Κανένα μα κανένα δεν κερδίζεις, ούτε καν ένα μικρούλι αφελές παιδί, εφόσον του αφαιρείς την ελευθερία του να μη συμφωνήσει μαζί σου. Εάν απαγορεύεις την ελευθερία στον άλλον, και βασιλιά να τον στέψεις, δε θα κρατήσει η λαμπερή συμφωνία σας. Είτε το καταλάβει συνειδητά αυτός ο άλλος, είτε όχι, σύντομα αισθάνεται πως η κατάσταση δεν τον ευχαριστεί, πως κάπου κάπως εξαπατήθηκε και γλίστρησε εκεί όπου δε θέλει. Τα χρυσά κλουβιά τα ανακάλυψαν τύποι σαν τη γυναίκα της ιστορίας μας, όμως εκεί μέσα κλειδωμένο ένα πουλί μαραίνεται. Ο Ελύτης γράφει, στα Ανοιχτά Χαρτιά ταυ νομίζω, ότι μπορείς να φυλακίσεις ένα αηδόνι όμως δεν μπορείς να φυλακίσεις τον κελαηδισμό του. Ωστόσο, υπάρχουν προσωπικότητες τόσο παθολογικά ανασφαλείς και εξαρτημένες, τόσο εξωφρενικά εγωιστικές, ώστε κρατούν κλειδωμένο στο κλουβί το αηδόνι τους, έστω και μαραμένο, έστω και άλαλο, έστω και νεκρό. Ξέρουν να ταριχεύουν εξάλλου πολύ καλά. Όλοι μας λίγο πολύ έχουμε συναπαντηθεί με τέτοιους χαρακτήρες. Δεν είναι λίγοι. Αποκλείεται να τους αποφύγεις εύκολα, γιατί είναι αράχνες και πλέκουν ιστούς. Όσο πιο εξαρτημένοι είμαστε κι εμείς οι ίδιοι, τόσο τσιμπάμε στους χειρισμούς τους.
Ο ανεξάρτητος άνθρωπος, ο ελεύθερος, δεν τους ανέχεται. Γρήγορα κάνει πέρα, γρήγορα κόβει τις διαπραγματεύσεις. Όμως πόσοι είμαστε εντελώς ανεξάρτητοι; Σχεδόν όλοι έχουμε τις αναγκεμένες πληγές μας, τις μειονεξίες μας, τους κρυφούς παθολογικούς μας εγωισμούς, τα μικρούτσικα πάθη μας. Όλοι μας κουβαλάμε στο αίμα μας τους πειρασμούς της τρέλας. Μας ερεθίζει δηλαδή ο αγώνας για νίκη τέτοιων τύπων, όταν μας βάλουν στο στόχαστρο.
Αξία στις σχέσεις μας έχει το να σχετιζόμαστε, όχι να παγιδεύουμε. Και σχέση δίχως ελευθερία και εντιμότητα δεν είναι σχέση. Η αγάπη, η φιλία, η συνεργασία, η συγγένεια πετυχαίνουν μονάχα αν συναναστρεφόμαστε εν ελευθερία, αν συνομιλούμε από κοινή δίψα αλήθειας και για το ελάχιστο, όχι από δίψα νίκης και για το ελάχιστο. Η δίψα αλήθειας σε κάνει ταπεινό, σε ασκεί πειστικό, σε πλάθει ενδιαφέροντα και φρέσκο. Όλα τα άλλα είναι ερεθισμοί των νεύρων που διαιωνίζουν τις νευρώσεις και την ανθρώπινη πανταχού παρούσα παρανόηση. Παρανοούμε και τον εαυτό μας, κι αυτή η παρεξήγηση είναι κάτι που και προηγείται και έπεται. Με τον καιρό και με την επανάληψη οι παρανοήσεις παγιώνονται σε παράνοιες. Η ζωή είναι αυστηρό σχολείο, αδέκαστο, δεν περνάς τάξεις· εάν μείνεις εκτός εκπαίδευσης επειδή δε μελετάς ή επειδή αντιγράφεις, το σκοτάδι και ο νοσηρός ιστός πυκνώνουν, με την ηλικία η ζωή αξιώνει εντιμότητες. Οι ευκαιρίες τελειώνουν ενώ εσύ δεν τελειώνεις, δυστυχώς ή ευτυχώς, ψυχές και συνέπειες ακονίζονται.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη “Σιωπάς Για να Ακούγεσαι” Εκδόσεις Ψυχογιός
