Η Sonja Lyubomirsky καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια με εξειδίκευση σε θέματα ευτυχίας, δημοσίευσε πριν λίγους μήνες το βιβλίο "The Myths of Happiness".
Με βάση τα αποτελέσματα ερευνών που αναφέρει στο βιβλίο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα χρήματα με τους παρακάτω 6 τρόπους, για να επιδιώξουμε την ευτυχία.
1) Ξοδεύετε τα χρήματά σας σε πολλές μικρές απολαύσεις και όχι σε λίγες μεγάλες
Με βάση τα αποτελέσματα ερευνών που αναφέρει στο βιβλίο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα χρήματα με τους παρακάτω 6 τρόπους, για να επιδιώξουμε την ευτυχία.
1) Ξοδεύετε τα χρήματά σας σε πολλές μικρές απολαύσεις και όχι σε λίγες μεγάλες
Για παράδειγμα, ένας ερευνητής στη Βρετανία που πήρε συνεντεύξεις από ανθρώπους όλων των εισοδηματικών επιπέδων, διαπίστωσε ότι εκείνοι που είχαν συχνά χαμηλού κόστους απολαύσεις, όπως πικ-νικ με την παρέα τους, ήταν περισσότερο ικανοποιημένοι με τη ζωή τους.
Και άλλοι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι ακόμα και δραστηριότητες χωρίς κόστος ή με χαμηλό κόστος, μπορούν να αποφέρουν μικρές ωθήσεις στην ευτυχία σε σύντομο χρονικό διάστημα, που όμως σωρευτικά έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην συνολική ευτυχία σε μακροπρόθεσμη βάση.
2) Ξοδεύετε χρήματα για τα θεμελιώδη συναισθήματα
Και άλλοι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι ακόμα και δραστηριότητες χωρίς κόστος ή με χαμηλό κόστος, μπορούν να αποφέρουν μικρές ωθήσεις στην ευτυχία σε σύντομο χρονικό διάστημα, που όμως σωρευτικά έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην συνολική ευτυχία σε μακροπρόθεσμη βάση.
2) Ξοδεύετε χρήματα για τα θεμελιώδη συναισθήματα
Εάν τα χρήματα δεν μας κάνουν ευτυχείς, πιθανώς αυτό συμβαίνει επειδή τα ξοδεύουμε για να ανταγωνιστούμε τους γείτονες μας, να επιβεβαιώσουμε τον πλούτο μας ή να καμαρώσουμε για την εμφάνισή, την ισχύ, και την οικονομική μας κατάσταση.
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι τα χρήματα, αλλά το πώς τα χρησιμοποιούμε.
Ίσως ο πιο άμεσος και αξιόπιστος τρόπος για να μεγιστοποιήσουμε την ευτυχία που μπορούν να μας προσφέρουν τα χρήματα, είναι μέσω της ικανοποίησης αναγκών όπως η προσωπική ανάπτυξη και βελτίωση, καθώς και η επένδυση στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Με άλλα λόγια, οι αγορές ή τα έξοδα που θα κάνουμε και θα αποφέρουν το μεγαλύτερο συναισθηματικό όφελος είναι αυτά που αφορούν στόχους που πληρούν τουλάχιστον μία από τις τρεις βασικές ανθρώπινες ανάγκες:
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι τα χρήματα, αλλά το πώς τα χρησιμοποιούμε.
Ίσως ο πιο άμεσος και αξιόπιστος τρόπος για να μεγιστοποιήσουμε την ευτυχία που μπορούν να μας προσφέρουν τα χρήματα, είναι μέσω της ικανοποίησης αναγκών όπως η προσωπική ανάπτυξη και βελτίωση, καθώς και η επένδυση στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Με άλλα λόγια, οι αγορές ή τα έξοδα που θα κάνουμε και θα αποφέρουν το μεγαλύτερο συναισθηματικό όφελος είναι αυτά που αφορούν στόχους που πληρούν τουλάχιστον μία από τις τρεις βασικές ανθρώπινες ανάγκες:
(1) ανάγκη για ανάπτυξη (συναισθηματική, πνευματική, ψυχική ή σωματική)
(2) ανάγκη για κοινωνική αποδοχή και συνδεσιμότητα με άλλους ανθρώπους
(3) ασφάλεια και αυτονομία (δηλαδή, το συναίσθημα ότι έχουμε τον έλεγχο στη ζωή μας).
3) Ξοδεύετε χρήματα για τους άλλους, όχι για τον εαυτό σας
Σε μια πρωτοποριακή σειρά μελετών, η καθηγήτρια του πανεπιστημίου British Columbia, Elizabeth Dunn, έθεσε ως στόχο να ερευνήσει αν ισχύει η αντίληψη ότι τα χρήματα μπορούν να αγοράσουν την ευτυχία εφόσον ξοδεύονται για τους άλλους και όχι για τον εαυτό μας.
Εξέτασε τις καταναλωτικές συνήθειες από ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα που αποτελούνταν από περισσότερα από 600 άτομα, και διαπίστωσε ότι όσο περισσότερο ξόδευαν τα χρήματά τους σε δώρα για τους άλλους και φιλανθρωπικές δωρεές, τόσο πιο ευτυχισμένοι ήταν.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι το ποσό που δαπανούσαν για τον εαυτό τους, ελάχιστα επηρέαζε την ευτυχία τους.
4) Ξοδεύετε χρήματα για να εξοικονομήσετε χρόνο
Εξέτασε τις καταναλωτικές συνήθειες από ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα που αποτελούνταν από περισσότερα από 600 άτομα, και διαπίστωσε ότι όσο περισσότερο ξόδευαν τα χρήματά τους σε δώρα για τους άλλους και φιλανθρωπικές δωρεές, τόσο πιο ευτυχισμένοι ήταν.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι το ποσό που δαπανούσαν για τον εαυτό τους, ελάχιστα επηρέαζε την ευτυχία τους.
4) Ξοδεύετε χρήματα για να εξοικονομήσετε χρόνο
Αν ξοδεύουμε τα χρήματά μας για να έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, για παράδειγμα μειώνοντας τις ώρες εργασίας μας ή πληρώνοντας άλλους για να κάνουν δικές μας χρονοβόρες εργασίες (π.χ. να καθαρίσουν το σπίτι, να φτιάξουν τον κήπο ή να επισκευάσουν τη ζημιά στα υδραυλικά), τότε μπορούμε να αξιοποιούμε το χρόνο μας απολαμβάνοντας αυτά τα πράγματα και τις δραστηριότητες που μας κάνουν ευτυχείς.
Τέτοιες δραστηριότητες μπορούν να είναι η επικοινωνία με φίλους, η κοινωνικοποίηση και οικοδόμηση στενών σχέσεων, η εκμάθηση νέων γλωσσών, η εντρύφηση στην τέχνη, μουσική και τεχνολογία, ο εθελοντισμός.
Το κρίσιμο ζήτημα είναι το πώς καταναλώνουμε τον επιπλέον χρόνο που εξοικονομούμε.
Εάν, αντί να κάνουμε κάτι ουσιαστικό, συναρπαστικό, γόνιμο ή κάτι που συντελεί στην ανάπτυξη και στην πρόοδο μας, σπαταλάμε τις ώρες μας παρακολουθώντας ανούσιες τηλεοπτικές εκπομπές ή ασχολούμενοι με την εμφάνιση μας και τα gadgets μας, τότε δεν πρέπει να αναμένουμε αύξηση της ευτυχίας μας.
5) Ξοδέψτε χρήματα τώρα, αλλά μη βιάζεστε να το απολαύσετε
Τέτοιες δραστηριότητες μπορούν να είναι η επικοινωνία με φίλους, η κοινωνικοποίηση και οικοδόμηση στενών σχέσεων, η εκμάθηση νέων γλωσσών, η εντρύφηση στην τέχνη, μουσική και τεχνολογία, ο εθελοντισμός.
Το κρίσιμο ζήτημα είναι το πώς καταναλώνουμε τον επιπλέον χρόνο που εξοικονομούμε.
Εάν, αντί να κάνουμε κάτι ουσιαστικό, συναρπαστικό, γόνιμο ή κάτι που συντελεί στην ανάπτυξη και στην πρόοδο μας, σπαταλάμε τις ώρες μας παρακολουθώντας ανούσιες τηλεοπτικές εκπομπές ή ασχολούμενοι με την εμφάνιση μας και τα gadgets μας, τότε δεν πρέπει να αναμένουμε αύξηση της ευτυχίας μας.
5) Ξοδέψτε χρήματα τώρα, αλλά μη βιάζεστε να το απολαύσετε
Για παράδειγμα, ένα μήνα πριν από το ταξίδι σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, οι ταξιδιώτες ανέφεραν ότι ανάμεναν να απολαύσουν το ταξίδι τους πολύ περισσότερο από ό, τι πραγματικά συνέβη κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους.
Παρόμοια ήταν τα αποτελέσματα και όταν μαθητές ρωτήθηκαν σχετικά με τις προσδοκίες τους, τρεις ημέρες πριν από τις διακοπές τους.
Γενικότερα, όλες οι μελέτες δείχνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της ευτυχίας για ευχάριστα γεγονότα που πρόκειται να συμβούν, προέρχεται από την περίοδο αναμονής.
Αυτή η διαπίστωση δείχνει ότι όχι μόνο πρέπει να προσπαθούμε να παρατείνουμε την περίοδο αναμονής, αλλά να έχουμε και ως στόχο να συμβαίνουν πολλά μικρά ευχάριστα πράγματα στη ζωή μας, και όχι ένα μεγάλο.
6) Ξοδεύετε τα χρήματά σας σε εμπειρίες και όχι σε υλικά αγαθά
Παρόμοια ήταν τα αποτελέσματα και όταν μαθητές ρωτήθηκαν σχετικά με τις προσδοκίες τους, τρεις ημέρες πριν από τις διακοπές τους.
Γενικότερα, όλες οι μελέτες δείχνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της ευτυχίας για ευχάριστα γεγονότα που πρόκειται να συμβούν, προέρχεται από την περίοδο αναμονής.
Αυτή η διαπίστωση δείχνει ότι όχι μόνο πρέπει να προσπαθούμε να παρατείνουμε την περίοδο αναμονής, αλλά να έχουμε και ως στόχο να συμβαίνουν πολλά μικρά ευχάριστα πράγματα στη ζωή μας, και όχι ένα μεγάλο.
6) Ξοδεύετε τα χρήματά σας σε εμπειρίες και όχι σε υλικά αγαθά
Όλο και περισσότερα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι οι εμπειρίες είναι που μας κάνουν ευτυχισμένους, και όχι τα υλικά αγαθά.
Μάλιστα, πολλές εμπειρίες είναι σχεδόν δωρεάν.
Εν ολίγοις, η έρευνα για την ανωτερότητα των εμπειριών συγκριτικά με τα υλικά αγαθά, είναι πια τεκμηριωμένη, και όλοι μας θα κάναμε καλά αν εφαρμόζαμε τις συστάσεις της.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα υλικά πράγματα μπορούν να μας κάνουν ευτυχείς, για όσο διάστημα τα χρησιμοποιούμε για να έχουμε νέες εμπειρίες.
Μάλιστα, πολλές εμπειρίες είναι σχεδόν δωρεάν.
Εν ολίγοις, η έρευνα για την ανωτερότητα των εμπειριών συγκριτικά με τα υλικά αγαθά, είναι πια τεκμηριωμένη, και όλοι μας θα κάναμε καλά αν εφαρμόζαμε τις συστάσεις της.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα υλικά πράγματα μπορούν να μας κάνουν ευτυχείς, για όσο διάστημα τα χρησιμοποιούμε για να έχουμε νέες εμπειρίες.
Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να πάμε με την οικογένεια και τους φίλους μας ένα ωραίο ταξίδι με το νέο αυτοκίνητό μας ή να χρησιμοποιήσουμε το καινούργιο smartphone για να ακολουθήσουμε ένα πρόγραμμα αυτοβελτίωσης μέσω κάποιας εφαρμογής στο κινητό τηλέφωνο.
