Ο Δαβίδ υπήρξε μια σπάνια προσωπικότητα, από τις πιο σημαντικές της Π. Διαθήκης. Ήταν προφήτης και άναξ (βασιλιάς, δηλαδή Προφητάναξ). Είχε πολλά χαρίσματα και αρετές. Ήταν πράος, μεγαλόψυχος και μεγάθυμος. Αγαπούσε το λαό του και την πατρίδα του. Είναι λεπτή και ευαίσθητη ψυχή, με μια γνήσια πληθωρική θρησκευτικότητα, που προκαλεί το θαυμασμό. Τον πλούτο της θρησκευτικότητάς του αυτής τον βλέπουμε αποτυπούμενο στους ψαλμούς του, έργο απαράμιλλο σε βάθος πνευματικό και ομορφιά ποιητική. Πολλοί εκ των ψαλμών του είναι προφητικοί, αναφερόμενοι στο πρόσωπο και το έργο του αναμενόμενου Μεσσία της ανθρωπότητας.
Όπως όμως σε όλους συμβαίνει, έτσι και στο Δαβίδ ήλθε κάποτε η δύσκολη ώρα του. Στο παλάτι του ο Δαβίδ είχε γυναίκες πολλές. Αυτό δεν ήταν τότε απαγορευμένο από το Νόμο. Δεν είχε συνεπώς στέρηση γυναικείας συντροφιάς. Αυτό όμως δεν λέει και πολλά. Η σαρκική ορμή της φύσεως είναι τόσο έντονη στον κάθε άνθρωπο, ώστε να ζητά εξακολουθητικά και κάτω από όποιες συνθήκες ικανοποίηση. Θα ανέμενε βέβαια κανείς ότι ο Δαβίδ, ο τόσο ενάρετος και βαθύς γνώστης του νόμου του Θεού, θα έβαζε χαλινό στις επιθυμίες του, αποφεύγοντας κάθε παράνομη περιπέτεια και σχέση με γυναίκες. Όμως αυτό δε συνέβη.
Μια μέρα έτυχε να δει από το δώμα του βασιλικού οίκου του, μια γυναίκα να λούζεται γυμνή. Ήταν η Βηρσαβεέ, κόρη του Ελιάβ και σύζυγος Ουρία του Χετταίου, αξιωματικού του βασιλικού στρατού του. Η γυναίκα ήταν σπάνιας σωματικής ομορφιάς («καλή τω είδει σφόδρα»). Τόσο η καλλονή της, όσο και οι ειδικές υποβλητικές συνθήκες που είχε το ολόχαρο σώμα της, κέντησαν την επιθυμία του ηγεμόνα. Ο πόθος τρύπησε τη σάρκα του και φούντωσε μέσα του η επιθυμία να την κατακτήσει. Ο ισχυρός εκείνος άντρας, τη δύναμη του οποίου είχαν νιώσει τόσο έντονα οι πολλοί εχθροί του, δεν είχε τη δύναμη ν’ αντισταθεί στο πυρωμένο πάθος του. Ήθελε σαρκική σχέση με την απρόσμενη γυναίκα. Για το βασιλιά αυτό δεν ήταν δύσκολο. Ποιός μπορούσε να αντισταθεί στην όποια επιθυμία του; Κάλεσε αμέσως την Βηροαβεέ στο ανάκτορό του και κοιμήθηκε μαζί της. Απ’ αυτή τη σχέση η γυναίκα έμεινε έγκυος. Ο καρπός του έρωτα εκείνου ήταν παράνομος, πράγμα όχι και τόσο ευχάριστο για τον ηγεμόνα. Ο Δαβίδ όμως δεν αρκέστηκε στην εφήμερη εκείνη επαφή με τη γυναίκα, που κυριολεκτικά αναστάτωσε τη ζωή του.
Η γυναίκα μένει έγκυος, ο Δαυίδ διατάζει να σταλεί ο σύζυγος στην Ιερουσαλήμ, με σκοπό (ελαφρώς κουτοπόνηρα) να του φορτώσει την εγκυμοσύνη της. Ο Ουρίας, υποδειγματικός στρατιώτης, αντί να πάει σπίτι του κατσικώνεται στο παλάτι και κοιμάται στα σκαλιά, από αφοσίωση στους μαχόμενους συντρόφους του. Μια, δυο, τρεις, στο τέλος ο βασιλιάς χάνει την υπομονή του και τον στέλνει πίσω στην πολιορκία, με μια σφραγισμένη διαταγή που διατάζει τον αρχιστράτηγο να στείλει τον φουκαρά στην πρώτη γραμμή για να σκοτωθεί στη μάχη. Ο αρχιστράτηγος (που όλο και κάτι ξέρει από τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης) εκτελεί υποδειγματικά την εντολή και ο κακομοίρης ο Ουρίας σκοτώνεται σε μια χαζή έφοδο κάτω από τα τείχη της πολιορκημένης πόλης.
Σε έναν κάπως τραγικό διάλογο (αν και η τραγωδία θα εφευρεθεί τέσσερις-πέντε αιώνες αργότερα) ο αγγελιαφόρος φέρνει το μήνυμα της αποτυχημένης εφόδου στο βασιλιά. Έξαλλος αυτός, αναθεματίζει τον αρχιστράτηγο και μέμφεται την ηλιθιότητά του: ποιος ο λόγος να εκθέσει το στρατό στα πυρά από τα τείχη και να πάθει τέτοια νίλα και να σκοτωθεί τόσος κόσμος; Ο αγγελιαφόρος συμπληρώνει ότι πάνω στη σύγχιση σκοτώθηκε και ο Ουρίας ο Χετταίος. Ο βασιλιάς αιφνιδίως αρχίζει να το φιλοσοφεί το θέμα: τι να κάνουμε, η ζωή έχει και αναποδιές, συμβαίνουν αυτά...
Ήθελε μονιμότερη σχέση μαζί της· να την έχει για πάντα κοντά του, να την κάνει γυναίκα του. Εδώ όμως ανέκυπταν ανυπέρβλητες δυσχέρειες. Ή γυναίκα ήταν παντρεμένη. Πώς να κάνει γυναίκα του κάποια, που ήδη άνηκε νόμιμα σε άλλο άντρα; Μια δυνατότητα μονάχα υπήρχε· να διαλυθεί ο υφιστάμενος γάμος. Το θολωμένο μυαλό του Δαβίδ συνέλαβε σχέδιο σατανικό. Σκέφτηκε να εξοντώσει το νόμιμο σύζυγο, τον πιστότατο και καλό του αξιωματικό Ουρία. Υπέδειξε στο στρατηγό του Ιωάβ, σε μια μάχη εναντίον των Αμμωνιτών, να υποχωρήσει απροειδοποίητα σε πεδίο μάχης εν εξελίξει και ν’ αφήσουν έκθετο τον ανύποπτο Ουρία στις επιθέσεις των εχθρικών δυνάμεων. Φονεύθηκε ο γενναίος αξιωματικός και μαζί του έπεσαν και άλλοι στρατιώτες της βασιλικής δυνάμεως.
Όταν η Βηρσαβεέ έμαθε το γεγονός, θρήνησε τον άντρα της. Μόλις όμως παρήλθε το πένθος της, ο Δαβίδ την κάλεσε στον οίκο του και την έκανε επίσημα γυναίκα του. Η επιθυμία του εκπληρώθηκε.
Και ο μεν Δαβίδ στην ερωτική παραζάλη του είχε λησμονήσει το Θεό. Ο Θεός όμως δεν τον λησμόνησε. Έστειλε τον προφήτη Νάθαν να ελέγξει την παρανομία του. Ο Νάθαν ήταν πρόσωπο ευυπόληπτε στο Δαβίδ και με αυξημένο κύρος στην εβραϊκή κοινωνία. Παρουσιάστηκε, λοιπόν, στον ηγεμόνα και τον έλεγξε με μια απλή παραβολή. Σε μια πόλη -του είπε- ήταν δυο άντρες, ένας πλούσιος και ένας φτωχός. Ο πλούσιος είχε ποίμνια και βουκόλια πολλά, ο δε φτωχός μια μοναδική αμνάδα (προβατίνα), την οποία υπερβολικά αγαπούσε, τη φρόντιζε και την είχε σαν πραγματική κόρη του. Κάποτε κάποιος ξένος οδοιπόρος επισκέφτηκε τον πλούσιο, ο οποίος θέλησε να τον φιλοξενήσει. Αντί όμως να πάρει ένα από τα πολλά ζώα του, να το σφάξει και να περιποιηθεί τον ξένο του, απέσπασε βίαια και έσφαξε την αμνάδα του φτωχού γείτονά του. Στο άκουσμα αυτό ο Δαβίδ «εθυμώθη σφόδρα» και είπε στο Νάθαν. «Αληθινά, ο άνθρωπος αυτός είναι άξιος θανάτου και οφείλει ν’ αποζημιώσει την αμνάδα του φτωχού γείτονά του στο επταπλάσιο». Τότε ό Νάθαν είπε ήρεμα στο Δαβίδ. Εσύ είσαι βασιλιά ο κακός άνθρωπος εκείνος. Αυτά λέγει Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ. Εγώ σε έχρισα βασιλιά του Ισραήλ, σε έσωσα από τα χέρια του Σαούλ και παρέδωσα στην εξουσία σου τον οίκο του, καθώς και τον οίκο Ιούδα και Ισραήλ. Γιατί, λοιπόν, ξεφτίλισες το λόγο Κυρίου, πράττοντας το πονηρό ενώπιον του, σκοτώνοντας με το σπαθί των υιών Αμμών τον Ουρία το Χετταίο και παίρνοντας γυναίκα σου τη χήρα σύζυγό του; Γιαυτό θα πέσει μαχαίρι στο σπίτι σου, θα πάρω τις γυναίκες σου και θα τις δώσω στον πλησίον σου. Κι αυτό που εσύ έκανες κρυφά, θα το κοινοποιήσω σε ολόκληρο τον Ισραήλ. Ο δε υιός, που σου χάρισε ή Βηρσαβεέ από την παράνομη σχέση σου μαζί της, θα πεθάνει.
Τα λόγια αυτά του Προφήτη έπληξαν καίρια την καρδιά του αμαρτήσαντα ηγεμόνα. Άνοιξαν τα μάτια της ψυχής του Δαβίδ, ο οποίος κατανόησε το διπλό αμάρτημά του και συνετρίβη. Είπε δε προς τον Νάθαν· αμάρτησα ενώπιον του Κυρίου μου. Ο Νάθαν τον παρηγόρησε, λέγοντας ότι ο Θεός παρέβλεψε το αμάρτημά του, και του δήλωσε, ότι δεν πρόκειται να πεθάνει. Μετά την εκπλήρωση της αποστολής του, ο Νάθαν γύρισε στον οίκο του.
Νομίζουμε ότι για το Δαβίδ ήταν αρκετή και μόνο η ταύτιση με έναν τέτοιο βοσκό. Τα χάνει.
-«Ημάρτηκα τω Κυρίω,» ομολογεί συντετριμμένος.
Θλίβεται βαθιά και κατανύσσεται στη συνειδητοποίηση του αμαρτήματός του.
»Ελέησέ με, Θεέ μου, με τη πολλή αγάπη Σου και ευσπλαχνία», ήταν το πλούσιο σε συναισθήματα και θεολογία ποίημα που συνέθεσε, μόλις συνήλθε από την πικρία που του δημιούργησε ο προφήτης με την υπενθύμιση της διπλής του ανομίας.
Από τότε ως το τέλος της ζωής του θα ζητάει τη συμπάθεια και το έλεος του Θεού.
»Πλύνε με από την ανομία μου, το παράπτωμά μου και ξεπλυνέ μου τη συνείδηση από το φορτίο της ενοχής μου».
Κλαίει τα βράδια: »Λούσω καθ΄εκάστην νύκτα την κλίνην μου, εν δάκρυσί μου την στρωμνήν μου βρέξω».
Ας παρακολουθήσουμε όμως όλη τη συντριβή και τη μετάνοιά του μέσα από το διασκευασμένο και ελεύθερα αποδομένο, πολύ γνωστό μας, 50′ ψαλμό:
» Ελέησέ με, συμπάθησέ με, Κύριε, εσύ που έχεις πλούσιο το έλεος και μέσα στους πολλούς οικτιρμούς Σου σβήσε το ανόμημά μου.
Απέναντι σε Σένα μόνο αμάρτησα και μπροστά στα μάτια Σου έκανα το πονηρό.
Μ΄αυτό Εσύ βέβαια θα βγεις δικαιωμένος στα λόγια Σου και από όσους θα θελήσουν να Σε κρίνουν.
Ας Σου θυμίσω ότι φέρω καταβολές αμαρτίας, γιατί και μένα η μητέρα μου με συνέλαβε μέσα σε ανομίες και σε αμαρτίες με γέννησε.
Το ξέρω ότι επειδή αγάπησες την αλήθεια, δεν μ΄άφησες στην αναλγησία μου. Ράντισέ με με ύσσωπο και λεύκανέ με περισσότερο και από το χιόνι.
Χάρισέ μου ειρήνη, για ν΄αναπαυτούν τα κόκκαλά μου, που τα τσάκισε η συντριβή.
Δος μου έλεος και γύρνα αλλού το πρόσωπό Σου από την αμαρτία μου.
Δος μου και πάλι καθαρή καρδιά, συνείδηση όχι άλλο ένοχη.
Δος μου και ευθύτητα πνεύματος, χωρίς δικαιολογία για την αμαρτία μου.
Μη με ξεγράψεις από παιδί Σου, αφαιρώντας μου το Πνεύμα Σου το Άγιο. Στήριξέ με στο εξής με ηγεμονικό, σταθερό στο θέλημά Σου πνεύμα.
Έτσι θα μπορώ να μιλήσω για Σένα και σε ασεβείς κι όταν κι αυτοί δουν την αγάπη Σου θα μπορέσουν να επιστρέψουν κοντά Σου.
Λύτρωσέ με από το φόνο και την ενοχή και θα δοξάσω την αγιότητά Σου.
Εσένα,Κύριε, και πάλι θέλω να δοξάσω, γιατί Εσένα η ψυχή μου αθέτησε.
Αν ήθελες θυσία, θα σου την έδινα, αλλά εσύ δεν ευχαριστιέσαι με ολοκαυτώματα.
Θυσία για Σένα το Θεό μου είναι το συντριμμένο πνεύμα.
Μια καρδιά συντρμμένη και ταπεινωμένη δε θα περιφρονήσει ο Θεός.
Κύριε, δες με ευμένεια και την πόλη της Σιών και τότε θα Σε ευαρεστήσω με κάθε θυσία».
Με αφορμή αυτή την εξομολόγηση του Δαβίδ μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η μετάνοια φέρνει έναν άνθρωπο στη σωτηρία, όταν αυτός αποδέχεται από βάθους καρδίας το αμάρτημά του.
Όταν προσπαθεί να απαλείψει κάθε ανάμνηση ή και κάθε ροπή και τάση για υποτροπή — σ΄αυτό βοηθάει πολύ εμάς σήμερα η χάρη του μυστηρίου της εξομολόγησης –.
Και η πηγαία και ξέχειλη από συντριβή προσευχή του στο Θεό, οπότε και θα αποκατασταθεί η τρυφερή σχέση της ψυχής μαζί Του.
Ο Θεός βλέπει τότε, αλλά και αφήνει πολλές φορές παιδαγωγικά τον πεπτωκότα άνθρωπο να ταλαιπωρηθεί κι άλλο, μέχρις ότου το πνεύμα του ταπεινωθεί και εξαγνιστεί εντελώς.
Αυτό το βλέπουμε και στην υπόλοιπη πολύπαθη ζωή του Δαβίδ, ο οποίος ας σημειωθεί αποδεχόταν ταπεινά κάθε αντιξοότητα, γιατί τη θεωρούσε εξιλέωση της πτώσεώς του.
Σ΄αυτή τη μετάνοια δεν αρνιέται τη συγγνώμη και το έλεός Του ο Θεός — που το έχουμε όλοι μας τόση ανάγκη –, όσο βαρύ κι αν είναι το παράπτωμά μας.
Ας Τον ευγνωμονούμε αιώνια. Αμήν.
Ζιώγα Κατερίνα
Εκπαιδευτικός
Η κατοπινή ζωή του Δαβίδ υπήρξε τρικυμιώδης. Ο Θεός, ο οποίος παιδεύει αυτούς που αγαπά, συγχώρεσε μεν το Δαβίδ για την ειλικρινή του μετάνοια, δεν τον άφησε όμως ατιμώρητο, αφ’ ενός μεν για να τον απαλλάξει από παρόμοιες πτώσεις και αφ’ ετέρου για να παραδειγματίσει τους άλλους. Έτσι είχε πολλά κακά στην οικογένεια του, όπως και στη διακυβέρνηση της χώρας του.
(Α. Θεοδώρου, «Ραντιείς με υσσώπω και καθαρισθήσομαι»,-ερμηνευτικό σχόλιο στους «Ψαλμούς της μετανοίας»)
