Το μητρικό γάλα γίνεται προϊόν της βιομηχανίας
Όταν η Γκρέτι Αμάγια έλαβε μία άνευ αποδοχών άδεια μητρότητας πριν από πέντε μήνες, ξεκίνησε μία δουλειά μερικής απασχόλησης, όπως χαρακτηριστικά την αποκαλεί, για να καλύψει τα έξοδα. Η κ. Αμάγια που ζει στο Μαϊάμι, έχει κερδίσει μέχρι σήμερα πάνω από 2.000 δολάρια συλλέγοντας και πουλώντας το μητρικό γάλα που περισσεύει από τον θηλασμό της μικρής της κόρης.
Το κατεψυγμένο γάλα της κ. Αμάγια, και άλλων εκατοντάδων γυναικών από κάθε γωνιά των ΗΠΑ, μεταφέρεται στο City of Industry της Καλιφόρνια, ένα βιομηχανικό προάστιο του Λος Αντζελες, σε ένα κτίριο που θυμίζει φαρμακοβιομηχανία. Μέσα σε αυτό το εργοστάσιο παρασκευάζεται ένα προϊόν μεγάλης περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη που χορηγείται σε εξαιρετικά πρόωρα βρέφη στις μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών, έναντι χιλιάδων δολαρίων ανά βρέφος.
Το λευκό πλάσμα
Το μητρικό γάλα, η αρχαιότερη και θεμελιώδης αυτή τροφή, μετατρέπεται σε βιομηχανικό αγαθό και, παρά τον έντονο προβληματισμό λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης αυτής της αγοράς, εξελίσσεται σε ένα από τα νεότερα πεδία διερεύνησης στη βιομηχανία της βιοτεχνολογίας. Η εταιρεία Prolacta Bioscience, στην οποία ανήκει το εργοστάσιο, έχει δεχτεί επενδύσεις ύψους 46 εκατ. δολαρίων από εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων από τον χώρο των βιοεπιστημών.
«Είναι το λευκό πλάσμα», λέει ο Σκοτ Ελστερ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, συγκρίνοντας το γάλα με το πλάσμα του αίματος, το οποίο εδώ και χρόνια συλλέγεται από αιμοδότες και μετατρέπεται σε πολύτιμα ιατρικά προϊόντα.
Το συμπυκνωμένο γάλα μπορεί να είναι μόνο η αρχή. Ερευνητές λένε ότι το μητρικό γάλα, το οποίο εξελίχθηκε μέσα στους αιώνες για να παρέχει τη βέλτιστη θρέψη και να προστατεύει τα βρέφη από λοιμώξεις, βρίθει πιθανών θεραπευτικών εφαρμογών, που απευθύνονται όχι μόνο σε βρέφη αλλά και σε ενήλικες, θεραπεύοντας για παράδειγμα εντερικές ή λοιμώδεις νόσους, όπως η νόσος του Crohn.
Η εμπορευματοποίηση όμως του μητρικού γάλακτος προκαλεί αμηχανία. Η ανησυχία έγκειται στο ότι οι εταιρείες αυτές θα μπορούσαν να πάρουν υπό τον έλεγχό τους την πλειοψηφία του πλεονάζοντος μητρικού γάλακτος, με σκοπό να το μετατρέψουν σε προϊόντα που είναι εξαιρετικά ακριβά για τα περισσότερα βρέφη, ενώ την ίδια στιγμή το γάλα που θα διατίθεται στις μη κερδοσκοπικές τράπεζες μητρικού γάλακτος θα είναι πολύ λιγότερο.
«Οι μη κερδοσκοπικές τράπεζες έχουν παράδοση στην παροχή γάλακτος στα πιο άρρωστα βρέφη με γνώμονα την ιατρική ανάγκη και όχι την οικονομική επιφάνεια ή την ασφαλιστική κάλυψη» λέει η Κιμ Απντεγκρόβ, διευθύντρια της μη κερδοσκοπικής τράπεζας γάλακτος Mothers’ Milk Bank του Οστιν του Τέξας. Εντονη είναι επίσης η αντιπαράθεση σχετικά με το εάν οι μητέρες πρέπει να πληρώνονται ή να δωρίζουν το γάλα. Οι αντιτιθέμενοι στην πληρωμή ανησυχούν μήπως αρχίσει να γίνεται «καλλιέργεια» γάλακτος, δηλαδή οι μητέρες να καταφεύγουν σε μη ασφαλείς μεθόδους με σκοπό να αυξήσουν την παραγωγή γάλακτος, να αποσιωπούν ιατρικά προβλήματα, να αναμειγνύουν το μητρικό γάλα με αγελαδινό ή να το στερούν από τα δικά τους μωρά. Οταν η Medolac Laboratories, μία ανταγωνίστρια εταιρεία της Prolacta, δήλωσε πέρυσι ότι επιθυμεί να αγοράσει γάλα από γυναίκες στο Ντιτρόιτ, κατηγορήθηκε ότι επιχειρεί να κερδοσκοπήσει εις βάρος των μαύρων γυναικών.
Οι υπέρμαχοι της πληρωμής των μητέρων, λένε ότι εάν οι εταιρείες πρόκειται να κερδοσκοπήσουν, είναι δίκαιο να πληρώσουν τους προμηθευτές για την πρώτη ύλη, και ειδικά στην περίπτωση του μητρικού γάλακτος, του οποίου η συλλογή απαιτεί πολύ χρόνο και προσπάθεια. Οι ίδιοι ισχυρίζονται επίσης ότι η εμπορευματοποίηση του μητρικού γάλακτος μπορεί να αυξήσει την προσφορά.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής αναφέρει ότι επειδή «το ανθρώπινο γάλα είναι εξαιρετικά ωφέλιμο», όλα τα πρόωρα βρέφη πρέπει να λαμβάνουν μητρικό γάλα, κατά προτίμηση από τις μητέρες τους, και εάν αυτό δεν είναι δυνατό, από δότριες. Οι ειδικοί όμως επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαθεσιμότητα γάλακτος από δότριες, είτε επειδή πολλές γυναίκες δεν γνωρίζουν ότι μπορούν να δωρίσουν το πλεονάζον γάλα, είτε επειδή το πωλούν.
Επεξεργασία
O κ. Ελστερ δήλωσε ότι η Prolacta επεξεργάστηκε πέρυσι 71.000 λίτρα γάλακτος και σκοπεύει να επεξεργαστεί πάνω από 100.000 λίτρα αυτό τον χρόνο. Συγκριτικά, 92.000 λίτρα γάλακτος έφτασαν το 2013 σε όλες τις 18 μη κερδοσκοπικές τράπεζες μητρικού γάλακτος που ανήκουν στην Ενωση Τραπεζών Ανθρώπινου Γάλακτος της Βόρειας Αμερικής. Αυτές οι τράπεζες γάλακτος δεν πληρώνουν τις γυναίκες, αλλά χρεώνουν τα νοσοκομεία με ένα μικρό χρηματικό ποσό ανά λίτρο για να καλυφθούν τα έξοδα των εξετάσεων στις οποίες υποβάλλονται οι δότριες και της παστερίωσης του γάλακτος.
Κάποιες γυναίκες προσφέρουν απευθείας το γάλα τους σε άλλες μητέρες που το έχουν ανάγκη. Αλλες, ευελπιστώντας ότι θα λάβουν πάνω από ένα δολάριo για τα 30ml που πληρώνει η Prolacta ή η Medolac, το πωλούν σε άλλες μητέρες ή σε κάποιες περιπτώσεις σε άνδρες «μποντιμπίλντερς» οι οποίοι πιστεύουν ότι «χτίζει μύες».
Ανεβάζει το IQ κατά 3,76 βαθμούς
Τέσσερις επιπλέον βαθμοί IQ, ένας παραπάνω χρόνος εκπαίδευσης και ένα σημαντικά αυξημένο εισόδημα στα 30: αυτά είναι τα οφέλη του μητρικού θηλασμού, σύμφωνα με μία έρευνα που δημοσιεύθηκε στα τέλη Μαρτίου στο επιστημονικό περιοδικό Lancet Global Health. Παλαιότερες έρευνες είχαν προτείνει ότι ο μητρικός θηλασμός είχε μακροχρόνιες ευεργετικές επιπτώσεις, η συγκεκριμένη όμως έρευνα του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου του Πελότας της Βραζιλίας, θεωρείται σημαντική επειδή μελετά ενήλικες αντί για παιδιά ή εφήβους. Η έρευνα αυτή ανατρέπει επίσης την πεποίθηση ότι η κοινωνική τάξη αποτελεί καθοριστικό παράγοντα, ότι οι εύρωστες δηλαδή μητέρες θηλάζουν περισσότερο από τις φτωχές.
Στην έρευνα συμμετείχαν 3.493 Βραζιλιάνοι γεννημένοι το 1982 στην περιοχή Πελότας, οι οποίοι ως βρέφη τράφηκαν με μητρικό γάλα. Συγκρίνοντας τις απαντήσεις και τα αποτελέσματα των τεστ IQ των συμμετεχόντων που είχαν καταναλώσει μητρικό γάλα για λιγότερο από ένα μήνα, με εκείνα των συμμετεχόντων που τράφηκαν για περισσότερο από ένα χρόνο, ο επικεφαλής της έρευνας δρ Μπερνάρντο Χόρτα, διαπίστωσε ότι ο δείκτης IQ των δεύτερων ήταν κατά 3,76 βαθμούς υψηλότερος και η εκπαίδευσή τους είχε διαρκέσει επιπλέον 0,91 έτος. Τα δεδομένα αναφορικά με το εισόδημα ήταν σχετικά πιο περίπλοκα. Εκείνοι που είχαν θηλάσει για περισσότερο από ένα χρόνο είχαν κατά 15% υψηλότερο εισόδημα στα 30 τους χρόνια από εκείνους που θήλασαν για λιγότερο από μήνα. Εκείνοι όμως που είχαν θηλάσει από έξι έως 12 μήνες είχαν ακόμα καλύτερη εξέλιξη, αφού το εισόδημά τους ήταν κατά 55% υψηλότερο.
Τα ακριβή αίτια που οδηγούν στα παραπάνω αποτελέσματα δεν είναι σαφή, μπορεί όμως κάποιος να κάνει εύκολα υποθέσεις. Το ανθρώπινο γάλα, έχει ενδεχομένως βελτιστοποιηθεί μέσα στην εξέλιξη για να παρέχει θρέψη στον άνθρωπο. Η κοινωνική επαφή που συνοδεύει τον θηλασμό μπορεί επίσης να παίζει κάποιο ρόλο. Η υποβόσκουσα όμως αιτία είναι λιγότερο σημαντική από το αποτέλεσμα.
Κόστη και οφέλη από το ενισχυτικό μητρικού γάλακτος
Τα προϊόντα της Prolacta απευθύνονται σε πρόωρα νεογνά που στη γέννησή τους ζυγίζουν λιγότερο από 1.250 γραμμάρια και χωράνε στην παλάμη του ενός χεριού. Αυτά τα μωρά χρειάζονται περισσότερη θρέψη από αυτή που μπορούν να λάβουν από το απλό μητρικό γάλα. Η Prolacta κατασκευάζει ένα ενισχυτικό μητρικού γάλακτος που περιέχει υψηλά επίπεδα πρωτεΐνης, λιπών και μετάλλων. Tα 30ml κοστίζουν περίπου 180 δολάρια, ενώ ένα βρέφος καταναλώνει συνήθως μέσα σε μερικές εβδομάδες ποσότητες που κοστίζουν 10.000 δολάρια. Σε γενικές γραμμές, το κόστος αυτό καλύπτεται από το νοσοκομείο ή την ασφαλιστική εταιρεία. Παρότι το συμπλήρωμα αυτό είναι πολύ ακριβότερο από το βρεφικό γάλα σε σκόνη ή άλλα ενισχυτικά με βάση το αγελαδινό γάλα, η Prolacta ισχυρίζεται ότι μακροπρόθεσμα το σκεύασμά τους είναι πιο συμφέρον οικονομικά.
Κλινικές μελέτες, χρηματοδοτούμενες από την ίδια την εταιρεία, καταλήγουν στο ότι εάν αποφεύγεται η χορήγηση πρωτεϊνών αγελαδινού γάλακτος σε μικροσκοπικά βρέφη, μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης περιστατικών νεκρωτικής εντεροκολίτιδας, μιας ολέθριας και δαπανηρής λοίμωξης που απαιτεί χειρουργική αφαίρεση ενός μέρους του εντέρου. Παρόλα αυτά ένα νοσοκομείο που ξοδεύει 25.000 δολάρια κατά μέσο όρο για μητρικό γάλα από δότριες, για να χορηγήσει το ενισχυτικό της Prolacta μόλις σε 50 ή 70 εξαιρετικά πρόωρα βρέφη, θα ξοδέψει πάνω από 500.000 δολάρια τον χρόνο.
Κάθε γάλα που φτάνει στο εργοστάσιο της Prolacta, εξετάζεται για ιικές λοιμώξεις, νικοτίνη, ναρκωτικές ουσίες, αραίωση και νοθεία με αγελαδινό γάλα. Οι γυναίκες που πωλούν γάλα κάνουν εξετάσεις για μολυσματικές ασθένειες, παρέχουν ιατρική γνωμάτευση ότι το μωρό τους είναι υγιές και προμηθεύουν την εταιρεία με δείγμα DNA για να ταυτοποιηθεί ότι το γάλα προέρχεται από τις ίδιες.
@ Andrew Pollack/ The New York Times
