Μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές πλάνες είναι η αντίληψη ότι εκείνο που πραγματικά έχει σημασία είναι το τι σκέφτονται οι άλλοι για μας. Αν και η έννοια αυτή έχει σαφώς αρχέγονες ρίζες, η μετάβασή της από ένστικτο επιβίωσης σε κοινωνική επιταγή έχει γίνει ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την αποδοχή του εαυτού μας.
Σε μια εποχή που οι πρόγονοί μας μοιράζονταν τον πλανήτη με μαμούθ και τίγρεις με κοφτερά δόντια, κανείς δεν ήθελε να μένει μόνος του. Η ένταξη σε μια ομάδα ήταν αναγκαία για την επιβίωση. Σήμερα, η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται από το δικό μας είδος, τόσο σε σωματικό επίπεδο όσο και σε κοινωνικό. Ανεξαρτήτως από αυτή την αλλαγή στο είδος απειλής, η ανάγκη για αποδοχή και ο φόβος ότι δεν θα γίνουμε αποδεκτοί παραμένουν ισχυρές επιρροές για τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Στην πραγματικότητα, αυτό τροφοδοτεί σε μεγάλο βαθμό την υπαρξιακή αγωνία που έχει πλέον γίνει το σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης γενιάς, οδηγώντας τους ανθρώπους στην αλληλεξάρτηση και στην υπερβολική ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Υπάρχει ένας εσωτερικός και ένας εξωτερικός κόσμος. Ο εσωτερικός είναι η υποκειμενική εμπειρία του αυθεντικού εαυτού μας, ενώ ο εξωτερικός αποτελεί προϊόν της κοσμοθεωρίας μας. Κι οι 2 μαζί δημιουργούν ένα ψυχοκοινωνικό δυναμικό, αλλά αυτό το δυναμικό έχει μόνο ένα σημείο αναφοράς αφήνοντάς μας να προσπαθούμε να εξισορροπήσουμε την αντίληψη για τον εαυτό μας και τους άλλους.
Όταν αυτή η λεπτή ισορροπία μετατοπίζεται επειδή αρχίζουμε να ζητάμε την αποδοχή ή να έχουμε τον έλεγχο, εστιάζεται στον εξωτερικό μας κόσμο και μπορεί να χάσουμε κυριολεκτικά από τα μάτια μας την ουσιαστική φύση μας. Αυτή η ουσιαστική φύση μας είναι διαφορετική από το εγώ μας, την εικόνα που τρέφεται και επηρεάζεται απ? ό,τι βρίσκεται έξω από εμάς. Όταν εστιάζουμε πιο πολύ στον εξωτερικό αντί στον εσωτερικό μας κόσμο, η αίσθηση του εαυτού μας και η αίσθηση του χώρου μπερδεύονται. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να καθορίσουμε αυτές τις έννοιες με εξωτερικά μέσα, τόσο πιο πολύ μπερδευόμαστε και απομακρυνόμαστε από τον αυθεντικό εαυτό μας. Αντί να είμαστε παρόντες στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μας, οι σκέψεις και η συμπεριφορά μας γίνονται μέσο για να λάβουμε απλώς μια απάντηση παρά για να εκφράσουμε την αυταξία μας.
Το εγώ μας είναι ένας ψεύτικος εαυτός, μια μάσκα που δημιουργούμε από τις απαιτήσεις των συνθηκών όπως εμείς τις αντιλαμβανόμαστε. Είναι η αυτοεικόνα μας, η κοινωνική μάσκα μας, ο ρόλος που παίζουμε ζητώντας αποδοχή. Αυτή η ανάγκη για αποδοχή καθοδηγείται από την αυτοκριτική και την αρνητική άποψη για τον εαυτό μας τα οποία βασίζονται στον φόβο. Ο φόβος προέρχεται από διάφορες πηγές, όπως την ανησυχία για απόρριψη και λιγότερο λόγω νοοτροπίας. Όλα αυτά όμως θέτουν ένα ερώτημα: αποδοκιμάζουμε τους εαυτούς μας ολόκληρη τη ζωή μας χωρίς επιτυχία, γιατί λοιπόν να μην αρχίσουμε να τον αποδεχόμαστε και να δούμε μήπως υπάρξουν αποτελέσματα;
Η αποδοχή του εαυτού μας αναδύεται από την αναγνώριση αυτού ακριβώς που είμαστε στην πραγματικότητα. Μέσω αυτής της αναγνώρισης απελευθερωνόμαστε από τον φόβο. Δεν χρειάζεται πλέον να ψάχνουμε στους άλλους για μια επιβεβαίωση που είναι αυτονόητη. Παίρνουμε δύναμη και γινόμαστε πιο ανθρώπινοι όταν αναγνωρίσουμε ότι η ουσιαστική φύση μας είναι αυτό ακριβώς που χρειαζόμαστε για να είμαστε πλήρεις.
Άρθρο του ψυχοθεραπευτή Michael J. Formica, M.S., M.A., Ed.M.
