- Πού βρίσκεται το κέντρο της ευτυχίας;
- Υπάρχει άραγε κάποιο σημείο στον ανθρώπινο εγκέφαλο που θα μπορούσε να οριστεί ως πηγή της χαράς και της εσωτερικής ειρήνης;
Με τέτοια ερωτήματα κατά νου οι ειδικοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και του Ουισκόνσιν ξεκίνησαν εντατικές έρευνες μελετώντας τις εγκεφαλικές αντιδράσεις εκατοντάδων ατόμων. Μάλιστα, ανάμεσα σ εκείνους που συνεργάστηκαν με τους επιστήμονες ήταν και ο Δαλάι Λάμα.
Τα συμπεράσματά τους ανακοινώθηκαν πρόσφατα αποκαλύπτοντας πως όντως υπάρχουν κάποιες εγκεφαλικές περιοχές που ενεργοποιούνται όταν είμαστε χαρούμενοι ή γαλήνιοι. Ωστόσο, αυτά τα συναισθήματα δεν οφείλονται στον τρόπο που είναι διαμορφωμένος ο εγκέφαλος κάποιων τυχερών ανθρώπων – κάτι τέτοιο θα ήταν μια πραγματική μεροληψία της φύσης – αλλά πηγάζουν από τον τρόπο σκέψης και αντίδρασης.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από μια εύστοχη παροιμία που λέει:
Πρόκειται για μια αλήθεια που αρκετοί αρχίζουν να κατανοούν βαθιά αναγνωρίζοντας πως οι σκέψεις μας χτίζουν την ευτυχία ή τη δυστυχία μας.
Έτσι σταδιακά διαμορφώνεται μια νέα πραγματικότητα καθώς όλο και περισσότεροι βγαίνουν από το λήθαργο και αναρωτιούνται. Ξεκινώντας από καθημερινά προσωπικά ερωτήματα, «πώς μπορώ να συγχωρήσω τους άλλους και τον εαυτό μου;», «γιατί το έφηβο παιδί μου συμπεριφέρεται έτσι;» ή «γιατί απέτυχε ο γάμος μου;» βρίσκονται τελικά να αναρωτιούνται για τα βαθύτερα αίτια της ύπαρξης «γιατί υπάρχω;», «έχω κάποιο σκοπό να επιτελέσω;»
Εκείνοι που Φέρνουν το Μέλλον
Μια επώαση, μια αργή, σταθερή διαδικασία συντελείται χρόνια τώρα μέσα στις καρδιές και στους νόες των ανθρώπων που οραματίζονται ένα καλύτερο μέλλον και που το διεκδικούν. Αυτοί είναι οι κομιστές του 21ου αιώνα, όχι τα ημερολόγια. Στο επίπεδο του πολιτισμού και της εξέλιξης της ανθρώπινης συνείδησης δεν είναι ο χρόνος που καθορίζει το παιχνίδι αλλά ο άνθρωπος. Αυτή η αλήθεια έπρεπε να παλέψει με τη διάχυτη αφελή αντίληψη που έβλεπε το 2000 σαν πυροδοτικό μηχανισμό: με το που θα έφτανε θα μας εκσφενδόνιζε κατευθείαν σε μια νέα φουτουριστική πραγματικότητα. Όμως οι αλλαγές των ετών δεν είναι παρά συμβάσεις. Σημεία αναφοράς για να συνεννοούμεθα μεταξύ μας.
Κάθε καινούργιο έτος που αρχίζει να μετράει στους ημεροδείχτες δεν έχει καμιά δύναμη να αλλάξει τη ζωή μας από μόνο του. Μπορεί, όμως, να παίξει ένα σπουδαίο ρόλο. Να γίνει ένα σημείο παύσης – όπως αυτό ανάμεσα σε δυο ανάσες – όπου μπορούμε να σταθούμε για μια στιγμή, να ρίξουμε μια ματιά στο ποτάμι των γεγονότων και να δούμε κατά πού κυλάει. Σήμερα βρισκόμαστε κυριολεκτικά στο κατώφλι μιας εποχής που παρόμοια δεν έχει ξαναϋπάρξει γιατί για πρώτη φορά μπορούμε να συνδυάσουμε την επιστημονική κατανόηση της φύσης και την πνευματική κατανόηση του εαυτού μας.
Για τους αφυπνισμένους νόες είναι σαφής η άμεση σύνδεση της βιολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας με την συναισθηματική, τη διανοητική και την πνευματική. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι είναι πραγματικά σημαντικό στη ζωή γνωρίζοντας πως έχει να κάνει με ό,τι συμβαίνει στον εσωτερικό κόσμο κι όχι στον εξωτερικό. Με το είναι κι όχι με το φαίνεσθαι. Έτσι, κατανοώντας την σημασία του φυσικού περιβάλλοντος, και την αξία της ανθρώπινης επαφής, στρέφονται στους άλλους, μαθαίνουν να τους εμπιστεύονται και πάνω από όλα μαθαίνουν να λένε «νοιαζόμαστε». Και να το εννοούν.
Από τη Μέδουσα στον Πήγασο
Οι άνθρωποι αυτοί ξαφνιάζουν για την προθυμία τους να μιλήσουν για τις πιο μύχιες σκέψεις και συναισθήματά τους αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα την ευθύνη για αυτά που νιώθουν. Δεν φοβούνται μην «εκτεθούν», γι’ αυτό μπορούν να είναι περισσότερο έντιμοι και ειλικρινείς. Αντί να παίζουν παιχνίδια με τις ψεύτικες μάσκες προτιμούν να τις βγάλουν, να τις περιεργαστούν και να αντικρίσουν επίσης το αληθινό τους πρόσωπο. Με λίγα λόγια δεν φοβούνται να ανακαλύψουν τον εαυτό τους, γι αυτό και έχουν μεγαλύτερη κατανόηση για τους άλλους. Επειδή μαθαίνουν να αποδέχονται και τις σκιώδεις πλευρές τους.
Ερχόμενοι σε επαφή με τον εαυτό τους συνειδητοποιούν πως υπάρχουν ταυτόχρονα μέσα μας πολλοί μη συνειδητοί εαυτοί που λειτουργούν ανεξάρτητα και με διαφορετική θέληση και επιθυμίες μεταξύ τους, όπως αποδεικνύει η σύγχρονη νευροφυσιολογία .Η αντιφατική συμπεριφορά μας, οι εσωτερικές μας συγκρούσεις – που συχνά σωματοποιούνται και εκδηλώνονται ως υπέρταση, εντερικές διαταραχές, στομαχικά, ορμονικά ή δερματικά προβλήματα κ.λ.π. – έχουν τη ρίζα τους σ΄αυτούς ακριβώς τους διαφορετικούς εαυτούς που συνυπάρχουν μέσα μας. Ανάμεσά τους όμως είναι και εκείνα τα υπέροχα φωτεινά κομμάτια μας, τα ταλέντα και οι ικανότητές μας που αγνοούμε.
Στο μεταξύ, εκείνοι που περπατούν στο Μονοπάτι των Θαυμάτων ζητώντας να ανακαλύψουν τον εαυτό τους επιστρατεύουν παλιές και νέες γνώσεις για να κατανοήσουν το μυστήριό του. Η ελληνική μυθολογία είναι ένας από αυτούς. Η συμβολική γλώσσα της αποτελεί ένα βαθύτατο ψυχολογικό εργαλείο απίστευτης ακρίβειας. Το κοίταγμα της Μέδουσας που πέτρωνε όποιον την αντίκριζε αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες ψυχολογικές καταστάσεις το ίδιο και ο Πήγασος που συμβολίζει την ικανότητα του νου μας να πετά πάνω από τις ψευδαισθήσεις. Ποιες άγνωστες πλευρές μας κρύβονται άραγε στο χρυσό κουτί της Πανδώρας και πώς η Ανδρομέδα μπορεί να σωθεί τελικά από το δράκοντα που την απειλεί; Όλοι αυτοί οι ήρωες βρίσκονται μέσα μας σαν πολύτιμος θησαυρός που περιμένει να ανακαλυφθεί.
Συνάντηση με τον Γοητευτικό Άγνωστο
«Νιώσε τι νιώθεις, συνειδητοποίησε τα συναισθήματά σου, αποδέξου τα». Αυτή δεν είναι απλώς μια φράση αλλά μια ολόκληρη φιλοσοφία. Εδώ δεν έχει πια θέση η νοοτροπία που κάνει τους ανθρώπους να κρύβονται από τον εαυτό τους και να μην είναι σε επαφή με τα συναισθήματά τους. Η νέα στάση φέρνει μαζί της ένα είδος εσωτερικής αποκάλυψης. Μας δείχνει ποιοι πραγματικά είμαστε.
Και το παράξενο είναι πως κάτω από τα στρώματα καθωσπρεπισμού, ενοχής, φόβου, κοινωνικών συμβάσεων και προσωπείων επιβίωσης, αποκαλύπτεται όχι ένα τέρας – όπως θα φοβόντουσαν εκείνοι που αρνούνται να απαλλαγούν από τις μάσκες τους – αλλά ένας εαυτός με πραγματικό μεγαλείο και με ανεκδήλωτα ταλέντα. Ένας άγνωστος δηλαδή. Η ανακάλυψη αυτού του γοητευτικού αγνώστου είναι από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα που μπορεί να κάνει κάποιος στη ζωή του. Βαδίζοντας στο Μονοπάτι των Θαυμάτων η συνάντηση με τον γοητευτικό άγνωστο εαυτό μας είναι η αρχή και για μια πρωτόγνωρη επαφή με τους άλλους. Έχοντας επίγνωση της αξίας και της εσωτερικής σοφίας μας οι σχέσεις μας κυριολεκτικά μεταμορφώνονται.
- Υπάρχει άραγε κάποιο σημείο στον ανθρώπινο εγκέφαλο που θα μπορούσε να οριστεί ως πηγή της χαράς και της εσωτερικής ειρήνης;
Με τέτοια ερωτήματα κατά νου οι ειδικοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και του Ουισκόνσιν ξεκίνησαν εντατικές έρευνες μελετώντας τις εγκεφαλικές αντιδράσεις εκατοντάδων ατόμων. Μάλιστα, ανάμεσα σ εκείνους που συνεργάστηκαν με τους επιστήμονες ήταν και ο Δαλάι Λάμα.
Τα συμπεράσματά τους ανακοινώθηκαν πρόσφατα αποκαλύπτοντας πως όντως υπάρχουν κάποιες εγκεφαλικές περιοχές που ενεργοποιούνται όταν είμαστε χαρούμενοι ή γαλήνιοι. Ωστόσο, αυτά τα συναισθήματα δεν οφείλονται στον τρόπο που είναι διαμορφωμένος ο εγκέφαλος κάποιων τυχερών ανθρώπων – κάτι τέτοιο θα ήταν μια πραγματική μεροληψία της φύσης – αλλά πηγάζουν από τον τρόπο σκέψης και αντίδρασης.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από μια εύστοχη παροιμία που λέει:
«σπείρε μια σκέψη θέρισε μια επιλογή,
σπείρε μια επιλογή θέρισε μια συμπεριφορά,
σπείρε μια συμπεριφορά θέρισε μια συνήθεια,
σπείρε μια συνήθεια θέρισε πεπρωμένο.»
Πρόκειται για μια αλήθεια που αρκετοί αρχίζουν να κατανοούν βαθιά αναγνωρίζοντας πως οι σκέψεις μας χτίζουν την ευτυχία ή τη δυστυχία μας.
Έτσι σταδιακά διαμορφώνεται μια νέα πραγματικότητα καθώς όλο και περισσότεροι βγαίνουν από το λήθαργο και αναρωτιούνται. Ξεκινώντας από καθημερινά προσωπικά ερωτήματα, «πώς μπορώ να συγχωρήσω τους άλλους και τον εαυτό μου;», «γιατί το έφηβο παιδί μου συμπεριφέρεται έτσι;» ή «γιατί απέτυχε ο γάμος μου;» βρίσκονται τελικά να αναρωτιούνται για τα βαθύτερα αίτια της ύπαρξης «γιατί υπάρχω;», «έχω κάποιο σκοπό να επιτελέσω;»
Εκείνοι που Φέρνουν το Μέλλον
Μια επώαση, μια αργή, σταθερή διαδικασία συντελείται χρόνια τώρα μέσα στις καρδιές και στους νόες των ανθρώπων που οραματίζονται ένα καλύτερο μέλλον και που το διεκδικούν. Αυτοί είναι οι κομιστές του 21ου αιώνα, όχι τα ημερολόγια. Στο επίπεδο του πολιτισμού και της εξέλιξης της ανθρώπινης συνείδησης δεν είναι ο χρόνος που καθορίζει το παιχνίδι αλλά ο άνθρωπος. Αυτή η αλήθεια έπρεπε να παλέψει με τη διάχυτη αφελή αντίληψη που έβλεπε το 2000 σαν πυροδοτικό μηχανισμό: με το που θα έφτανε θα μας εκσφενδόνιζε κατευθείαν σε μια νέα φουτουριστική πραγματικότητα. Όμως οι αλλαγές των ετών δεν είναι παρά συμβάσεις. Σημεία αναφοράς για να συνεννοούμεθα μεταξύ μας.
Κάθε καινούργιο έτος που αρχίζει να μετράει στους ημεροδείχτες δεν έχει καμιά δύναμη να αλλάξει τη ζωή μας από μόνο του. Μπορεί, όμως, να παίξει ένα σπουδαίο ρόλο. Να γίνει ένα σημείο παύσης – όπως αυτό ανάμεσα σε δυο ανάσες – όπου μπορούμε να σταθούμε για μια στιγμή, να ρίξουμε μια ματιά στο ποτάμι των γεγονότων και να δούμε κατά πού κυλάει. Σήμερα βρισκόμαστε κυριολεκτικά στο κατώφλι μιας εποχής που παρόμοια δεν έχει ξαναϋπάρξει γιατί για πρώτη φορά μπορούμε να συνδυάσουμε την επιστημονική κατανόηση της φύσης και την πνευματική κατανόηση του εαυτού μας.
Για τους αφυπνισμένους νόες είναι σαφής η άμεση σύνδεση της βιολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας με την συναισθηματική, τη διανοητική και την πνευματική. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι είναι πραγματικά σημαντικό στη ζωή γνωρίζοντας πως έχει να κάνει με ό,τι συμβαίνει στον εσωτερικό κόσμο κι όχι στον εξωτερικό. Με το είναι κι όχι με το φαίνεσθαι. Έτσι, κατανοώντας την σημασία του φυσικού περιβάλλοντος, και την αξία της ανθρώπινης επαφής, στρέφονται στους άλλους, μαθαίνουν να τους εμπιστεύονται και πάνω από όλα μαθαίνουν να λένε «νοιαζόμαστε». Και να το εννοούν.
Από τη Μέδουσα στον Πήγασο
Οι άνθρωποι αυτοί ξαφνιάζουν για την προθυμία τους να μιλήσουν για τις πιο μύχιες σκέψεις και συναισθήματά τους αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα την ευθύνη για αυτά που νιώθουν. Δεν φοβούνται μην «εκτεθούν», γι’ αυτό μπορούν να είναι περισσότερο έντιμοι και ειλικρινείς. Αντί να παίζουν παιχνίδια με τις ψεύτικες μάσκες προτιμούν να τις βγάλουν, να τις περιεργαστούν και να αντικρίσουν επίσης το αληθινό τους πρόσωπο. Με λίγα λόγια δεν φοβούνται να ανακαλύψουν τον εαυτό τους, γι αυτό και έχουν μεγαλύτερη κατανόηση για τους άλλους. Επειδή μαθαίνουν να αποδέχονται και τις σκιώδεις πλευρές τους.
Ερχόμενοι σε επαφή με τον εαυτό τους συνειδητοποιούν πως υπάρχουν ταυτόχρονα μέσα μας πολλοί μη συνειδητοί εαυτοί που λειτουργούν ανεξάρτητα και με διαφορετική θέληση και επιθυμίες μεταξύ τους, όπως αποδεικνύει η σύγχρονη νευροφυσιολογία .Η αντιφατική συμπεριφορά μας, οι εσωτερικές μας συγκρούσεις – που συχνά σωματοποιούνται και εκδηλώνονται ως υπέρταση, εντερικές διαταραχές, στομαχικά, ορμονικά ή δερματικά προβλήματα κ.λ.π. – έχουν τη ρίζα τους σ΄αυτούς ακριβώς τους διαφορετικούς εαυτούς που συνυπάρχουν μέσα μας. Ανάμεσά τους όμως είναι και εκείνα τα υπέροχα φωτεινά κομμάτια μας, τα ταλέντα και οι ικανότητές μας που αγνοούμε.
Στο μεταξύ, εκείνοι που περπατούν στο Μονοπάτι των Θαυμάτων ζητώντας να ανακαλύψουν τον εαυτό τους επιστρατεύουν παλιές και νέες γνώσεις για να κατανοήσουν το μυστήριό του. Η ελληνική μυθολογία είναι ένας από αυτούς. Η συμβολική γλώσσα της αποτελεί ένα βαθύτατο ψυχολογικό εργαλείο απίστευτης ακρίβειας. Το κοίταγμα της Μέδουσας που πέτρωνε όποιον την αντίκριζε αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες ψυχολογικές καταστάσεις το ίδιο και ο Πήγασος που συμβολίζει την ικανότητα του νου μας να πετά πάνω από τις ψευδαισθήσεις. Ποιες άγνωστες πλευρές μας κρύβονται άραγε στο χρυσό κουτί της Πανδώρας και πώς η Ανδρομέδα μπορεί να σωθεί τελικά από το δράκοντα που την απειλεί; Όλοι αυτοί οι ήρωες βρίσκονται μέσα μας σαν πολύτιμος θησαυρός που περιμένει να ανακαλυφθεί.
Συνάντηση με τον Γοητευτικό Άγνωστο
«Νιώσε τι νιώθεις, συνειδητοποίησε τα συναισθήματά σου, αποδέξου τα». Αυτή δεν είναι απλώς μια φράση αλλά μια ολόκληρη φιλοσοφία. Εδώ δεν έχει πια θέση η νοοτροπία που κάνει τους ανθρώπους να κρύβονται από τον εαυτό τους και να μην είναι σε επαφή με τα συναισθήματά τους. Η νέα στάση φέρνει μαζί της ένα είδος εσωτερικής αποκάλυψης. Μας δείχνει ποιοι πραγματικά είμαστε.
Και το παράξενο είναι πως κάτω από τα στρώματα καθωσπρεπισμού, ενοχής, φόβου, κοινωνικών συμβάσεων και προσωπείων επιβίωσης, αποκαλύπτεται όχι ένα τέρας – όπως θα φοβόντουσαν εκείνοι που αρνούνται να απαλλαγούν από τις μάσκες τους – αλλά ένας εαυτός με πραγματικό μεγαλείο και με ανεκδήλωτα ταλέντα. Ένας άγνωστος δηλαδή. Η ανακάλυψη αυτού του γοητευτικού αγνώστου είναι από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα που μπορεί να κάνει κάποιος στη ζωή του. Βαδίζοντας στο Μονοπάτι των Θαυμάτων η συνάντηση με τον γοητευτικό άγνωστο εαυτό μας είναι η αρχή και για μια πρωτόγνωρη επαφή με τους άλλους. Έχοντας επίγνωση της αξίας και της εσωτερικής σοφίας μας οι σχέσεις μας κυριολεκτικά μεταμορφώνονται.
