Πριν από 2.500 χρόνια ο Αριστοτέλης υποστήριξε πως «δεν υπάρχει καμία μεγάλη ιδιοφυΐα χωρίς κάποια δόση παράνοιας». Σήμερα ο ισχυρισμός του αποδεικνύεται επιστημονικά καθώς πολυάριθμες μελέτες αποδεικνύουν πως η ευφυΐα σχετίζεται με ισχυρότερες τάσεις που αφορούν στην κατάθλιψη, στη σχιζοφρένεια και στη διπολική διαταραχή καθώς επίσης και σε εθισμούς όπως τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neuron αυτό οφείλεται σε μία πρωτεΐνη που παράγεται στον εγκέφαλο (neuronal calcium sensor-1 protein) και η οποία έχει άμεση σύνδεση με τη μνήμη, τη δημιουργική σκέψη και με σοβαρές ψυχικές διαταραχές όπως οι παραπάνω.
Επιπρόσθετα, σε έρευνες που έλαβαν χώρα στην Αγγλία και σε Σκανδιναβικές χώρες αποδεικνύεται πως υπάρχει άρρηκτος δεσμός ανάμεσα στη διπολική διαταραχή και στις υψηλές επιδόσεις των μαθητών στο σχολείο ειδικότερα σε όσους μελετούσαν μαθηματικά, λογοτεχνία και μουσική. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται ιστορικά από αναρίθμητα παραδείγματα εξεχόντων προσωπικοτήτων του χώρου της τέχνης και των επιστημών που ταλανίστηκαν από σοβαρές ψυχικές ασθένειες κατά τη διάρκεια του πολύκροτου βίου τους όπως ο Van Gogh, ο Κερτ Κομπέιν,η Σύλβια Πλαθ, ο Έντεκα Άλαν Πόε, η Βιρτζίνια Γουλφ και χιλιάδες άλλοι. Φαίνεται λοιπόν, πως αναπτύσσεται μία αλληλοσχέση ανάμεσα στην ευφυΐα και το δημιουργικό πνεύμα κάτι ωστόσο που δεν αποτελεί τον κανόνα σύμφωνα με μία γνωστή έρευνα των Getzels και Jackson (1962), που δείχνει ότι δημιουργικοί άνθρωποι δεν ήταν κατ’ ανάγκην και οι έχοντες την πλέον υψηλή νοημοσύνη. Αυτό το συμπέρασμα χρήζει ιδιαίτερης προσοχής καθώς σε πολλές περιπτώσεις ανθρώπων με έντονη συνύπαρξη ψυχικών ασθενειών και καλλιτεχνικής δραστηριότητας, οι πράξεις αυτοχειρίας κατέχουν υψηλό ποσοστό καθιστώντας τις πράξεις αυτοκαταστροφής ως μία πράξη ηρωισμού σε μία προσπάθεια λύτρωσης μίας βασανισμένης ιδιοφυΐας. Φυσικά αυτός ο τρόπος σκέψης κρίνεται από την επιστημονική κοινότητα ως ανεδαφικός καθώς η γοητεία σε μία πράξη αυτοχειρίας είναι το ίδιο παράλογη με τη δαιμονοποίησή της αφού αναστέλλει την κατανόησή μας για σοβαρές ψυχικές διαταραχές που υποβόσκουν στις εξέχοντες καλλιτεχνικές προσωπικότητες που ενδεχομένως πολλοί από εμάς έχουμε θαυμάσει.
Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι πως η κατάθλιψη ή οποιαδήποτε άλλη ψυχική διαταραχή δεν αποτελεί το εισιτήριο μίας ιδιοφυΐας και κατ’ επέκταση μίας πράξης αυτοχειρίας. Η αυτοκτονία αποτελεί μία από τις σοβαρότερες εκφάνσεις των ψυχικών ασθενειών και σίγουρα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως μία φυσιολογική ή ακόμα και ηρωική πράξη ενός ευφυούς και δημιουργικού ανθρώπου. Ένας άνθρωπος που προβαίνει σε μία τέτοια ενέργεια, κρίνεται ψυχικά διαταραγμένος και στόχος μας θα πρέπει να είναι η πρόληψη και η σωστή ενημέρωση από επιστήμονες του χώρου της Ψυχιατρικής έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε με τον κατάλληλο χειρισμό τέτοιες περιπτώσεις που ενδεχομένως αντιληφθούμε στο περιβάλλον μας.
Αξίζει να σημειωθεί πως η οπτική γωνία με την οποία βλέπουμε τέτοιες καταστάσεις διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο καθώς οδηγεί πολλούς ανθρώπους στο να χρησιμοποιούν τις ταμπέλες του “άρρωστου”, του “καταθλιπτικού”, του “προβληματικού” κ.ά. τις οποίες μακροπρόθεσμα θα υιοθετήσει και ο ίδιος ο πάσχων οδηγώντας τον συχνά σε προβληματικές εσωτερικεύσεις που λειτουργούν ανασταλτικά στην προσπάθεια ανάρρωσής του. Η παιδεία, οι αντιλήψεις και το πνευματικό επίπεδο της κοινωνίας καθώς και η η επιστημονική πρόοδος σε θέματα ψυχικής υγείας της κάθε χώρας ασφαλώς διαδραματίζει βαρυσήμαντο ρόλο στην υιοθέτηση τέτοιων απόψεων.
Εν κατακλείδι, η αλληλοσχέση δημιουργικότητας, ευφυΐας και ψυχικών διαταραχών είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη και δεδομένου ότι η αυτοχειρία ή οποιαδήποτε άλλη πράξη αυτοκαταστροφής αποτελούν τις σοβαρότερες εκφάνσεις αυτών των διαταραχών, δεν θα πρέπει να θεωρούνται σε καμία περίπτωση ως μία δικαιολογημένη ή “φυσιολογική” αντίδραση λύτρωσης υπό το μανδύα της “βασανισμένης ιδιοφυΐας”. Κρίνεται αναπόδραστη αναγκαιότητα η συνειδητοποίηση εκ μέρους του πάσχοντος αλλά και του περιβάλλοντός του, πως οποιαδήποτε ψυχική ασθένεια δεν αποτελεί αντικείμενο ντροπής, τύψεων ή κατωτερότητας γι’ αυτό και η αποδοχή της διαφορετικότητας του ατόμου καθώς και η ορθολογική αντιμετώπιση της συμπτωματολογίας του, θα αποτελέσουν το εναρκτήριο λάκτισμα στην προσπάθεια απελευθέρωσης από τους δαίμονες που αποδομούν την ψυχική του ισορροπία. Στόχος καθίσταται η πρόληψη και η σωστή ενημέρωση από επιστήμονες της Ψυχιατρικής σε θέματα ψυχικής υγείας. Η οποιαδήποτε ακραία αντιμετώπιση των ψυχικών ασθενειών αποτελεί τροχοπέδη στην προσπάθεια παροχής βοήθειας σε ανθρώπους που πραγματικά χρειάζονται την στήριξη και την επιστημονική αρωγή μας. Με αυτή την ασφαλιστική δικλείδα, άνθρωποι με ιδιαίτερη ευφυΐα που ενδεχομένως αντιμετωπίζουν κάποια διαταραχή θα μπορέσουν να εκφράσουν εποικοδομητικά το μεγαλείο του ταλέντου τους. Ίσως τελικά αυτή η ανάγκη έκφρασης του ιδιαίτερου ψυχισμού τους και η απόδραση από την επίπονη πραγματικότητα είναι που ωθούν αυτά τα άτομα στην ενασχόλησή τους με τον κόσμο των τεχνών και των επιστημών καθιστώντας τους ιδιαίτερα επιτυχημένους στο αντικείμενο που επιλέγουν. Αυτό φυσικά αποτελεί προσωπική άποψη και δεν αποδεικνύεται με επιστημονικές μελέτες.
