Δεν είναι το χάσμα των γενεών
που δημιουργεί προβλήματα στην κοινωνία.
Η σύγκρουση είναι πιο βαθιά
και γίνεται μεταξύ της ποιότητας και της ποσότητας,
μεταξύ της εξουσίας των διπλωμάτων
και της ουσίας των γνώσεων.
Ο συμβιβασμός του ατόμου
προκαλεί και τη διάσπαση του χαρακτήρα του.
Θα ήθελε ιδανικά να λειτουργήσει σε ένα άλλο πλαίσιο,
όμως ο ρεαλισμός το αποτρέπει.
Προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του
ότι πρέπει να αλλάξει το σύστημα,
όμως δεν το πιστεύει και αναγκαστικά καταρρέει.
Μετά την προσωπική του αποτυχία,
θέλει να παρασύρει και άλλους για να μην είναι μόνος του.
Έτσι δημιουργεί και την έννοια της παρέας,
η οποία αποτελεί τον μικρόκοσμό του
όπου επιτέλους ζει ευτυχισμένο
διότι κανείς δεν το αμφισβητεί πια.
Έχει βρει μια τυπική ισορροπία η οποία είναι σταθερή.
Παραμένει αμετάβλητο και ο λόγος είναι απλός,
ζει και δρα μόνο και μόνο μέσα
στο κοινωνικό δόγμα του συστήματος.
Έτσι ερμηνεύει κάθε εξωτερική ιδιομορφία
ως μια ιδιοτροπία και δεν μπορεί να επηρεαστεί εξωτερικά.
Το εσωτερικό είναι ο μόνος του χώρος επιβίωσης.
Το άτομο με τη διάσπασή του
δεν υπάρχει πια ως ανεξάρτητη οντότητα.
Όλη του η προσωπικότητα
έχει χαθεί μέσα σε όλο το σύστημα,
το οποίο αποτελείται από ένα μείγμα.
Η μάζα του συστήματος είναι
το κράμα των ατομικών προσωπικοτήτων.
Δεν μπορεί το άτομο να ξαναβρεί τα πρώτα του συστατικά.
Το κοινωνικό πλέγμα του
έχει δημιουργήσει ένα ατομικό σύμπλεγμα.
Δεν υπάρχει πια δίχως το σύστημα.
Με το πρόσχημα του αρχικού συμβιβασμού
έχει μετατραπεί η όλη του οντολογία.
Όσον αφορά στη τελεολογία του είναι μοναδική.
Αποτελείται μόνο και μόνο
από την επιβίωση του συστήματος
εις βάρος της οποιασδήποτε εξέλιξης της ανθρωπότητας.
Έτσι το αδρανές στοιχείο του ατόμου
γίνεται συντηρητικό και μάλιστα επιθετικό
ως προς κάθε απόπειρα αλλαγής.
Η αλλαγή φάσης της συμπεριφοράς του ατόμου
προέρχεται από το φαινόμενο της πλειοψηφίας.
Δημιουργείται στο άτομο η αίσθηση
του δικαίου και της απολυτότητας.
Όπως όλο το σύστημα
δεν υποστηρίζει μόνο όλες του τις πράξεις
μέσα σε ένα καταλυτικό πλαίσιο
αλλά και παράγει την αίσθηση του εξωτερικού κινδύνου,
εμφανίζεται η συσπείρωση της αδράνειας.
Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε
με αυτές τις συνθήκες
ποιες μπορεί να είναι οι προσδοκίες
της κανονικής εκπαίδευσης.
Δεν πρέπει να παράγει στοχαστές
διότι θέτει σε κίνδυνο το όλο σύστημα.
Δεν πρέπει να παράγει διαφοροποιήσεις
διότι η ομοιογενής μάζα ελέγχεται πιο εύκολα.
Δεν πρέπει η εκπαίδευση του συστήματος
να αναδεικνύει την ανθρωπιά του ανθρώπου.
Στην ουσία,
αυτή η εκπαίδευση αποσκοπεί να γίνει
το συμπαγές και αναμφισβήτητο εργαλείο
της αναπαραγωγής της ίδιας της κοινωνίας
που βασίζεται μόνο σε αρχές και όχι σε αξίες.
Η διάσπαση του ατόμου, όπως βλέπουμε,
δεν έχει μόνο προσωπικές επιπτώσεις.
Το άτομο μεταφέρει μαζί του ένα ολόκληρο πλαίσιο
όπου η ανθρώπινη βούληση δεν έχει κανένα νόημα.
Κάθε κίνηση του ατόμου δεν είναι παρά μόνο
η προέκταση του συστήματος
της μετριότητας και της αδράνειας.
Τα γεγονότα ερμηνεύονται
ως απόλυτα δεδομένα που δεν αλλάζουν.
Και το όλο σύστημα βασίζει τη σταθερότητά του
στην πίστη της μη αλλαγής
και δεν υπάρχει πλαίσιο αλλαξοπιστίας.
Κάθε αλλαγή είναι μία αίρεση.
Κάθε προσπάθεια απελευθέρωσης είναι μία καταδίκη.
Και οι άνθρωποι αυτοί που υπάρχουν ακόμα,
είναι οι καταδικασμένοι εις ζωή.
***
Νίκος Λυγερός
