Μιλάμε τόσο συχνά για τα συναισθήματα, χωρίς ουσιαστικά να τα γνωρίζουμε και να τα διαχωρίζουμε από καταστάσεις, τις οποίες θα εξηγήσω πιο κάτω. Κατά την ψυχολογία τα τέσσερα βασικά συναισθήματα είναι η θλίψη, ο θυμός, η χαρά και ο φόβος.
Τα συναισθήματα ορίζονται από συναισθηματικές καταστάσεις που εκδηλώνονται από τις εκφράσεις του προσώπου.
Παρόλο που ανέφερα ότι τα συναισθήματα είναι τέσσερα και σε αυτά θα επικεντρωθώ περισσότερο, οι βασικές εκφράσεις του προσώπου είναι έξι. Θα προσθέσουμε λοιπόν στα αναγνωρισμένα συναισθήματα την έκπληξη και την αηδία.
Με τις εκφράσεις του προσώπου και τα συναισθήματα που συνδέονται έχουν ασχοληθεί πολλοί επιστήμονες για πάνω από μισό αιώνα και κάποιοι επιστήμονες έχουν αναφερθεί σε μερικά πιο δυσδιάκριτα συναισθήματα. Αυτά είναι η ανάταση, το ενδιαφέρον, η ευγνωμοσύνη, η περηφάνια και η σύγχυση.
Η ανάταση δεν έχει πολύ εμφανή χαρακτηριστικά στην έκφραση του προσώπου, εκτός από ένα ελαφρύ ανασήκωμα τον φρυδιών, ένα ελαφρύ ίσως χαμόγελο και μια χαλάρωση τον μυών του προσώπου, που σηματοδοτεί την αίσθηση ηρεμίας και ευεξίας.
Το ενδιαφέρον, όπως και όλα τα συναισθήματα, χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο ως κινητήριος δύναμη για δράση, έτσι το ενδιαφέρον είναι αυτό που ωθεί τους ανθρώπους να εξελιχτούν και να πάνε πιο πέρα από τα όριά τους.
Η ευγνωμοσύνη είναι κι αυτή δύσκολο να αναγνωριστεί, εκτός από ένα χαμόγελο ή ένα ελαφρύ γέρσιμο του κεφαλιού, που ορίζει την αναγνώριση ότι κατανοούμε το καλό που εισπράξαμε.
Η περηφάνια χαρακτηρίζεται από το ανασήκωμα του κεφαλιού, ένα ελαφρύ χαμόγελο και το φούσκωμα του στήθους.
Η περηφάνια έχει δυο όψεις, η μια είναι αυτή η αρνητική, όπου το άτομο αποκτά αυτό το υπεροπτικό «ψωνίστικο» ύφος.
Αλλά υπάρχει και η υγιής υπερηφάνεια, όπως όταν κατάφερε να επιτύχει ένα στόχο κι αισθάνεται υπερήφανος αλλά χωρίς υπεροψία, αντίθετα με ταπεινότητα.
Η σύγχυση είναι πολύ χαρακτηριστική, αφού σηματοδοτείται από συνοφρύωση των φρυδιών, στένεμα των ματιών, ίσως και δάγκωμα των χειλιών μας.
Η σύγχυση εμφανίζεται όταν λαμβάνουμε συγκεχυμένες και πολλές φορές αντιφατικές πληροφορίες από το περιβάλλον ή λαμβάνουμε πληροφορίες που δεν μπορούμε να επεξεργαστούμε.
Η ανασφάλεια, ο έρωτας, ο πανικός και πολλά άλλα είναι καταστάσεις που αποτελούνται από ένα κράμα συναισθημάτων ν. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος σε πανικό μπορεί να νιώθει ταυτόχρονα φόβο, θλίψη και θυμό.
Για τους περισσότερους ανθρώπους τα συναισθήματα χωρίζονται σε θετικά και αρνητικά, για παράδειγμα τοποθετούν τη χαρά στα θετικά και τη θλίψη, τον θυμό και το φόβο στα αρνητικά. Τα συναισθήματα όμως δεν χωρίζονται σε θετικά και αρνητικά.
Για παράδειγμα:
• Είναι η θλίψη για τον πόνο συνανθρώπων μας αρνητική;
• Είναι η χαρά για την κακοτυχία κάποιου ατόμου αντιπαθητικού σε εμάς θετική;
• Είναι ο θυμός για την αδικία αρνητικός;
• Είναι ο φόβος που μας συνετίζει από παράτολμες συμπεριφορές αρνητικός;
Δεν υπάρχουν θετικά ή αρνητικά συναισθήματα, αλλά το πώς τα βιώνουμε εμείς ως ευχάριστα ή δυσάρεστα αναλόγως από ποια σκοπιά τα βλέπουμε βάσει των εμπειριών που διαμορφώνουν τον τρόπο που βλέπουμε την υποκειμενική μας πραγματικότητα.
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής medicaltv
