Γιατί οι φιλίες γίνονται ολοένα και πιο δύσκολες;
Μεγαλώνουμε, παντρευόμαστε, κάνουμε παιδιά ή μετακομίζουμε σε άλλη χώρα, καθώς περνάνε τα χρόνια πολλοί είναι οι λόγοι που αλλάζουν τη δυναμική ανάμεσα σε εμάς και τους φίλους μας. Όσο μεγαλώνουμε όχι μόνο δυσκολευόμαστε να κρατήσουμε τις φιλίες που ήδη έχουμε αλλά και να κάνουμε καινούριες. Για ποιους λόγους είναι τόσο δύσκολο και πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;
‘Εικονικές’ φιλίες: Έχουμε πολλούς φίλους ακόμα και πολύ κοντινούς με τους οποίους κρατάμε επικοινωνία μέσα από τα social media, τους στέλνουμε φωτογραφίες, τους λέμε τα νέα μας και τα προβλήματά μας. Όμως σπάνια τους βλέπουμε από κοντά και όταν το κάνουμε αυτό και με τις πιο νέες φιλίες, είναι δύσκολο να διατηρηθούν χωρίς πιο ουσιαστική αλληλεπίδραση.
Δεν υπάρχει χρόνος: Αν είστε όλη μέρα στο γραφείο και όταν έχετε ελεύθερο χρόνο προσπαθείτε να ανταποκριθείτε σε άλλες υποχρεώσεις, τότε μένει λιγοστό έως καθόλου χρόνος για τους φίλους σας. Μια σχέση χρειάζεται συνεχώς φροντίδα για αυτό μην επαναπαύεστε στο γεγονός ότι οι φίλοι σας σάς αγαπούν. Θέλουν να σας βλέπουν και να περνάτε καλά μαζί για αυτό όταν έχετε χρόνο μην κάθεστε μπροστά από την τηλεόραση για να χαλαρώσετε, αλλά βγείτε έξω με τους φίλους σας!
Όλοι αλλάζουν: Όσο περνάνε τα χρόνια όλοι αλλάζουμε ή αλλάζουν οι συνθήκες της ζωής μας. Έχουμε διαφορετικά ενδιαφέροντα και άλλο τρόπο ζωής και είναι δύσκολο όταν εμείς προχωράμε σε κάτι καινούριο να βρούμε κοινό σημείο αναφοράς με τους υπόλοιπους. Το γεγονός ότι εμείς παντρευτήκαμε, για παράδειγμα, και όλοι οι φίλοι μας είναι ακόμα single κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα. Μια φιλία όμως που έχει γερές βάσεις θα ξεπεράσει κάθε αλλαγή γιατί τα συναισθήματα δύσκολα αλλάζουν.
Δεν τους έχουμε ανάγκη: Δυστυχώς κάποια στιγμή όλοι το έχουμε πει, τι να τους κάνεις τους νέους ή τους παλιούς φίλους όταν έχετε μια ουσιαστική σχέση με τον σύντροφό σας, μια αγαπημένη οικογένεια και συναδέλφους για να βγείτε έξω για ποτά; Οι φίλοι υπάρχουν στη ζωή μας για να μας βοηθούν, να μας υποστηρίζουν και να μας κάνουν να γελάμε όταν το χρειαζόμαστε για αυτό καλό είναι να βρίσκουμε πάντα χρόνο για αυτούς!
Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη: Κάθε φορά που γνωρίζουμε καινούριους ανθρώπους είμαστε καχύποπτοι . Δύσκολα μπορούμε να ταιριάξουμε με κάποιον όπως τότε που ήμασταν 10 χρονών και κάναμε φιλίες ανάλογα με το ποια παιχνίδια μας αρέσουν περισσότερο. Ουσιαστικά τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει πολύ από τότε, για να γίνουμε φίλοι με κάποιον ίσως το μόνο που αρκεί είναι να έχουμε κάποια κοινά ενδιαφέροντα!
Η φιλία, κατά τον Επίκουρο
Ούτε αυτός που ζητά συνέχεια βοήθεια είναι φίλος, ούτε εκείνος που δε σχετίζει ποτέ το όφελος με την φιλία.-Η ερωτική πράξη από μόνη της δεν έχει τίποτα το επιλήψιμο, όμως πολύ πιο σημαντική από το σεξ ή τον έρωτα είναι η φιλία, που “χορεύει ολόγυρα στην οικουμένη καλώντας μας να ξυπνήσουμε για χάρη της ευτυχίας“. Επίκουρος (341 π.κ.ε. – 270 π.κ.ε..)
-Ών η σοφία παρασκευάζεται εις την όλου βίου μακαριότητα πολύ μέγιστόν εστί η της φιλίας κτήσις. “Απ’ όλα τα αγαθά που παρέχει η Σοφία για έναν ευτυχισμένο βίο το μεγαλύτερο είναι η απόκτηση της φιλίας, έλεγε ο Επίκουρος. Αρετή σημαίνει να έχεις την ικανότητα να αρμόζεις, να ωφελείς, να συνδέεις, να αρέσεις, να είσαι ανώτερος και όσο πιο ηθικός μπορείς.
“Κάθε φιλία από μόνη της είναι αρετή, αρχικό της κίνητρο όμως είναι η ωφέλεια.”
-Δεν έχουμε τόσο ανάγκη από τη βοήθεια των φίλων, όσο από την ελπίδα, ότι θα μας προσφέρουν τη βοήθειά τους όταν την έχουμε ανάγκη. Φίλος, έλεγε ο Επίκουρος, δεν είναι ούτε αυτός που επιδιώκει διαρκώς το όφελος από μία φιλία, ούτε εκείνος που ποτέ δεν συνδέει το όφελος με τη φιλία. Κι αυτό γιατί ο ένας καπηλεύεται με αντάλλαγμα τη φιλία και ο άλλος ξεκόβει κάθε ελπίδα για το μέλλον. Οι Επικούρειοι μάλιστα διακήρυτταν ότι είναι προτιμότερο και πιο ηδονικό να κάνεις το καλό από το να δέχεσαι τις ευεργεσίες των άλλων.
-Ούτε πρέπει να μας απασχολεί τι τρώμε και τι πίνουμε, αλλά με ποιους τρώμε και με ποιους πίνουμε.
Ο γενναίος, περί σοφίαν και φιλίαν μάλιστα γίγνεται, ών το μέν θνητόν αγαθόν, το δέ αθάνατο. “Ο ανώτερος άνθρωπος επιδιώκει πάντοτε την σοφία και την φιλία, εξ αυτών το μεν είναι θνητό αγαθό το δε αθάνατο.”
-Η φιλία περιχορεύει την οικουμένη κηρύττουσα δή πάσιν ημίν εγείρεσθαι επι τον μακαρισμόν. “Η φιλία σέρνει τον χορό ολόγυρα στην οικουμένη καλώντας μας να ξυπνήσουμε για χάρη της ευτυχίας.”
Η κομβική σημασία της φιλίας στην επικούρεια φιλοσοφία, είναι κάτι παραπάνω από εμφανής στα παραπάνω παραθέματα από τις Επικούρειες Δόξες, που μας διέσωσε ο Διογένης ο Λαέρτιος και την Επικούρου προσφώνηση. Ο μακάριος βίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την απόκτηση φίλων γιατί αυτό πάνω από όλα εξασφαλίζει το αγαθό της ασφάλειας, συμβάλλει στην αταραξία της ψυχής εξασφαλίζοντας διαρκή και σταθερή ηδονή ενώ προσφέρει στήριγμα και παρηγοριά στις δυσκολίες της ζωής, την αρρώστια και τον πόνο καθιστώντας το δεινό ευεκκαρτέριτον.
Η φιλία κατά τον Επίκουρο έχει σαφώς ανταποδοτικά ωφέλιμο υπόβαθρο. Το όφελος για τους φίλους, δεν έχει κανένα στοιχείο εκμετάλλευσης του άλλου και είναι απόλυτα ανταποδοτικός.«Αυτοί δε δήπου λέγουσιν ως το εύ ποείν ήδιόν εστι του εύ πασχειν.»“Ότι ούδ΄ηδέως ζήν εστι κατ΄Επίκουρον” όπως διασώζει ο Πλούταρχος που κάθε άλλο παρά συμπαθεί τον Επίκουρο.
Άλλωστε η Φιλία πέρα από το όφελος αλλήλων κίνητρο, για τους επικούρειους αποτελεί από μόνη της Αρετή και σκοπό της ζωής και θεμελιώδες συστατικό της φιλοσοφίας τους. Οι επικούρειοι προβιβάζουν την φιλία σε Αρετή ισάξια των τεσσάρων λοιπών παραδοσιακών αρχαιοελληνικών Αρετών δηλαδή της φρόνησης, της εγκράτειας, της ανδρείας και της δικαιοσύνης.
