Του γιατρού-βιολόγου Αλέξη Καρέλ
Ο άνθρωπος μπορεί ν’ ανανεωθεί και να πετύχει μιαν αρμονία στη φυσιολογική και πνευματική του ύπαρξη και ν’ αλλάξει τη γνώμη του για το σύμπαν, που τον περιβάλλει, γιατί οι ιδέες και οι σκέψεις μας, δίνουν τη μια ή την άλλη μορφή στο σύμπαν.
Ας μη ξεχνάμε, ότι το σύμπαν, που βλέπουμε και αισθανόμαστε, είναι μια απάντηση, την οποία δίνει το νευρικό μας σύστημα και τα αισθητήρια όργανα μας σε μιαν εξωτερική πραγματικότητα, που μας είναι ακόμη άγνωστη. Οι ιδέες και η εικόνα, που έχουμε για το σύμπαν, μπορεί ν’ αλλάξουν ριζικά.
Κάθε κατάσταση της συνείδησής μας, όλα τα όνειρά μας κι αυτά που κάνουνε οι μαθηματικοί κι αυτά που ονειρεύονται οι ερωτευμένοι, είναι όλα το ίδιο αληθινά.
Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα, που βλέπει ένας χημικός σε μια δύση του ήλιου, δεν είναι λιγότερο πραγματικά από τα λαμπερά χρώματα, που φαντάζουνε στα μάτια του ζωγράφου. Το συναίσθημα του ωραίου, που μας δίνουνε τα χρώματα και το μέτρημα του μήκους των κυμάτων, είναι δυο όψεις του εαυτού μας κι έχουνε κι οι δυο τα ίδια δικαιώματα στην πραγματικότητα. Η χαρά κι η λύπη χρειάζονται σαν τους ήλιους και τους πλανήτες. Σίγουρα, όμως, ο κόσμος που μας δείχνει ο Dante, ο Emerson, ο Bergson κι ο Hale είναι πολύ πιο μεγάλος από του Mr. Babbitt. Το σύμπαν θ’ αποκτήσει αναγκαστικά μεγαλύτερες διαστάσεις όταν οι οργανικές και πνευματικές μας ενέργειες γίνουνε πιο δυνατές.
Πρέπει να λυτρώσουμε τον άνθρωπο από τον κόσμο που τον έκλεισαν οι φυσικοί κι οι αστρονόμοι από τον καιρό της Αναγέννησης. Μπορεί ο κόσμος της άψυχης ύλης νά ’ναι γεμάτος μεγαλείο κι ομορφιά, ωστόσο όμως είναι πολύ στενός για τον άνθρωπο. Όπως το κοινωνικό κι οικονομικό περιβάλλον, έτσι κι ο κόσμος αυτός δεν έγινε σύμφωνα με τα μέτρα μας. Δε μπορούμε να πιστέψουμε δογματικά στην απόλυτη πραγματικότητά του. Ξέρουμε πως δεν είμαστε περιορισμένοι και πως απλωνόμαστε και πέρα από τις διαστάσεις της φυσικής συνέχειας.
Ο άνθρωπος είναι μαζί αντικείμενο υλικό, ζωντανή ύπαρξη, κέντρο από πνευματικές ενέργειες. Η παρουσία του μέσα στην απεραντοσύνη του διαστήματος δεν έχει καμιά σημασία. Ας μην πει όμως κανείς πως ο άνθρωπος είναι ξένος με την ύλη. Το μυαλό του δουλεύει εύκολα με τη μαθηματική αφαίρεση, ωστόσο όμως ο άνθρωπος προτιμάει να βλέπει την απλωσιά της γης, τα βουνά, τα ποτάμια και τον ωκεανό. Φτιάχτηκε όπως φτιάχτηκαν τα δέντρα, τα φυτά και τα ζώα και γι’ αυτό ευχαριστιέται με τη συντροφιά τους. Ακόμα πιο στενά δεμένος είναι με τα έργα τέχνης, με τα μνημεία, τα μηχανικά θαύματα της καινούριας πολιτείας, με τους φίλους του, μ’ αυτούς που αγαπάει. Ο άνθρωπος μπορεί ν’ απλώσει την ύπαρξή του πέρα από χώρο και χρόνο σ’ έναν άλλο κόσμο, που είναι ο ίδιος ο εαυτός του και που κλείνει κύκλους άπειρου πλούτου και χαράς:
Τον Κύκλο της Ομορφιάς, που τραγουδήθηκε από τους ποιητές και θάμπωσε τους επιστήμονες.
Τον Κύκλο της Αγάπης που φέρνει στη θυσία, τον ηρωισμό, την αυταπάρνηση.
Στον Κύκλο της Προσφοράς και της Ευγνωμοσύνης, υπέρτατης ανταμοιβής των όσων ζητήσανε να βρούνε την πραγματική ύπαρξη των πραγμάτων.
Κι άλλα αμέτρητα…
Ήρθε η στιγμή ν’ αρχίσουμε το μεγάλο μας έργο για την ανακαίνισή μας. Δε θα φτιάξουμε όμως κανένα πρόγραμμα για τη δουλειά μας αυτή, γιατί κάτι τέτοιο θα έχανε την πραγματικότητα, τη γεμάτη ζωή, να σφιχτεί μέσα σε μια στενή αρματωσιά, θα εμπόδιζε να φανερωθεί μπροστά μας το απρόβλεπτο και θα περιόριζε το μέλλον στα όρια του δικού μας μυαλού.
Εμπρός, λοιπόν, ας σηκωθούμε κι ας προχωρήσουμε, και, πρώτα-πρώτα, ας ζητήσουμε τη λευτεριά μας από την υποδούλωσή μας στην Τεχνολογία κι ας σταματήσουμε να είμαστε ρομπότ. Ας φέρουμε στην επιφάνεια, ας χρησιμοποιήσουμε όλες τις μεγάλες ψυχικές δυνάμεις, που έχουμε μέσα μας. Ας πραγματοποιήσουμε το μεγάλο σκοπό της ύπαρξής μας, την ηθική ολοκλήρωση, που οδηγεί στην πραγματική, στην αληθινή ευτυχία.
Ακόμα όμως είμαστε βουτηγμένοι μέσα σ’ έναν ανήθικο κόσμο. Οι επιστήμες της άψυχης ύλης, που κυβερνούν σήμερα τον κόσμο, χωρίς να λογαριάζουν, χωρίς να υποπτεύονται την πραγματική μας φύση, μας οδηγούν σ’ έναν κόσμο που δεν έγινε για μας, γιατί γεννήθηκε από μια πλάνη του λογικού μας κι από την άγνοια του εαυτού μας. Είναι αδύνατο να προσαρμοστούμε μέσα σε τέτοιον κόσμο γι’ αυτό και θα ξεσηκωθούμε κόντρα σ’ αυτήν, θ’ αλλάξουμε τις αξίες του και θα τον κάνουμε έτσι που να μας ταιριάζει.
Η σύγχρονη επιστήμη μπορεί να μας δώσει όλα τα μέσα ν’ αναπτύξουμε όλες τις δυνατότητες, που είναι κρυμμένες μέσα μας. Ξέρουμε τους μυστικούς μηχανισμούς της φυσιολογικής και πνευματικής μας ύπαρξης και τις αιτίες της αδυναμίας μας. Ξέρουμε το πως παραβιάσαμε τους νόμους της φύσης και το πως τιμωρηθήκαμε γι’ αυτό. Είμαστε χαμένοι μες στα σκοτεινά. Δε θ’ αργήσει, όμως, να φανεί μέσ’ από την ομίχλη το θαμπο-φέγγισμα της αυγής και τότε θα ξεχωρίσει μπροστά μας ο δρόμος του λυτρωμού μας.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του κόσμου, ένας πολιτισμός, που έφθασε στην πιο μεγάλη του ακμή, μπορεί να καταλαβαίνει τις αιτίες του ξεπεσμού του. Ίσως γι’ αυτό να μπορέσει να ωφεληθεί από τη γνώση του αυτή και με τη δύναμη, που του δίνει η γνήσια επιστήμη να καταφέρει να ξεφύγει από την τραγική μοίρα, που πήρανε όλοι οι μεγάλοι λαοί στα περασμένα και ν’ αποφύγουμε, με κάθε τρόπο και κάθε θυσία, ένα φριχτό και αμαρτωλό τέλος. Για να το πετύχουμε αυτό χρειάζονται από τον καθένα μας μερικές προσπάθειες και αξίζει να τις τολμήσουμε.
Πρέπει από τώρα, από σήμερα, ν’ αρχίσουμε να βαδίζουμε τον καινούριο δρόμο.
