Οι φερομόνες είναι αόρατες χημικές ουσίες που
συγκεντρώνονται στον ιδρώτα, εντοπίζονται στο δέρμα και επηρεάζουν την
ερωτική μας επικοινωνία και συμπεριφορά.
Το γονιμοποιημένο ωάριο, το πρώτο κύτταρο κάθε έμβιου όντος, περιέχει
τις ταινίες του DNA. Τα γονίδια αποτελούν αυτοτελείς μονάδες
κληρονομικής πληροφορίας συγκροτούμενα από DNA. Ένα μόριο DNA
οικοδομείται από δύο αλυσίδες νουκλεοτιδίων που τυλίγονται η μία γύρω
από την άλλη μοιάζοντας με ελικοειδή σκάλα. Αυτές οι διατάξεις
νουκλεοτιδίων, αζωτούχων βάσεων και ζαχάρων ταξιδεύουν εκατομμύρια
χρόνια στον χωροχρόνο.
Σε μια μαγική στιγμή για τον καθένα μας, σταθμεύουν. Τα πλάγια της
σκάλας σπάζουν. Οι δύο κλώνοι ξετυλίγονται και αναδιατάσσονται
αντικριστά με αστρονομική ακρίβεια στις τέσσερις διαστάσεις του
χωροχρόνου. Τα ελεύθερα πλέον νουκλεοτίδια επιλέγουν παρτενέρ από τις
ελεύθερες και ανάλογα τοποθετημένες βάσεις των αλυσίδων του άλλου γονέα.
Εκαστο νουκλεοτίδιο παρουσιάζεται στην προκαθορισμένη θέση του κατά
μήκος κάθε αλυσίδας με στρατιωτική πειθαρχία, ετοιμότητα μάχης και
χρόνου στο ραντεβού του.
Το ζευγάρωμα βάσεων και νουκλεοτιδίων των γονέων επιτελείται βάσει
ειδικών κανόνων βιο-σύνδεσης. Η διενέργεια αυτή καταλήγει στη δημιουργία
δύο πανομοιότυπων μορίων DNA από το αρχικό μείγμα των δύο γονέων. Αυτήν
την πολυπλοκότητα επέλεξε η φύση για τη μεταβίβαση κληρονομικών
εντολών. Στον άνθρωπο, τα γονίδια είναι περίπου 30.000. Τα ζευγάρια
βάσεων DNA υπολογίζονται σε τρία δισεκατομμύρια. Συλλειτουργούντα
άπαντα, γεννούν την προσωπικότητά μας.
Το 2003 έφερε την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου DNA. Μάθαμε το
αλφαβητάρι της ζωής. Διαβάζουμε τα γονίδια σαν πρωτόγονα ιερογλυφικά.
Απαιτούνται άλλα 2.000 χρόνια για να αποκαλυφθεί το παρελθόν και να
προδικαστεί το μέλλον, εκφράζοντας τις εφήμερες χαρές και λύπες της
οδύσσειας του ανθρώπου, ενώ η «κιβωτός της ζωής» θα εξακολουθεί να
ταξιδεύει στον χωροχρόνο.
Η μάνα φύση μεριμνά για όλα. Αξιοπρόσεκτος είναι και ο τρόπος που
στρατολογεί τους γονιδιακούς σκυταλοδρόμους, καθιστώντας το αγώνισμα
γοητευτικό, αν και υποχρεωτικό λόγω ορμονοεξαρτήσεων. Τα θηλαστικά, μετά
την αποδοχή της αντιπαροχής ολίγων δεκαετιών δωρεάν παραμονής στον
πλανήτη, υποχρεούνται σε τεκνογονία. Η διαιώνιση του είδους είναι ο
μοναδικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η ζωή. Η εθελούσια ή
μη αποστασία από την εντολή επισύρει μύρια ψυχικά συμπλέγματα,
σηματοδοτώντας τη σπουδαιότητα της λειτουργίας.
Αν και οι μέθοδοι και οι τεχνικές ζευγαρώματος όλων των τάξεων των
ζώων είναι απελπιστικά πανομοιότυπες. Ενα είδος μύγας του Αμαζονίου
(empid fly), για να επιτύχει συνεύρεση με το θηλυκό, υποχρεούται να της
προσφέρει γεύμα από σκουλήκια τυλιγμένο σε κουκούλι. Το θηλυκό, δηλαδή,
υπολογίζει τη χρονομίσθωση, διακόπτοντας τη συνεργασία αν η μερίδα είναι
μικρή. Οι ηδονές γεύσης και έρωτα είναι πανίσχυρες και ανταλλάξιμες.
Επικαθήμενες οι οσμές στις απολήξεις του οσφρητικού νεύρου κατά τα
πλέον ευαίσθητα χρόνια του εγκεφάλου, εγγράφουν ταυτόχρονα πληροφορίες
οσμής και συναισθήματος στον ιππόκαμπο, τον «πύργο ελέγχου» των
συναισθημάτων. Οι οσμές βρίσκονται πολύ κοντά στα ένστικτα. Ολα τα ζώα
αναγγέλλουν την παρουσία τους καθώς και το αναπαραγωγικό τους status με
οσμές. Ο Αδάμ και η Εύα της Γης είναι εύοσμοι. Οι οσμές που αναδίδει το
σώμα τους και διασκορπίζονται στο περιβάλλον, επιτελώντας τον προαιώνιο
προορισμό τους, λέγονται φερομόνες.
Η φύση έκανε πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια αναβάθμιση της κεντρικής μονάδας αξιολόγησης πληροφοριών με αναδόμηση των μετωπιαίων λοβών του εγκεφάλου –αναθεωρώντας ταυτόχρονα και τη βαθμολόγηση των μηνυμάτων. Τα οπτικά ανήλθαν στην πρώτη βαθμίδα• ιδιαίτερα μετά την εκτεταμένη αποτρίχωση του γυναικείου σώματος. Η απώλεια των σμηγματογόνων αδένων απέβη μοιραία, καθώς κάθε ρίζα τρίχας φιλοξενεί στη βάση της έναν σμηγματογόνο αδένα. Εκτοτε, το γυναικείο αισθητικό ιδεώδες της εποχής προσφέρεται με τη λεζάντα της έντονης σεξουαλικότητας, αν και περισσότερο άτριχο και ολιγότερο μυροβόλο.
Ένας λογικός ενήλικας δεν γίνεται να θέλει να αφοσιωθεί σε κάποιον
μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα, παρά μόνον όταν το αντικείμενο της
φροντίδας του έχει ήδη εγγραφεί στο «υποσυνείδητο άπειρό» του.
H αίσθηση της οικονομίας στη φύση είναι εκπληκτική. Οι φερομόνες της
Μαμάς δεν διέγειραν μόνον πρώτες τον Μπαμπά. Οι ίδιες βοήθησαν και τον
ανθρωπάκο της πρώτης-δεύτερης ημέρας να προσανατολιστεί στη θηλή. Οι
10-15 σμηγματογόνοι αδένες γύρω από τη θηλή του μαστού, που
συστρατεύονται στη μάχη επιβίωσης του μικρού μεγεθυνόμενοι, εκπέμπουν
σήματα ιχνηλάτησης. Προσέξτε το κεφαλάκι του ανθρώπου των 48 ωρών. Δεν
πελαγοδρομεί προς την κοιλιά. Αγωνίζεται να αγκιστρωθεί στην προεξοχή.
Αν δεν τα καταφέρει, δεν αλλάζει ρότα. Αντεπιτίθεται. Με κλειστά μάτια,
«βλέπει». Ο εγκέφαλος μυρίζει. Οι ίδιες οσμές που απωθούν τον Μπαμπά
εκείνη την εποχή, γαληνεύουν τον μικρό πληροφορώντας τον ότι η αγκαλιά
όπου φωλιάζει είναι της Μαμάς. Το μήνυμα: Ο Μπαμπάς εντέλλεται να μην
απασχολεί τη Μαμά. Η φωλιά προστατεύεται.
Ιατρικά, είναι γνωστό ότι νεογέννητα που θηλάζουν εύκολα απολαμβάνουν
το άρωμα της «τραπεζαρίας» τους. Αλλοι επιμένουν ότι ο κεραυνοβόλος
έρωτας αποκτά λογική εξήγηση με τις φερομόνες. Ένας λογικός ενήλικας δεν
είναι δυνατόν να θέλει να αφοσιωθεί σε κάποιον άλλο μέσα σε λίγα
εικοσιτετράωρα. Εκτός αν εκείνος ή εκείνη έχει τρόπο εγγραφής στο
συνειδητό χάος και το «υποσυνείδητο άπειρο» του εγκεφάλου θύματος. Αν
φοβάστε αυτό το ενδεχόμενο, υπάρχει «τεστ συμβατότητας».
Κλέψτε κάποιο χρησιμοποιημένο εσώρουχο του πολυαγαπημένου σας. Βάλτε
το κάτω από το μαξιλάρι σας. Επιστημονικά, η οσμή του εσωρούχου
προέρχεται από εκκρίσεις και πεπτωκότα κύτταρα. Το αμυντικό σας σύστημα
υποχρεούται να τα αξιολογήσει κατατάσσοντάς τα σε φιλικά ή εχθρικά. Το
ίδιο θα συμβεί και με τις οσμές που θα κινητοποιήσουν ανάλογους ψυχικούς
μηχανισμούς. Το τελικό συναίσθημα πρέπει να ληφθεί υπόψη σοβαρά. Η ψυχή
διατάσσει. Ο εγκέφαλος υπηρετεί.
Ο καπιταλισμός άργησε να ανακαλύψει τη χρηματιστηριακή δύναμη των
αντρικών αρωμάτων. Πρόσφατα, αυτά έγιναν πολύ προσοδοφόρος εμπορικός
κλάδος. Εκτός από το «Ανθος λεμονιάς», πριν από 50 χρόνια ήταν άγνωστα.
Σήμερα, η σειρά των πριν/μετά το ξύρισμα αλοιφών και οσμών δεν έχει
τέλος. Τα ιερατεία της Ρώμης ομογενοποιούσαν τα «οφέλη» του
γαϊδουρόγαλου και του δηλητηρίου της έχιδνας προς παρασκευή ανδροπρεπών
οσμών. Τα ρωμαϊκά λουτρά και τα μουσουλμανικά χαμάμ ήταν τα spa του
παρελθόντος χωροχρόνου. Οταν έκλεισαν, οι κυρίες της Αυλής άρχισαν να
λούζονται με αρώματα. Τότε, το άρωμα απέκτησε και κοινωνικοοικονομικό
status. Το γαλλικό γούστο και η ιταλική φινέτσα αναβάθμισαν την οσμή της
βουκολικής βαρβατίλας σε εκείνη της τεστοστερόνης.
Oι σταυροφορίες μετέφεραν ύλες και τεχνογνωσία στην Ευρώπη. Στα τέλη
του 18ου αιώνα, μόνον οι Βενετοί γαντοποιοί είχαν το νόμιμο δικαίωμα να
είναι αρωματοποιοί. Εκείνοι πρώτοι σκέφτηκαν να μεταδώσουν το ερωτικό
μήνυμα των οσμών με τη χειραψία: Οι φερομόνες στην υπηρεσία του
μάρκετινγκ. Τότε, οι γυναίκες φορούσαν μονίμως γάντια στις δεξιώσεις της
Αυλής. Το σώμα, πλην προσώπου και στήθους, ήταν καλυμμένο.
Η πολλαπλή χειραψία μπορούσε να μεταφέρει το άρωμα-κάλεσμα της κυρίας
στην κρεβατοκάμαρα του νέου. Εμποτισμένα δερμάτινα γάντια και
μαντιλάκια που διέλαθαν της προσοχής και έπεφταν στον χώρο αναλάμβαναν
υπηρεσία ως ερωτικοί αγγελιαφόροι. Ο μίτος που εγκλωβίζει τον Θησέα στο
βάθος του λαβύρινθου της ψυχής της Αριάδνης έχει όνομα και οσμή: Φερομόνες.
***
Στέφανος Καραγιαννόπουλος
Στέφανος Καραγιαννόπουλος
