«… Τι είναι σύγκρουση; Σας παρακαλώ μην περιμένετε εμένα να σας πω την απάντηση. Κάντε αυτή την ερώτηση στον εαυτό σας, και δώστε όλο σας τον νου στο να βρείτε ποια είναι η φύση της σύγκρουσης. Σύγκρουση υπάρχει σίγουρα, όταν υπάρχει διττότητα: «εγώ» και «εσύ», η γυναίκα μου – ή ο άντρας μου- ως κάτι χωριστό από μένα· ο διαχωρισμός σε διαλογιζόμενο και διαλογισμό.
Όσο, λοιπόν, θα υπάρχει διαίρεση ανάμεσα σε εθνικότητες, ανάμεσα σε θρησκείες, ανάμεσα σε ανθρώπους, ανάμεσα στο ιδανικό και στο πραγματικό, ανάμεσα σε «εκείνο που είναι γεγονός» και στο «πώς θα έπρεπε να είναι», δεν μπορεί παρά να υπάρχει σύγκρουση. Αυτό είναι νόμος. Όπου υπάρχει διαχωρισμός, η αίσθηση της διαίρεσης σαν Άραβας και Εβραίος, Ινδουιστής και Μουσουλμάνος, πατέρας και γιος, και λοιπά, δεν μπορεί παρά να υπάρχει σύγκρουση. Αυτό είναι γεγονός. (..)
Ποιος έχει δημιουργήσει αυτή τη διαίρεση ανάμεσα σε «εκείνο που είναι γεγονός» και στο «πώς θα έπρεπε να είναι»; Και τη διαίρεση ανάμεσα στον αποκαλούμενο «Θεό» – αν υπάρχει τέτοια οντότητα – και στον εαυτό σας; Όπως και τη διαίρεση ανάμεσα στην επιθυμία σας για γαλήνη και στο να είστε σε σύγκρουση; Αυτή είναι η αληθινή πραγματικότητα της καθημερινής μας ζωής.
Και ο ομιλητής αναρωτιέται — όπως θα έπρεπε να αναρωτιέστε κι εσείς: Ποιος έχει δημιουργήσει αυτή τη διαίρεση — όχι μόνο εξωτερικά, αλλά και εσωτερικά; Σας παρακαλώ, κάντε στον εαυτό σας αυτή την ερώτηση. Ποιος είναι υπεύθυνος για όλο αυτό το χάος που υπάρχει στον κόσμο, την ατέλειωτη πάλη ανάμεσα στους ανθρώπους και μέσα τους, την μοναξιά, την απελπισία, τον ατέλειωτο πόνο και μια αίσθηση θλίψης, από την οποία ο άνθρωπος μοιάζει να μην έχει ξεφύγει ποτέ.
Ποιος είναι υπεύθυνος για όλο αυτό; Ποιος είναι υπεύθυνος για την κοινωνία όπου ζούμε, για την τεράστια φτώχεια που υπάρχει εδώ, σ’ αυτή τη χώρα; Τα καταλαβαίνετε όλα αυτά ή δεν τα έχετε σκεφτεί ποτέ και καθόλου; Ή είστε πάρα πολύ απασχολημένοι με τις δικές σας σκέψεις, τους δικούς σας θεούς, με τα δικά σας προβλήματα, έτσι ώστε να μην τα έχετε κοιτάξει ποτέ όλα αυτά, να μην έχετε ποτέ αναρωτηθεί; (…)
Οι κοινωνίες στις οποίες ζούμε έχουν δημιουργηθεί από το κάθε ανθρώπινο πλάσμα, με την απληστία του, το φθόνο του, την επιθετικότητά του και την αναζήτησή του για ασφάλεια. Εμείς έχουμε δημιουργήσει την κοινωνία στην οποία ζούμε κι έχουμε γίνει μετά και σκλάβοι αυτής της κοινωνίας.
Το καταλαβαίνετε όλο αυτό; Εμείς οι άνθρωποι, μέσα από φόβο, μέσα από μοναξιά και την αναζήτηση ασφάλειας – χωρίς ποτέ να κατανοούμε τι είναι ανασφάλεια, αλλά θέλοντας πάντα ασφάλεια – έχουμε δημιουργήσει τον πολιτισμό μας, την κοινωνία μας, τις θρησκείες μας, τους θεούς μας.
Και για να επιστρέψουμε στο ερώτημα: Ποιος έχει δημιουργήσει τη διαίρεση; Επειδή όπου υπάρχει διαίρεση, είτε μέσα μας είτε έξω – υπάρχει και σύγκρουση. Αυτό είναι απολύτως σίγουρο. Σκεφτείτε το. Δεν είναι η σκέψη που έχει διαιρέσει τους ανθρώπους σε Χριστιανούς, Βουδιστές, Εβραίους, Άραβες, Ινδουιστές και Μουσουλμάνους; Η σκέψη δεν είναι,που το έχει κάνει αυτό; Και μετά έρχεται το ερώτημα: Τι είναι η σκέψη; …»
Από τις τελευταίες ομιλίες του Κρισναμούρτι στη Βομβάη το 1985, μετάφρ. Ν.Πιλάβιος
