις τον παπαγάλο σου στον κουτσομπόλη της γειτονιάς. (Will Rogers)
Αν δεν μπορείς να διαμορφώσεις τον εαυτό σου όπως θα ήθελες, πώς περιμένεις οι άλλοι άνθρωποι να είναι όπως θα ήθελες εσύ να είναι; (Thomas a Kempis)
Τα καλύτερα δώρα που μπορείς να κάνεις στα παιδιά σου είναι οι ρίζες της υπευθυνότητας και τα φτερά της ανεξαρτησίας. (Denis Waitley)
Δεν είμαι το αποτέλεσμα των περιστάσεών μου. Είμαι το αποτέλεσμα των αποφάσεών μου. (Stephen Covey)
Να είσαι ευγνώμων γι’ αυτά που έχεις και θα καταλήξεις να έχεις περισσότερα. Αν επικεντρώνεσαι σε όσα δεν έχεις, ποτέ δεν θα έχεις αρκετά. (Oprah Winfrey)
Δεν μπορείς να πεις "ναι" στην ανάγκη του άλλου, αν δεν έχεις περιορίσει τον εγωκεντρισμό σου.
Αυτό που έχει σημασία δεν είναι να προσθέτεις χρόνια στη ζωή σου, αλλά να προσθέτεις ζωή στα χρόνια σου. (Alexis Carrel)
Μη λυπάστε που γερνάτε. Είναι ένα προνόμιο που πολλοί δεν έχουν.
Το να γερνάς δεν είναι τόσο κακό αν αναλογιστείς την εναλλακτική πιθανότητα. (W.C.Fields)
Δεν σταματάμε να παίζουμε επειδή γερνάμε. Γερνάμε, επειδή σταματάμε να παίζουμε.
Όταν χάνεις τα όνειρά σου, πεθαίνεις.
Η σκλήρυνση της καρδιάς γερνάει τους ανθρώπους πιο γρήγορα από ό,τι η σκλήρυνση των αρτηριών. (Franklin Field)
Η καρδιά που αγαπάει είναι πάντα νέα. (Γκαίτε)
Έχουμε τόσους πολλούς ανθρώπους γύρω μας που είναι πεθαμένοι, και ούτε που το ξέρουν.
Η αγωγή που μας δίνει η Εκκλησία είναι αγωγή Θεανθρώπινη. Είναι αγωγή που σέβεται τον άνθρωπο.
Κάθε άνθρωπος έχει το δικό του όνομα, έχει τον δικό του χαρακτήρα και μιλάει τη δική του γλώσσα.
Η πορεία προς τον Θεό είναι η θέα του προσώπου του Θεού. (Γρηγόριος Νύσσης)
Ο Υιός και Λόγος του Θεού γίνεται άνθρωπος, όχι για να τιμωρήσει τους αιτίους, αλλά για να υποστεί τα πάντα ώστε να σώσει τους πάντες.
Νικούμε, όχι όταν υποτάσσουμε τον άλλον, αλλά όταν ζούμε έτσι που να χαίρεται τη ζωή του ο άλλος. (Νικόλαος Καβάσιλας)
Ο άλλος είναι ένα κομμάτι του εαυτού μου.
Υπάρχει γύρω μας μια ατελεύτητη συνέχεια, που είναι η ζωή.
Η ζωή δεν τελειώνει ποτέ, αλλά προχωρεί από μεταμόρφωση σε μεταμόρφωση με διαρκείς ατελεύτητες εκπλήξεις. (Βασίλειος Γοντικάκης)
Καθώς περνάνε τα χρόνια θα νιώθουμε ότι η μεγάλη ευχαριστία μας προς τον Θεό θα είναι όχι για τις καλές μέρες, αλλά γι’ αυτό που τελικά βγήκε από τις μέρες της συμφοράς.
Να αφεθούμε σε Αυτόν που μας αγαπά και που γνωρίζει καλύτερα από όλους τις ανάγκες μας. Εάν μέχρι τέλους κρίνουμε τους άλλους και προσπαθούμε με τις δικές μας δυνάμεις να καθορίζουμε τα πράγματα, αυτό σημαίνει ότι είμαστε μικροί και φτωχοί.
Όλη η δημιουργία είναι μια φανέρωση της αγάπης του Θεού.
Με την ελληνορθόδοξη αγωγή γινόμαστε άνθρωποι της οικουμένης, άνθρωποι της ιστορίας και ταυτόχρονα της καινής κτίσεως, χαιρόμαστε τα πάντα, δεν έχουμε παράπονο από κανέναν και κατηγορούμε μόνο τον εαυτό μας.
Οι άγιοι δεν είναι οι μεγάλοι, οι σοφοί, οι ιεροκήρυκες, οι θεολόγοι. Οι άγιοι είναι αυτοί που κάνουν υπομονή.
Το Άγιο Πνεύμα διδάσκει τα αδίδακτα στους ταπεινούς.
Να ξεφύγουμε από τους λόγους και να προχωρήσουμε στην ευωδία της σιωπής.
Όταν ένας άνθρωπος έχει μέσα του μια μικρή χαρά που περιγελά τον θάνατο, τότε βλέπει όλα τα πράγματα διαφορετικά. Απολαμβάνει το παρερχόμενο και το πρόσκαιρο, γιατί όλα είναι μέσα στη μία πορεία της σωτηρίας του σύμπαντος κόσμου.
Να είμαστε απαιτητικοί. Να μην καταναλώνουμε ανοησίες (πίτουρα). Έχουμε μεγάλη ανάγκη από πνευματική τροφή. Μόνο με την πνευματική τροφή θα μπορέσουμε να ελευθερωθούμε. (Βασίλειος Γοντικάκης)
Η πνευματική τροφή δίνεται σε όσους τη ζητούν.
Χωρίς την προοπτική της νίκης επί του θανάτου τίποτα δεν μας ικανοποιεί και τίποτα δεν μας αναπαύει. Οι αδύναμοι είναι αυτοί που στηριζόμενοι στη δύναμή τους πηγαίνουν να χτυπήσουν το κακό με το να συντρίψουν τους άλλους.
Έχουμε στη ζωή μας μια δυνατότητα που δεν μπορεί κανείς να μας τη στερήσει: να πεθάνουμε για το καλό των δικών μας ανθρώπων αλλά και ολόκληρης της οικουμένης.
Πεθαίνοντας για τους άλλους, ξεκινάμε μια άλλη ζωή. Και αυτή η άλλη ζωή ομορφαίνει όλο τον κόσμο.
Και οι πολιτικοί έχουν ανάγκη από αγάπη.
Για τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας να ρίχνουμε το βάρος στον εαυτό μας, όχι στους άλλους.
Στα βάσανα και στις συμφορές η υπομονή και το "Δόξα τω Θεώ" είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε και να πούμε.
Αν θάψουμε τον παλιό εαυτό μας και αναστηθούμε, τότε όλα τα προβλήματά μας θα λυθούν μόνα τους.
Αν ζήσουμε το "Χριστός Ανέστη" μέσα μας, τότε θα βρούμε τον τρόπο να το μεταδώσουμε και στους γύρω μας.
Οι πειρασμοί και τα βάσανα δίνουν περιεχόμενο στη ζωή μας.
Στα διάφορα προβλήματα, ακούμε γύρω μας ο ένας να κατηγορεί τον άλλον και να τον καταδικάζει. Αν εμείς ηρεμήσουμε και λύσουμε το προσωπικό μας πρόβλημα διά του Ιησού Χριστού, τότε παίρνουμε την καλύτερη στάση απέναντι σε αυτά τα προβλήματα και συμβάλλουμε στην επίλυσή τους. (Βασίλειος Γοντικάκης)
Να μην βιαζόμαστε να δίνουμε απαντήσεις στα διάφορα ερωτήματα της ζωής. Ας περιμένουμε τις απαντήσεις από τον Θεό, που είναι ο Αρχηγός της ζωής. Όταν νιώσουμε ότι ο Θεός είναι αγάπη, η ζωή μας θα μεταμορφωθεί.
Όταν κάνουμε υπομονή, αφήνουμε τη χάρη του Θεού να έρθει και να κατοικήσει μέσα μας. Και τότε εμείς παίρνουμε δύναμη, αλλά ταυτόχρονα βοηθάμε και όλο τον κόσμο, επουλώνουμε πληγές.
Στην ευχή "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με" να συμπεριλαμβάνουμε όλους τους ανθρώπους, ζωντανούς και κεκοιμημένους.
Όταν δεχόμαστε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, δεχόμαστε την αιωνιότητα.
Όλος ο κόσμος περιμένει το μήνυμα της Ανάστασης του Χριστού. Θα μπορέσουμε να δώσουμε αυτό το μήνυμα, εφόσον βιώσουμε την Ανάσταση του Χριστού και αληθινά αναστηθούμε.
Δεν υπάρχει τίποτα καταπληκτικότερο, αληθινότερο και ωραιότερο από τον Χριστό. Και αν μου αποδείξουν ότι η αλήθεια είναι έξω από τον Χριστό, εγώ θα προτιμήσω τον Χριστό και όχι την αλήθεια. (Φ.Ντοστογιέφσκι)
Υπάρχουν άνθρωποι απλοί και ταπεινοί που έχουν την αληθινή πίστη. Αυτοί είναι η ελπίδα της ανθρωπότητας και αυτούς οφείλουμε να μιμηθούμε.
Είμαστε επιρρεπείς στα ιδεολογήματα, διότι εκεί δεν βλέπουμε με τα μάτια, αλλά με το συναίσθημα. (Στέλιος Ράμφος)
Πολιτισμός είναι η διαχείριση μιας ανεπάρκειας.
Πρωταγωνιστούν σε κυνισμό όσοι πιστεύουν ότι έχουν την Ιστορία με το μέρος τους.
Ο λόγος που ζητούμε προστάτες και προστασία είναι για να μην αλλάξει τίποτα.
Η εμμονή στο παρόν μάς κάνει ανυπόμονους. Το μέλλον δεν λειτουργεί σαν προοπτική που απαιτεί σχέδιο, αλλά σαν παρόν κολλημένο στο παρόν μας. (Στέλιος Ράμφος)
Οι άνθρωποι σήμερα προτιμούν να φλερτάρουν και όχι να κάνουν σχέση. Θέλουν να είναι ελεύθεροι σκοπευτές. Να κάθονται στην κερκίδα κι όχι να μπουν στο παιχνίδι.
Δεν βρίσκουμε έναν άνθρωπο με τον οποίο ταιριάζουμε για να πορευτούμε, αλλά επιλέγουμε έναν άνθρωπο για να πορευτούμε και να ταιριάξουμε.
Είναι αδύνατο να βελτιωθεί ο κόσμος, αν πρώτα δεν βελτιωθεί ο άνθρωπος. (Πλάτων)
Πριν αποκτήσουμε εξουσία, οφείλουμε να αποκτήσουμε σοφία, για να διαχειριστούμε την εξουσία καλά.
Ο κόσμος δεν θα καταστραφεί από αυτούς που κάνουν το κακό, αλλά από αυτούς που το παρακολουθούν χωρίς να κάνουν τίποτα. (Αϊνστάιν)
Η ζωή είναι σαν το ποδήλατο. Για να διατηρήσεις την ισορροπία σου, πρέπει να συνεχίζεις να κινείσαι.
Όσο περισσότερο μας κοστίζει κάτι που δίνουμε, τόσο πιο επαινετό είναι.